De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

141쪽

liud esse quod Emiens appetiatur , aliud veris

Agens Atque de En icienti, ea iam exposuimu . in superiori Capite, quae ad in tutam disputa-

. tionem pertinere exastimavimus . Nunc, de snarrandum ela, quae Agentes ab ira s sunt vo- . rara, ct ea breuieter Iagemus, quae totam rat Onem sarum, mi ae ante oculos sub cient .

- inque certe istae omnes, non alieter ac Uficientes , ex his distas Methodis, de quibus totis iste Sermo o nobis habetur , omnino sunt confla. tae . .etu quidem non erra difficile cognoscere, spraesertim ea quis omnino teneat, quae de Eriscientibus iam explicata sunt. Aeque enimes dissimilis ratio omnium g nanqupiscunUF-etentes, yus quod propossum . vabent intuem tir , ct ex isto reperiunt materiam, ex qua id effici debet, or ea insenta sum extruunt componendo ita lac eadem ratione , Aries lae diu retuntur . in eo soli, ab illi, disserunt , quod AF actionem, opus quod sensu capiatur , non relinquitur,s, Io us Finis Ipsarum, in actis norans ect, nec potest inueniri, quomodo actio a geri taleat, nis nono eius diligenter superspecta haec enim edit ex sese reprofert, quae . ecessariasunt ad imam agendam, O declarae

et ama

142쪽

ET ART. T FBER IIII. xas etiam, quomodo agi debeat. Atquie, ni ad .heatur tota haec ratio , 'ne ex his duabus Me thodis constat, non extat ulla Actio, aut Finis alicuius ex ipsis. Ita evanescunt res omnes . In his , numerari possunt, Arspiscandi, Ars aucupandi, UT Ars venandi, O alian tae s hae nanque omnes, habent propositam Actionem quandam, quamvis egerint, Fine uum

assecutae sunt, ct omni quae ab ipsis inquirum tum unt necessaria ad uetam agendam, ei propter illam solum perquiruntur ab quaque ex ipsis . Ars piscandi , tota versatur in capiendia

Piscibus. Venandi, in capiendis Peris mpandi, in Volucribus. Itaque, omnes hae s habent pyoposita ibi Actionem quandam, quam

profitemur, O qui eis exercent, hanc Mente impressam tenent ex hac, antequam quid agunt, prim.m Via Analytica reperiunt omnia quae o 3 sunt ad eam agendam. Atque Mente sua, in primis ex itiis c inuentis, totam actio nem perficiunt, postmosium ad hanc foras edendam, et re ipsa gerendam, sese dedunt. nec altatem aliquis ex Ims in his agendis uersaripotest, nisi 'quia agat, quemodo primum in Animo acta sunt. Ex quo cognoscitur, si recte primo

Mente

143쪽

aas META O. SCIEI Meme i apertractatasit, recte piae ipsam gemrioni quod in hac desit si vero non recte compreheminuerit, emper is, qui eam agit, ab recta actione aberrabit. Intelligitur etiam ex his, qua que Artem,quaesit ex Omero harum, esse rectam stationem, qua inueniuntur quae pertis nem adinctionem propo tam gerendam, P citur etiam modus atque ordo, quo agi r c e delet. Atque haec qui m adeo nota res imsis suis, vi non opuae sit isthaec Exemplis Sarionibu s , dilacidiora efficere inquis enimae quantulum Artes imae secum Animo suo co- tota ratio haec, si mert l, nam anni Pisces v. g. capi nonposse, primum

Nemet nostra, raram hanc actionem, quam no- his proponimus comprehendamuae . itaqu e prisImam ex hac cognos uae, opus esse ad id agemaei rara, qua st allico ini. ex hac, reperitur etiam nos in stere Hamo . ex hoc M. ex hune inuenitur Virgula. cst ita, cum ista cog, ratione inuenta si transferamus adactum

uenia , ct experimur quid singula valeant, g, ita , In nobis per c a ratio, per quam ref iota geram Ars i a. i fit in quaque iis . Nec id iam habet locum in actionibus,

144쪽

ET ART. LIBER I ID. Iasquas, nomine Artium appellamus, sed niles aegic nobis potest, nisi Utradi e hac Methodo , tota

iactio nos ra dirigatur ; nam omnes actiones,

quas agunt omines, ob aeliquem Finem ab illic suscipiunt, O Finis ect cause, quae excitat ipsos ad eas agendas, et dis quoque illis materiam necessariam ad eas, ct modum, quo agi debent. uod quidem cum pressici a quo Vacce Ieat, sise de istis nilupraeterea hoc in loco diuram,sed ad Scientias explananduae, totum hune Sermonem transferam, ostendam DE O ae iuuante, eas omneis, his duabus msi XX --n. contineri.

