Elementa theologiae practicae ad usum studiosae juventutis. Tomus primus quartus .. Complectens Tractatus de qutuor virtutibus cardinalibus, & de ecclesiasticis censuris

41쪽

De quatuor mr . Card. impugnatione. Videsis D. Thomam 2. 2. q. Ia De martyrio , quod est heroicae fortitudinis actus , dicemus in Tract. de

Q. II. uuaenam snt virtutes Fortitudini adjunctae pR. Sequentes. I. Magnan mitas quae virtus est, Inclinans ad actus heroicos in omni genere virtutum. Magnanimitati opponuntur per excesi sum Draesumtio , ambitio, & inanis gloris per desectum vero pusillanimitas . II Magnificentia est virtus inclinans ad magna opera magnis sumtibus efficienda , secundum rectae rationis, & divinae legis praescriptum. Magnificentia alia sacra, alia e nis et illa in pios, haec in politicos usus ingentes erogat sumtus . Huic OppOnitur per excessum profusio , per desectum parvifacientiae vitium, quo ob animi angustiam non audet susceptum opus perse

III. Pallantia virtus est FortitudinIaffinis, qua mala praesentia aequo invictoque animo tolerantur . Duo vitia eidem opponuntur; unum per excessum, nempe

impatientia , qua quis plus justo de

malis dolet ac tristatur. Alterum vitium per desectum , nempe nfensebilitas seu animi durities , qua quis ob animi torporem, nec propriis, nec alienis malis commoVetur.

42쪽

C. V. De Forthud ne. IV. Perseverantia est virtus, qua homo quibuscunque malis non obstantibus , in opere incepto firmiter perseverat . Eidem adversatur per defectum inconsantia, per excessum pertinacia.

Inconstantia , qua quis absque justa caussa ab opere suscepto aesistit. Pertinacia, qua homo agendi propositum retinet, & persequi contendit, quando non oportet, Vel plusquam oportet.

43쪽

TRACTATUS DE VIRTUTE RELIGIONIS.

ayente .num Iino a suis es cultus eius , ni i amor ejus p Verum si cum Scholasticis presse loqui velimus , est virtus moratis mentem inclinans ad cultum Deo exbiabendum , tanquam supremo rerum omnium principio ae Ini debitum . Dicitur I. Virtus moralis , & quidem inter morales prima , quia propius accedit ad Deum , quam aliae virtutes morales . Ea enim operatur , quae directe &immediate in divinum honorem Ordina tur : theologica tamen non est , cum non habeat Deum pro objecto immediato , sed cultum Deo debitum. Dicitur a. ad exbibendum cultum , id- est honorem cum submissione in testim nium divinae excellentiae.

Religio est amor obediemiae ac reverentiae erga Deum , D,

44쪽

C.L De Religionis Natura. 4IDicitur 3. eultum debitum a quia cultus absolute Deo debetur , ita ut qui nullum ei cultum exhiberet , peccaret contra hoc praecipuum hominis officium erga D um , in primo Decalogi mandato praescriptum a

Dicitur m tanquam supremo oec. Hae ultimae particulae produnt miniVum, Pro- Pter ouod hic cultus Deo exhibetur. Hinc

. . Thomas a. a. q. 8 I. art. 3. ad a. dicit, quod Religio ordinat hominem in Deinum , non scut in objectum , sed scut in finem. Porro actus , quibus Deus colitur, eliciuntur quidem a virtute Religionis, sed

imperantur a virtutibus theologicis, praesertim a caritate, quae trium harum m

jor est . Ita D. Thomas loc. laud. ad Gillud iassumsini explicat, quod Deus colitur Me, spe , oe caritate.

