De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

221쪽

aoa DE MET HO. SCI EN.nire volumm . Etenim, quae Se bus obdicium tu inprimis considerare cogimtir, et ex his adactaproficisci, quae Sensus latent Sens bus ante occurrunt, quae ponetas Natura e cit, et nis aer me contrari tmeri Niaturae in his conquirendis facimu3, eo ita Viae Anal tica reuertimur ad Principia Naturae, idest ad Essentiam Rei. Nam quia videmu hunc Hominem , atque istum , O aDum, ac denique sim g ulos Homines loqui ,scribere , providos esse , Consilios, L sim inter sese consociari, et ali in quasdam similes Actiones agere, quae ab aedis s Imantibus non gerhntur. Ex hoc intesidi mus Init um quoddam in omnibu3 esse, quod leu causa, quod Eringerat, et istud nominarem Eationem, existimam id um ex irae. Prindicatis esse, quae e num rasentiam elub ; nam l

f mper, ct m quoque Homine es, dum -- l

nes Vita eius: ut Sud in eo appareat, necesse leti, es sic a postremis redimus adprima; idest i

inuenimus Initium ex quo Natura uomino

est genita. di item quoniam h/s singulos Sen- sum habere cognossimus, nec eorum Vitam sta- res o se a Sc si iudicamus in eorum Essen ltIa comineri Vim hanc a qua Se m nascitur,

222쪽

ET ART. LIBER V. aos nominam hanc partem mentiae Animissem, vel Ammis. Ita repertia a nobis est alteraepara Essentiae Hominis; istud idem contingitati s rebus omnibus; nam cum persectum nobis est hunc atqtie alium Ternamum, ratos quosque non costare ex Numeris, et se nitarei os metiri, atquὲ impares esse, S notum hinhemus ista in omnibus his reperiri, emper, necessar eo ro certo dicimus haec Praedicata esse Essentiam Numeri Terna Ito renesio apostremis ad prima nobis perspicuam es ficit Speciei Naturam, di subdicit uobis ante oculos PraedIcata, quae explanant, quid sa sit edisia omnia cui plane expost tum est reperiun-rar contrario oriane ac Natura ipsa procre rat . Unde Methodus dinidendi in hoc necem . rua est, quae sumens ista sic inuenta, ex ordine

ipsa disponit, O Methodo definiendi dat, ut coplanentur . It, percipitur istas Methodos , se inter se copularas esse, ut altera sine altera fer me nihil possit. uod de aliquo Prae icato ,

quod Meilodo Analytic sit inuenetum, dubiteatur haereat ne in re, aut uon haereat, Inductio ad id offendendum parata est. nam quia in locaque In illo, et in alio, asque alio, istudinesse

cernitur.

223쪽

I o - DE METHO. SCI EN cernitur , ut in omnibus insu, an manuum erit sinen in omnibus seramper etiam inesse exsistitimare oporte; ,s tale sit, erit necessarium oe, et nicerse inerat :Sed ista alibi stinet Irad, a Nunc quae sequuntur explanare sporis.

CAPUT X.

Declarat rationem, qua Definitio Generis inueniri potest,& ostendit iam diuidetidi id prodeste, ut ordinet patres Definitionis disponantur. Et postremo ait MethodoAna lytica cogitosci poste , an vox alliqua vere Iit Geum,

aut non sit.

E s V IT V R autem, ut evo tis,s, quae ad Definitionem Species reperiendam per inent, Uiam, or Emtionem ostendamm, qua E sentia Generis o nobis inueniri poterit. Ad hanc inue gandam, ista eadem via, quae nos ad Osciem duxit ingredi oportet: nam quemadmo

Anis P sentia Speciei est diuisa in singulares

res, O in his inuenstur ,sic Natura Generiae, est tota di ributa in Dab Species, et in his r persenda erit. Nam cognitia Natura Speciem, an his necessis si e cet Actura Generis; quo-st Iam istis est communicata, et hic ex his comost Potes ,quod ita redeundo a Specubus vel ab inferi

224쪽

ET ART. LIBER V. Io I fretorsim progredimur ad Prima, ct ad Genera, et haec Via GF Anas tua. Necessaretoc nobis si aciendum est: omam mm Natura Generes longius distet, quam Species a Senssibus nostiae, est minis etia nota nobis, qua sit Oectes, ira In ea inuestiganda utimur Praenestione

