장음표시 사용
41쪽
afferant rationem, quare potentia ista non sit naturalis. Ergo pari ratione a omnes a Deo creabiles naturas, earumque species, ac proinde infinitas, eritnaturalis rvnde sequitur non solum non esse completam intelle. Eius Angelici potentiam, sed etiam inexplebilem esse , quod prim dicebamus.
ET HIS quidem fatis, quod primo loco promitamus in hac quaestione praestitimus : ri . . ,
AD SECUNDv praestandum , seligendam scilicet ex duabus propositis opinionem nonnulla praenotabimus; quae etiam ad aliarum difficultatum diluci dationem conducent, Quic quaestioni tam abstrusae lucem non mediocrem ni fallor aste teni Quoniam ver in omni opinione har species intellectus Angelici
ab deis diuinis exemplatae sunt, ex earumque conside statione sequenti speramus rem illustrandam fores; decide eis sequentia praem Itiemus. cd T. Primo igitur notandum est , ideas diuinas dupliciteneonsiderari posse, primo ut rerum rationes praecismquomodo consideratis plura co rueniunt a Primum; est pertinere ad scientiam Dei, quam vocant intelligentiae simplicis ac naturaliter , necessarioque repraesentare Deo res omnes ab eo creabiles, sicut cime cessario conuenit non se solum, sed alia omnia in se cognoscere. Secundum est;repraesentare res ab eo di iunetas talum,utioia fibiles, non ut aliquo tempore laturas Idam enim mo- eo creatur nosse nos de necessitate Deo conuenit, Cum futura existentia rerum ex diuinae voliuntatis Iibertate omnino dependeat Tertium esse infinitas i sicut ne silario Deus cognoscit totum possibile ens , quod ad infinita extenditur. Quartum est; aptas esse infinitis modis variari secundum uniuersalitatem, particularitatem non inuentam quidem in eis ex parte rer, sed e parte snostri modi cognoscendi, habentis tamen in ipsa re fundamentum, quatenus scilicet possimus imaginari in tellectui diuino representari obiective ideam uniueria Itorem, dum plura , vel pauciora rerum genera , vel species, per uuam quam per aliamideam a Deo cognosci
42쪽
sci, ae videri consideramus. Dixi autem non ex partere hanc variationem esse, quia tales ideae non sunt inter se secundum rem distinet e , sed secundum relatione rationis,quia videlicet confiderantur,ut species obiectet diuinae meti sub huiusmodi relationibus ronis quasi appropriatae ad tali reril genera,& creaturas representandas. Quare possumus dicere has omnes ideas este unicam, ac simplicistimam Dei essentiam, quans cognoscitur, ut ratio infinitorum creabilium ab eis imitabilis, non solum unico modo sed innumerabilibus. Possunt secundo modo considerari , ut ideae formaliter. Et
tunc ad praecedentem considerationem addui rationem causae efficientis,in exemplaris eorum, quae aliquo tem-p're erunt, eo modo , quo ernnt, consequenter
addunt determinationem voluntatis diuinae imperantis, aut permittentis res existere sub aliqua differentia temporis, propterea ad ista solum sese extendunt dieuh-turque pertinere ad scientiam visionis hanc determinationem supponentis , fine qua nihil habere potest rationem existentis, quocirca scientia media a quibusdam voluntarie adinventa omnino est improbabilis. λItemque non reprqsentare naturaliter, ut simpliciter , sed solum diuine libertatis determinatione suppofita .Quamobrem patet his deis non repraesentari per se primo gernus aliquod rigenus consideretur, ut aliquid sorinaliter abstractum, cum in tali abstractione nequeat existe
re, quia praeter species genera existere non possunt. Esto representari posiet, per se primo si genus consideretur quasi totum quoddam virtuale in suis speciebus distinis ctum, in eisque subsistens, quomodo exisseres, ac propterea deis valet repre sentari. Similiter, dicitur prima parte, quest. I .art. 3. Accidentia subiecti propria uuia sine eo reperiri non possunt, non habent in Deo distinctam a subiecti idea, ideam: quq autem superaddita, aduentiti sunt, idea gaudent peciali Ex quo insero etiam has Angelici intellectus species habere in diuin mente deam representativam earum, uti quεlibet aliae
rerum species, siue illa idea sit eadem, quq Angeli eis subiecti,
43쪽
is me ea is speeterum intelles. v.
