장음표시 사용
91쪽
accinctarum serri non posse Statuit FranZius, qui accitariam emendandum esse intellexit. Denique non eSt Latinum proprio meo nomine, nec unquam in hoc indico rerum suarum Sic dicit Augustus, sed sufficit meo nomine. Quare cum intelligerem ea, quae Chishullus scripserat, falsa eSSe, ab eoque ea tamquam ex exemplo ΤOur Desortiano reserri, quae in eo noti inVenirentur, Suspicarer, in Lucasiano exemplo
ΡR NO l NE. ET cet. Inde praeter unam litteram Servatis reliquis omnibus esseci id, quod supra in contextu positum est. Nimirum Suetonius, a quo ipsa prope huius monumenti verba expressa eSSe cum Supra nonnunquam intellexerimus, tum infravs. 43 videbimus, in Aug. c. 43 haec habet: athletasqtio sedidit) extructis in campo Martio sedilibus ligneis, et quantopere Augustus omnino et Latinorum et Graecorum athletarum certaminibus delectari Solitus sit, narrat idem c. 45. Atque unum certe tale certamen quando factum sit, tradit Dio Cass. libr. LIII, i anno 26 a. Chr.
728 urb.): και γυμνικος τοτε αγων σταδιου τινος ἐν 'Αρε, πεδίω ξυλίνου καιτασκευα ροθεντος εποιηθη. Stadium igitur Graecorum more extruxit Augustus in campo Martio ad una haec certamina destinatum ideoque recte h. l. potest praedicare, se athletorum certamina edidisse in Uectaculo Proprio. Quod autem athletas undique Romam accivit, imitatus est Sullam, quem Appia n. bell. civ. I, 99, cum Mithridatici belli gloriam celebrare vellet, idem fecisse narrat. CL etiam infra VI, 39. 35. Ludos feci meo nomine quater sqq. Recte Chishullus intellexit, hinc
expressa esse, quae Suetonius in Aug. c. 43 habet: Fecisse ludos se ait suo nomine quater, pro aliis magistratibus, qui aut abessent aut non Su merent, ter et Uiciens, quo tamen loco non satis recte ad haec Supplenda usus est. Scribit enim aliorum autem magistratuum abSentium ter et wkiCIIS, Cum ipSe Coniuncti us apud Sueto ilium aut abessent aut non si merent significet, non alterum modo ex his attributis ab Augusto Scriptum suisse, Sed utrumque. Itaque necessario scribendum erat alio rum autem magistratuum absentium aut Πολι Sussicientium, aegreque adeo careo priore aut, quod addidissem, si spatium versuum admittere videretur. Praeter ludos
Veneri Genitrici factos, de quibus conserendus est imprimis Plin. nai. hist. II, 23, Chishullus etiam alios commemorare poluit, saepe Cum muneribus gladiatoriis con iunctos, ut vide Dion. Cass. LI, 22; LIV, 26: LV, 10. Dubitarunt autem multi, ut Lipsius et Casau bonus, num quater recte legeretur apud Suetonium; intelligebant enim necessario mullo saepius Augusto Iudos fuisse laciendos suo nomine vel ideo, quod ter et deciens consul esset. Nimirum non perspexerant illi, id quod Ernestius ad Suetonii locum, quem dixi, docuit, non quater Augustum dici ludos fecisse suo nomine, Sed quater et wiciens, et hoc Ῥiciens ex eo, quod Vs. 36 est ter et wiciens,
36. In collegio XV mironum magister adlectus - Summa cum cura jeci. Antequam hanc lectionem confirmem eaque, quae Chishullus Scripsit, resutem, faciendum est, ut pauca de ipsa re praemittantur. Ludos saeculares constat ab Augusto
92쪽
celebratos esse anno 17 a. Chr. 737 urb. : testes praecipui sunt Consorinus de die
natali c. 17: Quintos ludos saecularcs) C. Furnio C. Iunio Silano coss. anno DCCXXXVII Caesar Augustus et Agrφρα fecerunt; Dio Cass. LIV, 18 τὰ σαιαου- λαρια τα πέμπτα επετέλεσεν. CL Sueton. Aug. C. Jl. Qua ratione temporis definiendi Augustus usus sit, explicant Ernest. ad Tac. Annal. XI, ll et Ideler. in Chron olog. veter. Vol. ΙΙ p. 82. Hoc conStat, Augustum usum esse libris Sibyllinis non modo ad annum, quo celebrandi essent, inVeniendum, Sed etiam ad ritus cerimoniasque, quibus utendum esset, describenda. Conseratur copiosa ea de re narratio Zosimi II, 5et 6 et scholiasta Cru lian. ad Horatii carmen Saeculare. Antiquitus autem curam eorum Iudorum fuisse penes XV viros sacris laciundis, qui item libros Sibyllinos asservabant, constat ex Tac. Annal. XI, li, qui de celebratione eorum ludorum, quae Domitiano imperante facta est, dicit, et ex nummis apud Eckhel. Doctr. numin. Vol. VI p. 102. Iam cum ex locis, quos Supra laudaVi, certum Sit, hos quintos Iudos saeculares factos esse ab Augusto et M. Agrippa, probabile est, rem ead 1 ratione administratam esse, qua anno inSequenti l6 a. Chr. 738 urb.) quinquennales Iudi iacti sunt, de quibus Dio LIV, l9 Sic narrat: καν τούτω της αὐτου
