De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

191쪽

ara DE MET HO. SC IEN. iur qui Res, rei rasentiam esse causam siue nisium quo quaeque Resist , et cognoscatur . De hac igitur nos quaeremus , qua raetione a nobis ipsa inueniri vel cognoseu pa v. Breuiter clutem dilucidem mi opinora omniae de ad id pertinent, Hic o nobis tangentur ;quoniam laec eadem exposita laete sunt ab Ari- sotele in D Luro de Demo ratione, nobis etiam de hac re iota ibi, in explicationibue

nostres,copiose narratum uiae. Cum autem Esesentia rei se Desinitione explanetur: nam ob

causem inuenta est Definitio, ut rei Natura nota fleret , cuti Primp Topices mendit Arissoteges, patet, quae ratio o nolis tradetur innemendae Definitimis, hanc eandrum esse, quae Usentiam rei, in consecetum ponet. Itaque tota hacb Orano no ra, versabitur in explicanda Methodo 'a rei Definitio inuenitur. Vt autem issis recte o nobis Da , breuiter exponen--m est qui et Definitio, quaeproprie D sntatione explanaripossint. Cum autem duplex se Voca Notio subra, idest vel planatist

Aominis, II ei, Inprimu de ea loquemur,

qua explicat quia de ignat Nomen, post de a 1era, quae declarat, res sit, atque ea quidem

192쪽

ET ART. LIBER V. a s dem, quae est exomitio vominis, partes rei non attingit,sed denota oti m quid Nomen quo Auid cat s ob quam causam adit potes etiam

accommodari, quae nu D modosunt. Nanque explicare licet quid Nomen Centauri decim rat, cui res hi subest; haec tota petenda erit, ex vo quotidiani Sermoniae: Nomen enim

quodque id designat, in quo Sermo Communia ipsum ponit; is enim e fit sola Regula , ad quam Definitio haec dirigi debet, ex quo sit, Pt ipsa declaret via cum Re ipsa communem oppinionem, quam omnes de re habent: neque enim iesud Nomen ad illam applicarent , nisi opinarentur talem illam esse, qualis se Voce ipsa,

designata . Vnde euenit, ut cum res aliqua est omnino in cognita, explanatio Nominis eius , aperit nobis Aditum aliquem ad eam inteZ - , qui alioqui cuiuis omnino interclusus erat

ra sic ipsa quoquomodo potes dici Principium

Doctrinae, O adhibetur ab Aristotele tanquEPrincipium in quibusdam locis tractandis', quod idem esiam a nobis nunc effici quicque videre poterit. Nam quae hic disseremus, omnia ad huius normam dirigemis: conabimur namque ex Notisne nemino De initionis .ca--

193쪽

1 - META O. SCIEN.nia inuenire , quae de hac tradentur . In his smme necessaria e Epersicuita ;nis em per Ficue explanetur quid Nomen significat, nihil

attinet, explanationem eis acerredunt enim omnia Nomina, vel irata, vel stata, s Unam rem,autplures Ignificant, ira nisi et stam it omnino verbum, et rem unam es lucide declaret, necessaria est eius explanatio. Ea.n.

quae sunt noua, ct ob idinustata,nis declaremiur, incognita sunt, et item quae nisu vetues et ab usu quotidiani Sermonis intermissa: ilia vero quae ob inopia Linguae adplures res tra Ieruntur lugenter explicare oportet. Nanquenis quiae plane ostendat pro qua re nobis ponamur euenit, Ut tota Doctrina confuse tria

tur; quod nescio an petu si quampi ne tradita quiae ei et: non enim aperitur hoc modo aditu ad Notitia rei se olim occluditur, nec aliud nis Error, ac CUnso i Animis nostris gignitur, is tabietarem quis de re Disputatio hiatur qua quide multa Nole imo Irificari videantur. Hincpost nasutur Oocersationes inter istos, scolis magis cotention qud Sisennae unima Diu atque aliud quoque sicit, ct eoaem N mne untur. nis non re gnavi inter se 'g

