장음표시 사용
211쪽
diversa etiam. sed non retro, quae sunt ei versa. etiam lant Aeontraria. verum scio etiam contraria a nostris saepius a Api pro diversis, ut Lil. sisIram. de re si in aliis auis.ctoribus frequentissime . Postremo observandum est, hune
s. dtio rei. sve hanc partem posteriorem hujus legis, loqui
eanium de duobus reis promittendi. nec quod adfecit priori patii husus legis illo sino. sed F a duetas, ere. idem eae
dicendum in dii hus reis stipulandit id. inquam , non adjicitur in hoe s. Hie s. est tantum de duobus reis promi tendi . & nihil adficitur in eo de duobus reis stipulandi. amobrem existimo duos reos stipulandi non fieri, nquis Titio prius stipulanti promiserit . deinde nullo . vel modico adiccto intervallo . di nulla interim digressione ab eo negotio facta, Gaio stipulanti responderit, ct promissierit,
nee dicat, utrique se promittere . quod exitii ut omnino in duobus reis stipulandi. Et ita est proditum in Instietur . eod. Biit. Me scilicet modo , aliam, atque aliam obligationem a contrahi, nec duos reos stipulandi fieri. Ad L. I. De Stipulati servor. tam feratis Nipulatur, nihil inter si, Mi . aa dominο , an vero sne alteratra eortim assi ct ohe dari fit se vir.
O Xplirabimus hodie hi .es ita de Nipti . fervor Lex r. hoe primum docet, servum domino acquirere, quod di de filicia, diei potest, filium patri acquitere . sive stipuissetur sibi dari, sive domino, vel patri, vel absque alterutra eorum adiectione, id est, s stipuletur impersonaliter, ut ait Lis. quae addit, idem esset conservo suo stipuletur. Idem-ue proeul dubio est, si filius stipuletur statri, qui in ejucem patris potestate est, ivgMdEurique, is prine es in F . de C
veri. ollit Et recte, quia . qui in unius domini. vel patris potestate sunt, simul cum domino, vel patre unum veluti corpus emere . de unius personae potestate iungi videntur. Et hoe idem Iulianus scribit in h. l. i. s. quod servus meus. nimirum . si servus meus conservo suo stipuletur . perinde hi heri, ae si mihi stipulatus esset e stipulationem igitur va-Iere, quae tamen Non valet, si stipuletur servo alieno , vel domino eius . Servus meus extraneo inutiliter stipulatur rLeut de ego ipse extraneo inutiliter stipulor . Ait in principio hujus legis, nihil interest. Di, an domino, an vero sne
alter tra eortim adjectione dari tibiaetura hilhil interest, imquit. hoe est verum generaliter, sue, ut loquimur, reginlariter , specialiter salsum. Quibusdam enim casibus multum inter . sibi stipuletur , an domino, vel fine adsecti
ne ulla simpliciter . Exempli gratia . si operas inciales a Dasbetio domini sibi dari sipuletur . non potest dici. quia
factum in stipulatione continetur copera in sacto consistit)S factum impleri oportet in personam servi. utilem stupulationem esse et hoc, inquam. dici non potest e quia op ra ossiciales soli patrono deberi possunt. I. s. Io. L. Oper. literi. At si stipuletur domino operas, interrogato luberio domini, vel etiam si stipuletur simpliciter operas dari tot dieium sine adsectione ulla, utilis stipulatio est. I. 38.
Me sit. di d. l. io. de opem literi. Itaque hoc casu multum
interest . sibi, an domino stipuletur. Lil vero initium h. l. de servo proprio.
ad 3. Si servus tuus , qui mihi bona fide serviebat. peculium
habuerit. quod ad te pertineas. O ego ex eo pretiniam Thilo credidero e n mmi itii manetant: stipulando autem milhisera Lutis eandem pectiniam . nihil ages et vindieando ergo eam petae niam tu conse id poteris.
QUI vero sequitur s. i. est de servo alieno hona fide
possesso. De servo alieno, quem quis bona fide pracsidet, tanquam suum e quem quidem servum constat duplicis iuris peculium habere possce unum quod laertineat ad bonae fidei possessotem: puta. quod paravat ex suis operis . vel ex re bonae fidei possessoris. Alterum, quod pertineat ad verum dominum e puta. quod paravit ex re domini, vel ex alias causi quam ex re possessoris vel ex siis operis . Et si quidem bonae fidei possessor ex peculio ad dominum pertincnie pecuniam crediderit, ea pecunia domini
manet, de vindieati ab co potest, si extate etiam si servus eam pecuniim nominatim honae fidei possessori reddi stim latus sit: quia honae fidei possessori ex causa peculii ad dominum pertinentis . per servum bona fide posscsthm. nihil adquiti potest ex stipulatione, vel traditione. vel quo alio modo . Nota quod ait, pecuniam domini manere, I vindicari eam a domino posse, non dicit ex stipulatione servi adisquiri domino actionem in personam quia non potest ei adquiri sipulatio, quam servus bonae fidei possestori nominatim stipulatus est . I. si . Me tit. quamvis inutilis ea stipulatio sit bonae fidei possessdri. Nam de inutilis est domin cui non est stipulatus: Ideo autem pecunia domini manet,quia
bonae fidei polletat eredendo pecuniam alienam . mutuum non contraxit . atque ideo pecuniam non alienavit. Mutuum est alienationis species . Et ad L r. c. s ceret. pri. quae alienae Pecuniae mutuum consistere probat, recte Accursius Iesu ondit, non consistere mutuum simpliciter, de ab initio, sed convalescere potius, eo, qui pecuniam alienam credidit,
stipulante eam pecuniam sibi reddi . ut ibi proponitur. Quamobrem in Is quis pro eo, spem de fideiussor. perquam
scite Paulus, alienos nummos mutuos dantem, nullam ac
uirere obligationem, si eos. inquit. dederit mutuos sine i putatione. id et . non subjecta stipulatione, eos nummos sibi reddi. Et haee de servo alieno bona fide possesso in Me s. i. Ad s. Si servus communis meus . o tutis, ex pectilis, qvios ad te solum pertinestat, mnetiam pectiniam dederit. ob statio nem tibi adquirri . D se eadem mihi nominatim fit larva
fuerit initorem a re non liberabit: sed titerque nostram ha hebii actionem, ero ex Iutilisti. Iti. qtiod fectinia itia num rara s. D vor tamen me doli mali exceptione Ammoverero erit.
