De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

101쪽

ra DE METHO. SCIEN.Aenidem de his inquirere nihil est necesse ,

nam iam cognitae sunt, si res ignotae quaera nora Ualent, quoniam a nobis ignorantur. Vnde cum haec Methodm tractet inquisitionem illam, quam Ratio nostra adhibet ad inuestigandis, res incognitas, si illam dirigere conetur, ad capiendam earum notitiam, scienti laborime mira ab ea in hac repo iturum erit. Sedistim viderui res, de quibus Ratio nostra inqui, rit, esse nobis partim cognitas, partim vero incoguitas , atque iuquiri a nobis ex ea parte tantum ,, qua incognitae sunt; et cognitione ipsisum nos a sequi, quatenus illas ignoramus :nanque exempli gratia, mihi notum est hemtas multis esset amaras , ignotum vero cur Antamare ; aut ignota est mihi causa, quamobrem

sapor amarus in ipsis insit, ratio igitur istud inquirit, et inuestigat causam , cur is sapor in illis sit insitus, quod quidem ignorabat sed rem esse, idest ipsum siporem in eis inesse cognosebat; ct de hoc non inquirit ,sedi onitur pro noto , cm inquiritur id, quod est ignotum . Unde res tartim erat nota artis Ignota s ex numero harum sunt res, quae ex camsa aliqua e ciuntur, O has , iat dictum fuit;

102쪽

ET ART. LIBER III. Otanquam materiam quandam, quam tractet

sis sub cit haec Methodus, ct eis explanat s sit a parte earum nota pro nota, pro 'iracpise quodam quo fundare habeat totam trace

tionem explanationem, A m: conatur exponeresiam partem, quae est ignora,cuius camsa intus in natura ipsarum inclusa. In Lia autem ect materia harum rerum, eaque semper oculis nostris obecitur, est excitat risionem nostram, ad inuestigandam naturam earum

cognoscendas causas, ex quibus fac aesunt, hac, Methodus. Docet qua via, quo ordine, qua ratione recte disputari de hi, possin, ex quo ipsa mi existimauda excellens quaedam, prasians Acthodus in qua qui sunt instructi, hi eruditi in exponenda doctrina, scietia, rerum habenae sunt. vero ipsam nunquam di norunt , caueant ne locos aliquos, aut Philoso- Phiae, aut Medicinae,aut aliarum Scientiarum scriptis suis mandare velint s neque enim res ipsae explanatasis omnia con se ab eis erunt tradita, es plus obscuritatis quam tumetis rebus aceronet. Nam haec flamentia rerum , quae ela in voluta, explicat, atque aperit, re sicuti Methodus ratiocinandi instituit Ratio-

103쪽

nem Arabam generaliter ad docendam rem, ,

quaecun hil fuerit, mois ipsam sermonem

o tracrare viaimm . Da haec dirigit nos ad exstet caraonem earum rerum , quae is cauFracm

t , Pusidicium fuit, et ad c endam si etiam ipsarum Applicam adistud efficiendum ivnumgram ratiocinationis, quod viscami monstravionem, is enim inratiocinatio, quae fit a ratione nostyra , eum causas rerum ficte, Atiam ipsarum in uestigat: solemus enim in pero uestiganda scientia harum,st notitia, uine stis bis erepercepta, ct essentia rei est cognita,

formare ratiocinatione, in qua ostia aes c usa pro re nota, ct pro vera causasicuti Apsam esse. arbitramur . Concis mus nere a b res quae in ipsa in taesunt, ex illa causa effici, consares, UT ex ea cognosci, atque ita sit, ut, haec atiocinatio des nobis scientiam rei, quae eras i cognitab S ipsa se Logicis proprie est nominata monstratio ; existimaret' licet, M. nomen ex ea res se inuentum, quo cientia reliquae erat inuoluta, atque impliciu sit aperet et demonstrata.Cognoscitura ex istis, hanc Methodum esse arte Methodi ratiocina , nanque mutuatur ab ista formam ratiocinationiae