194쪽

ET ART. LIBER V. Ipsab ipsis afferuntur,sed e tantu verbis contendunt, atque pugnant. Istano accidunt in Mais thematuis, qma in eis distincte ora Nominabus

expositasunt. Namsi quis dicat Circulum, aut Vnitatem, aut m aeratum , aut quid aliud, iam cognitum est,quid quoquὲhoru Nominum signiscatur . Et ita in ictu tantum, trans erripuere, nec in aliud, atque aliud. Nec contimgunt etiam in ise, quae ab Aristotele sunt declinrata, quia se verus est Doctor , UT Magi crDsciplinarum. O vult eas gigni Praenotione Itaque t Praenotiones uerae, id Imt notae sint perspicua, nec obscure . aut confuse quid dictust siue Nominis,sive Rei explanatio austratur,acsi multiplex it Verbi gnificatio, ea tantum tangenda, quae ad rem propos pertinent, aliae relinquendae, aliter nisu loquax Explanatio esset, est superuacanea et cum tamen accidit, ut persecte intelligi una gnificatio non valeat,

patest alia imis patefaciendae gratia proferri; sed semper Loquacitas est fugienda . Atquὲ ut breuissime, ac maximὲ persime, Definitio emplicari potest , sc est asserenda . Fuod ut commodius fat,si sint Nomina, quae aptὲ singulas

partes rei e Planent, non video cur nonpossin/

ingi

195쪽

DE MET Η O. S C IEN. singi noua , c me proprie id quo detolumns exponere vastant i cam fraesertim h ius rei Auth res haheamm Veteres hilo vhos Graecos, quos in aetencu Nιminitas multum auigetes sese constat: et certe stultitia est , quoa ipsi bi licitcm existimarunt, id nobis interdictum esse putare. Sed haec satis sunt ad hanc Nominiae Definitionem exponendam , nam tae acta accurate disserendim est, qua vere est D nitio O finite rem aperit.

Incipit de Desinitione Rei disserere, & docet eam esse Praeda tum , quod explicat distincte totam Essentiam , Rei, di post declarat, quomodo ipsa sit Propositio .

et C autem c ut ab Aristotele tria, tur Primo Libro Topico . CVitequar o t Oratio , quae declarat

quid i Esse Rei, or Capite Tertiosa

re nominat ipsamproprium Praedicatum. Ac, Secundo de Lmonstratione Capite IIII et sumit pro Ee iam explicata, ac non dubia , ipsam esse Praedicatumproprium , quod totam Aaturam Eei explicat, reciprocant rea, i a. In Primo autem dc Dempsyramine Cadi

196쪽

ET ART. LIBER V. IZZpite II. numeras illam inter Principia De-ZAonstrationum ,'mri cam aestare a Suppositione , quod non dicis veram, te assism; si opitio vero ait rem esse, aut non sis,quam rem etiam nos supra tetet anus, sensus locis idem nos omnino docet nec altu a ud, nanque declaratur at eo, Desinetrionem vere esse unum ex ' Praedicatas , quae explanant

quid res sit, sed di rere ab abGides a Genere; Ur Specie quoniam i a Ioram Naturam rei exponit Vnde fit, ut res, O D Actio recipro

centur. Atia aurem no aperiunt totam Essentiaret,nec reciprocantur, tum Isia, tum resiPr

cipium autem Demonstrarionas, oes Propositio ab eo in ramo Libo ere nominara. Ob eam rem , quia ex ipsa fiunt Propositiones , quae sunt Initia ei si si hoc modo in Topicis Lilro Primo Capue Tertio vocat Genus, ct Speciem Proposistones , nustam aliam ob causam , ni quoamam cum snt Praedicata ex i s gigni possunt Propossiones in ipse ibi dicus et ita -- re di Principium et Proposito quia est aedicaelum , quod pro Medio emitur in Proposition - - ex qua Zm Demon a D, O at mete- nam totam ex qua formantur Propositiones. M Nec

197쪽

I J DE METHO. SCIEN. Nec erat quod Locus is, Themimum tantope

reperturbaret, ut eum non explicatum relin

queret. Etenim disci ex Arimielepotest, i dixi Primo Topices , quomodo Praedicata haec int Propositiones.

CAPUT VI.

I Disputat de ijs. 'quibus essici debet Definitio rei,&oste dit perfectam Definitionem perspicue totam Rem declarare, distincteques vitiosam autem esse eam in qua allia quid deest, quod inest indiatura Rei , aut aliquid additur, quod in ipsa non inest.

