장음표시 사용
131쪽
libero virtutum exercitio, Sed omni plane morum hono Atati vale dicendum Sset. In pra0Senti enim vitae statu adiecta praesertim improborum hominum malitia sero impossibile est virtuti exercitium, Sine Societate nonnullorum malorum. R0Stat igitur extrema set gravi neceSSitas quae quidem pondu habent apud prudentem quemque et bonum, atque ideo excu Sare quandoque ab ossicio pos sunt, quoties id natura patiatur ossicii, quod in discrimon adducitur. Id igitur quando obtineat videndum St. 25. duodnam X migiis patitur quandoque excusationem Officium proprie acceptum, quod veram Obligationem importat, ut quiS-que videt, SSe poteSi aut essentiale, aut adcentitium Osficium essentiale in noeeSSarii rerum relationibu sundantur, atque a lege
naturali imponitur per iusAum aut prohibitionum. Si proficiscitura lego naturali aliquid iubente, dicitur agyirmaticum Si autem alogo naturali aliquid votanto dicitur negatio um. Iam vero a negativo officio Servando nulla noceSSi taS, Utcumque Xtrema, X uSRΓΘ potest. Quod enim lex naturali vetat, malum morale per Se ΘSt idque nunquam patrare licet, quodcumque malum immineat. Nec
vero ulla circum Stantiae accidere OSSunt, qua naturn rerum
immutent et licitum reddant quod Asentia uatur pse et indecorumost. Undo hae in se ius oesessitati vim nullam habet a Sine controversia quod a iuStitia et honostat doficit rolici conStanter debet, quaecumque Sint conSectaria quae timentur, aut minae hominum prava iubentium Apposite Iuvenalis
. . . Ambiguae Si quando citabor testis Inoertaeque rei, Phalaris licet impero ut sis Falsus, et admoto iubeat periuria tauro Summum erede neci animam praeferre pudori, Et propter vitam vivendi perdere cauSam 1).
In hoc sensu dici solui: Fiat iustitia et perea mundus I idest;
Numquam quod iniquum S patretur, etiamsi totus mundu peri-olitetUP. Quod si officium sit affirmativum, seu Si a lege Piatur, quae non omisSionem flagitiosa actionis, sed positionem actionis honeStae praecipiat tune boneficio necessitati ut homo potest, ut ab obligation libursetur, aut in tum pus aliud actionem differat. Nam prae termiSSi uetioni honostae mala non est, nisi quando edim actu eXercere homo tenetur Lex autem positiva iubet ut re fiat, ut
132쪽
128 IU NATURAE, PARSI IUS INDIVIDUALE, CAPUT I DE IURE ETC.
non Semper, Sed cum CCRSi Opportuna Se offert et congruum
tempus. Quare, niSi peculiari quaedam cireumstantia tum pus illud in quo ne OSSita contradicit, absolute determinoi ossici implendi obligatio ad exercendum actum tunc non adigit. Ea igitust hypo thesi, consentiente rationse, patet in ad utrumque conelliandum, exercitium nimirum ossi ii aptior tempore , et sugam mali quod imminst. Immo aliquoties ad id homo tenetur. EiSi enim ae purium oro laudabit sit ossicio etiam positivo non deesso, posthabitiqinali quibuSeumque aut etiam morte 'amen, nisi gravi ratio id persuadeat, imprudens et temerarium At Sic vitam aut alia sna prosundere. Hoc autem, Ut quiSque per A sticile intelligit, locum non habet, quotieSeumque ratione Circum Stantiarum omisSi aetus honesti rodundaret in iniuriam Dei, contemptum religioniS, ingen Srsei publicae damnum, innocenti poenam, aut alteriit legi negativae violationem. Tunc enim omis Sio per Se turpi QSSet, Re proinde obligatio ad am omnino fugiendam adStringeret. Donique, si officium At adventitium, et e lege mere humana aut e contraetu aliquo procedens ab eo praestando vi magnae neceSAitatis homo plerumque eXeusatur Lex enim pro publica sertur utilitate qua certo deesset, Si bono communi non periclitante, nec dotrim sento aliquo in Societatorii prov0niente, Subditi Sic circa rem, natura Sua indifferentem, Obligarentur, ut ea eXequi, etiam cum puricula vitae aut alteri praegrandi boni laetura, adstringerentur. Contractu vero, Cum propter bonum utriusque partis iniri sol0at; nsequit tantam habere vim, ut par alterutra, ne pacti desit, debeat mortem oppetere, aut magia Um aliud malum incurrers. Praesertim id dicendum est, Si ex non observantia pacti nullum in partem alioram utrimonium redundet, aut damnum sit adeo exiguum, ut contumni vel facile redintegrari possit Attamen, ut paten eSt, id noutiquam valeret, Si officio prastermittendo Salus publica velso uritas civitati detrimentum caperet; vel Si contractu esset oiusmodi, ut quovis oriculo Servandus Sset , idque in pactions ipsa tamquam conditio rationabiliter inclusa Subaudiretur. Tunc senim metum poriculo etiam morti reddendum Aget quia bonum commune praeponderare debet bono privato fides autoni data omnino Servanda St, eidemque homo Sine celere de0SSe nequit.
