장음표시 사용
51쪽
tati. E contra vero ratio humana est virius quaedam limitata, sepra quam multa posita sunt, ad quae ipsa per se non potest attingere; & praeter obiecta
conformia, aut difformia rationi humanae, sunt etiam asia obiecta superiora rationi humanae , quae tamen ei cIntraria non fiant, ut explicavimus . mod si quis etiam veritatem accipiat, non prout est in rebu, , sed prout eii in humano intellectu , non tequitur contrarium ella veritati quod veritati conisme non
est; sed sbium sequitur rem aliquando ab humano intellectu nυn satis cognosci, ut diiudicari ab ipsis possit vera ne sit , an non sit, ut contingit in dubiis , de quibus nequit aliquis propter imbecillitatem humani ingenii per se ipstinc, discemere verum ne sit, an ialsum, quum tamen in se ipsa res nonnisi aut Vera , aut Disa sit. Contra. Repugnat etiam ut Fidem de multis habeamus , quae in Lege
Evangelica continentur: ergo semper verum eii, Legem Evangelicam natu nostrae conmrmem non era . Prob. ant. Raa: non intelligimus, neque comprehendimus , credere non possumus ; sed non intelligimus. neque comprehendimus multa eorum, quae nobis credenda proponunturr ergo R. , dii . ma. si non intelligamus , hoc est ea inter se manifeste pugnare videamus, con. si non intelligamus eatenus , quia sutit, & esse debent supra rationem , ne., & dist. mi. , quasi ea inter se pugnare videamus, ne. , quatenus sunt supra rationem nolicam, con. Repugnat ergo, ut ea credamus, quae sibi mutuo contraria esse deprehenduntur: nam iis, quae menti nolim uti falsa repraesentantur, geri non potest, ut assentia inur. Credere tamen ea p is
mus , immo & debemus , quae sint supra rationem nostram . semel ac ea nobis divinitus revelata fuisse constat: nam ca) is Fides n3n habet inquisitionem ra- ,, tionis naturalis demonstrantis id , quod creditur ἔ habet tamen in iuisitiovem is quamdam' eorum, per quae inducitur homo ad credendum , puta quia sunt, , dicta a Deo , & miraculis confirmata se . Unde multa , quae a L eo revel
ta credimus, quamvis non propter rationem credamus ; non tamen sine ratiO--me ei edimus . . Credimus quidem non propter rationem , alioquin non fidei, sed scientiae obiectum ea esse possent: neque tamen credimus sine ratione , quia multa habemus, quibus nos decipi non polis, certo cognoscimus. Hac ei ιγ Etiam in re Deillae quam maxime a vero aberrante nam quae sunt obtestum fidei, confundunt cum iis . quae ad scientiam pertinent , proinis
deque vellent , ut etiam eorum, quae credimus, claram . atque dii inctam notionem haberemus, ita ut convenientia, vel non convenientia eodem in Honobis perspecta esset, quo demonstrata cognoscimus. Verunt tunc fidei nullus omnino locus relinqueretur, quia ea, quae quomodo sint, certa ratione nou mus , non fidem, quae propter auctoritatem alterius tantummodo adhibetur , sed scientiam in nobis causant . quamvis ea etiam fide credi aliunde possiat propter auctoritatem revelantis. Dices II. cum Deillis. inum ut passionibus nostris semper resillamus , Lex Evangelica praecipiat , inde consequitiir, ut propter Observatione in eius veluti insensati essiciamur; hoc autem naturae nolirae repugnati ergo praecepta Evangelicae Legis naturae hominis con rinia non sunt, neque quatenus vi intelligendi , neque quatenus libera eligendi facultate praeditus eii Q . Hinc
s. Thomas a. a. v. a. u. r. ad i. O Ex hoc quoque capite Legem Eux
52쪽