Ad F. Quod servus meus meo servo dari Niptilas .id perim de haberi debet , ae s mihi stipti ei tir . Ium itis servosi latur. perinde ae s lib. yi laetis esset: hi altera stipulario obligationem pamiai, altera titilsius momenti P.
DE servo autem communi est s. r. qui quidem servus
remmunis etiam duplicis iuris peculium habete potest, videlicet si duorum servus sit, qui peculia apud se separata habeant. I. i5. de pecti . Tt hoc casu, si is servus p cuniam ex peculio, quod ad unum ex dominis pertinebat in solidum nemine esus crediderit. ei soli acquirit obligationem ex contractu mutui. etiamsi idem servus nomin
et ire eam pectiniam alteri domino reddi sipulatu, lit. Nam ex stipulatu actionem alteri domino cum essectu non acquirit e quandoquidem si alter . cui stipulatos ess servus, agat ex stipulatu eum promissore . repelli potest excepti ne doli mali, quod improbe pecuniam repetat, quae ejus non fuit. & quam ei. cujus suit debitor reddere necesse hahet. Nee enim stipulatici illa inessicax dehit tem libet bit ab eo, cujus pecunia fuit. Quae est sententia F. E. Ponciservum communem nominatim stipulatum alteri ex dominis . Nam si simpliciter stipulatus esset, utrique competeret actio ex stipviatu, l. 1 g. g. r. hoc fit. Ad g. Communis servus Aortim servorum tresonam sustinese Idcirco, se propritis maetis servus communi meo, O itia serva fibulaitis breu.idem ius erit in hae tina contestione veri
rum, quod mitrum e et, s separatim dua fit datione, eonis cenae fuissem. altera tu personam mei servi. altera in pressis
. nam tui servi. Neque existimare deberetis, partem dimidiam tantum lini adquibi. partem nullitis esse momen/ie quia per sona servi eommunis ebs eonditionis est. vi in eo. quod alter
ex dominii potest adquirere. alter non potest, perinde hale iur , ae s eius solvis esset, exi adquirendi facti ratem ha vi. DE servo eommuni est etiam in hae l. i. s. immunis
ferrati O F.vit. In s. remistinis eleganter ait, servum communem duorum servorum personam sustinere .
id est . quot sunt domini. Idem etiam dici potest de servo plurium . de fervo trium . vel quamor, vel decem. S pro servis tot. eum computarie quia silicet, ut Theon hilus nos et
212쪽
3 6t In Lib. LII. Digestarum Salvij Juliani. 36 a
mo et ast Instituet. eod. Q. ex periona domini, vel dominis
rum servus , quod est personatur in glossis Philoxeni. Et ex hac quidem propositione colligit Iulianus e si servus proprius meus a L. Titio stipulatus sit Io, dari communi servo meo. & tuo, pro eo esse, ae si mihi, de cibi separatim . inter sitis duobus stipulationibus , sitim- latus esset . 3e ideo reparatim . quas de duobus stipulatimnibus statuendum, vel iudicandum esse e nimirum , ut in personam meam consiliat stipulatio . in I,ersonam socii mei non consiti te quia extraneo servus meus proprius in soludum inutiliter stipulatur, g. Mod servus, in hae lege. Atque adeo, ut non quinquaginta tantum . sed ioci. integra
mihi acquirantur, quae in stipulationem deducta sunt: quia
vetus. ut ait lex ia. de ain. itit. definitio haec est e quod servus communis non potest acquirere uni ex dominis . ideolum adquirit alteri, cui adquirere potest . l. . I.tili. i. g. in I.y. hoc ita. Ad s. ult. Cum servus eommunis nisi, O Maevii stipatii in hune modum . Decem Calendis Titio dare fronde si decem caeredi, nsio non dederis. ivnc Mavio vitimi dare sp de, e Aa se viationes esse videntur e sed si calendi, decem data non fuerint . merque dominus ex stipulatv anere Deerit. Sed in seranda obstatione Mario promissa, mitti exceptione doli summovebitM.
IN g. ultimo ostenditur, servo communi Titii. & Maevii
stipulante in hunc modum. decem cassenius proximi, milio dari . si decem calendiae Titio non dedaeris . tune a via asteri domino meo dio. dari: duas esse stipulationes . unam puram. alteram conditionalem et de utrum' ue dominum ex stipulatu agere possh, non ex posteriori stipulatione cfacessat his opinio Ace ursio sed Titium ex priori . Maevium ex .posteriori. At si posteaquam extitit conditio posterioris. recitam faciente promisiore in dandis Titio decem . n. i quam . Titius agat ex eliori stipulatione . repelli eum exisceptione doli mali et quia existens eonditio posterioris stipulationis transtulit in se, transfudit ue priorem . & qu dammodo novationem fecit . ut L obligationum fere M. Cti t. da ob v. ct j. Dico quodammodo . quia ipso iure Titio actio eompetit ex priori stipulatione . nec novatio fit igitur . verum ea actio. ut diximus. eliditur per exceptionem doli mali, ae praeterca ex priori stitulatione non eadem summa in utramque stipulationem deducta est . sed
in unam ita in alteram Eo. Ergo novatio non fit proprie.