133쪽
20. Argumentum. Principium universale morum Bonum est faciendum, hoc potisSimum homini praseipere videtur, ut ordinem servet tum quia ordo proprium os bonum natura rationalis, tum quia sic homo in debita proportione e ponit, reSpectu sentium Θ- tororum ordo vero, actibus humani applicatuS, prout Deum respiciunt, Osficia gignit, quibu erga Summum hunc serum opific0m devincimur. Iubet nim ut eandem depondentiam a Deo electionulibera profiteamur, quam reapSe habemu Vi naturae. Non enim aliter ordo procuratur et custoditur in voluntate , nisi quatenus operatione eiu consormentia rerum natura et relationibus. Quoniam vero his motis, orga Duum ServandiS, novum quodammodo cum Suprema illa Causa vinculum inimus hinc eorumdem Summa, religio a religando non immerito nuneupatur. Ne obStat quod relligio, triete Sumpta, Sit peculiaris Virtus, quae Dei ultum, ut proprium obieetum, respicit. Nam Sio etiam inspecta, ut observat S. Thomas, habet quamdam generalitatem, propterea quod omnium virtutum actus ordinat in bonum divinum.
De religione generatim. 2 T. Quid religio. 0ligio potest Aso vel naturali Vel supernaturalis. Erit supernaturaliS, Si meia, quae comprehendit, a revelationi penu depromat Contra, erit naturali , si Solo nititur lumino naturali 0 lego, montibus nostri naturaliter insculpta. Nos in pra0sunt ab utraquo dissurentia pra0Scindimus, traseligionum generio eo Sideramus, prout obligationem Xprimit, qua naturaliter erga Deum devincimur Sivo ius determinationes o fidem, Horovolanti habitam, Sivo pomoVidontiam rationis naturali accipiantur,
Religio, ait S. Thomas, proprio importat ordinem ad Deum ipso enim est, cui principallitur alligari debemus, tamquam ind0fidionii principio ad quem etiam nostra lectio assiduo dirigi obset, sicut in ultimum finsem 1) s Hinc patet eius undamentum isse de-
1 Summa th. 2. 2.'' M. LXXXI, Pt 1. LIBERATORE - Ethica et Ius naturae.
134쪽
130 1US NATURAM PARS I. IUS INDIVIDUALE
pendentiam, quam habemUS a Deo, quae Sane maXima eSi nulla
siquidoni dependentia maior excogitari poteSt, quam quae a primo principio et ultimo fine derivatur.