subiecti, si passiones sunt, siue diuersa si superaddit:
sunt accidentia, iuxta variam opinantium sententiam ias,
Et cum in Angelis quaedam sint uniuersaliores, qua dam minus uniuersales; insertur etiam in Deo talem considerari posse uniuersalitatem . Fundamentum huius variationis circa uniuersalitate i& particularitatem dearum quod est attentissime considerandum est infinita perfectio immensitatis diuine essentiae, quae considerari potest non solum , ut virtualiter continens has illas, omnesque creatas, creabiles naturas , uti fons essendi uniuersalissimus praehabens omnes quasi rivos entitatis possibilis sed etiam, ut has ipsas creatas suisque temporibus statis futuras naturas continens cum omnibus accidentibus earum , quasi totum quodda uniuersum innumerabilibus modis persectioribus semper prout considerari potest, quasi per ipsammet essentiam suam causa eorum nobiliori modo quia unitiori uti perfectius , uniuersaliusque eorum exemplar. Quae autem ex his possint inserri, alta quaeso
Infero ex his Deum considerari posse tamquam artem quandam uniuersalissimam subsistentem continentem virtute innumeras artes; istas inquam ideas subsistentes, tot modis varia sci non solum respectu innumerabilium rerum , quae possunt fieri, sed etiam respectu earundem rerum factarum, quo ad modos, secunὸum quos exemplari eas acessicere potest, licet ex artibus illis innumeris his tantum Deus, quasi uti voluerit loco idearum h&exemplari: quibus accedente determinatione libera voluntatis res producerentur, quae aliquo tempore fi
Dixi vero has artes esse subsistentes, quila nihil in Deo potest considerari non subsistens. His si addas artibus huiusmodi subsistentibus Deum posse producere extra se aliquos effectus sibi similesici solum quoad rationem agendi, sed etiam quoad modum
subsistendi, ut dicitur pruna parte, art. I. intellige Angelos esse artes quasdam tales subsistentes productas miles
44쪽
r ii Iecessentiae diiuinae , quatenus essentia diuinax irruallinter sua immensitate continet perfectionem tantam, quae Angelum altero praestantiorem esse, quia vnn assimi l tur diuinae essentiae, prout excellentiore modo intelligitur continere artem exemplantem nobiliori modo, ac repraesentantem Oandem uniuersitatem rerum futurarum . Hane doctrinam excipere poteris ex Caietano de ente, essentia, quaest. Ir ex Alberto Magno ductam, sed ad aliud propositum is confirmatam extrinseco signo corpore, scilicet quod mouent quo velut instrumento haec Inferiora producunt, ceu artes particulares, iubalteris natae uniuersalissimae arti, quae Deus est. Unde l. Th mae sententia Coeli comparantur Angelis, ut instrumenta, quae virtute motorum suorum vitam causant rerum viventium, quae ab agente non univoco ex patri materia
Ex quibus infero obiter in Angelorum creatione Deir,
quas tot Mundos errasse, ac tot uniuersitates rerum intelligibiles easdem omnino res continentes,quot Angelos creauit si quidem in eis singulis totius uniuersi rationes, ac intelligibiIes species, licet diuersimode iuxta diuersitatem opinionum circa harum specierum naturalem minpressionem,de qua disputamus, impressit: quae species t tum uniuersum sunt in esse intelligibili. Vt hinc etiam appareat, quantum ab esse intelligibili excedatur ipsum
esse proprium naturale rerum Ddum unica tantum secu
dum esse naturale rerum uniuersitas in esse intelligibili iam multis myriadum chisiadibus ab Angelorum numero
Secudo nota dum est. Licet intellectus Angeliei species. Angeli substantia cum illae accidentia sint in inter se realiter, specificeque distinguantur non deserunt tamen, neque re neque specifica quasi ratione diuinae ideae ab eia sentia diuina, vel inter se; mulio minus essentia diuina, sub altioribus diuersis illis modis considerata, sub quibus unitior quasi modo causa ,, exemplar totius uniuersiistatis creatae consideratur. Ratio distinctioni realis, aeadae; numque
45쪽
apeeificae inter species uniusmet tantum Angeli, trinisesta est. Cum enim essentialiter sint similitudines intellig hiles tameno rerum diuersarum, quibus Angelus verbi gratia infimust diuersa cognoscit similitudo, ut similitudo, dependeat essentialiter ab eo obiecto, cuius est similitudo; oportet iuxta realem , ae specificam obiecti sui repraesentati distinctionem realiter, ac specifice distingui similitudinem repraesentantem . si veris considerentur species superioris Angeli uniuersaliores , compare tur Angeli inserioris speciebus particularioribus, similiter distin tio specifica ex eo; quod illae quidentitudines sunt plurium obiectorum quam ist quae
rea illis comparatae dicuntur particulares.Ratio veideae diuinae,nec ab essetia, nec inter se, vel re,vel ratione quasi specifica differant,ea est in realis, aut specifica distinctio considerari non pol inter res , quae non in seipsis sunt, aut considerantur, sed consideratur ac sunt in unoeertio praesertim simplicissimo, ac indivisibilissimo. Quis enim dicet vim excalfactivam, exiccatiuam, eliquanssi attrahendi, ac similes in Sole esse multiplices, species, vel realiter,quae in unica,simplicique lucis qualitate vi tualiter continentur Tales autem ideae sunt, diuinae essentiae, aut inter se ipsas comparatae. Proinde Diuus Ioan capit.