In extremo hui. s. ult. Florent. habent, sed in se,aeda ab L Dratione muta promisse . Rectius vulgo , sed in fetutida obli rinione Maevio eommissa , id est . existente conditione post rioris stipulationis. Et hoc quoque verbum commissa. Il, rentini in ora adnotatum habent. Ac illud iti seranda . non
est correctum . ex eo forte ortum, quod Iulianus uno no
mine seripsisset infe enit . quod est secunda . Insequens obligatio . S sequens idem est, quod secunda . A ctuariu . petere potest, cum in eum non si collata obliga tio, sed solutio tantum . imo nec solvi ei poteste quia obligatio extra rem fructuarii, in persona fructuarii, in quam collata est. nulla confisit . Et tihi nulla est religatio, adsectio quoque nulla est , Liat. s. pen. de verbor obligat. E dem ratione fructuarius petere non potest . quia in esus persona extra rem suam ilipulatio consistere nequit. Non potest etiam fluctuario sol i. ut adjecto solutionis gratia .
quia non est adiectus solutionis gratia . Adfectus enim a Pponitur ri,steriore. non priore loco, ut docui initio is d. devertar. Oh e. Et fructuatius occupat priorem locum . Itaque ex L φώ res. s. ii serius . de solvi. er Lrg. in prino Meiit. ubi de in hane rem Iulianus testis adducitur . traiectis verbis his . Frinvario alit proprietario . semper existimaviti esse legendum , non fructuario. am proprietario, sed proprie- M taris,atit fractuario e quo genere si stivus fructuarius seipuletur . puta proprietario . aut fructuario ex re fructuatii. inutilis stipulatio est . quia cum ex re fructuarii non tantum fructuario, sed etiam proprietario adquiri possit, cum ei nominatim si ipulatus est . I. r. in Issen. Me iit. L perfera m . g. pen. de a vitri rem dom. t. r s. s. quaestionis est, de Ur. In hac specie non apparet, in quo eonsistat obligatio. de in quo solutio, in prolirietario , an in fructuario .
Et ut eleganter ait Lis. Me tv. ri . aco, utriusque domini, quod verbum est Rhetorum , ut patet ex Curii Fortunatiani i. Rhetor. - vitai utriusque domini. id est . ius utriusque , ra r. corrumpit obligationem. de solutionem. quia incertum est in utrius persona consistat oblinatio . de solutio . Unde in I. ro. h. t. quae etiam
est ex hoe Iuliani libro . Ad LX. EM.tit. Sed si ita si gerer , nisi decem, avis Ma-
o fundum dare Antae 3 quia incertum in , tibi rartim ac-
qtii larit actionem , ideirio in illis stipulario existimanda eae R me definitur . servum communem Titii. I Maevii
stipulantem Titio decem . Maevio fundum . nihil age re e quia incertum est . utri eorum acquiserit actionem . .r,a .. illud . At si idem servus fructuarius extra rem fructuarii aliunde stipulatus sit dari proprietario , aut fructuario, evidens est obligationem, quae non potest con sistere in personam fructuatat, ex re non sua , recte confiis ere in personam proprietarii. Solutionem vero in pers
nam fructuarii, quasi adjecti cujuslibet, ut L Lag. in prischoe iii. O E L qtii res. s. F servus, de folii. Itaque utilis si putatio est . Et adi , si magis, atque magis hoc intelligere
Ad LXXXIII. de Solui. de liberat. stii ses, avit Tisio stia
dum dari stipulastis est. qtiamvis Antas Titio dat 3 fuerit tamen si postea evictus est, habet actionem, quemadmodum
s homirum seipulastis esset, in Irmiss)r partissertim Tito
Assisset, isqvie ad liberialem pervenisti. Ad 3. Si fructuarius servus stipulatus esset fructuario . aut sesurietario e s quidem ex re fructuarii stipulatus esset, iis .ilia est stipularior quila virique ex re fructuarii actionem ad
e vitrere potvisset: sed p aliud cli laetus Alpi propriei itim
releve posse, in s promissor fructuario Iolmsset, liberatur. REstat tantum ex h. L s. pem qui est de servo fructu, Erio . id est. de servo alieno. in quo quis usurasructum habet . quem inutiliter ait stipulari fluctuatio. aut proprietatio ex re fructuarii et utiliter vero aliunde. id est, ex alia esiis, . vel ex re proprietarii, ut Paulus ait s. sententiis. Quod omne verum ese defendi non potest . Primum enim si stipuietur ex re fructuarii fructuario. aut proprietario. r non valeat stipulatim cum fructuario ex re sua adquiri
possit obligatio, ae proprietario filii, quasi adjecto e tam urid ad alterum pertinet . si ex alia eausa stipuletur hinctitario. aut promeratio his verbis . Fructuario, avi proni tario pro Itis. m. salsum est, quod ait . proprietarium petere quasi quael a sibi obligatione . de fructuatio solvi poster quia nee proprietarius, qui adjectus est hu-EX libro sa. restat tantum L 33. de Iesus. S liberat. suae
hodie explicabitur . Ea lex initio docet. iii putationesta concepta, sili avd Titiastin sim Tusculanum dari quo senere Titius adiici videtur solutionis gratia) eum qui sunum Tusculanum solvit Titio . non semper liberari a stipulatore. in cujus persona obligatio consistit. Si enim funadus ille Titio evictus sit. integra est stipulatori actio. inotegra est stipulatoti adversus promitarem petitio fundi et,
quia nee solutus videtur . qui evictus est jure dominii. vel jure pignoris, I. g. in prine. de act. em . Quin de nondum evicto fundo , ut sibi de evictione caveatur . quia quam diu haee eautici solutioni fundi deest, landum petere potest, quasi non solutum . quasi non persecte solutum . vel, ut loquimur. non solutum in plenum , l.eti . hse sit. l.J ita ntis . s. I. de verb. obiit. Idemque est si stipular hominem peneraliter . hominem incertum mihi. aut Titio dari. &solverit Titio promissor Stichum statusi herum, cui scilicet relicta erat libertas sub conditione , ex cujus eventu sp rabat Stichus . se ad libertatem perventurum , isque a