104쪽

. ET ART. LIBER III. Sysuae, nec abrita hac de materia, quam sibis ci qu quam ex Icare valet. Atque iis

cremam meti In Aia , bra Om, eis omnes a et ni, mutat habeat, uinde demonstrationi, sis auuire non potest,ea enim resolum hae, a caedieris formis ratiocinationum iu repant, quod rerum materia vc fiantur, quae Urra es; et mentiam earum dant. disia autem Methodo, Hram curam ponit in colligendi

declarandis letis, quae necessiriasint ad de monstrationes efficiendas i emi quo ima inuest .gat de caustae r rum, CT sic ae tradat ex quibu

i inuemri possuntet, si tum est diligens adtraci iam definitimem rei, O de hac su

lose inquisi e sussus renibus constit, Re clarama metimem ac viam eius. innemendae nos docetiise vir Libro quintosirmo habenaeus d nobis erit. In eo ratam quem nostrum ipem et ut cum locum quendam regula immtractandu suscipi s , ab initio' Moritones a nobis ponamu , principia . quae t assumpta ex caussis rei, quae tractatur, est ex essen. tia eius, est a monet ut i sis strabiliator tota

tractario, nec rastones vllae cam his, ni termi cet sua ex ausi Acs,, promptae. Un se ponen

105쪽

ns DE METHO. SCIEN- . dum erit, ipsam esse habitum quenda , 'i doctrina rrata, tradit rationem demonstrationum. Subtiliters disputat, de to a materia eis ab ipsis explanari potests re Mestrema or-

ias, ac viis, ex quibus ea rerum mentia capitur , quie ex cognitionem causae comparatur.

Apparet . ex hoc ab ipsa exponi tantuposse eas quae ones , i quilus de rebus i s quaeritur quae causas habent Eae aut uni tres; idest an ressit, an in si in alia, et cur insit, et has ipsa amcurate lanem explanat, certam rerum earu rognitionem nobis asseret. Non est astum en ran-m tum iacitim etiam Mellodum ratiocinam vere e doctrinas rinam lac est insitum in quaquae Doctrina, quae vere hoc nomine si appellanda viso capraenotione aliqua, de re ipsa docea studioses quaque ha-

'rumfactum esse videmus; nanque Doctina ratiocinaudi sumit Dispraenotiones, tum ab dis quaesunt extra rem imam, de qua di erit, tum ab alidis quae in rebus i s frem e sensibus m-- bis compriam imus. Solaque haec demo Isranaei Doctrina, poni ropraenotione essentia rei, causa , eius, ct deni definitionem tilius, explanationem di nominis, di hac sese totam fundat,

106쪽

ET ART. LIBER III. S fundat, O in eo laborat, inpersicue, ac dilucide, omnia ab ipsa ut , exposita. Ex quopro-

prys nominibus res omnes explicat, curat, ut notiones horum , sint omnibus cognite, fetu omnia nomina inuratata, ambetua, translata,cst denique Aia omnia , quae aliquid obscuritariae nobis in re ossendenda asserre possum, at est tractentur res inusitata, noua nomina facit, quae ad naturam imarum accommodata sis. Amne itia de hac Methodo hic percurrimus ;nam copiose in libris Analyticis, ah Ar toteleae Futata sunt alia, quae adimam pertinent, ct a nobis commentae s nostris etiam aliquomodo illistrata est declarata fuerunt.

Docet Methodum definiendi non possierecte dici Doctrianam. & locum quendam Galeni, qui huic opinioni repu- are videtur, explanat. Post, ostenditistam Methodum, tractare solum prancipia demonstrationum . di ob ei rem tantum de ipsa in Logica inquir1 .

X ijs igitur, quae de iis dilatas Me

thodis sunt is nobis eodecta, in te si gere licet eas ita esse, ut explanare tantum possint tres quaestiones de irae, quae s-lent o nobis roponi, ac Mentibus nostris occur rere is

107쪽

ST M E T HO. SC IE N rere, inpera virenda scientia Rei- .Etenim omnibus reme., qui de HS. me criter scire et n- quam curarunt, arbitror cognita esse, qua maeris genera uaestionum, de quibus copiose differ et Arrisitelerum Libo M. de Demonstratione hianque am de re aliqua quaerimus, an reae ilia

sit, aut quid sit, aut an aliquid insit, vaesiurae ii Expositum itaque supra suit, Methodum

fiatiocinam is vique Demo ranae, Tres solas

explicare, re mare , atque per uuas efficere.. notio autem 'dest Liquae seta resin LAZ, P si facia, mi ratione nota doceri. non vase Tietenim in ipsa inquiritur, rasenna, Natura, si Di Ditio Rei et niuim autem modus ex IVS , qui traditi sunt is Logica, et ob effodo ratio-es mandi hd iano decor dam aliquam tam haetra e enta et oram Iundatur ratione. Se gaeo , o sisese in hac re, nec ex aliquo si et a ratio trahi, auet init ri pote I, quae ad lanc reponendam valeat; etenim siquis Exem igraria velit ostendere, Homnem esse Annmae, quod habet rationem, aut Tonitruum efisie ignem, qui ex rimitur in nubibus. unde rasim quam, quae apta adis, it , depro-