τοῖ Αὐγουστου λεωρταισεν, τοὐ 'Αγριπιrου ἐν γὰρ τοις πεντεκαιδεκα ἀνδραισιν, οἶς εκ τῆς περιτροπῆς mi διοικησις αυτης επεβαλλεν, ἱέρωτο δια των συνιερέων άναλωσαντος, i. e. ut AugustuS
cum Agrippa pro celeris quindecimviris sumptus secerint his ludis saecularibus. Quod ut sacere possent, oportebat ipsos esse quindecimviros. Atque Agrippam quidem fuisse ex Dionis testimonio, quod modo citavi, novimus; Augustus num fuisset, dubitavit Eckhel. Doctr. Numin. ΤOm. VI p. 102, equidem, quamquam fastorum fragmentis apud Gruterum p. 295 nimium quidem mutilis, ad quae Chishullus provocat, uti nolo, propterea non dubito, quia imperatores in Omnia collegia adlegi consuevisse constat. Quare Augustus ipso illo tempore, quo ludi celebrandi erant, atque adeo ad ipsam illam rem inter XV Viros videtur ad lectus esse, et quidem magister. Huc enim pertinent, quae v8. 36 Superesse dicuntur NAGl . Iam Chishulli supplementa
nulli mi, orum Uisos ante hil. tempus deinde . In quibus primum in collegio quo pertineat, nescitur, deinde cur solus Agrippa existimetur ad lectus esse in collegium, nulla causa est, tum non Per quindecim iros fecit Augustus, sed Pro iis suam illorum proprie munus erat) nec in exemplo Lucasiano est PER. QU. . . Cl S, quae Chishullus tamquam ex TOurnesortiano assert, sed . . PQU Cl. . . . S, denique Cur additur ante id tempus, si ludi saeculares nulli vivorum visi suntῖ Nec vero probabiliora, quae Chishullus in addendis proponit ad uss. 38 et 39 explendos: Ludos saeculares intermissos ad id tempuS, deinde Post CX armum, ut edicto monui, m- Petendos, in quibus nec Latinitas constat neque enim serri pol est ad id tempus intermissos nec deinde, pro quo esse oportebat tum) nec sententia. Cur enim edicium poliuS Suum commemoret, quam libros Sibyllinos, quos Si de ea re edictum
93쪽
proposuit, sequi se Significabatῖ Quae cum ita sint, Iocum totum ita scribendum esse putavi, ut supra in contextu posui, nulla iam lacuna aut us. 36 aut us. 39 relicta. Nec recessi ab iis litteris, quae traditae sunt, nisi quod us. 37 lenissima mutatione
quod eodem Versu Iego Pro quindecim, iris: denique us. 38 necessario faciendum esse putavi, ut DElNDE, quod explicari posse desperabam, in duas voces disiun
ctum mutarem in i NJ l TAJ . E X . ORACULO cet. Iam cum verba quidem ipsa
nemo postulare possit, ut eadem ubique, imprimi S VS. 39, po Suerim et eodem ordine atque Augustus posuit, sententiam tamen Videor sere eSSe asSecutus. Ac ne quis existimet minus Latinum esse adlectus in collegio Sic enim coniungendum est , con
tus in Numero, aliaque, quae attuli in quaestione de honorum gradibus sub imperatoribus Hadriano et Antonino Pio in Mus eo Rhenano anni 18 42 p. 271.39. Venationes bestiarum Africanarum. Sic recte suppleverat Chishullus. Solebant eae venaliones coniunctae esse cum aliis ludis nam tamquam Singulare ali quid Sueton. Aug. c. 43 commemorat: aliquando nihil Praeter menationem edidit et cave existimes numerum beSliarum, quem Augustus narrat, nimium esse. Nam in theatri Marcelliani dedicatione occisas esse Dio LIV, 26 tradit feras Asricanas sex centas καὶ οιπεσφάγη , quo eodem tempore tigrim mansuefactam in cavea Ostensam esse addit Ρlin. nai. hist. VIII, 25, et anno 12 p. Chr. 765 urb. Germanicus, Augusti nepos, Vel Augustus pro nepote leones ducenios trucidandos
exhibuit. Dio LVI, 27. Quando ab Augusto quadringentae viginti illae serae, de