S itietur hac re iam plane it e planata, quaeremm de hoc Praedicato, Cel de hac Definitione, quomodo ipsa e ci debeat, et quae nam via, arique Ratio ad eam reperiendam valeat, nec in hac repraestanda a Methodo, quae o nobis inprimo chro eti tradita, discedemus. Nanqueprovero putamus, quod Secundo Libro de Demon aiione Capite Secundo, est diligenter ab Arisotele declaratum; idest, Aid Erast esse Inutiam , quo cui que rei notitia capi valet, nee ex alio loco ullo eam reperiri posse . Itaque in hoc Sermone nobis , propositum erit ranquis Init um quoddam, a quo tota Dissutatio emendae cct

198쪽

ET ART. LIBER V. I se si qui it ipsa Definitio: etenim Essentia Desitionis , vel Finis eius, nobis ante Occulos Mentis ea omniaponet, ex quibus mssci debet, et etiam declarabit quomodo aut quo ordine, quo uὲ ipsorum adeam efficiendam adhiben-- η atque nisi quis Hyam in uens ad hanc, id totum quod raret, accomodet, necessario quid in eae efficienda peccabit. uid igitur es/Definitio8quae ere hac Essentia ' Fininque eius is nihil aliud Oicuti iam plane dictum fuit

est, quam explanatio Naturae rei, vel Praedicatum,quod declarat quid ressi erfecte, i Dquod distincte conniituit ante occulos gula

partes, ex quibus rei rasentia est essecta. Age igitur Fud totum placet diligenter atten-

mm atque nobis quidem, id tota Mente Cogitantibus iso in primis occurrunt, quae in quaque Definitione necessaria esse, putandum erit. Primum vi tota reside si singulapartes , qua efficiunt totam Naturam eius reperiantur de inde ut plane declarentur; quae enim ex his constabi raperfecta definitione meraso talem da erit, atque quod adprimum attinet, facile ere videre in illo praestando tria a nobis pecca

ri posse riam si quid in ipsa adhibebitur,

M a quod

199쪽

DE MET EO. SCIEN. quod in eius Essentiae incla n non sit, erit Desinino vetetiosa: cum enim profitearer declarare tantum rem illamad quam Definitio peretinet, aliquod aliud ad ictam adiungit, quod in ea non ines, et ue facit ne res perfecte intelligatur,x es c est vituperanda, nec De riopro-ho aicipotest et nam ipsi deest perfecta explanatio rei, quae necessaru in quaque Desinitione reperiri debet. Nec minus etiam Ditiam habedum est, siquidia ea omittatur quod necessario in re ineste eadem enim ratio ipsam non esse Desinitiouem omendit ; quandoquidem non efficit

rem notam persecte , ,pertinet etiam ad locum hunc, inpartes rei, eo ordine det ossae na rentur, quo res ipsa est effecta et nam si aliter usat, non explicatur rei Natura, sed confuse. tota traditur ; ita nonprba eius Cognitio in nobis gignitur , Sic hac Desinitionis part admouemur in Definitione tradendis perficiendum esse visim partes rei, ita declarentur , ut nec aliqua ex ipsis desiis, aut aliquae alia in ea redundet, ct suo ordine quaeques sit explanata. Alia autem pars qua dicitur ipsiam esse explanationem, vel quid quod explanat, aut notam facit rem Oueradi 'si ue rem esse ab ipsa.

200쪽

ET ART. LIBER V 'De Iione declaranciam ex quo avaret rim cultatem ex dis esse, qua Perse Ly necessareto .isDesinitione continenί- , et remota i et, e Ditio nuta haberi debet. Nam ut ait Aristo- USecundo de Demonstratione Cispite xV, - uti Nem iratio non potes esse Demonstraricus, quae eadem non est ratiocinatiosic Desinitio pro nihilopstam debet, que respicua non et et quemadmodum enim Iora E sentia Demonstranem, in eo CZ, vetiis amatiocinandi nece noes de is agiquid messe in aliquo, ita rara Natura Des simu id agit , vi explanet ' sere et Ged quae potest esse explanatio ista, aut quanti plane estimanaea si resperssicue exposita non fuerit ' ita euenit ut nihil omnino v seisi Definitio , qua obscurie narratur , hodsi verum erit fiscuti plane est mli erme interpres Amitatema que Desinisionem interes sepoterit, aut ita nexa inter se ista duo erunt, mi acterum si altero separari nulli modo possit,

Ubi enim Desinitio ere , ibi persimita sit variet, nec ab quei Definitione alicubi feriae extare valet. Ita me titur quanque Methodum , qua aliquid recte uecetur, Definitione dirigi, di Desinitiones are .explanationem