vero etiam est, ut gravia supplicia, quae nonnulli sibi perserenda sponte elegerunt , probari, inquiunt , non possint a . Deinde unicuique naturale est, ut circa ea ibi licitudinem habeat, quae sibi necessaria esse potant: sed Lex Evanis gelica omnem etiam victas, Sc vestitus sollicitudinem abiiciendam esse saepe praeeipit: ergo. Tandem praecepta Evangelicae Legis nimis multa e se di euntiquandoquidem non salum plura sunt, quae Exterius servari debent, sed animus
quoque , aiunt, continua servitute opprimitur et ergo tantum abell, ut per Le
gem Evangelicam libertati hominis consultum sit, L sie enim concludunt 2 quim
potius per eam omnino de Itruitur. Ad I. respondeo cum S. Thoma I. a. qu. art. S., , Dicendum , quod
se si passiones dicamus inordinatas assectiones, sicut Stoici posuerunt, sic ma. is nisellum est, quod virtus perfecta est sine passionibus. Si vero passiones di-
camus omnes motus appetitus sensitivi, sic planum est, quod virtutes m , , rates, quae sunt circa passiones. sicut circa propriam materiam , sine pansionibus ei se non possunt. Cuius ratio est , quia secundum hoc sequeretur , is quod virtus moralis faceret appetitum sensitivum omnino otiossim. Non au- ,, tem ad virtutem pertinet , quod ea . quae sunt subiecta rationi , a propriis ,, actibus vacent; sed quod exequantur imperium rationis, proprios actus agen ,, do . Unde sicut virtus membra corporis ordinat ad actus exteriores debitos, is ita appetitum sensitivuna ad motus proprios Ordinatos , . . Unde etiam artia. eIusdem quae. ita recte concluditi si igitur passiones dicuntur inordinatae ,, affectiones, non possiunt esse in virtuoso, ita quod post deliberationem eis consentiatur, ut Stoici possierunt. Si vero passiones dicantur quicumque s., motus appetitus sen:itivi, sic possunt esse in virtuoso , secundum quod suile ,, a ratione ordinatae ,, . Quapropter si tunc aliquid perficitur . quando id omne ab eo tollitur, quod noxium eta potest, quum per exercitationem vim
tutum , quae a Chriitiana Religione praecipiuntur, id omne , quod vitiosum eit, a passionibus auferatur, easdem per Christianam Religionem persici consequitur .
Verum mirandum non est , si De istae passiones a Chri Tai a Religione
destrui doleanti quod voluptatem quamcumque affert , dc sensus suavi quadam dulcedine permulcet, hoc vero teli, quod in passi 3nibus magni faciunt: unde quum Christiana Religio passi es regat. atque moderetur, neque permittat, ut propter eas in quascumque voluptates effundimur, huius salutaris stoeni odio abrepti essiaiunt, praecepta Christianae Religionis eo tendere , ut in sensiti evadamus. se Dicendum inquit S. Thomas a. a. qu. I a. art. I. quod omne illud, is quod contrariatur ordini naturali, est vitio lim. Natura autem delectationemri appositit operationibus ne cursariis ad vitam hominis, S ideo naturalis ordo is requirit, ut homo in tantum hultri modi delectitionibus utatur , quantum is necessarium eIl saluti humanae, vel quantum ad conter ationem individui . M vel
orationurn s. Quamvis autem ex his , cluncontra euin cffutientem Religionmi hristinuam botio eo mimini pcrniciosam elie, ii perio-d ille inius . Me quoqbie , quois c ..tr
bomun privatum opponit , abutas coalutaui inesse possit - ramen ad pleniorem confusionem eius nonnulla alia hic quoque luperaddenda
ta) idem Auctor φ. 7. quae Sancti viri pro Dei amore perserenda tu eperunx , tua. pie, stuueque deriaci.
