장음표시 사용
171쪽
C. I. De Cessat. ab opere serv. I 69 Ad ΙΙ. R. haec a sapienti Μagistr
tu tolerari , non vero approbari ἰ cum civilis prudentia ad majora mala vitanda multa tolerare cogat , quae tamen ex hac politica permissione licita non evadunt . Audi laudatum Theologum loc.cit. Nessus credendum es , aliquid propterea feri liciatum, quod ob duritiam humani cordis toleratur a aut Deum iudicare in lar bomianum , ut quemadmo tam politica ratio mutata permittere cogit supremos C itatis Moderatores , ita Deus quoque haec eadem con
niυendo , indulgendoque eraetereat. Dixi, inspediis omnibus circumseantiis, nempe personarum, loci, temporis, argumenti poematis &c. Nam saltatio non est de re mala . David saltabat totis viribus ante Dominum, dicitur II. Regum G. Domino placebat , ut patet thid. Unde di- Cimus choreas interdum licitas esse, modo comites habeant hasce conditiones a D. Thoma praescriptas in Cap. Ita Isaiae. Lsae circumsantiae υidentur in ludo choreali obsiemandae, ut non si persona indecens , scut Clericus, Religio Ius p ut sttempore laetitiae, tit . . . . in nuptiis,
hui modi I ut fiat cum personis honestis ,
in eum honeso cantu : quod osus non sent nimis lGo i . Hinc nec ipse Concina damnare audet choreas , quae in Paternis aedibus, vel in nuptiis inter consanguineos in signum innocentis laetitiae ducuntur . '' Tom.IL H Idem
172쪽
Idem dic de comoedia , quae etiam innocenter repraesentari potest , ut fieri assolet in Collegiis , in quibus comoediae uvenum mores ridendo castigant , eosque instruunt ad publice dicendum sine pericu- Io, cum nulla in scenam alioquin hon stam prodeat persona muliebris , aut muliebriter vestita . Hanc vel similem comicam repraesentationem nec Bosuetius ipse reprobat in cit. Opusculo Cap. 33. Ex . his vide discrimen inter doctrinam Calaistarum, & nostram sententiam. Casuistae enim absolute pronuntiant chin
Teas, saltationes, comoedias non esse opera servilia, neque suo genere peccata mO
talia ; ideoque sestis diebus licita. Nos contra asserimus hujusmodi oblectamenta , inspectis omnibus circumstantiis, vetita esse jure quidem naturali , cum hominem ad Peccatum inclinent ; Ecclesiastica vero lege , ut sacri temporis profanatione .
f. III. . De Opere servili religioso.
Nota . Inter opera corporalia divino cultui dicata, quaedam proxime ad ipsum divinum cultum spectant , & sunt gestare crucem in supplicatione , ita tuas deferre ,
Pulsare campanas , organa ad divina Om-cia &c. Quaedam vero remote, ut sunt o nare aulaeis templum, tabuista ad sollemni- i
173쪽
C. I. De Cessat. ab opere ferv. et r tatem erigere. Tandem sunt & alia, quae ita remote concurrunt , ut nonnisi ex op rantis intentione ad utilitatem & cultum templi cedant: ut agros Ecclesiae colere , arare, ligna & lapides ad templi construin, Etionem conquirere, deserre , ct cetera id genus . De iis omnibus inter Theologos disputatur , num sint licita die sesto , pro jus solutione sit Propositio. Opera corporalia , quae proxime ad dia ovinum cultum excitant, die feso fiunt liciata I quae vero remote , non debent ablique
rationabili causa in diem fesum differri Pilla tandem, quae solum ex intentione Ope rantis in utilitatem templi cedunt, sunt mnino servilia, o prohibita . Prob. I. pars. Quia si haec opera essent die festo prohibita , prohibitio esset Contraria fini praecepti ; nam ideo absti- nemus ab opere servili, ut divino servitio vacemus. Unde hujusmodi servitus potius opus est latriae , quam divino cultui adversa. Hinc Matth. eap.XIL dicitur, Sabinoatis Sacerdotes in templo Sabbatum vi ιtant , idest corporaliter in Sabbato op Tantur , oe sine crimine sunt. Ita D. N
mas a. a. q. I 22. an. q. ad 3. Prob. a. pars . Haec opera remotetantum se habent ad cultum divinum. Erisgo non sufficit sola ratio religionis , sedi τequiritur alia rationabilis caussa, ut licite
174쪽
i a De Obsiemant a Fesorum.& absque ulla culpa in diem festum tran ferri queant. Ita C etanus , aliique non ignobiles Theologi . Hinc absque rationabili caussa die se-
sto non licet aulaeorum opificibus , tapetibus ornare Ecclesiam, moles artificiosas ad exponendam Eucharistiam construere , condere sepulcra, praesepia &c.
