Elementa theologiae practicae ad usum studiosae juventutis. Tomus primus quartus .. Complectens Tractatus de qutuor virtutibus cardinalibus, & de ecclesiasticis censuris

191쪽

tem servi tus a ministris in Μimae celebratione, haud impedit attentionem necessariam . Sic Musici praecepto satisfaciunt , si Missam audientes attendant simul ad id, quod in Ara geritur , cum horum actiones in Dei cultum reserantur.

Q. ΙΙ. An novum committat peccatum

qui Musae intero n statu peccati mortalis , quique ad tuali asseritu peccatum amat ZR. Amr. Non quod Missam audit , sed quod non sicut oportet , Missam audiat . Nam fideles aditantes sunt ministri, victimae , & tei es sacrificii : fideles enim cum Sacerdote offerunt , & offeruntur. Ergo si peccat Sacerdos, qui polluto corde sacrificium offert , peccat & fidelis, qui in statu peccati , & cum actuali affe-elu ad peccatum Sacro assiliit ;'l non gravius quidem publico Ministro, nempe Sacerdote qui proxime & ex ossicio cele-hrat sed levius , cum mystice, & remOtius offerat. Quantitatem hujus malitiae quidam docent esse gravem , ut Natalis nexander, aliique . Quidam Vero dicunt esse Venia- Iem : in hanc secundam sententiam propendit Concina . Neque per hoc deterrendi sunt peccatores ab audienda Missa, sed agendum, ut spiritum meliorem induant , Sc sanctiss-mam Religionis actionem, qua pietate dccet, eXerceant . Ut quis cum fructu Missam

192쪽

im De Obsiemantia risorum .sam audiat, has dispositiones requirit Tν δ ρθs. XXII. cap. a. ubi ait, Sacriscium illud , nempe istaris, vere propitiatorium Use , per 'humque feri, ut δε eum vero comde recta fide , cum metu. reverentia, contriti ac poenitentes ad Deum accedamus, misericordiam conbequamur, gratiam inveniamus in auxilio opportuno.

f. IV. . De Missae audiendae Integritate .

Q. I. Num die fesο integra Missa M

audienda λR. Amr. ex Cap. Μissas , de Const- erat. Dis. I. in quo ex Concilio . athenisi praecipitur, ut die Dominico tota Micia audiatur, & ut ante henedictionem Saacerdotis egredi populus non praesumat. Ldem jubetur in multis aliis Conciliis . Hinc Praeceptum non implet qui notabile Misiste partem omittit. Q. II. suaenam pars Misae censem ur notabilis , ita ut eius omissone praeco pium non impleatur λR. Cum dist. Omissio semper cens tur notabilis , quando est de parte esse, tiali, puta de Consecratione vel Communione : quando vero est de parte integra

193쪽

Qu De Obligat. Missam aud. 192 bilis, nisi pertingat ad tertiam Missae par

tem .

suaenam vero si sa tertia pars ἐκ. Pro more variant Calaistae. Quidam docent usque ad Epistolam inclusive quidam vero usque ad Evangelium inclusive. Hinc a principio usque ad epistolam exclusive est pars levis; inclusiive Epitiola, juxta aliquos est pars notabilis , juxta alios Evangelio inclusive : sed melius gravitas isthaec, vel levitas dijudicabitur ex fidelis negligentia , consuetudine , necessi

tate .

Q. III. . satis fat praecepto, audie do duas partes Missae a duobus smul C

lebrantibus R. Neg. Satisfacit praecepto Ecclesae de audiendo Sacro , qui duas ejus partes , imo quatuor smul a diverses Celebrantibus audit . Hanc propositionem damnavit I nocentius XI.

suid se has duas ussae partes succe se

s e audiat a diverss Sacerdotibus pR. Etiam Nes. Ecclesia enim unum& integrum Sacrificium audire praecipit quod certe non adimpletur , audiendo S crum per stagmenta, & partes.

194쪽

13a De Observantia Festorum ..