53쪽
se vel quantum ad conservationem speciei. Si quis et in tantum delectatio. nem relugeret, qu0d p termitteret ea, quae sint necetiaria ad eα -
M nibus consequentibus huiusmodi operiatione, quilubqu: ti α' : ci es
se necessarium eli abstinere propter aliquem finem i sicut pmpter ianitate corporalem aliqui abilinent a quibusdam delectationibus ciborum . iiii se , α ςti m p pter alicuius ossicii exequutionem i se athle'
se tu , S milites necesse est a multis delectationibus abstinere , ut ossicium o proprium exequantur. Et similiter panitentes ad recuperandam animae st
vitium pertinet, quia iunt secundum rationem rectam
habent, reprehendere polliunt. Ouid λ IIt m,Ieii perficere thiduerunt, cui valde mav a
minio respondeat λ Sive ergo antea peccaverint, sive innocenter vixerint reii Isravem , ex aerumnosum vitae statum sibi cleserunt υἰ te
non celebrari debet. At vem multa taue ali sisti
Sollicitudinem autem inordinatam ; non vero nece sariam Lex Euan eliea
Praecipit ut abiiciamus. o Esl autem cinquit S. I homa, Udio loqI ,, ad F. quadruplex ordinatio sollicitudinis vitanda eirea temo satir i
H quidem ut in eis finem non conitituamus , neque Deo Geoi, '
fletu. Temo ne sit tallan io praestini tuosti, ut semin
ri Hate disciplina piae humilitatis Ita
54쪽
At vem nihil violentum per praecepta Evangesica nobis impositum. sed
omnia secundum naturam nostram recte comi iluta essis contendo . Vitium i is cinquit S. Thonias I. a. qu. 7 I. art. 2. ὶ virtuti contrariatur: virtus autemo umusicujusquo rei consilit m hoc, quod sit bene disposita se cundum conve- ,, nientiam suae na. um . Unde oportet, quod in qualibet re vitium dicatur ex noc, quod eit disposita contra id, quod convenit suae naturae. Unde & duis Iroc unaquaeque res vituperatur. A vitio autem nomen vituperationis detractum creditur , ut Augustinus dicit in III. de Libero Arbitrio. Sed consiis derandum est, quod natura uniuscuiusque rei potissima est Drma, secundum ,, quam res speciem sortitur . Homo autem in speciem constituitur per ani- , , mum rationalem I S ideo id, quod est contra ordinem rationis, proprie estis contra naturam hominis, in quantum est homo et quod autem est secundum e'. secundum naturam hominis, in quantum est homo . Bonum , is autem hominis aest, secundum rationem esse , de malum hominis est, prae- ter rationem esse . . . Unde virtus humana, quae hominem facit bonum , &,, opus ipsius bonum reddit , in tantum est secundum.naturam hominis , in
is quantum convenit rationi et vitium autem in tantum est contra naturam
ri hominis , in quantum est contra ordinem nationis se . Hac autem Sancti Ihomae argumentatione id, quod volumus, aperte demonstratur. Omnia praecepte Luangelina eo tendunt, ut avitiis caveamus, ct quae cum virtute fiunt, oil genter persequamur ; sed vitia, quatenus sumus ratione praediti, naturae nostrae adIersantur ; virtus autem eidem omnino consermis est et erga praecepta Evangelica, quae tota sunt in virtute posita , secundum noli ram naturam ei se
lis autem nimis gravia, atque multiplicia praecepta Evangelicae Leetis videri possunt, qui seis pravis cupiditatibus tridulgere volunt; ceterum qui iisdem obstitere statuerunt , nihil tale in Lege Evangelica deprehendunt , sed per amorem , quem erga Deum , uti par est . habent , ad omnia praecepta eius
faciliter a lacriterque servanda suaviter inducimtur. At vero quae tandem Deillariim insipientia, atque audacia est, ut Delim de multiplicitate . atque eravitate praeceptorum reprehendere velint, quum si premum in nos dominium ha
beat , a nosque illi omnino subiectos esse oporteat b 8 Dici ne quidpiam aud cius impudentiusque - Ο V r
Tan recte ad rem nostram s. Au'iistinus epist. ι, 11 . num. S., alias epissi 4s. ventosani. - & turbidani cupiditateiu , avidam rerim extra nostram potestatem constitutarum, pel - ,, lit ex animo , & qiiodamni odo extirpat . ,, Ibi enim labor, ubi multa Quaeruntur, &is dilimntur, quibus adipiscendis , atque re. M tiliendis voluntas non satis est , quia coa . ,, sequentem non habet saeuitatem
b I iiisdem qu. arc. a. c; iis ergo quae in se gravia sint ,
tunc tantum, dc quidem aequo Dre , uos iu bjieere debemus secunduin prAcepta rvangelicat Legis, quaudo sunt impedimento , ne Deo nostro supremo Domino obtempe
remiis. Hoe sane Iensu accipietulti in eli ..in ,
quod Christiis de uxore dimittenda praecepit
postquam S. Augusti mις demonstra νιι ep.rs num. 3l. . alia ei ist. 89. num. 3 a. ita tecta
eoncludit Hoe S de filiis, at lue parentibus, hoc de fratribus, de sororibus in. M telligitur, propter Citristum omnes esse dimittendos, ouum proponitur ista con- ,, ditio, ut Chr sium dimittat, si illos secu.n ,, habere desiderat. Hae ergo. & de domo, M atque agris, hoc N de iis tubus , quaeri jure pecuniirio possideatur, hoc lin Nac. pienduna est M .