Stichus , quem promissor Titio solvit, postea extilente
213쪽
eonditione statu libertatis in libertatem evictus suerit nam AS hoe eam integra mihi est petitio hominis generaliter promissi. Imo di antequam conditio statvlibertatis existat,
.etim quas . squi bomnem . I. Di decem. s. pen. hoe sit. E M. quod summe notandum est, ante evictionem rei sel
tae aestur ex stipulatu, ac ii soluta non esset . quia scilicet thromissor stipulatori in plenum debuit dare. id est rei so-utae plene , persccteque stipulatorem sacere dominum . Et
tamen cum venditore i qui tradet e tantum possessionem vacuam, non dare debet, id est, non dominium transferre, ante evictionem non apitur . quamvis sit qui comminetur
se emptori rem jure, judicioque evicturum. I. s. tale eviet Recie autem ponit Accumus in hune linum speciem in homine incerto, id est, in homine generaliter promisso . &in fundo certo, vel speciali. veluti lando Tusculano . quia homine generaliter stipulanti promisso . stipulatio valet et propterea quod finitio hominis natura certa est . At landi generaliter promissi , nulla stipulatio est . I. ita his laetis . de vers. oblit O tatim post, s ener . de itin est. Diir itum, quia nulla certa fundi finitio est, cum vel cespes unus, vel ut Varro ait . quantam possit miriere fuvida, sandus dici posse. Etiam quod nihil est . puta glebam unam . quantam manu prehcndere potes, quilibet arbitrio suo si velit, v euhit fundum. Itaque est ridicula fundi stipitiatio, non demonstrato lando. Ad is Quod Stichum, atii Tamphilam dari promisti . si Mittam uti neraverat, non mari, eum danda literastir, quam fisolam Dictam promisisses, di a se utilaera vim darei. Itemetii homin m dari promisi,di vianeratum a se t en non Iiberatur. Itidicio quoque accepto. s hominem is . cum Do ager tir. v ineratum a se osserie coiam adii debebit. Sed in alia Hlnerarum se dei ondemnandas reter tum possit alium
S Equitur in I pen in uv. hujus imis, solvisse etiam non
videri eum , qui ex seipulatu dehet Stichum solum . vel sub disiunctione. Stichum. aut Pamphilum , vel hominem generaliter . si Stichum j se vulneratum det . vel offerat . Utroque verbo utitur Iulianus. Idemque dicenis dum sane est. si a se debilitatum offerat vel si a se veneno imbutum . Ergo superest ex his causis adhue stipulatori actio ex stipulatu. Quod tamen pugnare videtur cum I. ineleganter. s. non solam, de dolo. quae ex his causis dat acti nim de dolo. Nam si de dolo actio est . ergo ex stipulatu dictio non est . Actio de dolo est subsidiaria. quae non datur . nisi cum deficiunt omnes aliae actiones. Actio de doloes ultimum subsidium persequendi juris sui. Placet sati
quod Aci ursus dicit, inter caetera. quae omitto . quas nec relatu digna,& in eo consisto, quod satis mihi placere dixi: In speeie s. Stichum suilla tantum oblatum , non acceptum a stipulatote . Quod osterendi verbum solum etiam Ranti. a agnoscunt. Et dare quoque Iulianus ipse interpretatur Verre offerre Accursio dare velle . ut in l. ii. s. se sdetrem Ustim , de leg. s. illo loco , F ant iam dederii deis
.eserit, id est, antequam obtulerit, vel dare voluerit,i. ios. de ver3. Oh st. Nec interpretatio hususmodi absurda videri debet. cum de Asconius Pedianus in Divinatione inie pretetur ait es, accusare velis. Elgo in hae specie promisi sor obtulit tantum Stichum a se vulneratum, non tradidit de manu in manum. Et stipulator igitur eum non accepit . lImo A: iustam causam non accipiendi esus habuit. Quamobrem stipulatori adhue integrum est agere ex stipulatu . secus dicam, ut ine s. aeon solum . si sam stipulator St ehum a debitore vulneratum,& shi traditum accepi tequia hoe casu descit actio ex stipulatu , qua non solet vindieari dolus malus . cum sit iudicium perquam strictum . Et necessaria est igitur, doli ulciscendi causa actio de dolo . Nec quominus hane distinctionem prohem . moveor exemplo acti is ex testamento , cua adnue peti servus testatus lUtest . si eum ab herede dedi litatum , sorte ore fracto, aute uulsis i dum articulis, legatarius acceperit, Uisj m di. s. ades. D l .. i. Cur enim . inquies , eodem exemplo non erit stipulatori integra actio ex stipulatu, etiamsi forte ignorans . servum a promisere vulneratum . aut debilit
tum, aut mactea. ut loquebantur . venenata, Plan appellatin honere, inficium acceperit 3 potest dici non improbabialiter cum Aecurso in L s. non solam. actionem ex testamento, quamvis sit stricta , . A. de in iidem j r. tamen hoc mutuari ex iudiciis bonae fidei, ut explendae bona fide supremae voluntatis gratia, dolum malum sui natura vindiacet, id est, ut insit ei actio de dolo ae ut di illud mutuatur ex judiciis bonae si dei actio ex testamento, ut usitas reciapiat ex mora commissa in personam . l. sq. de cum vel in re ipsa, si actor fuerit minor, quam a s. annorum natus, i.3. c. in Dib. eati, in inget ristitui. & ut cautio legatorum
praeitctur ante diem, ut patet ex tit. vi legatorum nomine eis. Quantum vero attinet adactionem ex stipulatu . qua
nulla urictior est. contenti sumus distinctione do. mons lam. ut si in stipulatione cautum sit de dolo. subiecta vulpari clausula . dolum malim tale rei , promissonidie abesse ,