De civis excusantibus a Missae auditione. Q. I. Num snt caussae , quae ab au-d endo Sacro chriseianos excusant λR. Amr. Et generatim ad duas revocantur , ad impotentiam scilicet pissicam ,& moralem e quia lex humana non obligat ad id, quod physice vel moraliter impossibile est . Hinc i. audire Missam non tenentur in carcere exsistentes, aegroti, navigantes, aliique similes; quia sunt physice impediti. Hinc 2. qui non possunt audire Misisiam sine gravi incommodo sui, & proximi ; sive vitae , sive corporis , sive animae , sive honoris , sive etiam honi temporalis, ex morali impotentia excusantur. Q. II. An qui legitima caussa impeditus Missam omittit, teneatur , s posset , alias preces Deo offerre ZR. Amr. Si non ex praecepto Ecclesiae, saltem ex debito naturali , & divino honorandi Deum aliquo exteriori cultu , Audi Augusinum . sevi ad Ecclesam υμnire non potes , saltem in domo sua oret non negligat Deo reddere pensum servitutis. Q. I H. Num haec omisso mortalis sit, an venialis λR. Μortalem esse docet Marcani us , cui subscribit Dorer. Concina candide fate-

195쪽

C. II. De Oblseat. sam aud. tur, se quantitatem hujus malitiae ignor re ; sed in severiorem potius , quam mitiorem partem propendit .

. De aliis viis operibus, quibus Chri anifestis diebus vacare debent . iQ. An Chri iani fessis diebus praeter Missae auditionem , ad alia pia opera te

neantur p

. R. Cum dist. Vi praecepti Ecclesiastici ad nihil aliud praeter Μissiae auditionem fideles tenentur . Quia id solum couligitur tum ex ipsius praecepti verbis, tum ex communi Theologorum , ac fidelium sensu. Vi vero naturalis, ac divini praecepti dies festos sanctificandi aliis piis operibus fideles vacare debent . Non enim videtur diem festum sanctificare , qui unico quadrante, vel ad summum media hora Deo vacat, audiendo Μissam . S. Antoninus C etanus, aliique. Opera vero , quibus fideles diebus se-stis incumbere valent , sunt eXamen Pr priae conscientiae , piorum librorum lectio , auditio Concionum , & praesertim Catechesium si fideles sint rudiores Vidi statio infirmorum , eleemosynarum distributio, aliaque quae studium placendi Deo suggerere solet . Tom II.

196쪽

DE VITIIS RELIGIONI OPPOSITIS.

VItia virtuti Religionis opposita, sunt

duo: Unum per excessum, quod persitio dicitur; alterum per defectum, &Irretigiositas appellatur. D. Thomas a. a.

Ex quo insere duplicem generaliter ecse Superstitionem, unam ex parte objecti , altoram ex parte cultus indebiti.

seu cultus visio's veri , aut

197쪽

, C. I. De Superstitione. . Ι. De Superstitionς ex parte Objecti. Q. I. uuot sent species Superstitionis' ex parte objecti Z R. Tres , Idololatria, Divinatis , mvana Observantia ς quae sunt ex genere

suo mortalia.

I. Idololatria est, cum culius, qui si ii Deo debetur, creaturae exhibetur. Tria plex est, Persecta , minus persecta , & si

mulata.

Perfecta est cum quis sciens idolo divinum honorem exhibet, quia fallo ex stimat Deum esse. Minus perfecta est , cum quis creat rae cultum Deo debitum offert; non quod credat in ea inesse divinitatem , sed eκ, praVo affectu , E. G. odio veri Dei , vel cupiditate aliquid a diabolo obtinendi. Simulos est, eum quis sine existimatione divinitatis , & sine interno colendi affectu, metu tyranni vel populi, exterius idolo exhibet cultum , soli Deo debitum. II. D inatio est significatio occuli rum ex pacto cum daemone sive expresso sive implicito. Pactum autem expressum habetur . quando quis daemonem disertis verbis r gat , aut aliquid usurpat expressa intentione,

. ut daemon cooperetur.