55쪽
Tantum autem abest, ut Lex Evangelica propter ea, quae etiam in aniarno servanda praecipit, clurior evadat, quin potius propter huc Divina origo illitis aperte monstratur . Anne ad bene agendum expeditiores non evadimus. quυ udo etiam interiuς bene affecti sumus. oc non solum actione , sed neque etiam cogitatione quid turpe prosequimur λ Deinde nonne etiam interno cultu ut Deum prole quamur, aeqtiitatis ratio pollii lat p ca) ergo lege, quae DivinaeIl. ca quoque praecipi oportuit, quae ad animum spectare possunt. Tandem quum ibi .im Deum nihil quamvis occultum , atque secretum , latere possit , eo sequens inde erat , ut lex , quae ab ipsb ferebatur, occulta quoque de secreta
complecteretur e nam vel hac una ratione eam humanam esse non pOae in. test igitur .
Dices III. Praeeeptis Evangelieis etiam consilia superaddita sum t ergo per Evangelica praecepta litimanae infirmitati non satis consultum eli, alioquin illa superaddi non oportuisset. R. , diit. ant . praeceptis sunt siperaddita consilia , quia per praecepta
homo ad tuum finem recte inllitutus non erat, ne. , ut facilius , atquz s Curius P ceptorum finem consequatur , con. ,. Diccndum s inquit S. rho-M mas I. a. qu. IO8. ar. q. in quod hac est differentia inter consilium , dc f,, praeceptum , quod praeceptum importat necessitatem , consilium autem in capi in ,, ne ponitur eius, cui datur: S ideo convenientur in Lege Nova , quae uti lex liber , , talis supra praecepta fiant addita consilia, non autem in Veteri Luge, quae erat, , lex servitutis . oportet urgo, quod praecepta Novae Legis intulligantur e ,, se data de his, quae sitnt necessaria ad consequendum finem aeternae bese, , titudinis , in quem Lex Nova immediate introducit. Consilia vero oportetis esse de illis, per quae melius, S expeditius pote it homo consequi finem ., praedictum . Elt autem homo constitutus inter res mundi hujus. α spiritu ., lia bona, in quibus aeterna beatitudo consistit , ita quod quanto plus inhae-M ret uni eorum, tanto plus recedit ab altero, & e conversa. Qui ergo i taliter inhaeret rebus hujus mundi, ut in eis finem constituat , habens eas, quasi nationes , S regulas storum opurum , totaliter excidit a spiritualibus,, bonis. S ideo huiusmodi inordinatio tollitur per praeeopta. Sed quod ho- o ea , quae sunt mundi, totaliter abiiciat. non est necessarium ad peris veniendum in finem praedictum , quia potest homo utens rebus hujus munis di , dummodo in eis finem non con Ilituat. ad beati tuainem aetemam per- ,, venire t 1ed expedit iii, perveniet tota iter bona huius mundi abdicando , &- ideo de hoc dantur consilia Evangclii. Bona autem huius natindi, quaepem tincnt ad usiim hujus humanae vitae, in tribus consisti m r scilicet in divitiis exteriorum bonorum, quae pertinent ad concupiscentiam oculorum ; S in ,, deliciis cari is, quae pertinent ad ora cupi Icentiam carnis I S in honoribus.., qui pertinent ad iii perbiam vitae, sciit patet a. v. I 6. Haec autem, , tria tot liter clerelinquere , sucundum quod possibile est , pertinet ad eo
sita Evais lica . Ex quibus omnibus qua de cau.sa consilia praeceptis s peraddita sitit in Lege Evangelica , abunde conliat.