CAPUT VI.

Disputat de Seientijs, & ostendit has duas Methodos, in illis tantnm iliciusas esse, quaeres adeo incognitas tranctant, ut & principia rerum earum , & tora natura incognita sit: in aliis autem,quae principia cognita habent,inquirunt Eselum de natura , quae ex his constat, aut ab his est profecta, ait solam Methodum Componendi contineri , quandoquidem haec sola,per se Scientiam totam explicare valet, ct de his copiose , & distincte quaedam docet.

O N solum autem verum est, qua Scientiam ex Hae duas ae mi A,

esse comatam, sed etiam non e ct di scite facto , id in quaq- ex is

145쪽

lisperssicere. Nanque cum Artes omnes, tum etiam Scientia, res iam tractant, quasi ni conjectae ex caerae sed et erunt intersit, quod Artespropositum mi haben nem, vel rem quandam, quae nondum extat, sed illam efficere laborant; ob hanc causam opus ipsis est sicuti iam piose expositum fuit vi tum inueniantea ex qnibus, aut in quibus res ista e ci debet, aut si per quae ipsam perficere valeant: deinde ad eam e ciendam a Trediant' . Ita fit,

ut necessario, mraque Methodo, in his in mur; nam Methodo Analytica, reperiuntur omnia ostmodum ex istis componitur,perficitur, conflatur res tota. Istud idem, contingit nobis in capten a Scientia, rersim earu quae a DEO

creatae sun/, ct quiliu totus in Mundus eureferim , ictae enim omnes, non sunt silmplices, sed habent in se Naturam, quae constat ex multu Ca se ad Scientiam autem imarum percipiendam, opus est illas non aliter percipere, 'iam faec Natura sit essecta. Vndeprimam in eo Olorare oportet, etet Causae se smnes Inu niantur, deinde, ut pers ciamus quomodo exiclis Essentia ipsarumsit constituta. Prima igi- ur, in his rebus tractandis, nobis occurrit Meilota

146쪽

ET ART. LIBER IIII, Iariodus Analyrica , quae subdicit ante oculos ea , ex quibus contiant ps, ex iclis ita incentis, Methodo Componenia rotam Naturam ipsa rum, distincte percipimus, nec aliter quam effectaberit. Non es autem dubietandum quin iudit sit , muti nunc a nobis 'Mitur; n que Veteres omnes, istud alam e mant, sin explananaea tora Nilosophia, sub duas Methodos illis propositassu se concta . Atque Arinoteles, quem nos in his Lilrissolum ferme sequimur , aperte declaras ,se men applicare ad Res naturales tradendas, hac duas Methodos; Nanque in primo P inces in initio , perasime ostendit nucis alia ratioue posse aliquid doceri, de Retas naturalibus, nis quis is normam hanc, omnia quae de laesis tradit, diligeneter dirigat. Atque illa rationes aedia agendii adduci demon is, quod ipsarum Scientia,

aliter capi non valet ; inquit enim, ita esse omnes Methodos, quae tractant Res factis ex

uias, ut cognitionem earum Ecrum, nullam

afferre valeant, ni rimum onant causas ipsas , vestrincipia sicarum, CT doceant quae Squales sent: deinde his expositis, totam naturam causarum declarent ex his e eperfectam. Et ob

147쪽

esar DE METHO. SCIEN Ei ob eam, rem ipse con tuit eo in loco ,'Lmum inuestigare de Inubs, ex quibus spem secta P sentia Rerum naturalium, , notum facii, Methotam illamper quam imus a Notis

ad Ignota , esse applicanium ad id efficiendum,nec alia viam quidqua esse prodesse ad