Dixi, non poste feri haec opera absque ulla culpa die feso , nis adst rationabilis
caussa. Nam aliqui docent, eos, qui absique rationabili caussa ejusmodi opera diebus festis exsequuntur, peccare mortaliter alii vero venialiter . At haec decilio ex variis circumstantiis colligi debet. Prob. R. pars . Tertii generis opera de se servilia sunt, ideoque prohibita. Ratio enim pietatis extrinseca est , & rem ta cum ex intentione operantis solum ad cultum divinum spectent . Ergo ob solam Caussam exercendae pietatis permitti non possunt . Hinc licitum non est agricolis , aliisque artificibus operas suas diebus festis im-Iendere, nempe exstruere templa, parietes cclesiae dealbare, serta pro altaribus Conficere, mappas,& corporalia lavare, agros Ecclesiae colere &c. S. IV.
175쪽
i Nota . Μercatus nomine tria intelligi possunt, i. Universales sollemnesque nundinae , vulgo dictae Hera, quae semel, vel his in anno celebrari solent . a. Nundinae particulares de quibusdam rebus usualibus , Vulgo Mercato , quae semel , vel bis in hebdomada habentur . I. Ipse actus me candi , id est rerum emtiones , & venditiones.
Ρropositio . Nundisae sue universales m annuae; f e particulares oe hebdomadariae , seventi us mercandi diebus fesis communi iure
prohibentur e attamen in hac re consuetui do locorum attendenda es.. ' Prob. eX Cap. Omnes , Tit. 9. de Feriis r Omnes dies dominicos a in spera in veiseram cum omni veneratione decernimus observari , ab omni illicito opere ab se ners , ut in eis mercatum minime fat . Non
quia vendere , & emere sit opus servile , ideoque vetitum diebus festis : sed quia actiones hujusmodi impediunt & distrahunt Christifideles a cultu divino , ad quem dies festi sunt instituti . Ita Umbertus de Romanis in egregio opere De Eruditione Heligiosorum Praedicatorum lib. IL Trati .
176쪽
Dixi , attamen in bac re consuetudo Iocorum attendenda . runc nundinae uni-yersales ex consuetudine jam recepta etiam die festo celebrantur : nundinaR Vero Particulares vi nou ubique , in multis i men locis permittuntur; ita ut Ius Can nicum ad nundinas quod attinet sive annuales, sive hebdomadarias, videatur ahroing tum , ait Concina . Quoad actum mer candi consuetudo etiam in hoc magna ex Parte legem abrogavit. Hinc in festis vendi permittuntur quae silui necessaria ad quotidianum usum , puta Venditiones, &emtion. panis, Vini, carnium, fructuum, ultorumque id senus. Item excusanturvem ditiones , quae fiunt in parvis oppidis; quia prosellis diebus nulli forent emtores , &in rusticorum , ac pauperum commodam communiter exercentur. Minime vero excusantur mercatores,
qui apertis officinae januis notabilem partem diei festi in emtionibus, & venditi nibus insumunt ; cum hae publicae ve
ditiones vetentur sub mercatus nomine, nec contraria consuetudo obtineat. An nomine mercatus intelligantur etiam prohibitae aliae negotiationes , ut I cationes , couductiones, & similes contractus , sunt qui ajunt , sunt qui negatat . Hinc docent multi die festo licitos esse omnes contractus , modo fiant sine instr
mentis, & judicis auctoritate; ideOgue Ve
177쪽
C.I. De GDt. ab opere ferv. I sditionem magni momenti factam cum solis lemnitate damnant de mortali. Hinc Nο- tarii apud nos petere ab Ordinario ast lent licentiam die festo instrumenta coninficiendi . f. V. De Judicis forens diebus festis vetito . Nota . Iudicium serense , quod diciatur etiam placitum , & strepitus judicialis,
omnes illas comprehendit actiones , quae ad decisionem caussarum tam civilium quam criminalium, tam secularium quam ecclesiasticarum spe stant. Porro judicii forensis tres partes sunt, inchoatio, processus, & terminus . Dcboatio caussae fit per Rei citati nem . Processus fit per caussae cognitionem, examinatis & juratis testibus , & exhibitis instrumentis. Terminus tandem habetur Persententiae prolationem.