Speciei , nec alia Via ad cognitionem huius peruenire licet. Ex quo inprimis perficiendum est, ut cogni in habeamu3 Species ultima , qua suntprrinae rasimplices Species; quoniamponysinguores Res ipsae nobis primo occurrunt, es in has Genus distribuere oportet. Post quaeque ex his, aut certe magnapars laesarum Definitione explicanda ela: ni I enim refert omnes ne, an aliquae ex his proferantur; mu e nanque in paucu, atque in omnibuTpers cipotest , quod quaerimm esset enim omnino, ut ex Desiniti

ne cui quὲ harum percipia i , quae proprie in t in qua essene , ct quae non proprie in- sint ; sed et communia cum H s, re age Aerit, ut quae representur communia alise , ita A partes ex quibue constat Natura Generis ,ra tanquam Disserentiae e propriae ad heri debeant, ad explanandum quid sit illae Vnde paret hac ratione facilis inuemriposse Disserem

225쪽

aac DE METHO. SCIEN tiis qua sun artes Definitionis Generis . Altera aut pars Definitionis huim, quae est Genus

non opu3 hahet accurata inquisit me. nam est,

Gram summum, syb quo subicitur Fad Genus

medium, de quo inquirimus, Se ita facile reperiri, ac cognosci valet. Exempli gratia, quaeratur quae nam siet Definitio Lineae, occurru i fis a uantita, tinam haec est Genas summum, ub quo Linea collacata est. Si de Animali explicemus, Sub tia, vel Corpus erit Genus ineque enim inter est . ansumatur illud, quod a si imo loco consiluit, aut aliquod ex illis, quae

paulo infra ipsi ta sunt. Itaquὲ ex isto, crex Dicerent s narratis tota Definitio quam quaerImui, perfecta reddetur, atquo, ut Res haec tota magis per ima adhuc efficiatur ,

Exemplis est claranda. Si quis velit hac Via reperire id pii Esentia Animalis, de quo nuc loquimur, haec no costat per se, sed in Equo, Leone, Homine, et ali et Speciebus, i nequ)e enim mulinc afferre sui dictum fuit oportet ines Ita est, quae sub ipso sunt subiectae , atque ut recte

omnia inuemrg valeant, Definitiones harum explicari debent. Sed qua Via haec inquirendae pnt, iam traditum est. Itaque Homo erit Res Animata

226쪽

E T A RT. LIBER U. ao Anti a Sentiens, quae duos habet Pedes SRatione utitur: Equus autem erils militer Res Animata Sentiens quamor habens Pedes, quae hinnire solera, Leo vero e Res Animata Settens, era, V Rugiens . Igitur communia his omnibus sunt Res Animata sentiens et alia autem

propria cuique . Vnde istast adiuncta At ad Genus summum ,sub quo Animaist b, citur ,

gignent integra Desinitionem Animalis . Istud autem est Substantia, vel Corpus , ex quo persecta Desinitio Animalis erit Corpus Animatum Sentiens, eadem Ratio applicanda erit ad inuenienda, Definitiones aliorum omnium Generum, quae et Medicunt. Na quaeratur, quaesit Desinitio Lineae, haec primum ess Hundenda in Species pos Fremas, hae sunt, Lunea Rotunda, Recta, et Curva, post quaeque ex his explicari Desinitione debet, quae communia cuique Demnitioni harum sunt, inter se iungenda, et Genus supremum cum his copulandum; ita

De initio Lineae inuenta erit. Igitur acerantur

Desinitiones Specierum. Nuid est Linea recta flest Longitudo abs Latitudine , mius Media

inter extrema aeque iacent. Rotunda est Longitudo a que Latitudine, ad quam omnes Lineae

recte

227쪽

abae DE METHO. SCIEN. recte ductae; a Centro, quod est intra ipsam adiud Circunferens sum aequales. Linea curuaen Longitudo Ine Lati,dine, quae constat ex roranda atque recta. Persicimus itaque insingulis his Speciebu , Elad commune omnibus esse, quod quaque ipsarumsit Longitudo ne Latitudine . Istud ergo sumptu A, di coni gatur cum Genere summa Lineae , quam inquirimmperfectam . Genus summam,sub quo sub citur Linea, est amicta , v nde ea Lineae De uio integra habenda erit, quae est myantitus longa a que Latitudine . Nec dubitandum quin Methodus ista, qua ab Ari teli docemur, ita inuem re his Definitiones Generum , t Analytica; nam id ferme ex re ipsa cognosci poten. Etenim ab AEAquae postremo genita sunt Natura, reuertiamur, ad inquirenda, qua primo ab illa 'ncreantur . Primo autem ipsa creat Initia generalia in re , post alia, atque alia, quae reddunt Aaturam Zei magis particularem , ct quisis Intelligere por et hanc Viam certe, est absimvsio errore , nobi3 subdicere Naturam Gentarum. Nam ut Aricloteles recte nos admonet ,

