장음표시 사용
31쪽
ut demum suum finem non reponat in divitiis λ IIaec vero sunt, quae unusquis que explere facile pote Il, si erga divitias ea ratione sit affectus , qua in L ge Evangelica praecipitur. Nam inordinato appetitu divitiarum semel sublato, non selum quisque alienas appetere divitias , aut usurpare non quaeret, sed etiam opportune in utilitatem aliorum suis uti gaudebit a . Consilium quoque, quod de renuntiandis divitiis in Lege Evangelica in si . nuatur, tantum abest, ut communi s cietati obe se possit , quin patius quam maxime prodest. Qia id λ Anne communi 1bcietati damnum affert, ut qui divitiis instructus est, nullamque ob conditionem sui Ilatus peculiarem obligationem habet, easdem iis distribuat, qui maxima necessitate laborant, vel in usim earum rerum impendat, quae communi societati valde prodesse possunt pSed huiusmodi opera virtutum peragenda ab iis, qui divitiis renuntiant , in Lege Evangelica proponunturi consilium itaque, quod de renuntiandis divitiis in Lege Evangeliea insintiatur, publicae utilitati quam maxime prodeli. casoniam vero quod Deillae nostri temporis quo.id negotiationem nobis o iiciunt, iam antea Ethnici primis Christianis obiecerunt, quid iisdem Tertullianus in . oloretico cap. qa. reposuerit, motio videamus: , , Sed alio quoque , ,, inquit, iniuriarum titulo postulamur, S infructuosi in negotiis dicimur. o,, pacto homines vobiscum desentes, eiusdem victus, habitus, instructus , e- ,, iusdem ad vitam necessitatis Neque enim Brachmanae, aut Gymnosophi- ,, stae sumus, Silvicolae, & exules vitae. Meminimus gratiam debere nos Deo
se Domino Creatori. Nullum fructum operum eius repudiamus; plane tempe- ,, ramus, ne ultra modum, aut perperam utamur. Itaque non sine sero, non
,, sine macello, non sine balneis, tabemis, officinis, stabulis, nundinis vestris, , , ceterisque commerciis cohabitamus hoc saeculum. Navigamus de vos vi bincum
in Praesare sane Hura Grotius hujus Evangeliei praecepti sanctitate . Scaequitate de Veritate κι Istianis Chrisianae l. . s. i ita disserit: Christiana lex non modo is omne injustitiae genus, & in quosvis prohi-
,, bet, sed di vetat nos studium nostru in rebus illis eaducis impendere , quia selliri cet non suificiat animus noster ad duo se- ,, dulo curanda, quae siti gula hominem to ,, tum requirant, & cepi in contraria eo ri silia nos trahant ε deinde vero & in quae- ,, rendis, di in servandis divitiis s. llieitudo,, servitutem quamdam , & cruciatum se
,, cum serat , quae ipsam voluptatem , quae ,, ex divitiis speratur , corrumpant γ ea Ue s. ro, quibus natura contenta en , & pauca
,. .ne , & uelle sine magno labore , aut M impendio parentur . si quid tamens, Deus ultra indulserit , non hoc in mare ν, projicere jubemur, ut Philosophi quidam
, imprudenter secerunt, neque detinere inuti- ,, le , sed stipplere inde hominum aliorum ,, iiinpiam , sive donando, sive dando mu- , tuum id ro3antibus . ut decet eos , qui , se non dominos harum rerum , sed Dei,. summi Parentis procuratores , ac dispensa ores credant bene enim locatum bene. ,, selum thesauriam esse bonae spei plenum,
is in quem nec furum , improbirati, nec ca, is suum varietati quidquam liceat . Cujus,, verae non Heatae liberalitatis exemplumis admirabile praebuerunt Christianorit m pH-- mi, quum usque ex Maeedonia. Se Aehaias, ea mitterentur , quae Palestinorum eoesta. ,, tem sublevabant i non aliter quam v or
,, bis totus una ellat iam ilia. Atque hie ilis M la quoque cautio in Christi lege additur. ,, ne qua repensationis, aut honoris spes bea, , neficentiam defloret; cujus apud Deun ,, perit gratia , si aliud praeter Deum respieit.
