Elementa theologiae practicae ad usum studiosae juventutis. Tomus primus quartus .. Complectens Tractatus de qutuor virtutibus cardinalibus, & de ecclesiasticis censuris

451쪽

DE CASTITATE, EI QUE

OPPOSITIS VITIIS.

appetitum in usu venereorum . Cum enim munus abstinentiae sit moderari usum esculentorum , & officium sobrietatis versetur in regendo usu poculentorum; ad Castit tem spectat regere, ac refrenare usum Venereorum , ne homines plus, aut alio tempore , vel loco , aut modo venereis delectentur, aut utantur, quam recta ratio dictat secundum uniusculusque statum. R. II. Castitas duplex est : alia pe secta, imperfecta altera . Perfecta ab omnibus Venereis voluptatibus , nuptiis etiam exclusis , perpetuo abstinet , & appellatur proprie Virginitas: Imperfecta quae solum ab illicitis voluptatibus carnis cohibet, &ὲ haec communiter dici solet Castitas , quaeia Conjugalem, & Vidualem dispescitur . De Castitate . Uid, m quotuplex st Casitas'

Castitas , ut supra diximus, est

452쪽

43 5 c. I. De Casi tale. Coniugalis est abstinentia ab omni carnali copula illicita , servando in matrimonii usu locum, tempus, modum, & finem ab eo praescriptum . Vidualis est, quae post matrimonium ab omni carnali copula, delectationibusque venereis se abstinet.&cohibet.

C A P. II.

De Vitiis Castitati oppositis.

I. . e mitia opponantur Cas tat R. Castitati opponitur Luxuria, quae , ut in Tras .de Peccatis diximus, est inordinatus venereae voluptatis appetitus . Dicitur inordinatus appetitus PNam usus Venereorum potest esse licitus, si juxta rationis ordinem, & dictamen instituatur. Sicut usus ciborum , inquit Ang Iicus a. a. q. I 33. art. a. potest essse abliquo

peccato , s sat debito modo , o ordine , secundum quod competit saluti corporis I ita etiam usus venereorum potest esse absque omni peccato , s fat debito modo, ordiane, secundum quod es conveniens ad Memgenerationis humanae .

Q. II. Ωuomodo disidatur Luxuria PR. Luxuria alia perfecta est , altera imperfecta e in prima semen effunditur ,

453쪽

non vero in altera . Persecta alia natura- is est , in naturalis altera . Naturalis dicitur, non quia licita , sed quia conditiones ad generationem requisitae in ea servan- . tur : innaturalis vero seu contra naturam ordini a Deo statuto ad humanam genera- tionem adversatur .

Q. III. Num Luxuria sit peccatum mortale , o capitale ZR. I. Luxuriam esse ex genere suo Peccatum mortale, diximus in Tract. de

Peccatis .

R. II. Luxuriam esse etiam vitium capitale, probat D. Thomas 2. 2. g IIJ.art q. Vitium capitale sunt Verba D.Thomae es quod habet sinem multum appetibilem I ita quod eκ evus appetitu homo procedat ad multa peccata perpetranda e quae omnia ex illo vitio , tanquam ex principa- li , oriri dicuntur . Finis autem Luxuriae es delectatio venereorum , quae es maxima.

de hujusmodi delectatio es maxime ap- .petibilis secundum appetitum senstivum , tum propter vehementiam delectationis , tum g iam propter connaturalitatem huiusmodi concupiscentiae. Unde manifesum es, quod Luxuria es vitium capitale. Q. IV. suot sent species Luxuriae perfectae naturalis pR. Sex numerari species , nimirum, simplicem fornicationem , stuprum , adulterium, raptum . incestum, & sacrilegium: de

454쪽

4s et De Cin late ela. oppintis Vis is. de quibus leviori quoad fieri potest cal mo, sigillatim agemus. f. I. De Simplici Fornicatione. Q. I. Quaenam sit simplex Forulanis

R. Est Concubitus humanus natur iis soluti cum soluta corrupta . Dicitur ,1o- tuti cum soluta et qui scilicet nullo vinc lo aut impedimento sunt irretiti ad co trahendum inter se matrimonium . Dicitur corrupta , ut discriminatur a stupro .