56쪽
EA lex quoad suum finem summam puritatem, atque sanctitatem habet,
quae non sollim ad commune bonum ordinatur, sed etiam illud bonum est omnium optimum, atque perfectissimum. Huiusmodi autem illud bonum est. quod Lex Evangelica sibi propositum habet, sive ad homines , sive ad ipsum Deum referatur r nam tum ad praesentis vitae mitrae . tum potissimum ad alterius vitae perfectam felicitatem tendit, & tota, quanta et , in manifellati ne Divinae gloriae Occupatur. I'Ro si Tio . Summa puritas, atque sanctitas in eo fine inest, quem Lex Evangelica sibi propositum habet. Prob. pmp. Et primo quidem Imrinatem , atque sanctitatem finis illius quoad homines expendamus. Homines ergo in duplici statu considerari potiunt , hoc est, & quoad praesentem, de quoad futuram vitam . inam autem homines in hoc mundo beatitudinem assequi mi sunt. repositam praecipue esse in exercitatione virtutis, nemo Deillanim , ut ego arbitror, negare poterit, quum nece Lia non et se , ut alter vitae status supersit, in quo iuiti fructum suorum laborum recipiant, ideo ais ent, quia virtus sussciens sibi praemium ei se posse falso putant. a) Quapropter quum per Evangelicam Legem nihil magis provisum sit, quam ut somines exquisitiora virtutis opera faciant , atque etiam ab omni turpi cogitatione diligentissime sibi caveant. consequens inde est, ut beatitudo, quae in hac vita ab hominibus obtineri potest, ab Evangelica Lege potissimum intenta sit: ergo si haec lex spectetur quoad homines , dum hanc vitam dc gunt, omnium maximam in suo sine sanctitatem , atque puritatem continet, quum nunquam alia lex fuerit, aut esse possit, quae adeo diligenter de omni generi virtutum providerit, & cuncta vitia detexerit , atque
Hoc autem eo evidentius apparebit, si animo advertamus ad leges humanas. Dicendum inquit S. Thomas i. a. qu. 96. art. a. st quod sicut iam is dictum est quaest. 9α art. I. a. ) lex ponitur ut quaedam regula , Vel, , mensura humanorum Mimm . Mensura autem debet esse homogenea metismis rato, ut dicitur in Io. Metaphsicorum i diversa enim diversis menserantur . ,, Unde oportet, quod leges imponantur hominibus secundum eorum conditi
o nem . quia ut Isidorus dicit lib. s. EUmot. cap. 21. lex diser esse pose sibilis O fecundum naturam, O secundum consuetudinem patria.. Potestas autem . sive facultas merandi ex interiori habku, seu dispositione pmcedit: is non enim idem eii possibile ei, qui non habet habitum virtutis, di virtu si se; sicut etiam non eit idem possibile puero , & perfecto ; α propter hoc
,, non ponitur eadem lex pueris, quae ponitur adultis e multa enim pueris per- mittuntur, quae in adultis lege puniuntur, vel etiam vituperantur ; ti simi- , liter multa sunt permittenda hominibus non persectis virtutu , quae non ei is sent toleranda in hominibus virtuosis. Lex autem humana ponitur multit
vide quae hae de re contra eos disseruimus in Πιileia Nururali II. a. qu.6. ar.1 S seq.
57쪽
si dini hominum, in qua maior pars est hominum non persectorum virtute. Et se ideo lege humana non proli ibentur omnia vitia, a quibus virtuosi abstinent, is sed Qtum graviora, a quibus possibile cil maiorem partem multitudinis ab- , itinere, & pnecipue quae sunt in nocumentum aliorum , sine quorum pro- , , hibitione societas humana conservari non posset ,, . Art. autem seq. non quoscumqtie virtutum actus per legem humanam praecipi debere inde evincit, quia lege humana praecipiuntur, quae ad commune bonum ordinantur sive immediate , sive mediate. His omnibus illud quoque accedit, hominis proprium esse , ut actiones suas in certum finem dirigat, quia est libertate praeditus ; sed nullus sinis eo praesta latior esse potest, quem Lex Evangelica omnibus nostris actionibus tum externis, tum internis propositum csi e praecipit e nam summi perfectissimi lueboni gloriam , atque eam cum maxima, atque aeterna nostri selicitate conjunctam semper a nobis intendendam esse statuiti ergo homines , dum vivunt, sanctissimum , atque purissimum a Lege Evangelica finem sibi constitutum habent. Hinc autem illud quoque conflat, canadem rationem de eo sine habendam esse, quem in altera vita Lex Evangelica omnibus consequendum proponit. id enim non pulchrum , atque delectabile intellectui nostro cognoscendum , quid non dulce, de suave voluntati nolirae possidendum non promittit id etiam corpori nostro non gratum, atque iucundum non auguriatur λ Nam Deum sa , , Videmus nunc per speculum in aenigmate et tunc autem facie ad faciem. bais Scimus quoniam quum apparuerit, similes ei erimus, quia videbimus cum, ,, sicuti est eb se . Et , , Oculus non vidit, nec auris audivit , nec in cor ,, hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis, qui diligunt illum se . Non minus ergo delectabitur intellectus in iis, quae cognoscet, quam tam multis, quae possidebit. laetabitur voluntas. Neque etiam corpori, quae convenire potuit , sua perfectio deerit: nam din ,, seminatur in corruptione, surget in incorruptione: seminatur in ignobilitate, stirget in gloriar seminatur in infirmitate, o cirget in virtute i seminatur corpus animale , surget corpus spirituale , , .