quibus Ρlin. nai. his t. VIII, 24 narrat, exhibitae sint, non constat; sed intelligimus ex eo loco, recte hic dici bestias Africanas, non Africas, ut est in exemplo Lucasiano. CL Liv. XLIV, l8; Sueton. Calig. c. l8; Claud. c. 2 l. 41. aut in amphitheatris. Mirum hoc iure videatur. Constat enim unum tunc suisse amphitheatrum S lalilii Tauri, anno 29 a. Chr. 725 urb. dedicatum, vide Dion. LI, 23, Sueton. c. 29, ideoque Sueton. in Aug. c. 43, ubi de muneribus Augusti dicit, haec habet: Munera non in foro modo, nec in an hitheatro, Sed in circo et tu septis sedidit), uno appellato amphitheatro. Quare Augustus videtur significare,
Se nonnunquam amphitheatrum, ligneum, opinor, ad nonnulla munera edenda aedificasse, ut Caesarem secisse narrat Dio XLIII, 22, eaque ipsa causa eSt, cur non sePta
43. Naualis proeli spectaculum. Tempus Occasionemque huius spectaculi narrat Vellei. Paterc. ΙΙ, l00 At in urbe eo ipso anno, quo magniscentissimis gladiatorii muneris naumachiaeque spectaculis diuus Augustus abhinc annos triginta Se et Gallo Caninio consulibus i. e. altera parte anni 2 a. Chr., 752 urb. dedicato Martis Ultoris templa animos oculosque Avuli Romani rei' leuerat cet. Haec ipsa autem, de quibus agimus, Augusti Verba expressit Sueton. in August. c. 43 item na-ὐale proelium edidit) circa Tiberim cauato solo, in quo nunc CaeSarum nemuS CSt,
94쪽
in una re discedens, quod circa TibCrim dicit, cum in hoc monumento Chishullus, iam quam ex Tournesortiano exemplo, exhibeat trans Tiberim, idemque Lucasiano,
ubi ΡΟΡVLO AN SE IBER lm est, confirmari videatur. Verum magnam de loco, quo suerit naumachia, dubitationem mOVet Tacit. Annal. XII, 56, qui de ipso
hoc Augusti spectaculo agens StruxisSe eum ait naumachiam cis Tiberim. Nec eo loco ulla lectionis varietas annotatur aut W. A. Beckeri coniectura in enchirid. antiq.
Rom. Vol. I p. 657 probabilis est. Qui cum emendet uti Tiberim, ita loqui iubet Tacitum, ut in certa aliqua formula VulguS Romanorum loquebatur, per se nullo alio vocabulo adiecto ne vulgus quidem. Certa enim est formula cis Tiberim et uti Ti
alias non usurpatur uti. Neque omnino a Beckero I. l. ea argumenta asserri video, ex quibus certo constet, Augusti naumachiam trans Tiberim fuisse. Nam Statius Silv.
IV, 4, 5 Continuo dextras saui pete Tibridos oras, Lydia i. e. Etrusca) qua penitus stagnum Na ala Cocrcet ripa Suburbanisque madum Praetexitur hortis, quid impedit, quominus de Domitiani naumachia intelligatur 7 De qua Sueton. Domit. c. 4 Edidit nauales Pugnas Paene iustarum classium effosso et circumstructo iuxta Tiaberim lacu, similiaque Dio Cass. LXVII, 8 narrat, neuter, in utra ripa fuerit, decernit. Tum Fronti n. de aqua educi. c. la, qui suspicatur Alsielinam aquam, quam Constat Transtiberinam fuisse, ab Augusto ideo perductam esse, ne quid in opere naumachiae salubrioribus aquis detraheret, nequaquam dicit naumachiam ipsam fuisse Transtiberinam. Ut enim reliquae aquae per Tiberim pontibus transducebantur, item poterat Alsietina. Quare cum mihi incertum esse videatur, in utra ripa Augusti naumachiasuerit, nec emendandum eSSe censeo apud Tacitum et in hoc monumento dubito, an non trans Tiberim, Sed aut ci ca Tibo im aut cis Tiberim scribendum sit. Hoc enim prope certe intelligo, in Tournesortiano exemplo non fuisse trans, sed sic ex pletum esse Chishulli ingenio; ans autem, quod apud Lucam est, facile poterat oriri
aut ex eo, quod Scriptum erat cis aut ex circa. in quo loco nunc nemus est Caesarum. Iisdem verbis utitur Sueton. Aug. c. 43, quem locum Supra attulimus: accuratius loquitur Tacit. Annal. XIV, 15 extructaque apud nemus, quod ΠαMali stagno circumPOSuit Augustus, con enticula. Cave igitur credas Suetonii interpretibus, qui, quia Augustus dicit nunc in loco naumachiae esse nemuS Caesarum, oppletum rursus esse stagnum Statuunt, quod proelii navalis causa essOssum erat; ipsaque praepositio in significat, non loco naumachiae lactum esse nemus Caesarum, Sed iuxta et Circa eam. Mansit stagnum, de quo cs. eliam Dio LXI, 20, eoque rursus ad simile spectaculum usus est imperator Titus, ut Suet. Tit. c. 7: edidit et na ala Proelium in meteri naumachia, et Dio Cass. LXVI, 25 narrant: αλλοι δὲ δαυμαχησαν - εν τω άλσει τω του Γαίου του τε Λευδου, ο ποτε Αυγουστος - αυτο τοὐτ' ωρυξατο, ex quo loco simul hoc discimus, ideo dici nemus Caesarum, quia id in filiorum suorum vel mortuorum memoriam vel viventium honorem Augustus dedicarat. Atque adeo suo tempore aliqua veteris huius naumachiae,