28. RoposiTio 1' mela Religionis praecipua sunt in iure naturae, et ceteris omnibu anteponenda.
Prob. ordo ossiciorum ordinem equitur relationum, quae in natura sundantur. Atqui relatio ad Deum prima omnium est o maxima inter omne relationes, quibu assicimur. Ergo ossicia, qua hincreSultant, ceteri omnibus ante sellunt. Et Sano, quasevi alia relatio, qua homo instruetus concipitur, eius rsalitator et EXSiStentiam Subaudit Immo ipse respuetus idontitatis, quo homo eum Semet ipSe comparatur, Cogitari non poteAt, nisi iam ante in propria natura constitutu intolligatur. Prolatio d0- pondentiae, quam habemu a Deo, in pSa notione nostrae reali tatis imbibitur; quae certo tali in se est, ut ad Deum reseratur
tamquam ad primam et univerSalsem causam totiu exSiStentiae, unicam autem et proximam SubStantiae spiritualis. Praeterea , Si te naturali norma quaedam est, quae idcirco
homini traditur, ut eum ad proprium finem coaptet et dirigat prosecto potiSAima inter praecepta, quae continet, ilia erunt, quae fi- num hunc proximo reSpiciunt, et immediatum ordinum ad umdom imponunt. Atqui id pra0Stant ossicia, qua ad seligionem Spectant; tota enim quantaque Sunt in hoc plane versantur, ut hominem ad Deum, qui vero ultimus fini eiu eSt, revocent, cum pSoquevseluti ligent communicatione quadam constituta. Ergo eligionis officia prima sunt atque potiSSima omnium, quae a lege naturali
Quod cum ita sit, luculenter apparet quantum a veritato deSei-vori PuffendorfiuS; qui eum officia homini ex principio socialitatis do ducor vellet, atque inde officia erga Deum vix aut ne vix quidem Se derivare poSSe conspiceret; SSerere non dubitavit in maioria religionis non aliud a naturali iure persuaderi, nisi quod cultus divinitati optimo accommodetur elieitati ne tranquillitati vitae praeS0ntis 1). At opinionis errore deceptu est. Ut enim ex dicti claret, necessita religionis eruitur sex intima et ess0ntia dependentia naturae
nostrae a Deo, et e ordine, quem ad ipsum, tamquam ad ultimum finem habemUS. Quare eiu praeceptum primum S et maximum I De gyleiis hominis et cicis Lib. I, c. 3, 3 13.
135쪽
CAPUT II. ita OFFICIIS HOMINIS ERGA DEUM 131
in iure naturae, ante omnem conceptum Sociotatis nec eius meia ad convictum cum alii hominibus ineundum aut rotinendum Spectant, sed ad debitam Servitutem et Ob Sequium Deo praeMandum.
Hinc etiam insere Stultitiam eorum, qui destionestat naturali gloriantur, religione Ontempta et frugi homineS, Si sup0ris placet, dici volunt, propterea quod nihil in alios homine peceant. At potestne honestus a bonu existimari, qui primi praecipuisque legis naturae praecepti non obtemperat, et Obligationi reluctatur, quatam arcte ab ordine rationis adstringitur Τ29. RoposiΤio ' Relio senis alia pars est theo retica, alia practica utraque ero a iure naturae praecipitur.
Prob. Prima pars acii patet. Nam eligio complectitur non modo obsequium et famulatum Deo praeStandum, propter Summam eius X collentiam verum etiam notitiam persectioni divinae et at tributorum, e quibus excellentia illa nobi innotescit. Haec o titia, ex principiis naturae hausta, conStituit partem theo reticam; obsequium vero et debitus amulatuS, qui inde conSequitur, con-Stituit partem praeticam. Ergo Religio complectitur duplicem par tem aliam theoreticam et aliam praeticam. Quod vero utraque par praecipiatur a iure naturRΘ, non minuAapparet. Nam homo, cum facultate cognoseondi et saeuitate op0randi gaudeat, utriusque actibus Se ad Deum resorro debo t. Iam vero se referre ad Deum laculiatu cognoscendi aliter nequit, niSi qua tenu intellectum uxorcet in Dei notitia rite comparanda pariterque nequit e referre ad Deum facultate operandi, niSi quatenus illi debitum cultum et ObSequium PaeStat.
Porro qui in Dei notitia si errat, ii ipSi aut convenientia ut tributa neget aut repugnantia appingat blasphemus audit; qui autem obitum cultum et obsequium detreetot in tu appellatur. 30. RoposiΤi 3'. Religio potest in superstitionem degenerare eae duplici capite ne quia exhibe cultum divinum, cui non debet, vel quia exhibe cui debet, sed eo modo, quo non debet. Prob. Superstitio nihil est aliud, niSi salsa religio Iam ver religio salsa ossu potus vo rations obieeti, vel ration modi Primum accidit si in Dei locum substituitu creatura, ut in idololatria; Secundum vero, Si in cultu veri Dei aliquid perniciosum vel Superfluum admiScetur.
