De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

131쪽

IIT DE MET HO. SCIEN. Demon bandi Methodus , ct recte quidem id ii ; nam si ablata is eis sit Methiam , vel recta ratio, ac, et a s quia aliquid tradunt, tota et is ipsarum corraeir. Itaque ipsa vere est Methodus, qua certa via ta iratur, aut inuentatur quidquid ad Artem aliquam, aut Sciem tiam necessarium en tantum . in hac re potes ut omnis no sim siquisitio, quae hac via nouae rigitur , inanis liabenaeas . Nec si re in foc nobis ostenditur vis eius,sed nusia alga etiarecte distinguipo sunt, quae ad Arsem vere perimens, ab Vs, quae ad imam non perament, quam hac. Et haec omnia ob eam causam in ipsa contingunt',quoniam omnem actionem suam

fundat Pine, qui propositus est in quaque Arte,

Scientia, atque ad notionem eius omnia perpendit.Sed nos m primis, Artibus pauca quada asseremm , ex quibu3 percipietur vera esse, quae nunc a nobis iacta sunt. post Scientia; per

132쪽

ET ART. LIBER IIII. III

CAPUT IIII.

Docet quanque Artem efficientem, a Methodo Aralytica,& a Methodo componendi s omnem vim suam habere, Et distincte declarat, quomodo ex his viri 3 quaeque ex ipsis constet ,&optas situm perficiat, quod tanquam Ff nem sibi propon L.

O N STAT quamque Artem de ,st tam nunc loquor, quae Edictem res sunt esse rectam raraonem, qua opus aliquod, quod Sessu comprehenditur e

scirites . Etenim Ars, quae tractat exaedificationem Domuum ere talag. cy' item illa, quae com buctionem Namum docet. atque smiliter, quae pertinent, ad texendos Pannos, atque T

sis denique quaeque alia smodo ex illarum numerosit, quae Upicientes Latine hunt nominatae m aliquo opere e cundo laborat, atque post e rationem ostendit opus, quod Sensibus ipsis cerni potest. Omnes igitur lae Aretes, ita co- iam ex his duabuae Methodis, erus alterutram harum ab aliqua ex istis auferas , nulla omnino relinquatur Ars t,sunt emmambae hae M siodi Apermixtae cum quaque Arte, ut totae emta laesarum, tota ratio cum ex ipsae his utam Methodiae, omnino contineatur. Nam

133쪽

duo necessaria sunt in quaque Arae ; idest tum

materia, In qua, aut ex qua opus extrui Aseniam modus, quo ex hac materia istud o . perscitur . S primum Via Analytic bi sumit ;etenim satis cognitum em Lam i prosteri, ut materiam ct inuemat, es suae duet: ad alterum autem, pertinet Componendi Methodus; haec enim quomodo extrui, componia respossit, praeclarὲ Acra rnediae praesFosit materia, oportet; nisi enim haec iam adsit, et muta est haec Methodus, est nihil construere valet. Ex quo, mirae e hae Methodi, qua h Artem es iciunt,

atque contismi. Etenim qui Artem comprehensam habent, hi tenent rationem, qua opus aliquo efficipotest. S haec conisi his duabus Methodis. Ex quo lae totam Aretem in se habent, atque in quoque opere iam facto, parent ; nam tum materia in imo cognoscitur, rem modus, quo tale est redditum. Ista nonpossunt extare, nisi adhibita sit utraque Methodus itur quaeque Ars istas tenet, Ars h hims insitus in Animo, unde non potest quid

Arte effici, ni prius istud Animo confrem tum , , ae incete effectum t. Itaque qui que Artifex, primum Arte i a in Mente sua e m