198쪽

r 6 De Viliis Religioni oppositis . Implieitum pactum habetur , quando

quis utitur mediis, nullam vim ad occultorum notitiam habentibus neque naturaliter, neque ex instituto divino , aut ecclesiasti-Co. E. G. Quando quis ad furem divinandum , utitur cribri circumductu ; talis enim cognitio non potest exspectari nisi a dae

mone .

Porro Divinationis species potissimum sunt tres; nimirum Necromantia, Astrologia judiciaria, & Sortilegium. Necromantia est responsio daemonis immediate invocati. Si haec responsio fiat Per idolum, vocatur oraculum I si per Vates , vaticinium; si per signa apparentia in visceribus animalium daemoni immolatorum , Vocatur cruspicium I si per somnia, dicitur diυinatio somniorum I si permanes , idest per mortuorum aliquorum apparitionem vel locutionem, dicitur proin Prie necromantia; si ex inspectis lineamentis manuum , Vocatur cis mantia ἰ si per observationem garritus avium, augurium ἰs ex avium volatu, auspicium ; si per signum in terra effectum, geomantia: in aqua hνdromantia , in igne pνromantia , in aere aeromantia appellatur. prologia Iudiciaria , quae fit , cum ex situ aut motu astrorum eventus a libero arbitrio pendentes praedicuntur , Vel praeteriti aut praesentes occulti eiseelus de- nunciantur . Praesentio futurorum contin-

199쪽

C. I. De Supersitione. 'Igentium soli Deo adscribitur . Isaiae cap., ALI. Annuntiate quae ventura sunt in 'rurum , m sciemus , quia Dii viis . Quare Astrologia judiciaria utroque jure damnatur, scilicet Canonico & Civili. Dixi , iudiciaria , ut distinguatur ab Astrologia naturali , qua ex siderum CO cursu praedicuntur eclipses , pluviae &c. quae cum illis naturalem habent comnexionem .

SortiIegium est divinatio per sortes . , Nota . Sortes sunt triplicis generis sors nimirum divisioria quae actio est eo fine facta , ut, illius eventu considerato, i notescat quid cuique sit tribuendum, P ta munus, honor, dignitas &c. G ultoria, ut innotescat quid hic &nunc abere Oporteat.

Divinatoria , ut innotescat quid fui , rum sit. Divisoria licita est sive in partitione

norum , cum consentiunt qui ad ea jus habent ; sive in poenis , ut cum e reis pluribus unus aut alter puniendus est; sive in functionibus ouerosis, ut cum designandi sunt Sacerdotes, qui pestis tempore S cramenta ad mi nistrent. Attamen fortes divisoriae vel consultoriae in ecdlesiasticis electionibus prohibitae sunt, ut habetur ex cap. III. de Sortilegiis. Sortis usum in es ctionibus perpetua probibitione damnamur . Imo juxta multos talis electio est nulla r

200쪽

quod pro certo habent de electione Praelati habentis iurisdictionem cum in criminalibus , tum in civilibus ex cap. Quia propter de Electionibus. In electionibus ad dignitates seculares sortitio nullo jure vetita est , modo fiat in aequaliter idoneis , ne idoneis neglectis , minus idoneus eligatur . Tunc peccatum erit contra justitiam distributivam. Consultoria est illicita , quia saltem continet tentationem Dei, & diabolicae deceptionis periculum ; solet enim daemoniis se immiscere et unde sub anathemate prohibetur cap. Sortes quas. 3. Licita tamen esse potest, fi concurrant hae condiationes; I. Necessitas , ct humani consilii

defectus. a. Ut effectus a Deo solo exissctetur. I. Ut reverenter consulatur. q. Ne haec sortitio adhibeatur in electionibus ad beneficia ecclesiastica . His conditionibus sortes a Domino temperamur. Pro XVI. Divinatoria vera est superstitio; quia injufinodi sors nullam habet connexionem cum eventu futuro , neque ut caussa , n que ut effectus ejusdem . Ergo in his sortitionibus semper adest pactum expressum vel tacitum cum daemone . Conserendus est hic D. Nomas a. a. q. 9 . an. 8a III. Vana observantia est superstitio , qua ad effectum aliquem obtinendum adis hibentur media vana, inutilia, & improm