장음표시 사용
61쪽
3 De causis specierum inteDEI. Ang.
iam minorem. Ad cuius probationem respondetur , Dei decretum esse multiplex; Quoddam instituriuum naturae, quia est exemplar earum , quoad essentiam, S consequitur etiam quoad eius propmetates quoddam vero non institutivum naturae,in de hoc secundo loquitur Sanctus Doctor loco citato, cum dieit Angelis istis imprimendam fuisse speciem nouam is Ad confirmationem respondetur non osse parem rationem de adiunctione nouarum specierum, de immin tione earum,quae fluunt a substantia in secunda namque proprietas naturalis destruitur , quod repugnat naturae
subiistenti; in prima, nihil est naturae contrarium . Unde primum assirmat Sanctus Domγr, secundum penitus prae
Posset etiam acute satis diei, verba Dius Thomae in iuda auctoritate exponi sufficienter posse per suppositionem simplicem . Si quidem fi plures naturas facere Deus insti- euisset plures species impressisset. Cum qua suppositione
optime concordat, non easdem,quae modo fiun ; sed alias inngelicae naturae species fuisse instituendas. Et si urire requis velit illam vocem, impressisset Aduertat charactere
auturum esse in genere figura diuersum specie, fila sigillo
incundum speciem diuerso imprimatur. Supra enim iam praenotauimus has deitatis varias rationes ad maiorem doctrinae claritatem confiderandas esse,ut formaliter spe-icie diuersas, licet non sermaliter , sed solum virtualiter specificam distinctionem contineant. Ad nonum respondetur. Toto concesso ad ultima usque Consequentiam inferentem ,has ergo species non posse esse passiones,qme negatur. Ad eius probatione dicimus,con. ditionalem, quam improbat , esse veram. Ad cuius improbationem in se a distinguo antecedens Angeli sub flantia, considerata lub hac ratione communi subitantiae, indifferenter se habet ad omnem , c. transeat quasimo ad propositum At Angeli substantia, ut essentialis, M substantialis similitudo deitatis, ut artis uniuersalissimae exemplantis hoc uniuersum, sum his partibus com-
lonentibus ipsum indifferenter se habet sol sum est
62쪽
toe modo determinata est ad exprimendum in sei sa per species intelligibiles hoc ipsum uniuersum eius. que partes, ut saepe dictum est 'iri decimum respondetur. Admirabile quidem es is,
quod in eo ponderatur, cin confirmatione amplificaturition esse tamen impossibile. Nam Angeli substantiae in Comparabiliter fere haec nostra excedunt, iuxta D. Dion mentes sunt ouantum phas est, diiuinitatem repraesesentantem: Diuus Thomas habetfrequenter non posse corpora ebrum virtutes adaequale suscipere, ted excede
e omnem capacitatem rer corporalis . -
aeterum haec ipsa ratio ξ aduerstrios aeque retorqueri facile potest . Neque censendum est, potentiam passiuam illam,qua illis sua cormaturalitas significat, nihil dia Cere praeter receptibilitatem. Alioquin par esset in fige Io infimo, potetia ad uniuersalissimas species, atque in Angelo supremo; quod etia ipsi falsum autumant siquidε uti
prae anima humana oes vendicant si h informari actuallis
ter his speciebus, ita superiores Angeli prae inferioribus sibi vendicant v rmari acrispectetiti niuersalioribus. Sicut etiam inter Coelos,ali, prae alijs sibi vendisantis tus tardiores aut velociores ; nec est ibi Mepturo passivum principium, quin aliquid speetalitatis exigat Et ouamuixin materia , quae purat meri est phtentia, considerari possit specialitas ad actum talem formam.p. Solis, Lunari attamen iis re completa,m quae adtiis est ab omni materia separatus nuerisimilirer cliud assereres ita, quen inne valde mitrabile est esse naturam, cui ex pro prijs principiis potentia talis nascatur invi ab initio suae
em Iditionis conueniat reformari tot atque adeo admira
bilibus speeiebus et Vern enimuero peregregiam daret hoc argumenis tum occasionem inquirendi quidnam his speciebus repraesentetur sed quia nimis in longum disputatio iam, molita fatiis protraheretur, reseruabitu in aliud te M. Vnum hoc idixerim ea, quae ad supernaturalem ordinem speetiuit, ut sie, speciebus e substantia nascentibus, vi pro-eria non repraesentari, sed oportere, vel species superad
63쪽
s se te ausis Deterum intelles Ang.