Sunt & aliae actiones forenses , quae extrajudiciates dicuntur , & sine iudiciali strepitu habentur : ut litem amicabiliter componere, judicem informare οῦ ex his , quaenam die festo sint vetita, sequenti Pr positione decernimus. Propositio. Strepisus omnis iudiciatis dis fesso pr bibetur , ita ut actus judiciales eo die bain
178쪽
a=6 De Observantia Festorum. in lidi ς nis tamen necessias urgeat, vel pietas aliter suadeat . . Prob. Ita expresse habetur in Cap. Conquestus de feriis . Debet judicialis Rrepitus diebus conquiescere feriatis, qui ob σeverentiam Dei noscuntur esse in seituti .
Id etiam prohibetur in jure civili , uti
habetur ex toto Tit. C. de feriis . Dixi I. ita ut judiciales actus c. Ita clare legitur in cit. Cap. Conquestus :ubi nec processus habitus teneat , nec sen- entia , quam contingit diebus hujusmodi promulgari. Imo nez Ρartes huic constitutioni re- hunciare possiunt ut judicium instituatur. Dixi a. nis stamen necessias urgeat ἰputa si testis alio tempore haberi nequeat, vel si periculum immineat, ne justitia impediatur . Dixi g. vel pietas aliter suadeat; ρο- ta jus dicere pro caussis pauperum , Pr
detentis in carceribus, pro curatoribus, ac tutoribus dandis vel constituendis .i Hinc I. illiciti , & invalidi sunt sequentes judiciales actus die festo habiti ,
Nempe I. citatio partis , sub qua venit mandatum judicis de citando reo , hu-j as mandati exsecutio. a. Formatio processis seu cognitio caussiae, sub qua venit in-xerpositio jurisjurandi, & testium depositio. 3. Sententiae prolatio, & exsecutio ; cum hujusmodi actus ad Iudicialem strepitum Pertineant . Hinc
179쪽
C. I. De Cessat. ab ostere fem. I77Η inc II. die festo sequentes actiones permissae sunt; offerre nimirum judici supi. plicem libellum, ipsum informare , litem amicabiliter componere; cum sine strepitu forensi fiant . Item licita est appellatio, a judicis sententia, cum sit licitum qualibet
die se defendere . Idem docent de sententra eXcommu
nicationis , suspensionis , & interdicti; quia
hujusmodi sententiae medicinales sunt, quae animae bonum inspiciunt. Idem dicendum de absolutione ab excommunicatione , de dispensationibus, privilegiis , provisionibus, beneficiorum collationibus, & aliis voluntariae jurisdictionis actibus , qui die festo Permittuntur ; cum sine strepitu judiciali
De juramento die festo praestando docent , Velitum esse ex Cap. Omnes, de fisriis, modo sit juridicum , & sollemne: lieitum vero esse, si privatum , & extraj diciale cum juramenta privata nullo modo perturbent diei festi sollemnitatem . f. VI. De Caussis excusantibus ab observatione praecepti fesis diebus opera semollia prohibentis. Nota. Certum est apud omneς, dari caussas excusantes ab onere abstinendi die
sino ab operibus servilibus . Hujusmodi H enim
180쪽
enim praeceptum cum sit Ecclesiasticum , non obligat cum gravi damno... R I. Quaenam causi ae excusant ab ob- igatione. omittendi opera diebus festis pr-hibita 8 R. Plures a Theologis enumerantur . I. Est Consuetudo approbata . Haec enim excusat ab humanis legibus; quia si legitima est, legem ipsam abrogat. Sed Vide , ne sub consuetudinis larva abusus, & co ruptelae occultentur: quae vero , lut ducta jam consuetudine , permittantur, Vide
. II. Est Pietas erga Deum ' modo O Pera proxime excitent divinum cultum .
III. Est Caritas erga proximum. Hinc licet sepelire mortuos, nudos operire , cu , rare infirmos.. Quare excusantur Pharma Acopolae, Μedici, Chirurgi , modo conficiant medicamina eo die necessaria. IV. Est Utilitas publiςa . Sic operari licet ad communem laetitiam, & splendorem, ut in adventu principis, aut ex caussa victoriae, aut nuptiarum , arcus trium es perficere , ignes artificio s exstruere , aulaea ordinare &
V. Est Necessio piropria, vel aliena spiritualis , vel corporalis , quae praeVeniri non potuit, dum scilicet sine gravi damno opus aliquod omitti., aut differri nequit . 4 abboi m enim propter hominem satium