aestiturumque esse. ist L ex ea parte . de vers. olligat. t. n vissima. itidicaa. solvi. tum is . qui solvit a se vulneratum. adhue teneatur ex stipulatu e quoniam stipulationi speci liter adiecta est clausula doli mali, set mula honestatis, ut Ambrosius vocat in lib. s. deo . cap. io. Omissa autem hae clausula . necessaria sit actio de dolo , quasi non se ciente actione ex stipulatu ad dolum ulcis endum . Non est omittendum, quod Iulianus ait in extremo huius legis, homine generaliter promista . si promissor , cujus electio est dandi quem hominem velit. Stichum a se vulneratum obtulerit nihil intercile. obtulerit eum ante, an post litem contestatam, sive, quod idem est,ante, vel post ex stipulatu iudicium acceptum e quo genere fit novatio. Latiam . Ap. rh. nox. Quoniam secuta condemnatione, actio exsti pulatu transsunditur in actionem judicati. Ideo autem nia
hil interesse ante . vel post e quia S post accentum iudiacium reus condemnari debet . tanquam non liberatus . lueet in judicio Stichum obtulerit: quae oblatio alioquin, vel sola facta, in jure scilicet, vel in sudicio, eum liberasset, si integrum hominem obtulisset, l. 3 o. hoc tu. Et sane condemnari reum deberi, verum est, sive ipse Stichumquem obtulit in judicio . vulneravcrit, sive alius equia qui hominem promist generaliter . orationis compendio singulos homines promisisse iniciliritur. I Maraitis, s. ortim de lex. r. L 3. a Dib. man nugor. Tt ideo alium hominem dare potest . re veto debet et qua in re distat debitor hominis incerti a debitore hominis certi , veluti Stichi: quamvis, qui promisit Stichum specialiter . non aliteri tenetur ex stipulatu, quam si a se vulneratum obtulerit Etenim ah alio vulneratum sine consili aut culpa sua obtulerit, liberatur: cum de Si ho ab alio occiso . antiquam ipse moram in eo solvendo se set, omnimodo libet utequi, nihil ipse fecit, Virbitrio . s. i. de dolo, is servo, CD atium alienus . de vera. olidar. Perendino, aut tertio die veniam ad librum s s.
Ad Lib. LIII. Digestorum SALVII JULIANI
ctui erit .decem dari spoponderise quamvis pendente conssitione promiser moriastir relinquet heredem obligasum.
EX L I B. LIII. habemus duntaxat tres leges, quas
hodie explicabimus . Et prima quidem eorum est LV . de verbori obligat. quae docet . vel in qua definitur eum qui decem, vethi gratia stipulanti promisit sub conditione Ticiti, e stilouus erussi moriatur dente conditione . heredem suum ex ea stipulatione resin quere obligatum . Quod obtinet etiam in scgatis . Namque heres, a quo legatum relictum est sub conditione . si psidente conditione moriatur . etiam heredem suum religatum relinquit. l. legato sub condidisne . de ranae di de
214쪽
6e In Lib. LIII. Digestorum Salvii Juliani. 366
mox iras. At ex contrario magna differentia est inter sti p ulationes, di legata et quandoquidem stipulator conditio. naleni stipulationem, si pendente conditione moriatur, in heredem suum transmittit. Legatarius autem pendente conditione defunctus . nihil in heredem suum transmittit equia vita iunctus est antequam dies legati cederet, cui non ante cedit, quam conditio extiterit, cum tamen stipulationis conditionalis dies cedat statim, atque concepta stipulatio est. Qua ex ratione de multae aliae sequuntur dichtentiae inter stipulationes, & legata. L Rhoe tit. I . de re vir. ..eus'. de stipui. ferv. l. it, cui sub ravditiove . suo. iv. prox. Quod dico diem eonditionalis stipulatiosiseedete statim (-quis maligno calumnietur , ut nugo quidam) ex praesenti etiam tempore vires accistere stipulationem conditionalem . ut ait d. d.UM P. de ita tim diem stinulationis conditionalis cedere , idem est . t i fundum Usul eondiιione , sepem de leg. r. Quod tamen ita intelligendum est, ut cedat, non quidem simplieiter, cum hoc nocconti nyat . antequam conditio existat. Leedere diem, deberbo un. Sed eum adjuncto . ut cedat sub eonditione. id est, ut statim debeatur sub conditione . de in hexedem transmittatur obligatio conditionalis . Legatum autem conditionale ne sub conditione quidem statim debetur . atque adeo nec interim mortuo legatario in heredem ejus transmittitur. Ad L.HI. de Fides usibi. DUI enim flatum repeti non potest, conveniens est, huius Aa Malis obligarionis fideiussorem post litem eontestatam adsecto quem iam praevenit creditori non solvitur recte . Denique post litem contemtam intere reditorem,& debitorem solutio quae fit adjecto,sera. & in tempestiva est.Neque vero diei potest, in hae speeie,fide usi fore a servo eommuni ita ut proponitur interrogato. Titio. avi Sempronio dari diei inquam non potest ita ri . ut loquitur Lis. de fili I. sera. quod verbum ex Rhetoribus sumptum esse dixi supra lib.proximo:Dici,inquam non potest, in neutrius persona obligationem consistere, nimi tum ex Ly.Liuiae stipulinem. Quia, ut ibi proponitur eum principaliter ah initio servus eo unis Titio . aut Sempronioni putatur . sane tune stipulatio ria H iba . . protius inutilis estiquia non apparet, utri domino ad quilie rit obligationem Titio in Semproniorquia &huic di illi aequiti potest in solidum vel utrique communiter. At in specie propolita satis apparet fideiussoriam obligationem set Num communem soli Titio adquisiisse . cui soli nominatim stipulando acquisierat principalem obligationem. Ad s.Qui cetis loco dati piomisit, aliquarentis duriori coa-ditioni olligatur,quam fi pare interrogatus fuisserenullo enim loco alia suam tu quem promisit solvere invita Spulatore poterestuare fi reum pure interrogavero, , JAjugorem cum adjectione Ioel are perae non obrigabitur fideiussor . LAd g.Sed etsi reus Romae constitutus captiae dari promiserit,
siri or Ephesi perinde non obligabitur fidetisor , ae si reas sub consitione promi set et fides or aurem in diem renam, vel pure pronus iri.
