장음표시 사용
151쪽
C. II. De Juramento. 1 9 municabilis & incommunicabilis. IV. L
cutio materialis . V. Tandem Falsiloquium. Locutio amphibologica ea est, quae V
rios patitur sensus, & quam proferens raevidet ab audiente accipiendam in alioensu, atque ipse intestigit. E. G. Si quis interroganti de aliquo facto respondeat: In hoc puntio non babeo quid dicam : intellige
do de puncto temporis, quod tamen ab altero accipiatur de puncio materiae et vox
punestum utrumque significare potest , di
tempus, & materiam. Restri titio mentalis est locutio, quae Pr fertur aliud intelligendo in mente, quam uerba significent. E. G. Si quis interrogatus an Viderit Petrum, respondeat se eum
non vidisse , subintelligendo non vidisse
Hestrictio mentalis a Recentioribus distinguitur in pure mentalem ,& mixte me talem. Illa nullo modo ab aliis percipi pota est , eum intra mentem sistat : Haec ex adjunctis circumstantiis innnotescere Potest. Usus sesentiae communicabilis incommunicabilis habetur , quando eX circumstantiis apparet, Verba sumenda esse spectata tantum scientia loquentis communicabili: quia loquens duplicem gerit Personam,. ut dicunt de Confessario. Locutio materialis habetur , quando a loquente verba proseruntur omni signita catione spoliata. E. G. Num habeas pecu-
152쪽
r3o De Voto, O Juram. niam mihi mutuandam, interrogatus rotunde respondeat , non , subintelligendo dico
Fal loquium est sermo cum cogitati ne animi non conveniens, quo quis utitur adversus illum, cui nec jus persectum, nec imperfectum est veritatem exigendi. E.G. Si quis curiose sciscitanti, quantum quis pecuniae habeat , respondeat , se tam accurate non scire , falsum loquitur , nec tamen ideo mendax est; cum alter nec Pe
fectum nec imperfectum jus habeat id ex illo sciscitandi. Contra si quis Μagistratui censum acturo ita respondeat, mendax erit . Ita se explicat Pufendosus lib. Lcap. Io. de me. Hom. Cis. Distere tia ergo mendacium inter, & falsiloquium est, quod illud semper cum laesione juris alterius conjungitur et hoc vero minime ;quin ad propriam, vel alterius utilitatem
At Recentiores post damnatas ab Innocentio XL propositiones infra exscribendas , ad defendendas se restringunt licitas etiam cum juramento , si justa ad-st caussa , restrictiones non pure menta-Ies , nempe illas , quae ex circumstantiis Percipi possunt . . Nos vero cum Muginino, qui has veritatis Occultandae vias nou a gnovit Asserimus , haec Iuniorum inventa , vera esse Mendacia. Prob.
153쪽
C. II. De Juramento. III Prob. Hujusmodi locutiones a mente discrepant, & animo fallendi proseruntur. Ergo sunt vera Μendacia . Adde , Voces omnes duplicem admittere significationem, materialem, & formalem, ut advertit Gro lius de I. B. P. lib. III. cap. I. I - num. q. Quare in Omni sermone periis culum est , ne alius reservatione , ambiviguitate me illudat ; & quo quis est ingeruniosior, eo facilius erit improbus ad faulendum .i De Falsiloquio idem dicendum I nam ilicet aliquando proximus jus non. habeat s Veritatem exigendi ; ex hoc tamen sequiisi tur, me non esse obligatum ad illam pro dendam : sed si loqui velim , non possum s a veritate discedere . Qui ergo falsiloquium s dicit, jus non laedit veritatem exigendi , sed ordinem naturae pervertit, utendo Ues bis contra finem ad quem sunt instituta et, ideoque a prima veritatis regula discordat., Accipe propositiones. de Restrictione, mentali ab Innocentio XI.damnatas. Si quis, vel Jolus , vel coram aliis sue interrogatus ,
propria sponte , ve recreationis caussa, , sue quocunque alio sne juret , se non f 1 cissa aliquidae quod revera fecit I intelligendo i intra se aliquid aliud quod non fecit , vut aliam viam ab ea in qua fuit , vel quo
vis aliud additum verum, revera non men titur nec es per jurus - num.. 26..