sim emia, Specierum, quae Definitio

expomtur, reddet Definitionem

228쪽

Et 'ART. LIBER aoyexponitur,ere causa eorum ommum, quae in Generibus insunt: n enim, Species a nobis Memte tenerentur. Olla Notio Generis coctitatione

percipi valerem,ex his enim Iora extrahItur, O ab his terὲ nobis es unedit a.Natura enim, quae communis e F multu Speciebus, ea tota esZGeneris, magnum ingeni, Lume in Aripstotele

fuisse opinandum rat, quia ista viderat, O misgnum etiam optimarum Doctrinarum Eudium exercitationem , quod haec monumet, suis praeclare consiripta nobis reliquerit. Is iis ostendit Viam diuidendi ad Definitio es asserr e, ut Praedicata quae explanant quid Res M, ordine narrentur, ct omnia coletigantur, nec ullum omisi

tur, quae Magistro didicit, se quo sumo studio hanc Methodusiriptis suis concelebratam fuisse videmus. Vndes ea Praedicata tantum sumatur, quae ex amant quid res sit, , quo suo loco disponatur, nec ullum omittatur, quis non videt Definitiovem rei perfecte explanatam sese' Sedista omnia haec mea Disputatione iam plane mihi declarasse videor. HO Secundo Libo, et Pausi ante me de his di uratas est. Etenim Praedicata, quae ad Essentiam rei pertinent, ab dis distinguuntur quod omnia sunt ducta ex

O Genere,

229쪽

HET EO. SC TE N. Genere, et det serentia retri; crum autem Genus Rei, et vera Disserentia ex locis traditis perfecte cognoscuntur ex ordine illa disponi in Dis nitione ercipitur, cum ea quae latiora sunt supra asia collocatur , haec eadem ea re quoque ab alijs cflinguipossunt, quod ipsa non consequuntur alia, sed asia his si item cum pesic mus Genus prima Diceretia dictinctum esse, quod nos supra diligeter expossimus Nihilpraetermissum esse declarat extrema Disserentia, quae proprie est Forma rei, infra quam nulla acta reliqua apparet, quae in re in Pasit. Atque hoc quidem modo ad ista omnia villis est haec Metiodus, nec aua usia in istis,nos rene instruere et Ieat ob eam autem rem non omnino adirobatum, quoniam Genus Rei statim tractat, quod et iis, est multiplices Di remias ins inrim sas tenet, quas ex ipso distin e extrahere Mnere mediocris Ingen, A Notitia enim nostra lose dictat ob quod nonpossunt eius Disserentiae ni

ab i spercipi , m exercitati in Scient f ODoctrini sunt,sci g, est in his decipi quod qui

aeem non euenit dis, em Methodo Analytica, sitionem inestrunt. Nihil enim in his errare

Hiquis poten, is primm res gulares Gige

230쪽

ET ART. LIBER V. introficiate etenim facile ipsi otiendetur anain a Natura communis in has diuisis i di

catius ictam esse sistentiam seriei sub qua cete,

quod in o bus commvn IEF 'pareat, iudicidum eo racem illam esse am gnam nec declarare Speciem aliquam, O ira flustra quaeritur et a mus Desininio quae rem aerearet; ad idem similiter contingit di in genere. Nam proposita sit Vox, qua multas Species o endere videatur periradum separate in hac ct in illabasque illa Specie an aliqua E sentia communas omnibus in ipsis inhaereat suasit est haec communi Essentia declare,r ab ea Voce, n3 est is tam dum quin haec sit Nome Generis, mulligimussDefinitionem Generis esse communitatem illam Natura quae in his Speciebis cernitur, si haec

Cognitio est multo magi, certior, quam ea qua-

datur nobis se Methodo diuidendi, cum Genus distinguimu sucto renidis, Nam re isto, OAc u oiapercipititur . nob st ite certe cognoscimus Voce illam esse Voce amsigua, ne osse habere infinitione vera nb appareat una, cadem e Natura, quaesit commanis diuersis Specte v.Verbi grati occurrat Vox ista Magnio a