95쪽
itemque, opinor, nemoris Caesarum vestigia superesse tradit Dio LV, 10. Infra Tah. VI, 36 hoc nemus in novis Augusti Operibus recensetur. Alia, quae ad idem reseruntur, minus probo, ut, num id recte Chishullus apud Sueton. in Tib. c. 72, qui Tiberium narrat triremi usque ad Proximos naumachiae hortos subvectum eSSe, intelligendum esse dixerit, magnopere dubito; nam etiam privatos hortos multOS Daumachiae subiacuisse resert Frontinus de aquaeduci. c. ll. Nec quod W. A. BeckeruSin enchirid. antiq. Rom. Vol. I p. 657 censet eodem hoc loco, quo postea naumachia et nemus Caesarum instituta sunt, fuisse aliquando superioris Caesaris hortos, quos testamento suo populo Romano Iegavit, SatiS nobis quidem eam rem probavit.
45. in latitudinem mille et ducentum. Unus Busbequius habet: IN . LA- TlTUDl NE . ΡEDES. DUCENT . IN. QVO cet., quae salsa esse apparet, reliqua exempla eo, quod Pedes est, quod Busbequius de suo ingenio videtur addidisse, recte omisso lacunaque notata IN. LATlTUDl NE DUCENTl l N. QUO cet., nisi quod Chishullus in Tourneirtiano exemplo significat suisse lN. LATITUDINE .
Itaque Gronovius scripsit cauato sola in longitudine milles et octingentos pedes, in latitudine erant mille et ducenti, Chishullus caseato solo in longitudinem mille et octingentos Pedes, in latitudincm mille erant et ducenti. Quarum rationum neutra mihi quidem satis placet, utpote in huius monumenti tanta simplicitate nimis artificiosa; sed pro DUCENTI .l N emendandum esse puto DUCENTUM. Sic omnia
recte procedent et ablativus quo etiam sine praepositione ferri poterit. 46. triginta rOStratae Haseos sqq. Conserendus est utique Tacitus Annal. XII, 56 de eo spectaculo scribens, quod imperator Claudius anno 52 p. Chr. 805 urb.) exhibuit: Sub idem tempus inter lacum Fucinum amnemque Lisin Perrivio monte - lacu in ipso nas aio Prostium adornatur, ut quondiam Augustus Structo cis Tiberim stagno, Sed leuibus nai liis et minore copia ediderat. Claudius triremes quadriremesquc et undeviginti hominum millia armapit, cincto ratibus iambitu, ne maga e fugia forent cet., quaeque alia habet de magnificentissimo illius naumachiae apparatu. CL etiam Dio Cass. LX, 33 et Sueton. in Claud. c. 2 l. Leviora igitur Davigia minoremque Pugnantium numerum Augustus exhibuerat, quam Claudius. Inde intelligimus salsum esse, quod Chishullus supplevit us. 48 millia hominum triginta
circiter, quem tantum numerum armatorum praeter remiges capere alioquin non
poterant triginta naves, praesertim leviores. Atque in Claudii spectaculo pugnasse narrat Dio I. I. centum naves. Falsum igitur etiam illud est, quod us. 48 Chishullus superesse tradit in exeinplo TOurnesortiano: ILL A TA. CIRCITER nec id exhibent reliqua, sed cum Cossonius lacuna relicta sic habeat mi L Ll A. H
ClRClTER, Lucas haec ait posse discerni mi L LlA EA. ClRClTER. Iam
cum extrema alterius ultimi vocabuli littera A certa esse videatur, Supplendum esse
mento commutata esse iam supra demonstratum est ad III, 28. Atque totidem homines in eo spectaculo, quod imperator Tilus in veteri naumachia Augusti edidit,
96쪽
pugnasse narrat Dio LXVI, 25: καὶ - κὶμ ερο ναυμαχ α τρασιλίων ανδρων. Porro autem Tacili locus, quem Supra attuli, an doceret Vs. 46 non esse supplendum triremes et quadriremos, Sed triremes et biremes, diu dubitavi; verum triremes ac quadriremes modo levioreS modo graVioreS fuisse recte videtur posse statui. 47. In iis classibus. Recte docet Grono ViUS, classes, quae in hoc Spectaculo pugnarint, nominatas esSe AtticaS et Persicas. Testes sunt Ovid. de art. amand.