., Ac nequis , ut fieri selet , obtendat tena. is citati suae velum , quasi metuat. ne ipse ,, olim senex , aut a calamitate aliqua deis m, prelaentos, suis rebus opus habeat, promit-
,, tit lex curam speci dein pro his , qui ,, illa praecepta servaverint & quo magis., confidant. in mentem illis revocat con-
, , spicuam Dei providentiam in alendis O r's, ac pecudihus, di in ornandis herbia , foribusque et rem vero fore indigram si
,, Deo tam bono, tam potenti , tamquams, malo nom ini non credamus ultra quam dum
32쪽
is eum, & militamus, de rusticamur, & mercatus proinde miseem tu
meras nostras publicamus iuui velim . Riomodo inscinctuosi videamur nego,, tiis vestris, cum quibus, de quibus vivimus , non scio A. Quum vero quae Tertullianus reponebat Ethnicis, nos Dei uis ad ipsam experientiam appella
tes reponere possimus sicut Ethnicos calumniandi libidine haec quondam Christianis opposuit te constat, ita Dei stas eadem libidine incitatos cadem rurius Christianis obiicere , nullus relinquitur dubitandi locus caJ. Est tamen advertendum , quod duplex genus negotiationis distingui potest rumum , quini exercetur vel per commutationum unius rei cum alia . vel per commutatiqnem pecuniae cum rebus ad subveniendum vitae necessitatibus: hoc autem genus ne otiationis revera non pertinet ad negotiatores , sed ad cos , qui civitatis politicam. & domus oeconomicam curam gerunt: alicrum Ucro, quod coiisistit vel in commutatione pecuniae cum pecunia, vel in commutati ne qua unicumque rerum cum pecunia hon ad subveniendum necessitatibus vitae, sed ad captandum lucriim : & hoc quidem simplicitur pertinet ad negotiatores. Illud non laudabile esse non potest , S civitatibus domibusque non ue cessarium et istud autem in se nihil habet, unde laudem mereatur , sed potius quamdam turpitudinem continet, quia, quantum cit ex sui natura , ad lucri cupiditatem deservit, quae nunquam expletur. Licet autem lucrum , quod est finis huiuice negot:ationis aliquid in se honestum , aut nece: sarium non habeat ;tamen ex sui ratione nihil etiam vitiosum continet, aut virtuti contrarium . Quapropter potest illud referri ad aliquem necessarium finem , aut honestum ;& tunc negotiatio nullam in se turpitudinem continebit: puta si lucrum honestum ordinetur vel ad sustentationem fani illae, vel ad subveniendum indigentibus. Erit quoq. honesti negotiatio, si ordinetur ad publicam utilitatem, ne res necessariae desint civibus, de lucrum expetatur non quasi finis, sed ut sti, pendium laboris Lb J. Prius genus negotiationis, quod in se laudabile est , etiam Christianis exercere licet, si ad vitae sudentationem necessarium omninostr alterum autem nemo secundum institutionem suae vitae magis suile , atque
. Q Hoe idem calumniae gemis , quo Christiani, ut uer . mlidi, fatur , de bruti per tum oram injuriam ab Ethni eis
traducebantur , depulsum vide etiam apud Alii tum a Mersei Gentet tita l. is heis betes , inquit , stolid) , si tui . obtuli pro is minclainur & bruti, qui dedimus nos Deo, culus nutu, & arbitrio omne , quod est, is coii stat, & in sententiae litae perpetui te dchxum est M. Libro qlimite iecundo hoe calixamiae genus iterum iterumque depellit. bὶ is Dicendum sinquit S. Thoinas all. is qM:: T . art. 4. , quod ad negotiatores per
o tinet commutationibus rerum insistere .
A Ut autem I hilosophus dieit in I. P litico.
G rum , est duplex rerum c Mnmutatior una
,, quidem quasi naturalis , & necessaria . per ,, quam scilicet si commutatio rei ad rem, ,, vel rerum , & denariorum propter necessi.
tarem vitae . Et talis commutatio μα
proprie pertiuet ad negotiatores, sed ma- ,, gis ad oeconomicos , vel politicos, quiis habent providere vel domui , vel civitati,, de rebul ne: siriis ad vitam . Alia vero is commutationis i oecies est, vel denariorum ,, ad denarios , vel quarumcumque rerum is ad denarios, non propter res necellariagis vitae , sed propter lucrum quaerendum . Leri haec quidem negotiatio proprie videtur ad ,, negotiatores pertinere secundum 1 hiloso-- pbiim I. Politici cap. 6. Prima autem is commutatio laudabilis est , quia deler.itis naturali necessitati . Secuada aluem juste ,, vituperatur , quia quantum est de se , dein ,, servit cudiditati tueri , quae terminiim M. ., seit, sed in infinInim tensit. Et ideo M. ,, eotiatio secundum se coesiderata quam- , , dam turpitudinem habet, inquantum nouimportat de sui ratione finem honestum . ,, vel necessarium . Lucrum tamen , quo l est ,, negotiationis finis, in sui ratione nonis importes aliquid honestum , Mel necessa-
33쪽
ad eommunem societatem magis utiliter, quam Christianus . si tamen, prout debet, obtemperet praeceptis Evangelicae legis, exercere poteil. in id λ Non. ne illa negotiatio ut evadat honesta , oportet, quod lucrum ab ea intentum ad finem aliquem necessarium, S honei lum dirigatur λ nonne inde quoque lio. ne ita evadit, si exerceatur ob publicam utilitatem, ne res necelsariae civibus desint, & lucrum expetatur non quasi finis . sed ut stipendium laboris p Ii ergo potissimum , quibus praeceptum est . ut storum, di maxime domellicorum curam habeant cain, ne infidelibus deteriores evadant , ut pauperibus subveniant, in ut in inatum affectum non habeant erga divitias, semel ac iii
hoc genere negotiationis sese exerceant, in eo sane sese exercebunt , ut lucro, quod ex eodem comparatur, suae domus aliorumque necessitati prospi. ciant, vel negotiationi eum in finem incumbent, ne civibus desint, quae necessaria sunt, lucrum vem expetent non quasi finem , sed ut stipendium laboris. Sed paucioribus, quod volo et maximum in negotiatione periculum ineli, ne fraus aliqua committatur, aut per eam non intendatur aliquid necessarium . dehonestum, sed cupiditas divitiarum vel accendatur, vel Qveaturr ergo ii p. tissimum, qui etiam ex peculiari sui instituti ratione in negotio iratrum situm nullo modo circumvenire, sc) quique omni affectui divitiarum renunciare dobent , ut evadant aetema mala , semel ac negotiationi incumbant, ea , qua is par est, riatione incumbent, si tamen servent praecepta Chilitianae Religionis, quam profitentur; sed quod mercatura qua par eli ratione exerceatur, communi societati quam maxime prodest: ergo quum Christiana Religio non s, Ium praecipiat, ut qua nar est ratione 'exerceatur, sed etiam talia sint plura praecepta illius, ut inducant ad eam exercendam prout debet, ct quidem sub comminatione poenarum aetemarum , de laetiira bonorum aeternorum , dicendum est Christianam Religionem ex hoc quoque capite humanae societati valde utilem salutaremque esse. Inde essio etiam utilitas Chri litanae Religionis quoad humanam Ecietatem evidentissime constat, unde Deillae eidem societati eam noxiam esse per summam audaciam effutiunt d .