Ex allata definitione inseres I. mat ν ais Religionis objectum esse actus , quibus Deus colitur : a. formale vero illam specialem esse honestatem , quae lucet in cultu divino praestando: 3. tandem Deum esse objectum remotum, seu finem , cui cultus exhibetur. Q. II. suomodo Deus eoli debeat pR. Actibus internis ,& externis. Cum enim homo mente , & corpore constet, utriusque actibus debet colere . Deum , qui est utriusque principium . Rursus cum divina beneficia alia privatim , alia publice

45쪽

a De Vistute Religionis. conserantur, ordo postulat , ut privatis Sepublicis etiam actibus gratum animum testificemur . Tertio denique cum alia a Deo conferantur bona singulis, alia singulorum societati, id ratio postulat, ut κωligio tum singularibus , tum communibus societatis actibus exerceatur . Hinc Religio , teste fuginino, communibus quibus-uam signis veluti vinculis in societatibus colligatur. Torro cum actus omnes Religionis vel interni sint, vel externi, ut diximus; idcirco de utroque actuum Religionis genere agemus in hac praesenti tractatione: SeL de Actibus internis. II. De Actibus e

ternis. III. De vitiis Religioni oppositis.

De Religione, quam vocant Naturatem , sive de .ciis hominis erga Deum a naturali lege pra scriptis.

REligionis naturasis nomine vel intellu

gitur complexus ossiciorum omnium, quae Deo debent homines , ut Deo se eeant, Deo Vivant, ac justi ambulent coram Deo : & nullus dubito, Relisionem hanc naturalem appellari non posse , sed omnino supernaturalem esse . r. Quia sine

fide impossibile est placere Deo . a. Quia

sine

46쪽

CI. De Relis uenis Natura. 43sne Christo nemo justus, nemo salvus esse potest : cum non sit aliud sub caelo nomen. In quo nos oportet salvos fieri . 3. Quia

si ex lege est justitia , Christus inaniter

mortuus est . q. Quia natura sola nec innia nobis dictat ossicia, quae Deo debemus , nec certo, nec facile, nec cito , ut impleantur . 3. Etiamsi aperiret Omnia Omnibus, sine gratia observari non possent. 6. Etiamsi observari possent, stante homunum originali infirmitate , nec etiam vexlent. 7. Imo nec infirmitatem, nec rem

dium par infirmitati , nec ipsum salutis terminum Ratio sola deprehendit sine R velatione . 8. Adeo vero ossicia quae Ratio dictat, cum iis quae Revelatio aperit, colligantur , ut nec illa sine istis impleri, ut oportet, possint et ut videre est in om

Si vero naturalis Religionis nomine complexus intelligatur eorum duntaxat Officiorum , quae ex recta Ratione cognosci Possunt , tunc potius naturalem legem appellarim , quam naturalem Religionem . maturalis enim legis est hominem obligare ad ea, quae Ratio dictat. At Religio non est mera obligatio, sed actus, sed e ercitium , sed implementum cultus Deo debiti. At actus , exercitium , implementum ejusmodi ut oportet, naturale non est, sed prorsus supernaturale et cum Deus per

- se diligi non possit sine ipsius auxilio. E

47쪽

66 A De Virtute Rygionis. Q. Ι. Ara recta Ratio dictet Deum esse 'colendum pR. Affir. Idque eruitur ex infinitis Dei persectionibus , quae naturae lumine cognosci possunt. Et I. Deus est hominis conditor & conservator . Ergo laudes, & lgratiarum actiones ei sunt referendae . a. Summa Dei honitas in ejus amorem rapit , summaque ejus perfectio reverentiam exigit . Atqui Numinis cultus nihil aliud est, nisi amor reverentiae & obedientiae . Ergo Deus est colendus. iHinc Apostolus ad Rom. L I8. &seqq. redarguit Philosophos gentiles, quod

licet cognoverint Deum exsistere, eum tamen non coluerint ut Deum, sed ejus m

jestatem commutarint in idola,& speciem hominum , animalium, quadrupedum &c. Item quod ejus praeceptis non paruerint , sed se polluerint nefandis peccatis. Addit- ique obligationem istam inscriptam esse in hominis corde; ita ut illam vel ignorantes vel negligentes, sint inexcusabiles. Apposite . MUtinus iib. x Confesso ita ad Deum

loquitur : Caelum, di terra , omnia quarin eis sunt, undique mihi dicunt , ut tramem ς nec cessant dicere omnibus , u/ sns inexcusabiles.. II. suinam a recta ratione pra scribatur cultus erga Deum PR. Cultus internus,& externus. Item

Privatus , & publicus . Cultus enim est

48쪽

C. I. De Relisionis Natura . 63 complexus omnium ossiciorum , quae ex amore reverentiae & obedientiae erga Deum proficiscuntur. Cultus internus dicitur ille , qui in mente est, ut Deum amare, timere, in eo considere &c. Externus vero dicitur ille , qui in actibus externis se exserit . Necesse enim eit , ut homo in divino cultu aliquibus corporalibus quasi signis utatur, quibus eX- citetur mens hominis ad spirituales actus, quibus Deo conjungitur, ut Optime ratiocinatur D. Thomas a. a. q. 8I .art. . in c.