I, 7l: Quid modo, cum belli naualis imagino Caesar Persidas induxit Cecropidos-
quo nates ' itemque excerpta Dion. libr. LV, 10: καὶ ἰν τω-ἐν ω κιαι νυν Βι σημεῖα τινα αυτῆς δύκι inrcita, Περσων καὶ 'Αθηπαιων εποιηθη. Similiter Caesar, cum
naumachiam ederet, induxerat Tyrias et Aegyptiacas classes Sueton. Caes. c. 39),
Claudius Siculas et Rhodias Sueton. Claud. c. 2l; Dio Cass. LX, 33 , Titus Atticas et Syracusanas Dio LXVI, 25). Sed non recte secit Gro novius, quod supplevit
etiam Atticis et Persicis classibus, quod retinuit Chishullus. Neque enim Latinum est: triginta triremes inter Se confixeruum classibus, nec, quia Suetonius caret nominibus classium exhibilarum, Augustus ipse videtur Dominasse. Quare simpliciter scripsi In iis classibus. 49. in templis onDiium cisitatium Achaiae et Asiae. Quo haec pertinerent,
Casaubonus indicavit, qui Strabon. libr. XIII p. 595, cum quo loco Chishullus iubet conserri libr. XIV p. 637, laudavit, ut M. Antonii furta demonstraret; nam tonius est is cum quo bellum gesseram, qui Versu insequenti significatur. Imprimis nobile est illud exemplum, de quo Plin. in nat. hist. XXXVI, 8, 9, t 3 narrat: Fecit III ro et Apollinem, quem a III et iro Antonio sublatum restituit Ephesiis disus
Augustus, admonitus tu quiete. In supplendo autem hoc loco recessi a Chishullo, sic scribente omnium ci statium P rimarum Euro ae) et Asiae cet., quasi Augustus primis modo Vel primariis urbibus, quae Antonius sustulerat, reddiderit, minoribus non item. Nec Latine dicitur ita Euroya et Asia nec, si diceretur, rectum esset hoc loco; nam ex Hispaniis et Galliis nihil auferre potuit Antonius. Quare probarem utique Gi Onovit supplementum ciuitatium Peloponnesi et Asiae, si ex sola Peloponneso artificia ab Antonio sublata esse existimarem. Qui certe ipsam etiam Graeciam vexavit, quae quantopere ab eo in sestala sit, narrat Dio Cass. XLVIII, 59. Nec omnino illa littera P, quae Gronovium movebat, ut de Peloponneso dici existimaret, satis certa videtur eSSe: cum enim Omittatur a Cossonio et Luca, solus Busbequius habet, auctor incertissimus; nam Chishullus num apud Tourne sortium invenerit, dubito. Quare scripsi Achaiae et Asiae. Num autem scribendum sit cisitatum anci itatium, incertum est; hoc praeter Lucam habet Chishullus. 5 l. meae Statuac Pedgstres et equestres sqq. Supplementum meae est Chis uilli: de re eadem tradunt Sueton. in Aug. c. 52 Atque etiam argeritem Stiatuas, olim sibi Positas, Coris Mit omnes, ex quis aureas cortinas Apollini Palatino dedicauit; Dio CaSS. LIII, 22: ανδριαι τας τινὰς εαυτου άργυρους προς τε των φίλων κυμων τινῶν γεγονοτοις, ες νομι τμα κατεκοψε. Omnino enim Augustus statuerat nullam
97쪽
auream aut argenteam Statuam accipere, et si qui ad eam rem pecuniam publicam contulerant, deo alicui, non Sibi posuit, ut Dio LIV, 31 eum anno 1la. Chr. 743 urb.) Saluti publicae et Concordiae Pacique ex tali pecunia signa collocaSSe narrat. Hoc cum secutus esset Augustus, Dio LII, 35 ila ei suadere fingit Maecenatem.
l. mane Pacaui a Praedonibus. Minus recte haec Casauhonus interpretari videtur, qui laudat Sueton. Aug. c. 98, ubi nautae Alexandrini gratulabundi Augusto iam seni et in extremo vitae anno dicunt Per illum Se miscre, Per illum naνigare. Nam solum Sexti Pompeii bellum dici h. l. intelligimus ex iis, quae sequuntur. Similitor autem de eodem bello dicit Vellei. II, 73, a Cliistitillo citatus: Is - occuρata
Sicilia seruitia fugitiuos ius in numerum exercituS Sui recistiens magnum modum legionum e fecerat, Per quo Menam ct Menecratem, Pater os libertos latrociniis ac praedationibu infestato mari cet. Nec assentans ita scribit Velleius, sed vere.