asi vero homines, semel ac divitiis comparandis, S augendis diligemitus, atque omni studio non incumbant, continuo sequatur. ut turpi otio marcescere debeant, nihilque humanae secietati utile, atque commodum agere
possint, inde quoque Deistae calumniari audent, quod inertia in Christiana Religio
is quIt Christus Ineae II. v. 4 I. , date eleis emo*iram is di cap. 11. v. 33. is Vendite is quae possidetis , di date eleemosynan .
,, Faeite vobis saeculos. qui non veteras eunt, ,, thesaurum non deficientem in coelis . di Ioannes Ainst. in sua I. epistis cap 3. v. IT. .s
,. Qui habuerit , inquit , substanti am huius
is mundi; εc viderit fratrem suu ni necessi. M talem habere . di clauserit uiscera tua M ab eo , quomodo charitas Dei manet iasa eo ri e Et ne qliis super 'rediatur , ne M que circumveniat in ne otio fratrem suum is inquit Apostolus I. 4. U. 6. dὶ Consulantur quae de negotiatione praeclare disterit s. Augustimis Eserrat. ἔκ-
is Hum , nihil tamen importat de sui rationeis vitiosum , vel virtuti contrarium . Unde ni-M hil prohibet luetum ordinari ad aliquem
., finem necessarium, vel etiam honestum , is di se negotiatio licita reddetur . Sicutis quum aliquis lucrum moderatum , quod se negotiando quaerit, ordinat ad domus suaeis iustentationen ἰ vel etiam quum aliquisis negotiationi intendit propter publicam ut iis., litatem , ne scilicet res necessariae ad viis o tam patriae desint. & lucrum expetit nouis quasi finem, sed quas stipendium laboris is . a ia Si quis autem suorum inquit
,, Apostolus I aulus I. ad Timota. s. v. 8. NM niaxime doli estico im curam non habet,
,, filem negavie, M est Infideli deterior M.
34쪽
ligione stri eatur, quia in ea praecipitur, ut divitias contemnamus. Verum . ut nunc omittamus, ex contemptu divitiarum plura consequi , quae humanae societati valde utilia sunt: hae enim de re satis usque modo disseruimus ; illud eis reponimus, vel ipsis Ethnicis hominibus perspectum fuisse ea genera ossiciorum, in quibus aut prudentia maior inest, aut non mediocris utilitas quaeritur, prae ceteris aliis magis honesta esse et mercaturam vem , quae ad divitias augendas deservit, si sit tenuis, sordidam esse; sin magna , de copiosa , multa undique apportans, multisque sine vanitate impartiens, non esse admodum vituperandam et & tune laudari posse , si satiata quaesti, vel contenta potius . in agros possessionesque sese contulerit. H Quibus autem artibus inquie,, Cicero .ciorum lib. I. aut prudentia maior ines , aut non mediocris ut, , , utilitas quaeritur, ut medicina, ut architectura, ut doctrina rerum honest , , rum, hae fiant iis, quorum ordini conveniunt, honestae. Mercatura autem , , , si tenuis est, serdida putanda est: sin magna, Sc copiosa multa undique , , apportans, multisque sine vanitate impartiens , non est admodum vituperamis da . Atque etiam , si satiata quaestu , .vel contenta potius, ut sepe ex alto ino portum , sic ex ipse portu se in agms possessionesque contulerit , videtur iu- ,, re optimo posse laudari, , . Et re quidem vera quam multa praeclara muneora sunt , quibus quispiam cum Reipublicae utilitate vacare potest, & quidem eo maiori, quo animum magis assenum a divitiis habuerit ρ iniis p i alia quam praefeciuram in Republica gerunt, qui praesunt fom, atque judiciis , qui invigilant publicae tranquillitati, qui curant, ne Resoublica aliquod detrimentum subeat, qui aliis instituendis in vario genere disciplinarum diligentissimam op
ram navant, qui demum, ut prope infinita alia munera, quae cum maxima Reipublicae utilitate exercentur, nunc omittam , studio litterarum incumbunt . iisque refutandis serio intendunt, quae licet falsa, mentes tamen imbecilliorum facile corrumpere possent , hi nonne sua opera maximam Reipublicae utilitatem asserunt, de quidem eo certius . atque securius, si pmpter appetitum divitiarum a suo munere non distrahantur, neque avertantur, nec impediantur pTantum ergo abell, ut Christiani propter contemptum divitiarum turpi otio marcescere debeant, quin potius p ter eam ad praeclara Reipublicae munera obeunda. quae ut recte obeantur, ipsius Reipublicae quam maxime interest , ex. peditiores . paratiores , diligentioresque evadunt. -οVerum enimvero, quoniam, uti saepius Igm monuimus, quae Ethnicorum