. II. Num simplex Fornicatio si peccatum mortale a Deo probibitum 'R. Affici & est de fide . Ita quippe definitum est in Clementina Ad Nostram de Haereticis contra Beguardos, & Beguinas, & constat ex utriusque foederis monumentis , & praecipue ex Apostolo ad ubes V. Omnis Fornicator non habet hereditatem in Regno Cbrissi ς & ex L ad Cor. VI. Neque Fornicarii Regnum Dei possidebunt. Q. III. Num sit etiam naturae tege probibita ZR. Amr. Probatur . Quod graviter repugnat bonae ac debitae educationi prolis , hoc naturae lege prohibitum est. A qui simplex fornicatio repugnat debitae P lis nutritioni & educationi; nam ad debitam prolis educationem & nutritionem exigitur, ut duo copulati arto inter se vi

455쪽

CIT. De Visiis Castitati oppositis. 433

culo devinciantur, & obstringantur; aliter Prolis nutritio, educatio, & institutio incerta esset, & periculo exposita: quo vinculo non colliguntur fornicatores . Ergo si fornicatio simplex repugnat graviter bonae ac debitae prolis educationi, & institutioni, graviter a natura prohibita est . Dices . Ρotest dari casus , quo vir se obliget ad convenientem prolis educationem, & eo casu non erit mala sorni

catio .

R. Hoc non ossicit , cum per accidens sit, ut vir se obliget ad prolis educationem , & instructionem . Contra vero lex naturae cum lata sit respectu communitatis, ad ea quae per se contingunt, attendit, ut optime tradit D. TMmas 2. 2. g. I 39. art. a. inquiense Id quod pedit sub

legis determinatione , judicatur secundum id quod communiter accidit, oe non fecundum id quod in aliquo casu potes accidere. Hinc merito proscripta fuit ab Innoc. XI. ista propositio n. 8. Tam clarum v detur, fornicationem secundum se nullam in---ere malitiam , m solum esse malam ,

quia interdiciam, ut contrarium omnino rationi dissonum videatur . Quae propositio septimo Beguardorum, ac Beueuinarum errori a Clem. V. in Conc. Viennensii damnato , amnis est. Hinc colliges , Fornicationem , quae

ex se gravis est , graviorem esse , si ha

456쪽

434 De Cassitate eiq. Oppositis Villis.

beatur cum concubina ; quia concubinarius statum , & perseverantiam addit in sc nicatione . Quamobrem non solum fornicationum cum concubina commissarum numerus in sacramentali Consessione det gendus est , verum & temporis intervatilum declarandum, quo ipsam apud se detinuit, vel cum ea alibi manente impudicum exercuit commerciam concubinarius

cum verosimile non sit , id absque grava Proximorum scandalo factum esse. f. II.

De Stupro . De Stupro relate ad ejus definitionem,& restitutionis obligationem inde exortam actum a nobis est in Tractat. de Resis. nunc de ejus gravitate, ceterisque ad COII fessionem spectantibus disserendum. 4. I. Num Stuprum sit grave pecca tum Z R. Amr. Ita omnes . Consulat

D. Thomas a. a. q. IJ . an. 6.

Q. II. Num Stupri peccatum sit vi latio puellae sub eura parentum ex Ientis, si ipsa conbentiat ZR. Amr. Nam consensus puellae est illicitus, cum ipsa non polleat dominio comporis sui, ut illo abuti possit, prout Volun ras suggerit, sed domina est sui corporis juxta leges a natura, & Deo praescri

457쪽

pias . Peccat er8o contra hunc ordinem& puella consentiens , & ejus corruptor . Hanc sententiam conceptis verbis docent D. Thomas, & D. Antoninus . Stupsum , inquit D. Th. a. a. q. I 3 . art. 7. tu C.

sine raptu invenitur , quando aliquis abf-que violentiae illatione virginem illicite deflorat . Adstipulatur D. Thomae S. --toninus II. Part. lib. P . 6. δευς peceatum supri evadunt ex hoc, v

luntate puellae . . . .

Idem dic , si etiam parentes consen tiant , cum ipsi jus habeant eam cust diendi , non vero deflorationi tradendi : Consensus autem parentum, aut ipsi puellae hoc utique praestat , ut in cq

scientiae foro , Sc spectato rigore justitiae

violator virginis ad nihil teneatur , ut diximus cum Concina in Tract. de Restit. .i Qui igitur virginem etiam consentienistem defloravit, tenetur adhuc detegere in Confessione hanc circumstantiam deflorationis , quamvis ipsi quoque parentes assenserint: & ipsa puella consensum praebens, debet se accusare de virginitatis suae jactura.