Caussa jusa utendi his amphibologiis
154쪽
rsa De Volo, o Iuram. est, quoties id necessarium , aut utile es ad salutem corporis , 3onorem , res familiarea tuendas, vel ad quemlibet virtutis actum;
isa ut veritatis occultatis censeatur tunc expediens o studiosa. num. 27. sui mediante commendatione, vel mu-mere ad magi ratum , vel oscium ρublicum promotus est , poterit eum reserieiione mentali praesare Iuramentum , quod demandato Regis exigi solet , non habito respectu ad intentionem exigentis , quia non
renetuν fateri crimen occultum. num. 28.
Ex dictis collige Iuramenta , quibus
confirmantur restrimones seu amphibologicae locutiones plurium Recentiorum , gravissima esse periuria . Ρatres enim absolute damnant omnia Iuramenta dolosa , seu verbis fallacibus & aequivocis prolata iaIllud faue certisseme dici non ambigo , nomsecundum verba rantis , sed secundu- exspectationem evus, cui juratur, quam novit ille , qui iurat fidem jurationis imple-σi . . . . Unde perjuri sunt qui serva- eis verbis, exspectationem eorum , quibus ju- tum es, deceperunt . S. fugustinus epist. 123. - sipium iasuacunque arte verborum qui quis juret , Deus tamen, γέ eo Hentiae testis es, ita acri ν, scut ille, eui juratur, intellia git. Dupliciter autem reus fit, qui Dei nomen 1n vanum assumit , proximum dola capiν. 5 Udorus lib. II. se . capHI. Tan-
155쪽
C. II. De Iuramento. ITandem amphibologica locutio e gnat cum Juramenti fine. Iuramenti en tinis est manifestatio veritatis ; locutionis autem amphibologicae finis est veritatis occultatio. Ergo qui jurata locutione utitur, Juramenti finem pervertit,& sacrile- se eodem abutitur ia
156쪽
Nota Ι. Estorum institutio, atque hin a ad ea sanctificanda obligatio, licet sit de jure positivo, fluit tamen a jure naturali. Recta enim ratio dictat , Certum tempus cultui divino destinandum esse: quod in Lege Veteri factum est per Sabbati institutionem in memoriam creationis , & quietis divinae in Lege vero N va ab Apostolis in recordationem resurrectionis Christi septimo hebdomadae die primus substitutus fuit, qui & Dies Dominica fuit appellata. Nota II. Olim disputatum fuit , num diei Dominicae festum juris divini sit, an Ecclesiastici. Sed hodie communi sensu juris esse Ecclesiastici docent Theologi cum
D. Thoma a. a. q. Iaa. art. q. ad 6. ubi
haec habet : Dicendum , quod observantia Diei Dominicae in Nova Lege succedit observantiae Sabbati , non vi praecepti legis , sed ex consitutione Ecclesiae, con-
157쪽
ne obfemunt a Fesorum. Is suetudine populi chriseiani. Hinc colliges
Praeceptum' observandi festa quoad substantiam quidem , seu quatenus vult aliquod tempus, cultui divino destinandum, esse naturale , & adhuc obligare quoad designa.