adversus Christianam Religionem calumniandi libido fuit, eadem eli etiam, mill m nostri temporis i ideo mirandum non est, si Dei sta contemptum di. vitiarum ipsis Chrilitanis vitio vertant. Nam etiam Ethnici Christianos Sem nudos per ludibrium vocare coniueverunt, uti apud Minucium Felicem legitur in octagio. Hinc est, ut Tertullianus in . Netico cap. 39. illud Ethni, eis merito oblecerit, Chraeianis solemne esse uti divitiis in commune bonum r, , Etiam si quid areae genus est, inquit, non de ordinaria summa, quasi re is demptae Religionis, congregatur i modicam unusiquisque stipem menstrua die is vel quum velit, di si modo possit, apponiti nam nemo compellitur, sed , , sponte confert. Haec quas deposita pietatis sunt. Nam inde non epulis , non ,, potaculis, nec irgratis voratrinis dispensatur, sed egenis alendis , huma ,, disque, δέ pueris, ac puellis re, dc parentibus dei titutis , iamque domesti
35쪽
,, in custodiis, dumtaxat ex caussu Dei , alumni eonfessionis suae fiunt . , Sed eiusmodi dilectionis operatio notam nobis inuria penes quosdam inumergo ob contemptum divitiarum non Elam Tertulliani tempore , de antecedemtibus, sed etiam multo magis subse uentibus temporibus . quibus creverunt res Christianorum . factum fuerit, ut publicae quovis modo egentium calamitati a Chrilitanis prospiceretur, indeque non parum uti Iitatis in rempublicam redundaverit ; quanta sit impietas mistarum, dum ex eo quoque capite Christianos ut inertes , S Reipublicae inmactuosos traducunt, quia divitias contemnunt, ne
mo non videre non potest. Non minus autem impium , atque omnino irrationabile est, quod de venia iniuriae acceptae Chrillianae Religioni opponunt, sicuti etiam Ethnici faci
hant se. Nam quum hominum vis tanta ita recte Arnobius lib. I. adverso,, Gentes magii terres eius acceperimus, ac legibus , malum malo rependi non ,, oporterer iniuriam perpeti, quam irrogare cise praestantius: situm potius fun- dere, quam alieno polluc re manus, re conscientiam cruorei habet a Chri- , , sto benefici uin iam dudum orbis ingratus, per quem seritatis mollita eu ra- ., hi es, atque hostiles manus cohibere a sanguine cognati animantis occoepit is Quod si omnes omnino , qui homines et se te non Ipecie corporum , ted ra-o tionis intel ligunt potestate , salutaribus eius pacificisque decretis aurem vel is lent commodare paulisper. S non Dila, oc supercilio luminis suis potius M sensibus , quam illius commonitioni ruis cretarent, universus jam dudum orbis, , mitiora in opera, conversis usibus, serri, tranquillitate in mollissima dege- , , ret, de in concordiam salutarem , incorruptis foederum sanctionibus, conoe- ,, niret, , . faJ Et re quidem vera quidnam communi bono utilius fingi , aut excogitari potest . quam ut inter se omnes consentiant , cunctarumque animi mutuo amicitiae vinculo inter se coniuncti, atque colligati situ λ Hoc vero est quod habetur, semel ac iniuria accepta dimittatur, quo madmodum in Lege Evangelica praecipitur. Qiuod sane eo magis mirandum est, quia semel posita observantia Evangelici praecepti, non per unum . aut alterum tantum , sed prorsus per omnes id utilitatis in commune bonum redundat. sicuti Athenag bras ipsis Ethnicis exprobabis a A Apud nos autem reperietis ita ipie in Letitioneis pro Gristianis num. II. γ , imperitos homines , Sc opifices , & anus ,
,, si minus verbis praestare possint eam , quae ex doctrina nostra percipi se tur, utilitatem , at factis eam . quae ex animi inductione proficiscitur . de- ,, demonstrare . Neque enim verba declamitant, sed recte facta exhibent, per- ,, cutientem non repercutere. rapienti litem non scribere , petentibus dare , o proximum ut se ipsiam diligere se . At vero ista de re pro suo more aeute disserentem , 8c confutantem , eos, qui dicebant per Evangelicum praeceptum de condonanda iniuria contrarium esse bono Reipublieae , S. Augullinum audiamus . ,, Nunc denique Ui-
deanrus L ita S. Doctor epist. 138. num. s. , alias epist. s. J , quale sit illud . se quod in epistola tua sequitur. Adieci iti enim eos dicere, quod Christi prae-
,, dicatio . atque doctrina reipublica moribus nulla ex parte conveniat , cujus is Me constet esse praeceptis , ut nulli malum pro malo reddere debeamus . in
36쪽
is pereotienti aliam praebere maxillam sa), O pallium dare ei, qui tumeam a se ferare perstiterit, eum eo, qui nos angariare voluerit , ire debere spatio,, itineris direplicato . Iur omnia rei ica moribus asseruntur esse contraria .