Porro perniciosum in cultu est, quidquid salsum aut contrarium divinae praeseriptioni obtruditur ut si quis ex. gr. mySteria celebraret aut alia aut aliter, quam Deus vel auctoritas religiosa, a Deo inStituta, determinavit Erit autem superfluum, Si fini non reSpondet, prop-
136쪽
132 1US NATURAE, PARS I. IUS INDIVIDUALEtor quem seu adoratur et colitur Ad rom S. Thomas: st Si aliquid sit, quod quantum S de Se non pertinet ad Dei gloriam, sequo ad hoc quod mons homini seratur in Deum , aut quod carnis concupiscentia moderate refrenentur, aut etiam Sit prautor Dei et Ecclosia institutionem, o Contra ConSuetudinem communem quae sucundum Augustinum pro lege habenda eSt totum o Populandum At superfluum et SuperStitio Sum, quia in exterioribus solum consiston ad interiorem Dei ultum non pertinet 14. 31. RoposiΤ1 4'. Amor Dei, tamquam biecti summe boni, non modo possibilis est, ed etiam 8 iure naturae praescriptus. Prob. prima pars. QuiSquiS Deum agnoScit, illum agnoscat oportet tamquam summa et infinita praeditum bonitatu At vero quidquid agnoscitur ut bonum a voluntate diligi poteSt eo modo, quo ut bonum agnoscitur nihil enim aliud eSt amor, quam complacentia se adhaesio voluntati erga bonum apprehenSum Deus igitur hoc ipso quod cognoseitur ut Summo bonuS ut tali etiam dilection attingi
poteSt. Prob. Secunda pars. Duplici modo Deus approhondi potus ut summo bonus nimirum vel abSOlute in Ae vel relative quoad nos. Absoluto quidem, quatenus infinita constat bonitat a bonum est Supremum inter Omnia Sic maXimum amorem meretur duplici ratione primum, quia Si bonum e Stimabile, Summe bonum est Summo
amabilon idquo ipso rerum ordo praecipit. Principium nim iubon Ahomini ut surust et diligat ordinem, iubotitiam ut maximo diligat bonum illud, quod est ipsum bonum et ordo Sub Sistens, et vi cuius
rosiqua ordinata Sunt ac bona. E quo consequitur ut Deus non
modo diligundus sit; sed etiam ita sit diligondus, ut aliis omnibus
praeseratur, quotquot eXStant boni ad amorem impellentibus. Praetoro Si DeUS, Utpote en optimum, fani eS bonorum omnium ordo corto servari nequit, niSi ad ipSum cetora bona severa dirigantur. Homo itaque, qui ad ordinem eu Stodiendum tenetur, tenetur pro- socio ad roserenda in Deum bona euneta quae appetit. Id vero eum aliter effieere nequeat, niSi Deum a Ximo diligat ad dilectio nomhanc ruapso vi ordini Obligatur. Relativo approhonditur summa Dei bonitas, cum inspicitur tamquam Supremum illud bonum, in quo solicita humana conSiStit, et e quo completa persectio in nos proficiScitur Deu autem, Si inSpectus, ad amorem proeli dubio adstringit. Homo enim supremam Sui persectionem se se citatem diligere tenetur quippe cum propter eam cetera diligat, atque ad
137쪽
illam tandem aliquando comparandam actione Suas, implieite Sal tem, reserre debeat. Sol untur dissicultates. 32. Obii . . Deus non eget obsequii creatura0. Ergo Meia hominis erga Deum an Sunt. R. ego su O8itum nempe quod rati , Cur se obsoquium praeStare ensemur, petenda sit X eius indigentia. Ratio ora du- sumitur e conceptu ordini et iustitiae, qui iubet ut cui lus tribuatur quod debetur Deo autem debetur ut croatura quidquid habota ipSum reserat, tamquam ad Pentorem et gubernatorem et dominum. Id vero homo dum lacit, magnam ibi utilitatem procurat; magnum enim bonum S implere ordinem a natura praefiXum Ap posito S. Thomas: si Deo non exhibetur aliquid propter eiu utilitatem, Sed propter eius gloriam, nostram autem utilitatem 1). Obiic. I. seligio est specialis virtus et par iuStitiae, habenS pro obtuet honorem Deo debitum propter Summam eiu eXeellentiam. Ergo malo assumitur ad comprehendenda mei Omnia, quao
Deum Apeetant. R. Concedo anteceden , et ego OHSequenS.