108쪽

AIT. LIBER IIL Somere , non reperiet. Neque enim istud

ostendi potest, rationitas sumptis ex initiae Re quia ipsa sunt eadem essentia rei, et prima inis clia, em 'ibus Natura eius considia igituT,

idem declararetur eodem, quod ridendum,l se eretur idem . Nec istam ad hoc et alenti Taraones , quae aescuntur ex Postremo partibusl Res, aut ex qs quaepostrem. si ni facta , a Nint tura m re ; nanque icta possunt tantumo viserae , aliquid esse , aut rem aliquam esse et aliud eurem est declarare es arses rei, aliud quid ipsa res sit. Ex quo efficitur , id stal rariones inararimaleat Nec Mehosius demnetenditia QTraim; a Destinctio de re,quae E statur ofitendtpossit ; omnis enim doctrina cutiam ex dis , quae hactenus dissutautamus, clarei perfletratur vita aliquapraenotione declarat iud, quod ignotum acinon contingis Mesiodo iusiniendo neque enim Desiastio, aliquare praecognita docet aliud, quod non statur . Sed est qui proprium quod a cuum ad rem, quae matur, distinete explanar essentia eius, sera confuse nometiae Ipso rota conranebatur. nec quid veri , autia i dicit ,s paeretes essentiae rei, quae lactant, evonii ante oculos , decla

rans

109쪽

M ET O. SCIEN-rans hoc modo quid ressit. Et os id ex iussi Laia Aristotelis intestimus, Methodu definiendlani Ialiud esse, quam Rationem quandam, Smiam, qua colocris lys Praedicatis, quie ex , cani quid ressit, O mulis suo loco ae pomis, haec applicantur ad Rem ; ut notum At quid ipsa si, ves quae sint intima initia , ex quisureim Otura constat inare nomen doctr1nae, merito habere nonpot . Et quamquam Gai nus , vir a mirabiliae in Medicina tradenda,

cis tres eis Doctrinas,quibus exponoo sunt tum Artes, tum omnia, quae in gulas a Scient,s explanantur , di unam ex sane lea doctrnam definiendi Tamen facile in cognoscere, eum non loqui de illa, quam Arictoteles . ct alio veteres Peripatetici nominant Methodum dehniendi; nam adiaret ex se, qua ipsa diximus, hanc non Ossariam, ad explicano Artes, ac Scientias. Sed stiluit nominare Doctrinam definiendi modum qu iam declarandi, quo ,posta Desinitione verabi gratia ipsius Medicinae, aut alter, cuius

uis Artis, vel Rei, beniter explicantur omnes paries ipsius Desinitionis. Etito, quia is mo- ό totus versatur in explananda Desitione,

110쪽

ET ART. LIBER I II. yror totus ad ipsam reseretur, si istud appellatus fuit, Doctrina definitiva. Meti do ava quae sumit breuiter eo laniandam destinitionem g

neralem alicuius Artis, aut Scientiae, nec argumentationibus, aut alia ratione declarandi

eam explicat , se iam Usert desitationes eorum, quae generaliter il finitione comprehensa sani. Atque ita gillatim omni recurrit , atque attingit, quae ad Artem , aut Scientiam pertinent, et ab easunt tractatis, ne Hentiam fere, aut notitiam rei alicuius quae incognita Maliam dant, nise eam, quae Definitione acqui ritur sed tantum ad memoriam reuocat, quae alibi explanata fuerint . Ob quam causam , Plum excogitata etiam ab aliquibus esse via tur , neque enim haec ratio exponendi adis,

quid aliud proficu cuti Galenus etiam ipse

admonet n ut facilius memoria teneri posis sint, quae iam alibi Dempnstrationibus, ct Drasnitionibus sunt tradita . Ex quo, Methodus definiendi, tere doctrina dici non potes . nec etiam proprie pertinet ad Iogicam , quidquam

de ipsa di erere , quoniam sui dixi non es Methodus docendi. Logicas aliquid aliud

non curat aut tractat, ni has Methodos, quae dormi.