primo sui Euangelij, altissime isti ab ipso intonauit initio inquit Quod factum est in ipso,vita erat: Ubi uniuersorum , quae in Deo sunt simplicitas indivisibilissima re ,
ratione secundum merita rei assignata significatur. Si quam vero concipere distinctionem volumias, ea in condideratione nostra est dum essentiam diuinam, artemque illam unicam uniuersalissimam, ac rationes illas,ut comparatas diuersis rebus, aut diuerso modo eisdem, inietiori inquam, uniuersaliori consideramus in quamvis ita se res habeat; attamen cum virtualiter co itineant distinctionem realem in specit ama utemur istis in hoc noli ro proposito, ac si specifice , realiterque differrent sDicemusque Deitatem, ut conceptam quasi exemplar uniuersalius huius Mundi esse distinctam, perfectiorem
que se ipsa, ut concipitur quasi huius eiusdem Mundi
46쪽
exempla determinatius . Nam semper virtus &actu Iitas quo nitior, eo persectior est, atoue intelligitur. Ex his inseres quod certe puto cunctis probatum iri si quid sit essentialis imitatio Dei, quatenus est altiori modo exemplar huius uniuersi ab eo statuti, condit id esse realiter, specifice distinctum, ira stantius altero, quod similiter sit essentialis imitatio Dei,quatenus est exemplar huius eiusdem uniuersi, inferiori modo,praese tim si actus sunt sine ulla materia. Habet enim actualitatem praestantiorem . In immaterialibus autem actualit iis gradus; speciem mutat,&dignitatem. Propterea cum Angeli, iuxta veritatem, ut supra diactum est, sint artes quaedam particulares subsistentes, quaedam substantiales imitationes participatiuae artis il- Iius uniuersalissimae, quae Deus est, Cunde per suammet substantiam) tamquam per speciem Deum, Temper, necessario intuentur; ex maiori , actualiori imitatione
praedicta, speciem, dignitatem substantialis gradus
Quod si licet aliquantulum id explicari: Imaginandum est Deum, qui auctor est uniuersorum creare voluita plures artes intelligibiles, in quibus tota creati entis latitudo in esse intelligibili contineretur quamdam
quidem in potentia pura, tamquam extrema et unde totius uniuersi ordo in ea, vi agentis intellec tus,ex rebus tamen sensibilibus accipitur : Alias vero actuales , quae totius uniuersi ordinem , a Deo tamen, non a rebus accipiunt Haec autem artes inter se modo dicto graduantur essecundum scilicet, quod imitationes sunt essentiales Deitatis, ut causa est exemplaris huius uniuersi secundum altiore , uniuersaliorem modum iam declaraturitas.
Quo fit, ut ex se in seipsis fundere possint intelligibi.