di, vel aliquod lumen, aut virtus quicqvid illa sit ,
de talia repraesentari ac intelligi valeant. Ad undecimum respondetur primo Parum apte hoc argumento hanc sententiam linpugnari s tale est enim , quod contrariam oppugnetra sed ob reuerentiam quo rundam ipsum afferentium adhibitum fuit Secundo Distinguo consequens Videlicet Sequitur Gabrielem simul intueri omnia existentia in actu cognitione confusa,quo, modo partes cognoscuntur in toto cognito, a Qconceditur, tamquam nillil absurdi continens veP secundo modo cognitione distincta, quomodo in seipsis videntur partes fingulae, tunc sequela negatur . Primo enim modo hae species non concurrunt, ut principium cogniti nis; sed secundo modo solum. Nam primum mouens intellectum Angeli seipsum intuentis propria substantia est. Vnde species intelliguntur, vismul eum alijs eius substantiam ei ficiunt . ita videtur docuisse Caietanus prima parte,quasi quinquagesimboctaua,secundo dubio
. . Tertio respondetur . Nego consequentiam, ad prob tionem, disti neu cognitionem, quae de his speciebus haberi in proposito dic potet . Nam vel censetur quid-xsitativa,& de inexistentia earum in subiecto.Et tunc licet substantiat cognita hae speetes cognoscamiri, mantes Alens assumis, non vale tamen consequentia e deducta Nequees enim necesse est, videntem, quidpian simile alteriiseeundum quod inest allauiiabiecto videmetiam alterum illud cui dicitii simile mῖ vide iraeterea secundo moeri,ivideticen, utillhalteri simile sed -hoc secundo modo eognitione accepta, antecedens est falsum. Non videt enim species suas hoc modo .dum siuam essentiam, , sic intuetur Vtraque haec responso explicatur, si dicamus has species in Angeli subitantia cognita viaeri,xt: teditam Co-
gnitum praeci se, non autem Ut ratio tres, ae princi I Rlterius cognostendiu ideo conseqimitiam is valere. Ad duodecimum respondetur, dando par miniCrr
64쪽
Respondetur, suisse redditam Dequenter. Earum enim rerum species producit Angeli substantia, quarum deitas esse voluit causa exemplaris, cum mensura entitatis, omniumque ab ea fluentiumit deitas exemplans. Ad decimumtertium retondetur, ex auctoritatibus soductis ex Diuo Thoma, I no Drmaliter ad verbum, haberi tamen satis expresse virtualiter hanc sententiam, Praecipue vero ex secundo senten. p. a. De explicatione , quam Ferrar. ex eo alij faciunt , non opus est addere quippiam supradictis, cum sit ostensum huiusmodi conaturalitatem passivam dissonare subiecto, cui ratione maximae actitalitatis suae conuenit hab
re principia cognoscendi omnia alia . APPENDIX. AT VERO caretne opinio Ferrar omni probabiliis
tale, ut in gratiam disputationis nequeat sustineri Iiceat obsecro, ad ingeni exercitationem istud tentares, quod felicius ingenia splendidiora praestabunt. Ad primam itaque auctoritatem,exi. y. . ad primum dicitur; videri omnino inessicam, quicquid ali dicant. Nam a quocunque principio intrinseco activo, scilicet,vel passivo exigente talium specierum infusionem scientia Angelis adsit, dici potest adesse naturaliter, uti, motus Coelo naturaliter inest.Unde in illa responsione D.Thom. defendit, in Angelis intellectum agentem, possibilem
non esse, qui in anima humana ad nouam scientiae acqui-stionem requiruntur. Imo addo etsi extrinsecus omnino de nouo post multumque tempus ab Angelorum creatione hae a Deo species eis infunderentur uti animae nostrae, cum a corpore separatur non diceretur in Angelis scientia generari, vel fieri eo modo, quo in argumento praetendebatur. Ad secundam auctoritatem , ex art. I. quaest. s. p. p.