se Vam quis, inquiunt. tolli sibi as hoste aliquid patiatur . vel Romana pro-
,, vincia depraedatoribus non mala velit belli jure reponere λ Haec atque hu- , , ius viai verba obtrectantium , sive non obtrectando , sed quaerendo talia ,, loquentium , operosius Drtasse refellerem , nisi hae disceptationes haberen ,, tur cum viris liberaliter inititutis . Unde quid opus est , ut diutius labore- ,, mus , ac non ipsos potius percontemur, quomodo poteriant gubernare , a, , , que augere rempublicam , quam ex parva , Sc inopi magnam opulentamque sese cerunt, qui , accepta iniuria , ignoicere , quam persequi malebant ρ Qii se modo Caesari administratori utique reipublicae mores eius extollens Cicem se dicebat, quod nillil oblivisci soleret , hi si injurias . Dicebat enim hoc tam is magnus laudator , aut tam magnus adulator i sed si laudator , talem Caesari rem noverat et si autem adulator ; talem Caesarem ei se debere ostendebat ,, principem civitatis. qualem illum fallaciter praedicabat. Qia id est autem nonis reddere malum pro malo, nisi abhorrere ab ulciscendi libidine λ quc s est. , , accepta iniuria , ignoscere malle, quam persequi, & nihil nisi injurias obli-
Num. Io. ,, Haec quum in eorum leguntur auctoribus, exclamatur, &,, plauditur; describi, atque praedicari mores videntur . quibus dignum esset. , , exurgere civitatem, quae tot gentibus imperaret, quod accepta iniuria igno-is icere, quam persequi malebant. um vero legitur , praecipiente auctori ,, tale Divina, non reddendum malum pro mala , quum haec tam salubris ad- , monitio congregationibus populorum, tamquam publicis utriusque sexus, ata ,, que omnium aetatum , de dignitatum Scholis de superiori loco persenat, ae- ,, cuiatur religio tamquam inimica reipublicae. Quae si , ut dignum est, audi- ,, retur, longe melius Romulo, Numa, Bruto, ceterisque illis Romanae gena,, tis praeclaris viris, conititueret . consecraret, firmaret , augeretque rempu- ,, blieam. id enim eii respublica , nisi res populi 3 Res ergo communis . , res utique civitatis, Qtiid est autem civitas , nisi multitudo hominum in quod- ,, dam vinculum redacta concordiae e. . cum. II. , , manta vero praecepta concordiae non humanis disputationi. ,, bus exquisita , sed Divina alictoritate conscripta in Christi Ecclesiis lecti. is tantur, quis vel ab illa religione alienus , ita surdus est, ut ignoret Ad is hoc enim N illa pertinent, quae malunt exagitare . quam discere, alteram ,, percutienti praebendam esse maxilum, volenti auferre tunicam dandum &,, pallium , cum angariante duplicandam viam . Hoc quippe fit , ut vincaturis bono malum, di homo liberetur a malo, non exteriore, alieno , sed in- ,, timo , ac suo. quo gravius , S penaiciosius, quam cujusvis hollis extrins , , cus immanitate vallatur . Qui ergo vincit bono malum, patienter amittit ,, temporalia commoda , ut doceat , quam pro fide , & iuilitia contemnenda se sint, quae ille nimis amando fit malus ; ac sic iniuriosus ab eo ipsi , cui se is cit inhuriam , discat, qualia snt, propter quae fecit iniuriam , atque in coimis cordiam, qua nihil est utilius civitati, poenitens acquiratur, victus non sino vientibus viribus, sed benevolentia patiuntis. Tunc enim recte fit , quum
vide. a Remea. I a. v. 17. Maith. I. V. IP
37쪽
videtur ei prostiturum e se . p ter quem fit , ad operandam in eo eorrectionem , atque concordiam . . .