Iad: Haec antem est Methodus Analytica, qua

habet id munus cui iam, non semel atque iterum sed pe , atquὲ saepe, inlis Libin ecto enseum vi apo emis Rei , proficiscatur a

prima . Atque ita, se hanc tanquam Ma

Iram eo in loco sibi'oponens, inquirit diligenter de Inito primis , si Causis , quae in tua

sunt in Rebus nouralibus, ct has inuenit. Atque hoc modo, iactis fundamentis et uersa Scientiae Rerum naturalium, facit actu fuit, eam in aedis abris egre e complecti, S Methfldo Componendi, totam explanatiam nobis retia quere. repro certo affirmandum est, omnem Scientiam quae traditur de Rebus, quasi bus nobispercipiuntur his duabus M Ihodis omnino niti,non aliter, quam quaequ/Ars , ex his sit constratura. Es tamen intellige dum , non nihil disserae inte, Artes , ct uiratia . nam Artes, necessario Hae duas Methodos

148쪽

dos pro runt j ct nccessatio i

Initiae , quae ad illa pertinent jectis inrem in Scients X esse avaret: 'Naeneste si videre iacta, 'in Scientias sumeres i tractandas res, qu rum Prin cipia auisunt nota persi nobis, Sera hau ipf, aurati, iam exposita in aliqs Screnat s , atque ita hae tantum adhibent ad has ressi arandis. Uodum componensi, haec enim sola, iliae omnem rerem Naturam, quam Inquirunt, noram iacit. Tales sunt Scientiae Mathmmaticae , quae solam hanc Methodum a runt, ad res ipsis, quas suscipiunt, nec Olorant iminuenienis, ariet inrendia Priscupi ae sietarum rerum, quibus fundant omnem explanationem suam . Atque ita certum qui . ficiat harum duo Methodos e se dissus inper omnes Scientias, Exceptis illis , quae nonprenni aliquid laboris in perscruta sessisprincipi s . Nan u e Metho-

sibi proponunt, cognitionem rerum , et hanc a erre passent, an plicare ad res ipsas, cum Prrecipia iam ante cognita habeange et enim Agesiodus haec Cora ponendi eadem er-

149쪽

iam ira ex iratum messi, T percipi valeat, nihil praeterea de iraeta lac rescribam ad la veniam diae shiae daribuis Methoiis invitam no aran erri supra . me tactu ui his traditici sine libendi

di ali id aliud de his faciam. CAPUT M.

' Ait solam Sapientiam esse ab Hoministras in hac vita ex Peleiadam, e pefiunc cum ijs asi, qui vitae QR actio legad hanc non dirigunt. Post ostendit via Aualytica posse reperiri prastantisiniam quandam Naturam,&admirabiu, Sapientia praedi tam et g extra coel m. Declarat etiam au xilios usus iae, hanc .diaturam omnia quae supra, & in m fra sunt, abiostiae tum creasse, tum ea ita ordinasse, ut e totum Uniuersum sit ex his constructum, &umnes partea eius libenter;& constant eransvol axa maneant, nec de iulo declinare aliquo eic ό, aut velint. aut opicnt.

thodos complicetitiae antam vim habet,ut ipsa me res ola Animos nostros ad veram; sapientiam cst. quenae mi ruere valeat. H d quidem quare risit aestima in quod longa oratione ad declarare adnitar ; nanque haec a me issis

scripte

150쪽

AT . ij EEC A FI rituat synt quisse: In verae nil ac Sammmi emeraeis, nex ullam aliam mercedem lasorum siuerum exoptarat , quam ut hanc gustare sense aliquo pes t. Etenim certum taleant eos , quim tota Vieta sua ad lanc non secta si sitam vivendi Raetion esse ingressor, qua re tenebras Mentis i s a rauces miseriarum, aeternari typae N ad extremum eo. phira .Hanc reperire Cia Olynca, vel resiliis apostremuis rima oclis is enim a. quamn que rem occulinimam , gradum nobis facis . . qu postmodumquae hac via inuenta sunt, Componendi Doctrina quis trac a melit, I credibile est, qua cogunt ione , quibussi boni Menae EESiuexunde simodo ae gratiam, an ., mis intemtatem ad hanc rem perficiendam adhibeat. Haec cori in pauca omnia onferam tam in tota haec rerum uniuersitate, tum prae cipue supra Plus esse, ceraettur, A mimiris ac ticharitatis Amicilia apud Prabo orata esse pers cimus, reditus iste ibi Sedem suam abi se cons et utam riseriis me os diis quod, quidem non m ad cile cogno re., imum itaque s ea, diligenter inuestigari as ira omnia quaese buxper Ri et V, oes b