Respondetur intelligendam esse eodem modo, quo responsio ad I art. a. q. eiusdem , in qua adducitur Diuus Augustinus eadem diuens, videlicet, Rationes rerum
65쪽
prius increatura integemaali fieri, quam fiant res ipseT. Caeterum si locus D. August. citatus ex di de Genes ad alteram cap. 8 legatur deductio Bag, apparebit pro sus inualida. Nam ordo naturae nominatus a Diuo Thoma, non est aliud, quam Prioritas illa, secundum quam
res dicitur prius de facto fieri in intellestu Angel, possea in seipsa: ubi non agit de rebus , quoad quidditati-uas rationes, uti deductio Bans sed quoad existentiam Verba Diui Augustini ita habent. Non repetiuit intellige sacram Scripturam, de qua Sanctus Augustinus loqui- tuo factum, postquam dixit, facta est lux quia non prius
cognoscit rationalis creatnra conformationem suam , deinde formata est;sed in ipsa conformatione sua cognouit illustratione verijatis, ad quam conuersa formata est. Caetera verb, quae insta sunt, ita creantur en loquitur de existere ut prius fiant in cognitione rationalis natura , ac deinde in genere suo. Et post nonnulla. Ideo dixit , fiat lux , ut quod erat ibi in verbo , hic esset it opere suo. Conditio vero Coeli prius .erat in verbo secundum genitam sapientiam; deinde facta est in creatura Spirituali, hoc est incognitione Angelorum, secundum creatam in illis sapientiam deinde famam est, ut esset etiam ipsa Coeli creatura in genere suo. Ex quibus verbis apparet nihil referre ad Diui Augustini sententiam s. si creata in Angelis sapientiai fecitdum quam dixit prius fieri in rationali creatura Coelum, reliqua corpora , ab eorum essentia fluat, an ab extrinseco imo magis apparet huiusmodi sapientiae prior creatio, si veniat ab extrinseco . Hoc certe aperte patet totum hunc Diui Augustini locum de esse , ac fieri secundum existentiam tria f. rum natura tractare cum deductio Bag. loquatur de diffinitiouibus, tartibus earum, consequenter extras August. propositum penitus .
Ad tertiam auctoritatem, ex a senten. 3. t. p. quae
super egregia estu super quam potissimum Capreolus
sententiam stiam fiandauit, putauit Ferrar se optimere
spondisse ex ipsa met eadem responsione cap. 98 2 contra Gent. Nam lumen , quo species determinantur, non est
66쪽
est ipsemet intellectus Angeli, qui earum subiectum est suti Capreolus intellexit; Sed ipsi ibecies intelligibiles. Idque probat. De hoc enim lumine subiungitur, quod i lius rei similitudo est. Et quia posset instari Agere D.
Thom de eo lumine, quo species determinantur mon possunt autem species a seipsis determinarici Respondet distinguendo hanc propositionem 3 species a seipsa determin3ri non potest: si fansitive intelligatur , vera estis intransitive, falsi; quia scilicet, ex seipsis sunt lumen intellectus determinatum, ita; viantellectus nullo egeat, quod sit a rebus accipiendum . Videsne acutam respon-
At mihi certe haec expositio intransitiuae determinatio innis extorta valde videtur. Nam Sanctus Doctor in ea responsione ostendere vult differentiam inter intellectum
humanum in Angelicum, quoad notitiam singularium squia Angelicus per species non acceptas a resus , sicut humanus huiusque rationem reddit, quia iste in potentia est, ideoque per species acceptas a rebus, quia eius lumen determinari oportet, quod est valde debile, per lumen intelligit intellectum agentem, atque possibilem At in Angelo lumen intellectus est validum,& ex eo species determinantur. Ergo loquitur de intellectu ipso, seu de natura intellectuali non exclusa , sed inclusa potentia intellectus. Alioquin si loquitur de speciebus, quidnam opponit maximae potentialitati in intellectu humano inuentae Mubd si Diuus Thomas dicit hoc lumen esse totius rei similitudinem , verum dicit, non ratione tamen sui ipsius intellectus praeci se, sed ratione specierum,quas quam pro responsione sua confirmanda Ferrariensis adduxit.