Vide quae imprimis Appia n. bell. civ. V, 77 de pace post annum 39 a. Clir. 7l 5 urb.)rursus turbata narrat, itaque ipse Caesar litteris missis populum B Omanum docuerat, ut idem Appian. c. 8l resert. eo bello seruorum qui fugerant. Tradit Appian. bell. civ. V, l3l, repente Augustum clam ad duces militum missis mandalis comprehendisse servos fugitivos, qui in exercitibus militabant, eosque, quorum dominos inveniret, his ad supplicium tradidisse, reliquos ante portas urbium, unde quisque' aufugerat, in crucem egisse, quamquam iis antea senatus poscente Sexto Pompeio libertalem concesserat. Bretavius idem narrat Dio XLIX, l2, ex quo tamen hoc discimus, non eos Servos, qui in classibus remiges erant, punito S esse, sed qui in legionibus milites. Atque ita parerat; nam in classibus moris erat esse servos habebatque ipse Augustus. Numerus servorum nec apud Dionem nec apud Appianum invenitur atque etiam hoc loco incertus esset, nisi eum confirmaret Orosius VI, 18, qui sex millia servorum ab Augusto in crucem acta esse addit. Poterat enim non triginta modo, quod Chishullo placuit, sed etiam quadraginta aut quinquaginta aut reliqua suppleri. Sed illud certum est, non recte a Chishullo scriptum esse iugissent; parum enim inter se conveniunt qui
fugissent et arma - tulerunt. Iam cum tulerunt Vel tulerant satis tulum esse
videatur, propterea quod in exemplo Lucasiano eSt ... TERNVTl N lA, sequitur, ut item esse oporteat fugerant, idemque suadet Lucasianum exemplum, in quo est
loco plus quamperfectum p OSui. 3. iurauit in mea Derba tota Italia, anno 32 a. Chr. 722 urb.), cum bellum pararetur contra M. Antonium. Narrat de eo iurei trando Dio L, 60 κ τοσαυτη γε προθυμα ἀμ pοτεροι i. e. Augustus et AntoniuS ομοίως ελ ρησο το, ωστε καὶ ενορ- κους τας συμμαχ ίας σφῶν εκατερω ποιήσαAM; de Italia praeterea Sueton. Aug. c. 17
98쪽
Bononiensibus quoque Publico, quod in Antoniorum clientela antiquitus erarit, gratiam fecit coniurandi cum tota Italia Pro Partibus suis i. e. Bononiensibus iusiuranduin, quod reliqua Italia praeStabat, remisit, cui loco non recte Casa ubonus existimat repugnare, quod Di O L, 6 narret, non Oniae nOVOS colonos ab Λugusto constitulos esse, quo magiS urbem in PotcSinle Sua teneret. Nam quamquam veteribus incolis iusiurandum remisit, ne quid tamen ii I OVnrum rerum molirentur, novos colonos adiecit.