134쪽

ET ART. LIBER IIII. Ipsgit, atque confirmat Exemplar Osteris eius , quod efficere cogitat, postmodum is distuens, ad huiuae similitudinem, conformat Opus in materia aliqua, vel ex maseria, quod Sensu cernitur . et istud continet expressam similitudianem illius, quod est impressum in Menter praeclarum est Exemplar, opus est praeclarum , si secus, non praeclarum. Ress haec tota, ita omnino est di, namprimo, Ars hu duabus Methodis Exemplar veris es Eu,post haec eadem, quod materia con or uit in Mente , exbuit in materia. Ita Ars semper ect causa efficiens , non autem Exemplar ,sedi raredit Opub extructum in materia, nec secies , aut 'ura Domus, Mente es ta ab Arrime , quidque agit, in extruearida Domo in ipsis materia, sed Artifex eam bi proponens, vi Artis

aliam format , ex materia . eodems o me Utraque Domm erant, tur, cum in Mente, tum extra Mentem; quia in utraque ad bem

tur lae Mello Et Anal tua ex fine, extremo primum inuenit idquod ect magis proximum extremo, et ita ab eo redit a primum ,

id est ad id ex quoprimo Domuae extrui debet, ct eu istud quod ultimo loco inuentum fuit.

135쪽

r DE MET NO. SCIEN Componendi vero Methodis ab hoc incipiens , ex ordine singula adhibet, quae iam inuentae sunt. Non longe ab eas, Finis ob quem extruitur Domu , est conseruatio rerum; ex hoc 'Lmum sese octendit nobis tectum inamante omnia vis est ad id operculo. Fudnon potest con are a Peparietibus, hi erigi non valent e fundamentis . Ita Analytica, ab extremo Fine opos ob reuertitur ad id, quodprimo es faciendum, O ab hoc initium sumit componendi Methodus , si primoriundamenta iacere docet ou extrui arietes, po remo tectum. E dem esit ratio caeterarum Artium omnium, O ex stis omnia inueniuntur, possunt per ipsum reddi causa, cur quodquest, ct cur talu Muta materia, O quam ob rem hoc modo, atque non alio quaeque pars, sit construenda . Et lae o. annes ex Fine imo sunt assumptae nec ratio vila in his explicari olei, nisi Finis post M. Ob hanc causam scribit Ariuoteles, rationes tuas esse tantum ea re necessaricae ; quia pertinent

ad Pines. Nanque spositus si sis stat, am

instat Pario , eo ablato , ipsa tota corruit, es s omnino tostitur. Nec enim ob aliam causam , ex hac atque ilia materia, non autem ea

136쪽

ET ART. LIBER I ID. IIT Ma era ex aedificanda Domau, ni i in ipsa apta, i ad conseruationem Rerum . Ex quo os nisimponis necessitatem ali s omnibuae, quae ob ipsumparatur. O ita etiam aliis Artes esse, a firmandum cset. I cum iam notum iactumis i. intelligi etiam ex hocpotes in tradenda ratione cui que ipsarum, hunc ordinem a Dianaeum esse, quo videmus his duis Metiodos in ter sese in quaque Arte coniungi. Nanque in primis Via Analytica sum reperienda ea omnia, quae faciunt ad num Fine , Ortinia mplici oratione explanari, si quasi ante oculos exponi debent. Poremodum de his singulis, amgumentandi Dorarina , quae e Mello uae componendi, di serere oportet. Exemplo aliquo no-yo ista diluci a quoquom oflant, post accuratiori inquisitione de his dissutabimu3. Proponat sibi aliquis , tradendam rationem exaedificandae Domu et in primis materia ex qua extrindebet,ect ipsi sera naea, hoc pacto .paedifica

ri habet Domus, opud exi conquirere Lapides ,

Calcem, Aquam, O Ligna, ct Clauos, ct abiae blatim omnia colligi debent, at e connit ante oculos . deinde lis ira exposuit Emiis particula Im est Ei 'ranaeum , nec quia s praetem

137쪽

arae DE MET O. S CIE N. praetermitti debct, atque doceredum cur quodsnecessarium ad id si, nec temere istud tractari

habet, sed ex ordine omnia di=onenda sunt, or initium docendi ab eo en sumendum, quod primum principium operi extruendo dat stitiud est postremum illud, quod Via Analyrica

repertum fuit,nam ex otione Pinu inuentum erat Fundamenta es iacienda, haec extrui non

possvncitarique L idibus, igitur inprimis tra Eenda era causa , cur Lapides, aut quid aliudi tale, necessari ni,ad Domum construendam, einde, gula ex ordine percurrere oportet donec ad Finem S extemum operis peruentum

st, ct semper illa causa in referenda', quae D- Fnem faciat, nec alia ulla valet. XX haec norma, explanandi, transferri adsingulas Artes expli cadis Abel f nan, ita D, ta lora res dilucidem Tradatur, nec aliquid praetermittitur, quod necessarium ad opus sit, in causa cui aperde cognoscitur, nec usi ars confuse tradita apparet. Nan e per multum interm adpers etiam Eeclarationem Rei, ut uno loco, Spri- mo ostendamus, Rem esse , ct p. st causa, es-ra aes cor ipsa st, nec enim iis confundi recte interme possunt, Du It amav