Secundo igitur ad hanc auctoritatem respondetur Dupliciter posse species ex lumine intellectus determinari r Primo effective quia ex ipso tot ac tales emanent; quomodo , sed falso Diuum Thomam exposuit Capreolus. Secundo modo, quia excipio lumine intellectus conueniat Angelo huiusinodi species haheresia praetereas quod
67쪽
ubi impraeta fuerint tali modo, tantaque efficacia eis utatur: hoc modo praedicta verba acceptantur Sed tunc non inserunt connaturalitatem ex principio activo, sed passi uoci hoc uno addito, quod imoressis uti persecte potest. In quo differt ab animabus nostris , quibus neque in hac vita species istae conueniunt, nec ubi separatae a corpore fuerint, eis persecte uti valenti quia non sunt eis
Ad quartam auctoritatem exprima secundae,quae videtur essicacior esse, respondetur, species Angelici intellectus vocari habitus totaliter a natura, eaque specifica , ad differentiam hibitus primorum principiorum, de quo ibi agebatur; qui a natura hominis specifica nascitur, sed non totaliter ea ratione;quia in anima nasci non potest nisi praecedente cognitione sensitiua , eaque non solum terminorum, sed etiam composita quasi experimentali, scilicet, ut Aristot a poster cap. vlt testatur, ios in nobis ipsis experti sumus in axiomate illo si ab aequalibus aequalia demas quae remanent; sunt aequalia . At species Angelorum ita sunt a natura, ut nullum Opus extraneum huiusmodi expectent an vero infinita principio activo, vel passivo ad hanc humani, &Ἀngelici intellectus differentiam nihil refert Ad quintam auctoritatem dicitur declarando dictum illud, Anzelo conuenire species ratione suae actualitatis. Potest enim significare rationem, quasi causam conumnientiae, quo modo conueniret, ut a principio activo; sed
non est intelligedum hoc modo.Secund5 itaquepotest significare rationem, quasi specificantem , ad instar eius, quod dicitur homo crispus secundum quod capillatus a& hoc modo ista propositio conceditur quia non poterim tialitas sed actualitas potest esse specificativa ratio , secundum quam intellectus Angeli coaeva species exigat: sed ex antecedente in hoc sensu concess, consequentia non valet, ut in capillorum exemplo adducto patet
Ad confirmationem . Antecedente 4 consequentia seoncessis dicitur , quod esse actu omnia alia, ita fundatur
68쪽
in actuali perlictione, ut non tamen inseratur, quod egi pia , tamquam ex causa nastatues sed siue hoc modo, siue quia ab extrinseco auctore naturae ei debeant insun-di,in quasi ab ipso conditionis initio exigantur, suffcit. Bene vero ex eo sequitur eas species a rebus cognoscendis non accipi. Alias siquidem natura illa esset actualis, non actualis & non actualitas, sed potentialitas esset ratio specificativa recipiendi.
Quantum haec responsio valeat, diligentius consideretur .
Ad sextam auctoritatem ex tertio sententiarum, Re Dondetur, lumen intellectus Angelici multiplicare Br-mas exigitiue, ut ita loqui licea, quia scilicet quanto actualior est in ideo specie nobilior siquidem ratione huiusmodi actualitatis gradu, ac specie substantialiter inter se differunt tanto species numero pauciores , virtute autem persetitores , ac uniuersaliores exigunt; non autem effective. Ex hac distinctione omnia obiecta soluuntur . Receptiuum enim, Ut receptiuum, non quidem
effective, sed exigitiue tamen multiplicare potest quomodo multiplicans non agit, sed alterius actionem exigit. Quod vero assumitur praeter necessitatem argumenti non posse in intellectu fingi diuersas potentias ad species iniqutionales diuersas, non est examinandum Legatur tamen praeter Caietanum, Diuus Thomas, secundo, dist. q.
artic primo, in Corp.Vbi Angelici intellectus diuisibilitas
insinuatur, consequentur diuersitas eoaentiarum secundum rationem. Et haec satis ad auctoritates. v N C ad rationes dicendum M.