ALtera est Maeraejussor. quae ad id, quod dicitur in . CLι. naturali obligationi ndesusserem accedere poste, veluti pro servo . qui naturalitcr tantum debere potest. non civiliter . De servo, ut in s. i. Iuli iti de laesus addit hanc rationem . quod naturalis obligatio non sit line effetactu . Nam etsi ex ea non nascatur actio tamen ex mus obli
nationis causa solutum repeti quasi indebitum non potest,tis. I si jussor, Me iii. quae est 3.L hujus libri: ad quam
mox accedam, si prius admonuero non esse verum , quod hoe loco Accursius notat. fidejussorem, qui accessit natu rati obligationi , si conveniatur. se tueri posse exceptione in factum, ne condemnetur. Verum, inquam, hoc non esse.
satis patet ex l.Marcellus, lat. quae fideiussoti subveniti ne-oat, qui intercessit pro pupillo sine tutoris auctoritate, naturaliter obligator quod ex eo negotio sorte . quod gestit sine tutoris auehoritate, locupletior factus sit. I naturaliter, D
quem retis promittendi obligasus non es hctuare sfervvs communis Titii, dr Semproniti . nominatam Titio dari si latu fuerit,di Fideiussorem ita interrogaverit, Titio, aut se vovista dare Boudes 3 Tuius quidem petere a Dei ore poterite Sempromi vero persova in hoc solam interposita videbitur . 3 vii Iodvi ei ante litem contes tam , ct ignomanae , vel invita
NUnc venio ad ipsam l. 35.quae initio docet. adiectum
solutionis gratia stultra,& inutiliter fideiussorem aeci Petre, cum in ejus persona non consistat obligatio. Quod etiam ostendit tas. Me tit. Qua ratione nec pignus ei da- Etur rectetis, pro pis,de pig. nec suo nomine ei constitui-
tot reste , I. . in s. de eotia die. Et ideo si servus communis Titii , de Sempronii nominatim stipulatus sit Titio dari. atque ita soli Titio adquisietit religationem. quamvis Itonea acce Perit fideiussorem, qui eromitteret, se daturum Titio, aut Sempronio . fideiussor soli Titici obligatur. in eo ius persona conlistit principalis relisatio . non Sempronio qui adiectus tantum est inutio iis gratia r non ut ei debeatur. sed ut ei solvatur recte, etiam invito Titio Lra.d oen. deflui. ct g. ane solario . Inpit. DirimiL Vpulat. si modo. ut& hic Iulianus declarat, Sempronio pecunii
offeratur . & soluatur ante litem caus Iecuniae nomine a
Titio cum debitore contestitam, ii.in sinans in D .dam
S Equitur in hoc g. Fideiussorem in duriorem causam
obliuati non posse tuam obligatus sit reus principalis, quod ostendit proposito hujus di exemplo et Si reus principalis pure, id est, a te adiectione certi loci promiserit, se daturum decem e Fidejussor vero se Ephesi daturum decem, durior est causa stiles ussoris , qui certo loco dare ipromisit e Itemque alio exemplo. Si Romae eum esset reus
principalis, promisit se Capuae datutum,quae propius abest ab utis Roma, tari utar se daturum Epnes, quae longius abest. Datior elh eonditio ejus,qui longiote Ioeo dare promisit, quive certo loco . si non de certo eodemque loco reus principalis date promisit: quia, ut ait . qui certo loco dare promisit, non potest alio loco dare inuito ilipulatore Quae verba luliani etiam usurpat Ulpianus in Isen. de eo, quod certo loco. At qui pure promisit, quocunque loco dare potest . dummodo sit constuus locus ide honelius. Idemique erit, si reus pii ne ipsis sub conditione promisit . fide sussor pure. vel in diem certum.Nam & hic apparet duri rem esse musam fidei utaris. Iis igitur casibus fidejussor omnino non obligatur, ut ait saliud , ire. Me iit. Gmnino non obstatur, quod est, nullo modo obligatur . ita ut cavit ipse. Caeterum, qualmus reus principalis, eatenus de fidejussor ipse obligature veluti primo casu, perinde atque si nure Momisisset sine adiectione certi Ioei: & secundo easti, perinde atque si promisisset, se Capuae daturum, non Lphesie de tertio ea sui perinde ac ii promisisset sub eadem conditione, sub qua debitor principalis pio sit. Duriori causae inest levior . Eademque ratione , si reus promisit quinque fides utar decem fideiussor obligatur in quinque .c Masoti summae minor inest ) In quinque tantum . nomin decem. Et hujus rei argumentum praebet Ls a reo . hoctii. O Lii. s.titi. O l. is. de eonstit. pecvn. Itaque in d. g.
illud , quod ait, omnino non obligatur, respicit cautioncm tantum a lidejussore interpositam non cautionem rei principalis,ad quam fidesussoria, quae excedit modum principalis, revocanda,ieducenda digenda est.