Hi . I a. ,, Alioquin si verba attenderimus , eorumque proprietati se , , viendum putaverimus , non est praebenda maxilla dextera, si sinistra fueritia percussa. Quoniam saὶ si quis te, inquit , perculsit in maxillam dexteram , pr. ., he illiinfinistram. Magis autem sinistra percutitur , quod ad dexteram ferien ,, tis facilior ictus est. Sed sic intelligi solet, ac si dictum esseti si quis in teri meliora fuerit persequutus, ct inferiora ei praebe , ne vindictae potius, quam
,, patientiae studens contemnas aeterna pro temporalibus, quum potius tempo- ,, ralia prae aetemis contemnenda sint, tamquam sinistri pro dextris ....Hum. I 3. Denique ista praecepta magis ad praeparationem cordis, quae se intus est. pertinere, quam opus, quod in aperto fit, ut teneatur in secreto animi patientia cum benevolentia, in manifesto autem id fiat, quod eiso videtur prodesse posse. quidus bene velle debemus, hinc liquido ostenditur, ., quod ipse Dominus Jesiis exemplum singulare patientiae , quum percuter ,, tur in faciem , responditi b si male dixi, exprobra de malo i si autenis., bene, quid me caedis λ Nequaquam igitur praeceptum suum, si verba intue
, , mur, implevit. Neque enim praebuit percutienti alteram partem , sed po- ,, tius prohibuit , ne, qui fecerat iniuriam , augeret t & tamen paratus ve-- nerat non solum in faciem percuti. verum etiam pm his quoque, a quibus . haec patiebatur, crucifixus occidi, pro quibus ait in cruce pendens: cc N- , , ter ignosce illis, qina nemini, quid facturit . . . . Num. I. . o Sunt ergo ista pnaecepta patientiae semper in cordis praepari ratione tenenda , ipsaque benevolentia, ne reddatur malum pro malo, se ri per in voluntate complenda est. Agenda sunt autem multa etiam cum i ,, vitis benigna quadam asperitate plectendis, quorum potius utilitati consulemri dum est, quam voluntati ; quod in principe civitatis luculentissime eorum M litterae laudaverunt. Nam in corripiendo filio quamlibet aspere . nunquam ., prosecto amor paremus amittitur. Fit tamen, quod nolit , de doleat , qui ,, etiam invitus videtur dolore sitiandus. Ac per hoc si terrena ista respublica, , praecepta Christiana custodiat, & ipsa bella sine benevolentia non geren- tur, ut ad pietatis iustitiaeque pacatam societate ni victis facilius consulatur. . . , Misericorditer enim , si fieri pollet, etiam bella gererentur a bonis, ut, li- ,, centiosis cupiditatibus domitis, haee viti perderentur, quae Iullo imperio velis extirpari, vel premi debuerunt. 2 3. m. I s. se Nam si Christiana disciplina omnia bella culparet, hoe potius militibus consilium salutis petentibus in Evaneelio diceretur , ut abii- cerent arma, seque omnino militiae subtraherent. Dictum est autem eis i Q,, neminem concusseritis , nulli euIumniam feceritia, fasticiar zobis stipendium veri striim. ibus proprium stipendium sitissicere debere praecepit, militare ut,
is que non prohibuit. seJ Pminde qui doctrinam Christi adversam dicunt esse
ea Christianos etῖam mmia Eeclesiae saeculis in utilitarem boni comminus militiaeretp nomen ded Ise , neque id esse eontra instituista Christianae Religionis pluribus luculent reeriiditeque Mamachius evicit Oreinum , crantiquitatum Ouinianarum lib. . cap. T. . E. Id vero etiam aperte eonstat ex Tertulliani test Diuo uio, quod nos supra retulimus: Mνlamis
38쪽
, , reipublicae , dent exercitum talem , quales doctrina Christi esse militer iun
,, sit, dent tales provinciales, tales maritos. tales coniuges, tales parentes,
is tales filios, tales dominos, tales servos, tales reges, tales iudices , talesse denique debitorum ipsius sici redditores, di exactores, quales esse praecepit ,, doctrina Christiana, di audeant eam dicere adversam ei se reipublicae, immo is vero non dubitent eam confiteri magnam, si obtemperetur , salutem effetas
o reipublicae , , . faJ aeritur autem Γ inquit S. Thomas in Exposis lane in cap. Matthaei Τ,
,, utrum non resistere malo, sit praeceptum , vel cansilium. Relponsio. Iniu- ,, riam , quam appellat laic malum , aut eli particularis, & privata, aut publicaro si publica . tunc repelli debet iii su principis . Dei minister est, vi , , dex in iram ei, qui male agit. Item Atiguistinus i fortitati, qua a barba , , rix defendit patriam, vel domi defendit infirmos , vel a latronibus socios , ,, plena jinitia est. Et sic praeceptum est subditis non solum principibus . Vel ,, poteti esse iniuria particularisi di tunc iniuria repelli potest tripliciter . Velis impediendo, sicut Paulus, qui per milite impedivit iniurias Judaeorum et vel arguendo, scut Dominus fecit danti ei alapam Ioan. I 8. Et sic licet, , Omnibus tam perfectis, quam imperfectis r vel repellitur cogente necesib. tate, sicut quando non potest vitari laesio nec per fugam , nec per aliud ,, impedimentum: dc tunc aut repellitur sine armis ; S hoc modo permittie, , clericis , & laicis r aut cum armis; S sic non licet clericis, & si laicis foris,, te liceat, flagrante maleficio, cum moderamine inculpatae tutelae , ut dicit ,, lex et &- sic est in praecepto clericis, laicis autem in consilior aut repellituris animo ulciscendi . sive vindictae libidine ; de sic omnibus est prohibitum , ., & praeceptum . Et sic intellectum multipliciteri non resistere malo , est in praecepto, vel in consilio . si Dicendum inquit idem S. Doctor a. a. quae. Ios. art. I. st , quod vim ,, dicatio fit per aliquod poenale malum inflictum peccanti . Eli ergo in vinis dicatione considerandus vindicantis animus. Si enim elus intentio seratur prim
,, cipaliter in malum illius , de quo vindictam sumit. & ibi quiescit . eli onseri nino illicitum , quia delectari in malo alterius pertinet ad odium, quod in
ritanos in bsum, semineamul. Ethnieli ea. lumniaruibus Christianam Religionem inutilem esse Reipublicae reponebat Tertullianus ADLgeriei citato cap. 42. Neque enim queat quam lain impudentem esse arbitror , qui quum palam haec a Tertulliano Est ite iv ob. hcta suisse intelligat, Tertullianum vel de-eeptum , vel ausum esse mentiri dicat. a) Hanc eamdem in tem Lactantius Ra praeclare disserit ouinarum In mutionum lib. s. cap. 26. M Dei autem praecepta, inquit, ,, quia & simplicia , di vera sunt . quantum ., vaIe3nt in animis hominum , quotidianaM experimenta demonstrant. Da mihi ultum, is qui sit iracundus, maledicus, effraenatu , ,, paucillimis Dei verbis.