Religio, eo Ait virtus Specialis, ut notat obiectio, tamen habotquamdam generalitatem ratione imperii, quod exercet circa actuSaliarum virtutum si aut virtuS, ut observat S. Thomas, ad quam pertinet finis, imperat virtutibuS, ad qua pertinent ea, quae Sunt ad finem. D in propter hunc univerSalem reSpectum, et propter nomen ReligioniS, deductum a vinculo, quo bStringimur Deo, eam RSSumpSimu tamquam caput officiorum, quae habemu erga Deum, cum possibilo non sit de omnibus Singillatim dissersere. Obii . III. Par thoorutica religionis ardua est veStigatu cognition0m enim complectitur bisecti aliissimi et strusisSimi, qualis proseoto Si DeuS. Ergo ad ius naturae , quod omne quamvis indocto respieit, pertinere non poteSt. R. Distinguo antecedens Ardua At veStigatu, quoad cognitionem exquiSitiorem , concedo I quoad obviam Nego. Par theoreti ea religioni , seu Vera Dei Cognitio, quatenu alege naturae iubetur, non exquiSi tam et reconditam Supremi u minis notitiam exigit, Sed vulgarem tantum, quae ab omnibu communi quadam diliguntia obtineri pot0St. Quare ad abstrusiore altioreSque VeStigationeS, generatim non cogit Sed tantum ad eaS,
138쪽
qua divinorum attributorum intelligentiam , modii obviis comparandam, et ad regio de Deo Sentiendum eique Convenientem ultum praestandum Sufficiant. Subtilior autem Dei cognitio, quae tudium accuratum o longa ratiocinatione exquirit , scientiae est propria, quae praecipi nequit, ni Si iis qui ration sui murioris ad profundioros difficilioresque quaestiones rorum divinarum enodanda tenentur. Praeeepta enim a ratione manantia, conditioni et viribu Singulorum aptantur; seque id expetere OSSunt ad omnibuS, quod omne reVera praeStare nequeunt. Quare, eum rudes Rutingeni careant, aut cultura quae studio acquiritu iis nonnisi tenuis et imperseeta congnitio iniungitur, qualis ab aliorum disciplina aut a facilioribus ratio inationibus hauriri potust. Obiic. V. Pars theorotica religioni spectat ad intellectum, non ad voluntatem. Ergo nequit pontineri in lege naturae, quae non obligat nisi voluntatem. R. Distinou an fecedens Spoeta ad intellectum non ad voluntatem formaliter, concedo imperati Ve, esto. Cognitio si is actus intolluctus Sit, tamen quatenus ConqUirenda est mediis apti et mentis applieation , a libera voluntate pendet, o proinde materia praeesepti St. 0 sin culpabili negligentia abeSSe potest Siquidem quisque, principiis rationi et patenti naturae Spectaculo, sino prosundi oro Studio, ad vulgarem illam, quam diximus , Dei cognitionem ibi comparandam S idon pus praeAertim Si in societate constitutus onSideretur, in qua Ceterorum hominum opera et cognitionibu adiuvatur. Hine apparet quam longe a veritate discedat Hobbes, qui athoo iniustitia damnari non OSSeruit, eum inteflectu non voluntat peccent 1). Cui adhaesit etiam orichius; dum sermo assurens in Suo Pussendorso nucleato 2). Hi prosocto non advorterunt, intellectum sicut ost se omnibus aliis saeuitatibus pondor quoad exercitium a Voluntate, quas illum ad obio tum revocat ab eoque avocat, atque ipSiu nitentionem augo vel imminuit. Unde fit, ut circa verum exstet ignorantia vincibilis, atque ips error culpa tribuatur erranti. Quare etiamsi detur aliquis, qui Deum prorsus ignoret quem tamen dari
non poSSe ensemuS); tamen eum eius ignorantia a voluntate Sem-ΡΘP liquo modo proeedat, quae mentem a debita rerum On Sideratione retrahat, eius thoismus culpabilis semper rit et iuri naturae repUgnans. Quod autem invincibilis Dei ignorantia dari non possit, in Theologiae naturalis capite primo Satis StendimuS.
139쪽
CAPUT II DE OFFICIIS HOMINIS ERGA DEUM 135
Obile. V. In colondo Deo nihil potost osso sup0rfluum tum quia nunquam Sati honori Deo pra0Statur, tum quia quidquid homo habet, accepit a Deo. R. Distinguo: In colendo se nihil potest esse superfluum Secundum quantitatem absolutam, concedo Secundum quantitatem relativam Seu proportioniS, necto.