138쪽

ET ART. LIBER IIII. TIM ereia am alicuius,ni prius notum quis ha-ieret, ipsum esse. Itaque primum inueniendae Reae ct misteria es, Methodo illa, quae proprie

dia vaget, deinde alia Methodo illa tota mater a diligenter explanari habet. Hanc rationem, Avicenna a Douit ad Medicinam declinrandam, di eam totam perfecte squod ad istud attinet explicauu ; nam cum ab Initio notum

feci et bis bi propositum esse scribere de Arete ,

CH de Scientia , quae est custos sanitatis Corporis, aut insi ratrix eius re aegrotationem, ab ipso etiam, quantum efficipotere, ae ellit, euoluens diligenter notiones huim Piniae, quem in Animo impressum habebat, ex istis inuenit ea omnia, quae necessaria erant ad ipsum assequendum. sa expossa, ante oculos nostros com

thodo eZmponendi caussae Tristi, atque ita to Tam Meaecinam complectitur. Neo in cile actum est , Pla icta exequi; etenim inquir tur a nobis iacendi gratia, qua ratione, vel qua scientia instructus Avicenna, ita de Me iacina disseruit. In primis cogitanti ueti de Fiane, quem propositum habebat, sese otiendii ipsi

139쪽

Iao I DE METHO.VSCIEN. ex notione horum mminum, reperit esse Rem quirendas causas materiales, in quibus inera

ianitas, ct ea quibus ipsam ci debet, et aliis

causo omnes tum adiuuantes ad id, tum etiaco eruantes ipsam sanitatem Corporis sneque enim aut Ars, aut Scientia aliter tradi valet : post ex notione huius, quod, taurandum, O siciendam a nobis est inuenit quaenam, S quales hae propraesint, atque alia nomina omnia accurate secum examinam, est inuolutas . in eis notiones in apertum proferens, ab his ipse suppeditata fuit materia omnis, necessaria ad

id, quod quaerebat. unde Homo acutus, et exercitatus in f S. perquirendis, vidit omnia quae ad id facietant, Euctu diis Gabes ea primum kbiecit ante Acrem nostrum , ct egregie in ruram, taci man transii Methodo desingulis Gomponendi ratione , si dissutat . nouerat his dum in Philosophia, di bene eruditus in gicis , notiones nominum , quibus ex an tur Res, quaeia declaranda suscipitur, vel quae explicant finem nobis' o tum, ira quaque recne praenotiones verus, qua laudiose cogni ac quicque habere debet, antequam aliquid de Rei a doceat ; quoniam hae dant nobis totam mari

Ieriam

140쪽

ET ART. LIRER XIII. rapteriam rerum, quae ect tractanda . Et dememtia es , aliquid explanandum aggredi, nispritu haec percepta Mente, O comprehensa sit . Etenim sit proferenda Ars, quae instauret in-srmam Corporis valetudinem on potest id recte effici, nisi enium sit quid sit haec miram , quae innovari debet, O in qua re con stat, est quae ipsam instaurent, aut efficiant. Et d nique Animo tenenda est tota materia, quae adclud praestandum opus en . oe ictasunt vere praenotiones, quibue fundatur tota tractatio. Atque ista quidem satis snt , ad explanandam formulam, qua Artes Uficientes explanari habent. De adspauca quaedam attingere ,

e re erit.

De Artibus sinquirit, quae Agenres a Ueteribus sunt nocminatae, & declarat , naturam ipsarum constare ex his duabus Mettiodis. profertqs rationes aliquot , quae hanc reni plane dilucidam reddunt. deinde demostrat actionea OmneS, quae in hac communi vita a nobis fiunt, omnium etiam his duabus Methodis cotineri,Sc de hac re dispum

N primo Libro, nonnulli a nobis narrat uni, sententia Veterum,qua eclarant ex peneribus Artium, am