Tam placidum , quam ovem reddam .
Terentius in Adelp1is actu 4. scena I. γω, Da cupidum, avarum, leuacem lain timis bi eum t beralem dabo, & Meuniam suam. ,, plenis manibus largientem . Da timidum is doloris ae mortist jam eruces, & ignes, is ac taurum contemnet . Da libidinosum, ,, adulterum , ganeonem r jam sobrium .
A castum, continentem videbis. Da crude. M lem , di sanguinis appetente I t jam in is veram clementiam iuror ille mutabitur ris Da injustum , insipientem , peceatorem ris continuo & aequus, et iunocens erit . Unciis enim lavacro malitia omnis abolebitur .
,, Tanta Divinae Sapientiae vis est , ut in isia hominis pectus infusa matrem delictor uiu,, stultitiam uno semel impetu expellati ad ,, quod efficiendum non mercede , non liis., br s , non lucubrationibus Opus est. Graiari tis ista hunt , facile. cito; modo pateantis aures . et peti in Iapieuluin sciat ,, .
39쪽
ritati repugnat , qua omnes homines debemus diligere . Nec aliquis excu- ,, fatur, si malum intendat illius , qui sibi iniuite intulit malum: sicut non ex- ,, cusiti ir aliquis per hoc, quod odit se odientem . Non enim debet homo in alium peccare propter hoc. quod ille peccavit prius in ipsiιm. Hoc enimo est vinci a malo, quod Apollotus prohibet ad Romanos i a. dicens: noli vin- ,, ci a malo, sed vince in bono malum . Si vero intentio vindicantis feriaturri principaliter ad aliquod bonum , ad quod pervenitur per poenam peccantis rri puta , ad emendationem peccantis, vel fallem ad cohibitionem eius . &is quietem aliorum , ct ad tui titiae conservationem, S Dei honorem , poteti,, esse vindicatio licita , aliis debitis circumitalitiis servatis se . a) Ex hisce vero omnibus illud conflat, Delitas non minus impie, quam omnino irration bil iter Christianam Religionem reipublicae bono contrariam esse inde calumniari, quia ut accepta iniuria dimittatur . in ea praecipitur. Verum sicut de qri ibuidam dicebat S. Augustinus epit L I37. num. a . alias epili. , Deiliae noliri temporis , , Propterea putant, vel putari volunt, Christianam doci inam utilitatiis non convenire reipublicae, quia nolunt stare rempublicam firmitate virtutum, ,, sed impunitate vitiorum, , . Unde sicut Athenagoras Ethnicis in Letatιone pro christianis num. 3. , ita nos quoque eis reponere pollamus t is Haec veris ba sunt , S inanes calumniae , quae inde oriuntur, quod vitium virtuti adve
,, setur naturali quadam lege, ct contraria Divina quadam lege inter se pu.
Qua vero ratione per spiritum Christianismi solvantur homines a terrestribus curis ut contemplationi vacare possint , satis exposuimus , dum refutavimus Dei ilas accusantes contemptum divitiarum , qui secundum Christianam Religionem proponitur . Nam sicut non ipsae divitiae, sed inordinatus a Cctus
earum o ita neque etiam cetera temporalia bona, aut negotia . sed eorumdem immoderata cura nobis interdicuntur. Hoc autem ad contemplationem
quam maxime conducit. Nam quacumque inordinata affectione semel sublata , ad coelestia facilius erigimur, atque sublevamur , , . Dispositive autem virtu- tes morales inquit S. Thomas 2. a. quae. I 8 o. art. I. pertinent ad vitam, , contemplativam. Impeditur enim actus contemplationis, in quo ei sentialiterri consillit vita contemplativa te per vehementiam passionum , per quam
se abstrahitur intentio animae ab intelligibilibus ad sensibilia, de per tumultus
is exteriores. Virtutes. autem morales impediunt vehementiam passionum . deis sedant exteriorum occupationum tumultus ἔ dc ideo virtutes morales dispos,ri tive ad vitam contemplativam pertinent. , .