Ad L. Fideiussor recipi pares . e vitem est adi gatio ci
viiii vel naturalis mi applices r. Ad g. Naturales ob irationet non ea solo aestimantur . paenia aliqua eorum notane eo erige veram etiam evim so
iura perania repeti non potest . Nam sera tantis prurie deis here ditantiar naturales de tores a per abusonem intelligi
possumi de rores ict ab his pecuniam recipium, debi-
215쪽
eonfii.pemn. Et naturales obligationes dieuntur dupliciter, vel quae pei se latae sub unt, de solo aequitatis vim eulo sustinentur . non civili vinculo , ut L Dichum, s. naisiti is, desolui. Vel quae civilibus Ohligationibus sunctae , di coadunatae sunt, id est, quae sure civili sustinenturi Selendum , inquam , est , has quidem naturales obliugationes , quae sure civili sustinentur . parere actionem elisas vero, quae solo aequitatis vinculo continentur, , quaestire civili incognitae sunt (ut quibus pater filiosamilias, vel filiussa milias patri tenetur obstrictus, vel frater fratri. qui in eiusdem patris potestate est . , servus domino . vel ex traneo) petitionem , vel actionem patere nullam et & hune a tamen e ctum trabere . ut impediant repetitionem, sive e dictionem indebiti, si quid ex earum causa solutum sit. svi vina vivi, desolat. LI. .i quod natura . ad iee. D d. l. Iulianiit, de conditi indeb. I.cκm illud . s. i. qtiando die, let. H. Denique iiste obligationibus intervenientibus . nee petitio est , nec repetitio solutionis ex causa naturalis obligationis ( Il ndi apo ni de prio . D de repeio Petitio, in aquam, vel actio ex obligatione naturali nulla est. vel quod idem est, obligatio naturalis tantum nulla solvendi necessitate constrinxit debitorem . Quamobrem ut ait in hoc F. nec proprie obsigatio dicitur,nee debitot proprie,qui natui aliter tantum rem,vel pecuniam debet, sed stara edit se,
vel, ut ait hoc loco, per abusionein, id est, minus proprie . Quod dicitur minus propric , dicitur abutive . l. non aliter, s. h. de legat. I. Augustiniis in lib.de pallorib. Dicitur , in- et quit . aliquandet in Icriptarii sapieneia pra astutia . abusiones verbi, non propetierase . Haec autem verba Iuliani naturales obligationes non eo stan aestimantuae . . c. usurpavit etiam Ulpianus in Lio. de oblig. O action.
Ad 3LStipulatione in diem concepta, sIntisor si Ab eonditio.
ne atrapetit fueri e itis esus in pendensi erit e tit fi ante diem conseia impieta fuerit, non obligetur: se contarreret diei. Oebaliis, He etiam diem rataieio secuta fuerit, oblivitir.
IN hoe s.quaeritur: Pro eo, qui in diem debet, vel ex
die pecuniam certam , si quis fidejusserit sub conditione , an obligetur ut fideiussor si pro ea,qui pure debet, sub conditione seriusserit, certum est obligari eum , quian leviolem causam acceptus cst, t. 8. I illud , hoe sit. Sed isi pro eo, qui in diem debet , sub conditione fideiusserit .
nondum satis liquet, in duriorem , an in leviorem causam aceeptus siti sed hoc totum pendet ex eventu conditionis sub qua fidesussit. Si enim extiterit conditio ante diem, fiadeiussor non obsigatur . quasi in duriorem causam acceptus . Caeterum, quod maxime notandum est, non oblio a.
t ut, ut statim conveniri possit, antequam reus principalis conveniri etiam possit . sed obligatur in diem, neut reus princinalis, di veniente die conveniri potest. Idi testamento, sisti. me tit. Quod is extiterit conditio post diem . vel si eoncurrit dies, de conditio, ianc si esussot obligatur , tanquam non acceptus in duriorem causam . Imo de tanquam acceptus in leviorem , si diem principalis obligationis conditio fideiutaris sequuta sueritiquis tardius obligatur. aeen sententia F.pcn. IAd juult Cum fideiussor hae modo acceptus e fletis reus qua draginta. quae ei credidis,non solverit,side tua esse jube, merueret id es, id actum. ut eum appellatas retis non solvisset, fideiussor tenererum: sed eis reus, antequam appellaretur, de
e sisset fideiussor ob dares erit: qMia hoc quoque cara verum est, reian non solvisse . ULtimi f. sententia haee esti Si pro Titio , cui credideram quadraginta . fidejussor intervenerit sub conditione. s Tuaui quadraginta non so merit, committi stipulationem fideiussor lam, si reus appellatus .ooae, in Basilios, sive vite citatui, ut apud Ciceronem e Saepe appetiar
pellatus fuerit e quia hoc quoque casu vetuin est . Titium non solvisse. Male autem Aec vilius negat fidejustoris oblissationcm conditionalem ess quo nomine etiam refellitur ab Angelo Perusino. Male etiam asserit , ncm committi stipulationem adversos fideiussorem, moriente leo principali, nondum facta solutione. nili heredem quoque eius stipulator appellaverit. Hoc enim est contra inanifesta:n setiunt iam hujus I. de refellitur etiam ab omnibus Daetor hiis . Necessaria non et, interpellatio heredis . Satis en . mortem intervenisse debitoris prinei palis, antequam quidquam sol verit, ut sit actio adversus fideius rem .
Ad Lib. LIV. Digestorum SALVII IULIANI
Ad L.XX ede Aelirin.empl. Otii pendentem vinimiam emit,s tivam legere prohilea: r a venditore, adversus etim peten, rem pretitim, exceptione mi Meterire Si ea pecunia , qua de
agitur, non pro ea repetitur, quae venit, neque traditacit. Caeterum post traditionem, Fri Iectam vivam calcare, si eminum eνehere prohibeartiri ad exhibendam,vel iniuriarum agere potente curatacissim s aliam quam dei rem suam tollere prohibeatur.