tionem autem: Sabbati esse caerimoniale& cum Mosaica Lege jam abrogatum ἰquoad destinationem vero die, Dominica esse Ecclesiasticum . Nota III. Sunt & alia praeter diem dominicam festa ex praecepto Ecclesiae celehrandae in memoriam beneficiorum Dei,& in honorem Sanctorum quibus quiadem diebus fellis Ecclesia praecipit eu dem cultum , qui praecipitur diebus dominicis , ut constat ex sensu, & praxi Ecclesiae Festa diebus dominicis addita, ne sua nimia multiplicitate populorum profanati
ni exponerentur, Urbanus VIII. suo decreto edito anno I 6 a. ad praefinitum n merum reduxit; ita ut omnia, Festae, quae in eodem decreto non sunt expressae , suerint omnino antiquatae etsr prius eX V to Observarentur , ut probabilius colligitullex Cit.. decreto data tamen facultate , ut
m quolibet Regno, seu Provinciae, & Ci-Vitate ,. aut Oppido possit Festum unius ex principalioribus Patronis suh praecepto
colendum designari .. Ρostea a Clemente Manno I7o8. additum fuit Festum Conce-
158쪽
i56 De Observantia Fesorum se Politano etiam auctoritate Apostolica adiadita fuerunt Festa Sanctorum Augustini ,. Clarae , & Mariae Magdalenae Ρoenitentis. Tandem anno I 8. Benedicitus XI alia via frequentiam Festorum imminuit Nam Festis quibusdam. diebus minus sol lemnibus opera servilia exerceri, possie permisit, ut videre est in sua Bulla, quae in cipit , Cum sicut , data pro Regnis utriusque Siciliae. Nota IV. Festorum institutio cum sin
actus spiritualis jurisdictionis respicit
enim Dei cultum, animarumque bonum ad eos pertinet, quibus spirituale Ecclesiae regimen demandatum est .. Hinc indicere Festa, quae ubique teprarum populumchristianum obligent , spectat ad Concilium Generale,& ad summum Ρontificem. ΡΟΩ sunt etiam Episcopi dies Festos in propria Dioecesi instituere, accestente tamen Cleri, & populi consensu ; ut ex Cap. Pronuntiandum , de Consecratione dis. 3- colligit, x Antoninus par. II. tit. 9. cap. Et recte, quia in Festorum institutione politicae Civitatis negotia interrumpuntur. Nota V. Ρraeceptum dies festos servandi obligat sub mortali , etiam praeciso
ni sensu Doctorum, & fidelium persuasione tum quia ejus materia gravis est , & ad Dei cultum pertinet. Hinc contrariam opinionem damnavit Innocentius M. in seque
159쪽
Dν Obsereant a Fesorum, I 37quenti prop. Praeceptum bervandi fessa nouMtigat sub mortali , seposito scandalo , si
Nota VI. Tempus , quo incipit diei festi obligatio , est a media nocte ad alteram usque proxime sequentem . Res facti eit , quae ex consuetudine habetur , eique standum is Nota VII. Tandem ita praecepto se vandi Festa exterior Dei cultus se praecipitur, qui tamen fructus sit & eflectus cultus interni L Vide Dia Thomam 2.2- Ψ-II 2. art. q. in cis
Ad cultum vero servandum duo Praecipue in Ecclesia jubentur nempe Cessi tio operum servilium , & Missae auditio. Hine in negativum, & amrmativum Praeceptum istud Summistae distinguunt : Negativum, quatenus quaedam opera , ne illis diebus hant, prohibet: Ayrmativum, quatenus quaedam ut fiant, praecipit. His
160쪽
r38 De Observantia Feformis C A P. I.
De Cessatione ab opere fervisi .
Nota L. Riplex operum genus in ho- L mine datur , servile scilice . liberale se & commune Semile opus dicitur, quod principaliter ad corporis utilitatem refertur , & per servos fieri, soletiui terras colere , labricare, sculpere,& universim omnia artium mechanicarum opera . Liberale est , quod principaliter rese tur ad animum , ad mentem scilicet in-- struendam , di communiter a liberis , &nobilibus exercetur : ut legere , scribere docere, canere , instrumenta musica pulsa re , dare consilia & re onsa , linearum domus , munimenti, picturae, vel Operis textΘrii: adumbrationem ducere . Ita Cellator rude vensis tom. II. in Decalogum.
Commune dicitur , quoda servis perinde , ac liberis competit : ut iter agere Vena , . piscari , ludere , & similia Nota II. Triplex porro opus servile distinguitur a D. Thoma a. Σ. qI22. art. q. ad y. nimirum religiosum, quod famulatum Deo praestat; vitiosum , quo homo peccato inservit ; & humanum , sive me