Idem sentiendum de delectationibus Scpravis desideriis adolescentis virginem deflorare cupientis, & virginis corrumpi exoptantis ab adolescente ; etiamsi desideria, ab illatione violentiae sejuncta sint.

458쪽

36 De Coclitate eiq. Oppostis Vitiis. f. III.

De Adulterio . De Adulterii definitione, deque restitutionis obligatione actum est a nobis in Tract. de Re tit. unde his praetermissis, Q. I. Num Adulterium sit gra e peccatum Z . .

R. Affr. Nam est contra Jus alterius conjugis , cum fides ei data violetur in materia gravi ; & constat etiam ex Scruptura excludente a Regno Caelorum aduruteros , ajente Apostolo ad Cor. VI. Neque adulteri Regnum Dei possidebunt. Q. II. An adulterium committat coniux , si , consentiente marito , rem habeat cum alis 'R. Assiri Nam adhuc est contra jus conjugii, & conjugis ut conjux est: quod jus cum sit inabdicabile , eique competat non ad bonum privatum , sed ratione status, qui communis est , valide cedi non potest et nec consensus conjugis , sed sola ejus mors viventem liberat a lege alterius. Ideoque sicut manet vinculum istud, qua diu in vivis agunt, nec in eorum potest te est illud solvere ; ita sine adulterii criamine nequeunt cum aliis rem habere. Recte itaque inter alios errores, hanc etiam propositionem ordine 3 o. diris devovit Innocentius XL Copula cum consessata,

459쪽

C.IL De Visiis Castitati oppoliis. 437

consentiente marito , non es adulteriam ,

ideoque sufficit in Confusione dicere, se effo

fornicatum .

Hinc si quis solutus copuletur cum conjugata, duplex peccatum committit specie distinctum in Confessione detegendum

unum contra castitatem , alterum contra

justitiam: & si conjugatus habeat copulam cum conjugata , triplex peccatum specie distinctum perpetrat; unum contra castitatem, alterum contra jus propriae conjugis, tertium contra jus alterius conjugis.f. IV. De Raptu . Raptus dupliciter accipi potest, I .prout est impedimentum dirimens matrimonium , & de eo hac acceptione sumto agemus in Trin. de Matrim. a. prout est luxuriae species , & de eo sic sumto agimus in praesenti.

Q. I. Quid sit Raptus, prout es luxuriae specie Z . N. Est vissenta personae abductio de

loco in locum explendae libidinis caussa . Dicitur I .vissenta abductio, cum ad constutuendum veri nominis raptum necessaria sit violentia illata aut perbonae abductae , aut patri vel tutori, sub cujus cura exstat. Dicitur a. personae , non Virginis, non mulieris &c. quia non solum si rapiatur se- Tom. II. V mi-

460쪽

- 3 8 De Case late ela. oppositis Visiis. mina sive virgo sit , silve nupta , sive via dua , sed etiam si rapiatur vir ad pravum finem, raptus ratio verificatur . Dicitur 3. de loco in locum. Nam non sufficit ad crimen raptus constituendum , si Persona abducatur de uno in alium locum ejusdem paternae domus libidinis caussa: sed requiritur, ut persona transferatur de loco, sub patris vel tutoris potestate exinstante ad alium locum , in quo sit sub potestate raptoris . Dicitur ψ. explendae lia bidinis caussa. Nam si persona abducatur non libidinis , sed servitutis caussa , tune non raptus, sed plagium committitur. Q. II. Quale , oe quotuplex peccatum sit Raptus' R. Raptus prout est luxuriae species, est grave peccatum, cum sit violatio juris in materia gravi, vel personae , quae invita rapitur , vel Parentum aut tutorum,

sub quorum potestate degit , cum habeant jus illam custodiendi. Μultiplicem contunet in se malitiam necessario in Confessione denudandam, unam graVem contra Castitatem ; alteram contra justitiam ob injuriam , & vim illatam personae invitae abductae ; tertiam contra parentes jus habentes in illam , si ipsis etiam invitis raptus habeatur : & potest habere ad j unctas alias malitias specie quoque distinctas , si

nempe raptus concurrat cum abductione Consianguineae , conjugatae , personae sacrae &c. g.V.