Unde ce is Benedictus Deus, de Pater Domini noliri Jesu Chri iii , qui si
cundum misericordiam suam magnam regeneravit nos in spem vivam , peris resurrectionem Jesu Chri ili ex mortuis . in liaereditatem incorruptibilem . de ,, incontaminatam , & immarcescibilein conservatam in coelis ., . Hinc Ap si Olus unumquemque ita apposite monet: f o Quodcumque facitis , ex ani- mo operamini, sicut Domino, S non hominibus, scientes, quod a Domino,, am pietis retributionem haereditatis , , . Dubitari ergo non poteti, quin etiam in eo fine, quem Lex Evangelica poli praesentem vitam omnibus proponit, ata menta manifesta divinitatis occurrant, quum nihil nisi inauditum, divinum, que supernaturale in se ille contineat. Demum summam quoque puritatem, atque sanctitatem Lex Evangelica in silo fine habet, si ad Deum ipsum comparetur: nan, ad maiorem Dei gloriam , cultum, & honorem singula praecepta , quae in ca continentur , ordinata sunt . Unde illa tam saepe in Evangelica lege repetita: ΛJ Qtioni m
c I. Corint. a. v. s. Roman. II. v. 3s.
58쪽
,, ex ipsb, & per ipsem , ct in ipsis sunt omnia: ipsi gloria in saecula . i3 sia
,, ve ergo manducatis, sive bibitis: omnia in gloriam Dei facite . sbJ Ut si. mus in laudem gloriae eius nos. qui ante speravimus in Chri ita. θὶ Repleri ti fructu juilitiae per Jesum Christum in gloriam , ta laudem Dei. d) Deois autem , , Patri nolim gloria in saecula faeculorum. eὶ Si quis loquitur ,
., quasi sermones Dei: si quis ministrat , tamquam ex virtute, quam admini- ,, lirat Deus r ut in omnibus honorificetur Deus per Jeldm Ch filium , cui et ,. gloria, de imperium in saecula saeculorum. Sive erg3 ad homines , sive ad Deum Lex Evangestea referatur, maxima in illius line puritas, atque s anctitas continetur, Dices. Si Lex Ecangelica tantam in se puritatem , ct sancti talem contineret , qui eam sequuntur, Sancti , et puri esse deberent; sed contra evenire ipsa experientia compertum habemusr ergo. R., dis L ma. , si praecepta illius revera servarent, con. si non servent , ne. Etiam ii, qui Evangelicam Legem prostentur, sui arbitrii omnino sunt tunde quamvis exterius eam profiteantur; tamen praecepta eius tam servare . quam non servare pol sunt. Qua de caussa minandum non est, si etiam multi eorum . qui sunt Christianae Ruligionis, non solum morum integritatem non habeant, sed citam pluribus vitiis obnoxii sint. Arbitrii libertate abutuntur , , prout deberent, praecepta Evangelica non servant. Id autem non puritati, atque sanctitati Evangelicae Legis, sed vitio eorum. imputandum esse, ne
Ceterum nulla unquam Religio fuit, in qua adeo pr cellentium virtutum liomines floruerint, scuti omni aetate in Christiana floruerunt. Quae enim sibi imitas virtutum omnium in Sanctis Apostolis non 'fuit quam admirabilis vitae sanctitas in primis. de subsequentium saeculorum Ecclesiae Patribus p Qtiae Martyrum in subeundo certainine vis, de alacritas ρ Quae in magistris doctrina, puritas, & integritas p Qui rerum omnium maxima cum humilitate con temptus in divitibus p Qtiae demum vel imperitorum , puellarum , ct fit in in rum Omnis conditionis morum sanctitas, sublimi unaque exercitatio virtutum p Profecto sista Religio Christiana tales viros semper suo sinu aluit . ac sine intermissione alit, qui pmpter suae vitae sanctitatem omnibus admirationi sint . Unde recte Athenagoras in Legatione pro Christianis num. 2. Nemo Enim , , , inquit. Chri litanus impnobiis , nisi doctrinam hanc simulate pn fit catur, , . Et Minucius Felix in Octavio. ,, Denique e vestro numero carcer exaelluat 3,, Christianus ibi nullus , nisi aut reus suae Religionis, aut profugus o.