Duplici, modo, ut observat S. Thomas, aliquid potest diei sup0rfluum. Unus est ratione quantitatis per se spectatae et sic in Reli gion dari nequit Superfluum , quia quidquid homo facit propter
Deum, Semper minuS Si quam debet. Alius modus est ration quantitati relativae, Seu inspecta iuxta proportionem cum fine et Sic in oligione potest dari superfluum, quatenus d0 tur aliquid fini dissentiens. In hoo en Si nos admi Simia dari posse Sup0rfluum in Religione quatenu obtrudatur actuS, non reSpondens scopo Religio
nis, qui est ut homo Deo et gloriam eique se subiiciat mente et corpore 1) Obito. VI. Videtur vera opinio antii, nimirum quod amor Dei sit homini impossibilis se inter vitia mysticismi amandandus. Nam Dous si invisibilis invisibilo autum diligi n0quit. R. Dist probationem Deus est invisibitis sensui conα intellectui, nego. Ad aliam propo Sitionem parit0 distinguo invisibilo diligi n0quit more en Sibili cone amore rationali, subd si sit invisibilo
otiam intelloetui, iterum cone Si tantum SenSibuS, necto. Sophista lemannus ideo in hoc deliravit, quia cognitionem humanam te contraXit, ut Sol experientiae SonSilis region conclude rot ne aliud munus menti coneossit, nisi ut vi suarum formarum idualium ad unitatum sevocaret disio in phasenomena Si ita ess0t; certo Deus, ut Sen Sibus ignotus, diligi non posset. Sud contrarium omnino equitur, Si in Sania illa reieeta, cum Vera philosophia Sta tuatur Deum a nobis reapS cognosci ratiocination mentis et meditatione, qua non modo eiu eXSiStentiam, Sed Summam quoque bonitatem set pulcritudinem Contemplamur. ARTICULUS II. De cultu intern et aeterno.
33. Cultus interni ab externo diversitas Mirus est quantopere oci sectimus Gallias in cultus notione exhibenda peccavorit, Germanici rationaliSm insomnia sequutuS POStquam enim religion in mera
140쪽
con seption relationum homini et mundi ad Deum collo eauserit, cultum generatim con Stituit in e ressione aeterna harum relationum per symbula aut tona quaedam ensibilia 1). At magna consu- si hic cum salsitat miscotur. Religionis enim, ut diXimus, alia parS speculationem respicit, alia actionem. Illa iubet ut convenisentem notitiam de Duo iusque poplactionibus aSSequamur haec autem in1-pserat uti se ritu cognito debitum obsequium actibus nostris exhibea-mUS POPPO Secunda haec par cultum constituit; qui dividitur in in
t0rnum et oXternum Cultu internu eSi reverentia et Ob Sequium Supremo umini actibus animo internis exhibitum Horum praecipuuSost adoratio quae inde oritur, quod Deu a nobi cognoscitur ut Ens quoddam maXimum et praestantiSSimum, quod a nulla alia Pe Un- quam aequiparari poSSit, Sed immenso intervallo univerSa Supereta Sub dition toneat, tamquam conditor, gubernator et motor Cum vero etiam ut son omni boni, quo ruimur, ut supremus DominuSae legiStator, ut Summa potentia et iustitia praseditu S, ut maXime beneficia et largitor magnificus innotescat debitum gratitudiniS, gratiarum actionis obedientiae, ServitutiS, timoriS, Spei, preeum et invoeationi eXSurgit. Cultu externu est cultus interni expressio sensibilis et mani&Statio. Quare ab interni actibus Separari non poteSi quin a Sui natura deSciscat, ut in hypocrisim convortatur a Super Stitionem. Di vidi autem potest in naturalem et arbitrarium prout vel actibus ConStat, qui Suapte natura Signa sunt interioris affectus, aut eonStat ritibus X libera voluntate ad iusdum significationem determinati S.
Et qui dom si amo fit uiusmodi utorminatio, cultus ad ius divinum poSitivum pertinebit; sin fit ab homino, ad id pot0Atatorii habente,spoctabit ad ius humanum.
34. Error nonnullorum Iam vero cultu externi noceSSitatem, quatenu a iure naturae praescribitur, infigiati sunt ThomaSiuS, eiuSque pediSequi Dungius otΚ0mmerichius.Hi senim, etsi conceSSerint Gultum
externum bonum S Se et iuStum, tamen contenderunt rationem Sibi relictam eiu neceSSitatem nequaquam detegere. hren Vero, RiiOnaliStarum Germania doliramuntis imbutus, in primis religionem Sic deScribit, ut culius externu abiam X cludi prorsus videatur. Ait enim religionem definiri posso Lipamen hominis in spiritu et corde cum Ente Supremo, quod, ut pro identia intelligens, gubernet mundum et otiam omnem particularem 2). 0indo de culii loqueri S ipSum