Iem hunc totius uniuersi huius ordinem . Ut enim tanta illa participatio Deitatis essentialis Diuinae essentiae, qua Sol constituitur in esse specifico, tribuit illi vim lucis talis, ac tantae, in sese, & in alios suo modo effundendae ; ita participatio tanta diuinae persectionis, qua in tali gradientitatis actualissimae constituitur Angelus quili, is et
47쪽
het vim illi tribuit inundendi lucem intellectus actuati
speciebus repraesentantibus uniuersitatem rerum creatarum suo modo. Et cum vis ista sit communis omnibus ob communem omnibus actualitatem in genere intellectauorum, habent poli ea singuli propriam perfectionem sve paucioribus , uniuersalioribusque id obtineant speci hus, prout Deitatis altiori modo consideratae sunt substantiales similitudines subsistentes Huic doctrinae confirmationem non spernendam videtur asserre commune dictum, qud scilicet Angelis ad nutum obedit materia corporalis, quoad motum locale s quis Mimperio voluntatis, non alia potentia exequuti
mouent, quaecunque mouent. Et nihilominus non omnes
possunt, quamcumque molem cieres; sed singulis orbibus determinati motores adhibiti sunt. Haec enim voluntatis vis tanta in mouendo ostendit, quantum illis tribuat essentialis illa participatio,ac similitudo Deitatis.Quis enim dubitet, ex eorum substantia voluntatem adeo potentem effluere, neque ei id extrinsecus dono Dei superaddito Conuenire inod si voluntatem adeo praestantem Angeli substantia ex se tanquam proprietatem producit; non videtur negandum eundem Angelum producere ex se intelIectum persectum, completum qu speciebus ad operationem suam necessari, sicum intellectus potentia sit &subsantiae propinquior, seu immedatior, perfectior, Iuntate. Quid enim Elongatior, imperfectiorque potentia per fetia adeo a substantia Angeli producetur; quae vero immediatior, atque perfectior est, non essundetur perfecta, completaque necessarijs speciebus.
Tertio notandum est ac diligenter; onuenire quidem rebus corporalibus esse productivas specierum intenti natium totius subitantiae cognoscendari attamen non secundum merita propriae naturae secundum se. Et quidem ciebus corporeis tales produci species ex eo conuincitura quod ab eis per medium ad sensus exteriores, cinde usque ad cogitatiuam procedunt species quae non solum exteriora accidentia sensibus exterioribus repraesentant, sed ad interiores trauisitiunt, speciem repra sentan
48쪽
tem insensibilia ut amicitiam, utilitatem, perlautumore item cogitatiuae speciem repraesentantem substanistiam particularem a Nequ enim sine tali specie eanta, perciperet , quam consentientibus cunctis cognosciti men Undespostea intellectus agens uniuersalis substantiae speciem elicie in intellectu possibili receptam ad elusidem uniuersalis substantiae cognitionem. Hanc enim spe Ciem in cogitatim aliquo modo praeruisse, ,einde elici posset, δε in inferioribus sensibus, ut per eos ad superi res posset Ordinate transmitti, necesse est imoi in meis dio insensibili, per quod ad organa, sensus perueniret diauo enim modo, in interioribus sensibus, et exterio xibus hae peties apparendi Quo alio modo intelligi potest rerum scientiam a rebus accipi Neque tamen ne cesse est omne id , quod tali specie continetur , a quot labet eam recipiente sensu cognoscis uti de insensibilibus ita Iis accidentibus utilitatis, periculi,amicitiae, similibusque patet, quae ab exterioribus sensibus non cognoscuntur
Quod autem c0rporeuiusce rebus non id conueniat ex meritis naturae propriae praecise secundum se, ex duplici eapite probatur. Primo Nam has species producunt in sensu. conseriquenter in potentia vitali formaliae ccognitio enim operatio viventis est,inquantum vivens in aliquo modo 1pirituali ruina cognoscitiuum, receptiuum est specieruntas
sine materia; oportet materiam , ac subiectum proin prium eiusdem eum suo actu generis esse in consequen inter in subiecto praestantiori, quam res ipsa corporea, ut corporea est: ad perfectioneq; eius fimpliciter agunt.Nun quam vero patiens agenti praestat. Quibus aude eleuari has species supra conditionem corporis; dum materialem substantiam repraesentant absque materia tamen existentes: quam eleuationem effectus sui substantiae materiali ex proprijs meritis essentiae suae praecise sumptae conueni re non consonat rationi secund5. Nam hae species a sensibilibus immotis, ede colore patet ex Aristot a. de anim producuntur. Hoc aute modo mouere non conuenit corpori ex meritis pro-