4. et me Pro mictoria reiPublicae ducem dγνοScit. Aliter suppleverat. Chishullus et mo Pro Dictis ducibus ducem de Ῥοscit, quod Augustum putabat h. l. illud Antonii opprobrium purgare, quasi M. Lepidum iniuria de imperio detrusisset. Vide Dion. L, . l. At Lepidus unus est dux, non plures; Sextus autem Pompeius, qui hostis iudicatus erat, prorsus hoc Ioco dici non poterit. Quare hoc arbitror Augustum dicere, se a republica ipsa ducem electum esse; pulabatur enim Antonius ea tota sublata imperium in Aegyptum esSe translaturus, quae Opinio maximum ei odium apud omnes contraxit. Vide Dion. L, 40. Itaque suppleVi ρνο victoria reipublicae. iura erunt in eadem merba Gallias cet. Easdem provincias ab Augusti partibus stetisse narrat Dio L, 50: εθνη γὰρ τοσαίδε εκο ερω τονδε τον πολεμον συνηρατο Καίσαρι μὲν τε ' Ιταλία καὶ η Γαλατια το τε ' Ιβηρικον καὶ το 'Iλλυρικον καὶ Λίευες. Σαρδω τε καὶ Σικελια καὶ αἱ αλλαι νῆσοι αἱ ταῖς ειρημεναις ηπείροος συνεχεῖς συνεμ αβγὶσαν,
ubi, si a minoribus insulis recedas, una provincia est, quam Augustus h. l. Omittat, Ii ricum, sed eam ipsam tamen coniectura efficiendam esse censeo vs. 6, ubi in exemplo Lucasiano et Tournesortiano superesse dicuntur litterae QVl. CL infra in hac tabula us. 46. 6. iurauerunt in mea Verba Scyratores Plures quam DCC. Facile credo Chishullo hos septingentos senatores suiSSe eos, qui, cum a partibus AuguSti eSSent, idem iusiurandum, quod provinciae, quaS Supra dixit, praestiterunt. Ac constat civi lium bellorum tempore suisse supra mille in senatu. Vide Sueton. in Aug. c. 35. Ideo supplevi hoc Versu Iurauerunt in eadem merba, et in insequenti Cn. Domitio C. Sosio consulibus, qui fuerunt illo anno, quo provinciae iuraverunt, facileque fieri potuisse existimo, ut ex praenomine Domitii seret ibi, quod superesse tradunt Chi-shullus ex Toui ne i lio et Liicas. Sed hoc non credo Chishullo centum septuaginta, qui VS. 8 commemorantur, eSSe illos senatores, qui cum J I. Antonii rebus laverent, iurare noluerint et cum ipsis consulibus ex Italia abierint Dio L, 3). Neque enim Augustus addere solet ea, quae inimici sui habuerint, nec poterat id facere, quin vituperationem aliquam contraheret, quod tot civium Romanorum voluntalem sprevisset. Quamquam quid Vs. 8 scriptum fuerit, ne coniectura quidem invenire queo, necessarioque lacunam reliqui: unum illud HAEC addidi; nam extremum vitae Augusti annum, quo hic index consectus est, significari arbitror.
99쪽
Vss. 9 - 20. Interpretatio Graeca mutila ex lat in si agmentis Ancyrae reperiis ab Hamillono, ex qua nonnulla in his Latinis res litui potuerunt. Vide infra. 9. OmHium Prouinciarum - sinos auxi. Nihil videtur esse supplendum nisi pol uli Romani. Vere enim Omnium provinciarum, quae possent ainplificari, sines Augustus auxit. De Galliis ot Hispaniis et Rhaetis et Pannoniis et nolum est et
paulo post dicetur; in Asia Galatia et Lycaonia provincia facta est anno 25 a. Chr. 729 urb. Dio Cass. LIII, 26; Strabo XIV, 5); in Ponto Omnes civitales maritimas ad tectas osse scribit Eutrop. VII, 5: de Syria Vel propter expeditionem in Arabiam susceptam probabile est; Aegyptus non Solum ipSa adiecta, sed etiam amplificata expeditione Aethiopica; in Africa sines item auctos esse scribit Dio LIII, 26. Breviter omnia, quae Augustus expugnaVit et imperio populi Romani addidit, enarrat Sueton.
in Aug. c. 21. Insequenti autem VerSu cum Chishullus Supplevisset quae nondum subiectae erant POPulo Romano, cum lot Verba lacuna, quae relinquitur, non reci piat, malui scribere quas Hondum Pancrctit imperio ΠοStro.
10. Gallias et IIAPanias Prouincias, quousquc cas alluit Oceanus. Sic ipso scripsi pro iis, quae Chisbullus SuppleVerat Gallias ct HimarimS Pro inciasque .... quas alluit Oceanus, in quibus parum recta est sententia. Nullae enim aliae sunt provinciae Romanae praeter Gallias et IIispanias, quas Oceanus inde a Gadibus iis quo ad Albini fluvium alluat; nam etiam Lusitania et Aquitania communibus Galliatarum et Hispania ruin Dominibus comprehenduntur et quicquid Germaniae ab Augusto subactum est, non peculiaris provincia facta, Sed Galliis adiectum est. Λtquo in
Graeca interpretatione hoc loco haec SuperSUnt ωκεανος, quae ita emendo, ut sit καθ ἰς cincεοι i. e. quousque Oceanus, itaque totum hunc Iocum constitui.