H inc hymni sacrificia instituta in honorem Dei. Privatus cultus , qui privato nomine

offertur ..

Publicus vero, qui vel in publico coetu , vel totius coetus nomine eXercetur.

Hinc dies festi, publica jejunia , publicae supplicationes, sacrificia &c. Q. III. Quinam sit Legis naturalisusus 'R. I. Ad confirmandam I. Legem revelatam, sive Evangelium . a. Ad convincendos improbos homines ab omni Lege ac Religione abhorrentes. R. II. Religio sive Lex naturalis non lassicit ad aeternam salutem assequendam ;I. quia medium proportionatum non Ο-stendit Deum propitiandi . Recta enim Ratio satis nos convincit, humana merita

49쪽

46 De Virtute Religionis. satisfaciendo non esse infinitae Dei just,

tiae oa. Ρraecipit quidem quid agendum sit, sed vires non suppeditat ad agendum necessarias . Hinc homo sibi reluctus , selis

naturae viribus , nunquam ad Deum convertitur, nisi divinae gratiae auxiliis adju- Vetur . Quare Musinus loc. cit. cum dixisset caelum , & terram omnibus praedicare , ut Deum ament, adjecit: Altius autem tu misereberis , cui misertus eris . .

lioquin caelum , oe terra surdis loquuntur

laudes tuas.

Ρraeterea exercitium istud naturalis Religionis debet esse Deo dignum, ut divinam mereatur approbationem. Sed Deo dignum non erit exercitium istud, nisi tendat in Deum tanquam in ultimum finem,

eoque fruatur ' ceteris vero utatur tanquam

mediis in ordine ad Deum . Quod omne sine auxilio gratiae fieri nequit. Si homo enim sine gratiae adjutorio posset Deum diligere tanquam suum ultimum finem , posset suis viribus quodammodo melior fieri , summo bono per amorem finaliter adhaerendo, ut ratiocinatur . Musinus contra Pelagianos. Atque hoc verum est, etsi dicas am rem istum ferri in Deum ut naturae auctorem, non Vero ut supernaturalis vitae lar

50쪽

C. I. De Rel linis Natura . illud sub diversa ratione respiciat. Absolute vero, & nulla distinctione adhibita , Scriptura, Patres, & Concilia docent

donum Dei esse caritatem . Caritas ex Deo

est, dicitur L Ioan . IV. amor Dei, quo ρe venitur ad Drum , non est nisi a Ddo Patre per Jesum Christum cum Spiritu San-LIo . Per hunc amorem Creatoris bene qui1 que utitur etiam creaturis fine hoc amore creatoris nullus quisquam b ne utitur creaturis . . ugustinus lib. inec proximus ... Deum nonnis caritate diligimus . S. Fulgentius lib. IL de Verit. Prae-dol. cap. 9. Prorsus donum Dei es diligere Deum. Concit. Irausc. II. can. 23. Qualis ergo amor ille est , quo Deus diligitur , & proximus, & caritas non est

3. Aeternam salutem non promittit. Solo naturae lumine ignoramus , an velit Deus pro brevis temporis obsequio aete nam felicitatem impertiri. Ex quibus Omnibus sequitur necessitas revelatae Religionis, quae tres hosce characteres habeat, ut nimirum I. proportionatum medium ostendat Deum placandi . a. Ut vires praebeat ad sanctificationem necessarias . 3. Ut aeternam salutem promittat . Quae omnia habentur in christiana Religione , quae sola vera est, & in qua Deo magistro, Deo malorum nostrorum medico, Deo felicitatis aeternae largitore, Deus digne colitur.

cap. 3. Sine caritate