49쪽
pri . Vnde sanctus Doctor in multis locis hanc mimia, lationem spiritualem sensibilium eis conuenire dicisi eis eundum ust substantias separatas aliquo modo par
In quo gradatio quaedam non praeterinittenda ap ret. Deus enim extra seipsum secundum omne earum esse res omnes producit; nullas vero intra seipsumsiue secundum esse entitatiuum, siue secundum esse intelliribile; quas tamen secundum quodvis earum esse sicentitate indiuisbili eminentissime continet. Res autem corporeae secundum quidem realem entitatem res o se istinctas nullas producunt secundum totam earum substatutam, ne dum ut una omnes producat 3 quia neque ullam seipsa soli Metiam vel ratione unius partis. Sed eavis quidem uniuersales concurrunt cum alijs particularibu particulares autem causae sub uniuersalium concursu res quasdam , ut ignis ignem, Leo Leonem producunt quadam earum supinposita parte materia scilicet, de cuius potentia educunt sermamRes autem spirituales, ut Angelis nullam rimnia norem secundum eius substantiam sis ipsis solis producunt, etiam quoad hanc formalem partem uia quoad formalem mutati aemlab eis obedit materia corporalis sed opus est causas corporeas uniuersalas, 8 particulares adhibere ac medio motu, & actione corporum ti Seincundum vero esse intelligibile, omnia mi in sensibilia sui similitudinem in alio tamen sed quoad totam substantiam suam nata sunt parere; si quidem, ve dictum est, reseeipit cogitativa speerem particularem substatutam repraesentantem id tamen non ex meritis naturae mae praecise.
Aliorum autem esse intelligibiles, neque in se, neque is alio producunt: quia esse determinatui' sta habent, viso.
Ium sint mittationes deitatis, ut exemplantis eas , quatenus sunt ipsamet actu: Quod autem possint esse etiam allapnonnisi in potentia pura , qudd dixerim propter hominem ratione animae intellectivae Angeli veris sti quidem simi4haudinem, nec in seipsis quidem producunt saltem quae cognoscendi sui principium sit cum ad sese cognosceri do melius per suam substantiam dispositi s ni , quam
50쪽
serent per similitudinem superadditam in intellectus noni minus, quam natura horret susterfluitatem . sui ipsius ve-r5 similitudinem, qua eius esse intelligibile esset, in alios produdere non possunt sincia neque alijs illabuntur; neia qui valet reperiri medium, quod huiusmodi similitudines ad alium deserat, atque intercedat, inter agens,&ea lenita Caeterum totius uniuers similitudinem intelligibi
in i seipsis produeunti omnes , ut lanc, iam dicemus conclusione sequenti, secundam sententiam amplectetesu Coiulus igitur est species intellectus Angelici ambis stantia singulorum in eis, tanquam accidentia propria, e passiones emuunt. Quae profecto ex notabilibus praemisisfis lates declarata videtur,4 rationibus pro secunda senatentia adductis satis prohata si si quid amplius desideratur responsa ad argumenta praestabunt. Conabimurta
men nouis eam rationibus confirmare
Prima ratio sit. Essentia Angeli est intelle minitas aetim Iis respectu omnium entium naturalium . Ergo omniumentiummaturalium species in seipsa proclacit. Antecedens ab aduersarijs etiam conceditur,4 ab omnibus alijs, qui anima intellectivae, & Angeli differentiam , hoc modo de et arant Consequetia probatur. Nam si ab extrinseco eas tantum recipit, iam non erit mapte natura sitbstantia in tellectualiis actualis quo modo esse oportet cum haec actualitas eius intrinseca differentia sit, ab anima rationa husistri guenses a. Secunda ratio,quae priorem explicat, confirmat Per accidens, et decreto libero est , quod Deus voluerit Angeli intellectiam speciebus implere ergo ex eo , quoaeas habuerit a sua creatione, Angelus non potest dici essentialiter intellectualitas actualis . Conseqnentia probatur. Nulla ens natura censeri potest exul linquod ei conuenit
peraccidens . Antecedens patet. Nam quod in Angelis sint hae species per oppositam sententiam, nascitur ex decreto libero Dei Muentis has, non illas creaturas
- : Neque vero satisfacit, quod dicunt Angelo deberi spe-oes eo modo , quo motus Coelo. Nam cui debetur nais