Quod autem Augustus Albim fluuium tamquam terminum imperii Romani nominat idem facit Sueton. Aug. c. 2l Germanos Mitra Albim suuium Surninouit, eumque imi latus Eutrop. VII, 5 Germanosin trans Albim suWium sumino is, qui in barbarico longe ultra Rhenum est. Etiam Strabo VII, i, 4 narrat, Λugustum Lon permisisso imperatoribus Romanis, ut ultra Albim fluvium progrederentur. 12. Et qua Pertinerit a regione ea. Dixerat de Galliis et Hispaniis, lain dicit de gentibus Inalpinis pacalis; eas enim significari inde constat, quod us. 13 ad
Tusciam, i. e. mare, Scribendum esse intelligimuS ex Graeca interpretatione, ubi haec supersunt Tυρ ηνικουJ. Quare hunc Versum Supplendum esse existimavi secundum inscriptionem apud ipsas Inalpinas gentes AuguSto positam, quam refert Plin. nai. hist. III, 24, 136: Imperatori Caesari, Ut i silis, Augusto, Ponti sici Maximo,
Imperatori XIIII, tribunicias Potcstatis, Scyratus POPuMSquo Romanus, quod eius ductu ausPiciisque gentes Alymae OmΠUS, quact a mari SuPCVO ad triferum pertine bant, sub GPerium Populi Romani Sunt redactae. Sic igitur Supplevi et quae Pertinent a rogi)one ca cet. Chishullum, qui totum locum quo pertineret, non intelligeret, non mirum est partim lacunam reliquisse partim Supplesse ab usque regi oneca cet. Quod autem Augustus dicit Hadrianum mare, meliore larma utitur, ut
100쪽
Cicero in Pison. 38, 92; nam altera manc Hadriaticum minus probanda, qua inter Scriptores primus utitur Livius X, 2, 4. 13. ad Tuscum comPOSui. Sic partim Secundum Graecum exemplum restituit Frangius, partim ipse scripsi de coniectura. Nam quaS provincias quosque PO-pulos Augustus dixerit, intelleximus, quid in iis secerit, quaeritur. Non adiecit eas imporio; siquidem dudum Galliae et Hispaniae provinciae Romanae erant, sed denuo armis perlustravit, quae imprimis in Hispaniis et in Germanorum sinibus variis temporibus turbabantur, pacavit et composuit. Nec tamen probaverim, quod Chishullus volebat armis Perlustra i aut ad obsequium redegi, ut Sueton. dicit Aug. c. 2l alitis item nationes malo quietas ad ObSequium redegit; magna enim Hispaniarum et Galliarum pars quietissima fuerat, nec tot verba recipit lacuna in hoc versu relicta. Quare, ut eliam Graeca interpretatio, ex qua superest extrema vocabuli syllaba KA, commode suppleri possit Scripsi comPosui. Quod autem sequitur nulligenti bello Per iniuriam inlato, resert Sueton. Aug. c. 2l nec ulli genti sine iustisci necessariis causis bellum intulit. 14. classis Romana Sqq. Factum est anno 5 p. Chr. 758 urb.). Velleius II, 106: Classis, quae Oceani circumnauigauerat sinus, ab inaudito atque incognito ante mari fumine Albi sub ecta, Plurimarum gentium Uictori cum aburidantissima rerum omnium copia cxcty citui Caesarique Se iunxit; et Plin. nat. liist. II, 67, 16
Septemtrionalis Oceanus maiorct ex Parte ria latus est ausPiciis Disi Augusti, Germaniam classe circum ccta ad Cimbrorum Promontorium et in is immenso mari
Prospecto aut Dina Cognito ad Scythicam Plagam ct humo ne nimio rigentia. Hos Iocos indicavit Chishullus. 16. Cimbrique et Charudes et Semnones . Cimbri et Semnones salis noti sunt, Charudes recte statuit Chishullus esse eosdem, quos Caesar heli. Gall. I, 3l et 37 nominet Harudes, ideoque hoc loco scripsi Charudes; nam in Lucasiano exemplo est Chariides, in TOurnosortiano Cha des esse Chisti. narrat. Exciti autem erant hi populi terrore eius exercitus, quem Tiberius ipso illo anno 5 p. Chr., quo classis septemtrionalem Oceanum perluStravit, ad Albim adduxerat, legatosque Romam mi serant ad dona Osserenda pacemque petendam. Cimbros quidem, ut commode indicavit Frangius, Strabo libr. VII p. 293 narrat ad Augustum dona misisse lebetem, qui apud eos sacerrimus habetur, amicitiamque et iniuriam illatarum veniam petisse. 18. Meo iussu et auspicio ducti sunt sqq. Ιn Arabiam anno 24 a. Chr.
730 urb. Aelius Gallus exercitum duxit ad loca gentesque cognoscenda, in Aethiopiam anno 22 a. Chr. 732 urb.) C. Petronius, Aegypti praeses, qui Candacen, Aethiopum regem, ad pacem petendam legatosque ea de re mittendos adegit. De illa expeditione narrant Dio LIII, 29 et Strabo XVI p. 780, de hac Dio LIV, 5 et Strabo
XVII p. 820. Supplementa autem Vs. 19 sunt Chishulli, vs. 20 Sententiam ita, ut
scripsimus, restituimus; nam Verba ipsa praestare nec POSSumus nec volumuS. Mutavimus autem Vs. 19 QUA .EA, quod et apud Lucam et apud Chishullum est, in