Eli ergo aliquod genus contemplationis, cui secundum instituta chriisanae
Religionis unusqliisque vacare debeti est rursus aliud quoque genus . cui non omnes vacare debent, sed quidam tantum ei peculiariter intendere possunt. si velint , atque eorum Ossicii ratio patiatur . Prius genus contemplationis in eo conlittit, ut Divinam L cgem menti nostrae semper praepositani habe an u , , ne quidpiam aliquando contra eam committamus: quod sene unusquilque praeliare
debet ch . Alterum vero in eo positum est, ut quispiam , abiecta omni cura a Consulantiir quae pro suo moreo dilactione Dei sit per omnia, clitae in aeute . et praeelare disserit idem s. Doctor Evangeliea nobis tam saepe praeeipitur. Acti in responsionibus ad obiectiones hujus alti. nex vero etiam minuciores ad majorem
culi . gloriam tale faciendas S. Paulus hisee ve ibis me sine obligatio includitur in I
40쪽
ra rerum temporalium , Divinas selum modo veritates assidue meditandas sibi proponat , omni alin cura , di cogitatione abieeta: ad quod sine nemo tenetur ; at qui eidem incumbere voluerit poterit sane et si tamen eius ossicii ratio patiatur ca). Nam si aliquam obligationem contraxerit, per quam ab hoc vitae genere impediatur , ei oportet ut satisfaciat. Si ergo peculiarium circum stantiarum , quae occurrere possunt nulla ratio habeatur , vitam activam , aut comtemplativam , vel mediam inter ulnasque iuxta Legem Evangelicam unusquisque aequaliter amplecti potest , ita tamen ut in vita contemplativa simul de utilitate aliorum , in activa autem de contemplatione sollicitus elle debeat. ,, Et tri- ,, bus vero vitae' generibus inquit S. Augustinus lib. I9. de civit. Dei cap. I p. , se otioso, actuose, R ex utroque composito, quamvis salva fide quisque possit, , in quolibest eorum Vitam ducere , S ad sempiterna praemia pervenire ; i ri terest tamen, quid amore teneat veritatis, quid ossicio charitatis impendat. se Nee sie qiiisque debet esse otiosus , ut in eodem otio utilitatem non cogis Tom. IV. E tet
I. rem. Io. ν. I. pecust Iaclter Ina eat , sis erga Gnduratii, seve initis, siue aliquid eis et omnia in Eloriam Dine . a Nullunt enim hujus rili praeceptum in Lege Evangeliea oecurru ἔ aliunde vero persectio praecipue, et ei lentialiter eon in praeceptis , in e siliis alitem mi tuas praecipue, et veluti,in quibusdam meis diis, quibus removentur impedimenta actuum chiritatis Dicendum inquit s. Thomas a. M 3 qnxii. 184. art. 3. , quod persectio dicitur hi aliquo coluistere dupliciter . Uno M modo per se , et essentialiter: alio modo
is secundario, et accidentaliter . Per se quiri dem , et essentialiter eonstat periectio hristianae vitae in charitate : principali- ,, ter quidem secundum dilectionem Ini , , , secutulario autem secundum dilectIonem M proximi, de quibus datatur praecepta prinis cipalia Divinae legis, ut dictum est tas, q. m. 2 et 3. . Non autem dilectiois Dei, et proximi cadit sub praeeepto so cundum aliquam mensuram , ita quod id, is quod est pus, sub eonsilio remaneata, ut is patet ex ipsa sorma praecepti , quae per&M ctionem demonstrat , quum drcitur . . e ι suminum Drtim tuum ex icto e de tua is Totum enim , & periectum idem suntis se eundum Philotaphum in s. PF κωrtim ;M ec quum dicitur et Diliget proximiam tuum , ut te issum . Unusquisque enim se ip- ,. sum maxilite diligῖt . Et hoc ideo est, quia ,, Imit ri .ecepti Maritas es , ut Apostolus... dicit i. ad Throe. i. In fine autem nonis si tur aliqua mensura , sed cium in is his , quae sunt ad silem , ut diuit Phil imis phu iii I. RAtisortim . medicusis non adhibet nies.suram , quantum sanet ,
is sed quasta αedicina, vel Gutta utatur ad
,, sanandum . Et se patet . quod persectio,, ellentialiter consiliit in praeceptis .... Se cundatio aut ein , de iustiumentaliter perse.,, ctio coidistit in consiliis , qua omnia , si-- cui dc praecepta . ordinant ad charitatem , ,, sed aliter, M aliter . Nam praecepta aliari a praeceptis charitatis ordinantur ad rori movenda ea, qtiae sunt charitati contra- ,, ria, cum quibus scilicet charitas esse non ,, potest. Consilia autem ominantur ad reri,, vendum impedimenta actus charitatis , ,, quae tamen charitati non contrariantur . ,, Unde Augustinus dieit in Mehi d. cap Ia I. ,, o eumque mandat ous sexqtulva unum ,, est , machaberis se quacumque ma
,, ex qWbur Quin α' : Bonum est homini ,, mulierem non tangere); rune recte Acimi , ,, viam referuntur ad diligendum Mum , O, , proximum propter Deum , O in hoe I ,, evis . . tu fusuro is . Ex hisce aute imis
omnibus , quae in eitato articulo s. Thomas praeclare dieserit, quam inepta nulliusque momenti si argumentatio, qua eontra Luan telica consilia, di praecipue coiitra votum castitatis . utitur Auctor inscripti Opeusi Examen. dria Rali otia captao., manifeste colligitur . Ita enim argumentatur : Omnes c hoostiani debent aspirare ad persectionem . V pe ficti, inquit Christus et quia ergo vit sinit D connubio praestantior est secundum Legem Evangelicam , inde s nitur ab omnibus Christianis vivinitatem serv3ndam es.se i quod sane n ibi I magis contrarium n turae est e potest . Falso enim impius homo supponit, eam persectiouem , quae praecipi tur , haberi non posse sine obsetvantia consiliarum Evangelicorum .