Deus sanctificationi hominum non solum per ea, quae revelaetit, sed etiam per ipsam Reu lationem sapientissime providit.
Talem hominum conditionem esse , ut plus aequo rationi plerumque tribuamus, atque de iis, quae per nos cognoverimus, nimis extollamur , nemo negaverit. Hoc vero malum est, cui Deus per Revelationem sapientissime G a Pro
59쪽
providit. Deo enim revelanti quum oporteat . ut fide subliciamur. humiliter Deo ipsa ratione subesse debemus, similique fateri eam tanti non esse , sicuti exitii mare videbamur. Unde illud quoque fit, ut Ec Divinae sapientiae altit dinem adm iremur, & nostri imbecillitatem fateamur. s. I U
CAussam cognosti per effectus, omnes Philosephi semper sonsenserunt. Hoc
vero eit illud argumenti genus , quod expendendum modo aggredimur , ut de Divinitate Evangelicae Legis magis megisque o)nllet. Talia enim ad promulgationem huius Legis consequuta milla contendimus, ut de Divina origine illius nullum dubitandi locum relinquant faJ.PRost istrio Quae in promulgatione Legis Evangelicae contigerunt, eam , nonnisi Divinam esse posse demonstrant. Ut propositionem per partes di itinete probemus, expendamus , quo prismo tempore r a. per quos Lex Evangelica promulgatar I. qua natione suscepta fuerit: q. quae praecepta in se ipsa contineat et s. tandem quomodo ubique
diffusa apud omnes. Asagoad primum ergo attinet, Lex Evangelica eo tempore promulgari coepit . quo sepertiitionibus idolatricis antiqua iam, atque inveterata praescripti ne fere omnes detinebantur: his enim non ibium minuti e plebe homines , sed etiam Principes. Philo phi, Doctores, Sc Sapientes addicti erant, qui nihil magis cordi habebant, licuti semper unaquaque in re contigi i se videmus,
quam ut patria inllituta servarent. Hic ergo quoad Religionem erat flatus fere omnium. Vivendi autem ratio, quam 1 equebantur , quaenam tandem fuerit, quam libera, quam dedita voluptatibus, quam indulgens lenocinio sensuum, atque etiam esti 1a in omne genuus vitiorum, ad quae conscctanda, eorum qu que Deorum . quos colebant, exemplo trahebantur , nemo est, qui ignoret bὶ
illud quoque observetur oportet , initio promulgationis Evangelicae Legis
homines ignorantiae tenebris non fui se involutos . Nain , regnante Augulio, tum scientiae , tum artes summo in pretio, ac honore fuerunt . Secund3 autem l sectilo , quo Cliristiana Religio magis magisque propagata fuit, item viri doctis snii floruerunt, uti Cornelius Tacitus homo consiliaris, Plinins Iunior, Plu
a) I ter eetera alta omnIno salsa , evI. denter absurda, & prorsus blasphema, atque
impia , qtiae tradit Aurior operis inscripti Exu mea de L milion illud quoque cap. s.num. s. impii demissime ais emat, quod non solum religiosae aures horreant, sed ne pudor quidem ingenui hominis serte possit , Christianam Religionem inccepisse cum seductione , atque deinde humana ratione pedetentim suisse propagatam . Quo sane , inquit ipse , cognosci potest , Deum aliquam doctrinam non reve Iase . Quasi vem Christianam Relitionem nonnulli tantum e plebe homines pet imis temporibus amplexi luerint. Illud quoque impudenter effutit , per Christianam Religionem populum seduci potuisse, quia Christiana Religio multa li ibet, quae supra nos posita suiu, & populus ad haec potissmum inclinat . Uerum putidissimam calumniandi libidinem eum sumina impietate in hoc homine conjunctatu esse , palam ex ita fiet, quae modo disputaturi sumus. h) Hae de te Mamachnis consulatur , qui originum , et Amiquitatum Christiaηarum 'lib. a. cap. I. & s. de Religione , de moribus
tum Ronianoruiu , tum aliarum gentium ,
quando Christus natus est , multa praeciate disseruit.