Ad primam rationem pro secunda sententia primo loco ex alijs allatam postea vero dicetur ad superadditas Respondetur , dato antecedente, & prima consequentia, non esse necessariam specierum harum productionem ad propriam operationem Angeli considerati in puris naturali Dus, quae sola respicienda sunt , cum de passionibus principia naturalia rei conseqnentibus agitur. Proprix enim operatio rei censenda illa est , quae naturaliter beatur ingelus Ealveio est Dei, tui cognitio, amoria
69쪽
rvrat , quibus in tali statu positis opera omnia rectificantur vim autem in Angelo nullas pectes , nedum aliarum rerum cxigunt. Habuisset enim illas quilibet Angelus necessario , si unicus in tali statu creatus esset. Sed esto comparemus Angelum homini, quoad aliorum cognitionem , deturque haec cognitio Angelo , tamquam Ooeratio propria. Respondetur secundo , Et diis co Angelum homine melius esse dispositum . eis ab Auctore extrinseco eas species accipiat . Altius namque est ex na ura deberi sibi a Deo ab insa statim creatione has species sine ulla causalitate, quam hominem sibi eas comparare. Hoc enim supponit imperfectionem maxima, quam illud excludit bicut Coelum , quoad motum melius, quam animalia disponitur , licet illud ab extrinseco principio moueatur ista enim extra locum naturalem sitiit, mouentur illud in suo semper loco, secundum partes suas solu mouetur, ut plura alia praetcreatur.
Cui consorine est illud, quod de Christo Domino communiter Theologi dicunt, praestare scilicet cum habuisse issem pre animae suae beatitudinem sine merito , quam eae caruisse , vel ad momentum, etsi statim merito proprio
esset eam consequuturus Ad secundam respodetur pars negans Ad improbationem responderi potest. Primo negando consequentiam s.
Tum quia cognitio aliorum non censetur operatio proprii, qua scilicet Angelus in puris naturalibus carere non possit, ut dicium est tum qui hypothesis petita , constat ex incompossibilibus naturaliter. Non enim stant simul, Deum creare, non dare illi species uniuersi,quod creare decreuit,quae illi naturaliter debentur, sicut creanse Coelum in non sub motu , quem ut connaturalem sibi vendicat;aut animam separare,& non dare illi species ad
intelligendum. Ex huiusmodi autem suppositionibus nihil
Secundo respondetur . Si de absoluta potentia sua Deus id fecerit; consequens, consequentia conceditur.
Nam miraculo tribuendum est, Angelum sine debitis sibi speciebus creari. Qui dicro piohibc per miraculum hos minem
70쪽
minem esse melioris conditionis Angelum vero peioris Tertio respondetur, adhuc negando mpliciter consequentia, data hypothesi. Nam melius dispositus est Angelus ad suam operationem, esto se solum, ac in seipso Desicognoscat. Perpetua siquidem est, ac necessaria ista cognitio, qua naturaliter beatus est. Dixi simpliciter. Nam secudum quid minus eum bene disponi, quoad aliorum cognitionem, quae ad beatitudinens Angeis naturalem superaddita perfectio est, non est maximi ponderis . Ad tertiam respondetur Antecedens illud melius disponitur habens lumen a seipso, quoad modum quidem habendi, semper est verum siue caetera partara, siue imparia sint ι at simpliciter non est verum , nisi reliqua sint paria. Ab lute enim melius est ab ipso sui initio accipere speci citates ab alio , praesertim debitas sibi ex natura, quam longe inseriores tantis cum dissicultatibuis,&periculis sibi comparare D. Secundo respondetur simpliciter Angelum adhuc esse dispositum melius quia ex seipso lux est, Mamplissima profecto, se,& Deum in se semper intuens, quod tanti valet, ut aptum sit illum beare . Ad exemplum de Christi Domini merito responsum , est exemplo ei iasdem D. N animae gloriam non prome
Ad sextum respondent quidams Ad primam , scilicet
impugnationem concessi antecedentis , quis d si ratio illa bona esset, oporteret a Deo imprimi species omnium contentorum sub ente creabili; quia oporteret eum cuncta esse, quae sub tali proprio obiecto continentur . Quo illi modo ad istud, eodem modo argumento suo nos respondebimus. Respondent secundδ alii: Non oportere Angelum esse aliquid aliud a se, quod est negare consequentiam. quia non debet esse , si ea , quae continentur in obiecto suo terminatiuo proprio . Id vero sua essentia est , ac Deus, cuius est substantialis similitudo. Vnce h:s solis beari dictim est. Et hac responsione decIaratur antecedens illudfSubstantia intellectiva est ipsa, omnia sub obiecto pro- FHO