60쪽
tarchus. Frontinus, Favorinus Sophilia. Epictolus Philosophus stoicias , Arri nus , Florus, Suetonius, Iust imis , Appianus, Diogenes Laertius , Ptolemaeus, Sextus Empiricus, Numenius , Apuleius, Pausanias, Aulus Gellius , Athenaeus, aliique sane multi. Qim fiebat ut error , si qui in re tam gravi o irrisset , facile detegi pollet. Tandem illud quoque prae animo habendum est , promulgationem Eva gelicae Legis non solum graves initio contradictiones passam, sed etiam tum
Imperatorum , tum Praesectorum provinciarum , potentiorumque omnium , at
que infiinae plebis vi eam summa contentione oppugnatam fui de , ita ut nihil non tentatum sit , per quod everti , & destrui poli et . Ex quibus omnibus illud
constat, tum cloquentiam exquisitiorem , tum ampliorem potet latem , tum au
ctoritatem excellentiorem in iis requiri debuisse , qui Evat gelicam Legem prinmulgarunt , quo potiant homines a patriis institutis revocare, atque ita revincare , ut etiam vim sibi maximam inferrent; persuadere , quae eorum pravis inclinationibns contraria erant; confutare contradicentes, oppugnantibus rosia re , omnique conditioni personarum sese fortiter opponere r sed neque eloquen. tia, neque pote itas , neque humana auctoritas in iis ulla erat, qui Legem Euan gelicam promulgarunt: e divinitus factum ni de , ut contra veterem sui inititutionem, contra inclinationem sensitum , & instituta Maiorum, contra Omne ha manae prudentiae regulas Gentes eam amplecterentur, negari non poteti.
Minor proposito probatur, quae id continet, quod secundo loco explica dum suscepimus. Ex jerusalem viri duodecim regressi funt in mundum , ein biidiotae , in loqui non valentes, sicuti habet S. Jullinus Martyr Apologia I num. 39. ,, Non eis cinquit Origenes lib. D contra Celsum num. 6r. secumis dum aries Graecorum dialectica . aut rhetorica dicendi facultas , & diise n. di natio inurat, qua auditores sibi conciliarent. Atque etiam si letus elegisse set , de doctrinae strae ministros adhibuit sui eos, qui multorum opinione sa- is pientes habentur, de aut cogitandi subtilitate , aut sermonis facundia muli, , , tudinis plausus captare possunt, lulla meo quidem iudicio suscipio suisset , is simili eum ratione, atque via usum filii se , qua Philosephi sectae cuiuspiamri auctores usi sunt, neque quod promissum eli de doctrinae ejus Divinitate , viri deretur adimpletum ... Nunc autem ecquis eli qui quum videat piscatores. ,, & publicanos, vel primurum elementorum imperitos , confidenter de fide, , Jesu adiungenda . non modo:apud Judaeos disputare, sed etiam apud reli- ,, quas gentes prospere Iesum an nunciare, non quaesierit, unde illis inesset per- siadendi facultas Neque enim erat vulgaris, , . Eadem fere repetit etiam lib. 3. nu. 39. is Piscatores, opifices, rusticanos, atque id genus delegit imperi ritorum inquit Arnobius lib. I. J qui per varias gentes missi cuncta illa se miracula sine ullis ii:cis, atque adminiculis perpetrarent. . . Nec quidquam si est ab illo gellum per admirationem, stupentibus cunctis , quod non omne,, donaverit faciendum parvulis illis, di milicis , & eorum subiecerit pote ita-- ti is . Hinc Eusebius Caesariensis lib. I. Demonstrat. Evangel. cap. s. ., Quis, , mςntis sanitate praeditus, inquit, non ab illis ipsis protinus argumentans Om- ,, ni fide dignos ἱllos judicaverit λ Vitus absque controversa ignobiles, litte. rarumque ignaros. loquendique imperitos, at in stinctae Philosephicae doctri- , , nae amorem progresos, ct strenuam laboriosamque vitam amplexos sep Tum autem in universo quinto huius lib. cap. , tum in sequentibus capitibus, atque