EXPLICITO Libro LIII. sequitur ut veniamus ad
L v. Ut autem duo superiores libri, ita & hie liber
pertinet ad causam.& jus stipulationum. Ac sane . quae prima ex hoe libro se offert L E s. de action. e .sie ad stipulationes accommodari debet.Vendidi vindemiam pendentem arboribus, ut sit in Italia & in Aquitaniae locis quibusdam, nimirum,ut idem ager ferat pomi. vinum, nuces frumentum: vendidi, inquam, vindemiam pendentem. itisui latiis sum pretium , quo emptor emetat , certa die mihi solvi. Postea vero non patior emptorem uvam tenerer Legistir, inquit Varro, uva ad bibensim, eligitur ad edentim . Non patior, inquam , emptorem uvam legere . de nihilo eu . me repelli polle execptione vindemiae non traditae, exceptione rei non traditae, Lytire, si servus, de doli except.
Cusus quidem exceptionis formula in hae lege proponitur hujusmodi et Si ea pecunia, qua de allitur, id est pretium
vindemiae . non pro ea re petitur , sine veniit. neqtis tradita est. Et hanc quidem exceptionem opponi necesse est, agente venditore ex stipulatu . l. piniandit, de public. in remam Namque pretii nomine agente venditore ex vendito, etiam non opposita exceptio hu)usmodi prodesset emptori. interveniente olficio iudicist eo quod judicii ipsius ex vendito , quod honae fidei est, vi. de potestate omnes exceptiones quaecunque opimiai possitnt , etiam non oppositae, sudicio ipso jure an sunt. de supplentur ossicio judieis , I. r. sin libertatis, Parum rer. aEI. non detur , t. s. de rescina.vendit. l. hvsu modi 8 . g. Di serutim . de legat. i. vendi tor igitur, qui pretium petit, nihil agit, nisi offerat me cem, sive rem venditam e sicut ex diverso emptor, qui petit mercem, nihil agit, nisi offerat pretium , hJAlianus, o Ferri, Doe sit. Tertullianus in lib. de poenit. Ineptum esse
pretium non exhibere . id est , ad merem manum mistere . Tradere autem videtur vendi tot vindemiam . si patiatur
empto rei' uvam issere . Patientia pro traditione ei l. ut in aliis plerasquc causis. Quam utique uvam emptor legere debet suis sumptibus e sicut is . qui emit lapides ex lapidicina venditoris , eos demere , & exportare debet suis si im-ptibus . t. s. sv. hoc tit. At quid dicemus, si vendi tot vindemiam tradiderit emptori, id est . si passus sit emptorem uvam legere , me tamen patiatur cum lectam is uam e alcarep
216쪽
In Lib. LIV. Digestorum SalvijJuliani.
egate 3 Calcabatur in vinea ipsa. sicut Ad fit hodie in hae Aprovincia . ita ut mullum supernat et vinacea, quod vulgo die unt, buter a vin ta vendarier Si. inquam , venditor seciam uvam calcare. aut mullum evehere non patiatur emptorem: emptori, ut hie Iulianus docet, quasi domino vindemiae ficto per traditionem, collectionemve vindemiae, competit aetici ad exhibendum . & vindicatio quasi suae rei ac platerea iniuriarum actio, quae in quemlibet alium competit . qui rem meam me prohibet tollere. Lis. s. 3 qtiis
Ad L. XI. de Adimend. leo Phominem legat, o Stichum
adimit, non seremit lega tim. Ad extentia.
Ad L. VII. de Acceptisat. sitii hominem, ais decem stipia i- ius est. F qκiuque accepto secerit : partem iii qmionis peri- Bmii, in pedere quinque, aut parien hominis potes.S Equitur ex eodem libro Iuliani in I. D. de ad menae I
gar. homine generaliter legato, electionem et se segatarii . quem velit petere. Hoc est certissimum. I. s generaliter , Iassit. de Ierat. Verum minui, & extenuari electi nem . Si ho postea adempto in testamento, vel codicillis,
ut Stichum legatarius eligere non possit e verum non etiam totum legatum perimi, cateros servos, quos testator habuit . letato contineri, de unum ex his caeteris servis es igitosse. Dices. quid hoc ad stipulationem i Dicam, hoe si ianum seripsisse ad differentiam stipulationis. diam, ut ex hoe ipso Iuliani libro Ulpianus refert in I. ir. I. si h . qtii hominem. de attvtilat. Si is . qui stipulatus est hominem gereraliter, promissori Stichum tulerit acceptum . tota oblia Cratio perimitur, perinde ac si promissor Stichum solvisset.
Recepti latio solutioni comparatur i l.non solam autem , s. r.
de liberat. ter. Verbis per fetia solatio . Senecae e. de henefici id eis, accepti latio. Accepti latio plus potest . quam ademptio . Acceptitationem , inquit Iulianus in d. s. ii ii, qui ha-mihem, ali Mid egisse, tolli lique torum olligationemr vetuo toralisse, usurpato, ac formato a praesenti tempore e quo modo S pleraque alia nostri auctores , sicut alii complures usurpant formata a praesenti, non a praeterito. Unde & in Line .sit. de accepti . ex eodem Juliani libro propnnituri eum. qui hominem generaliter , aut io, stipulatus est , sub disiunctione, si s. accepto tulerit. perinde ac si ei numerataetant s. partem obligat sonis omnino peremisse . nee superesie ei petitionem hominis, aut decem sub disiunctione . oti stipulatio conrepta suit, sed superesse tantum petiti, Drem partis hominis, aut partis F.uniae, vel summae stipulaticine comprehensae, id est , petitionem quinque . Et observa Iulianum ponere, partem pecuniae fuisse accepto latam , non partem servi certi. vcluti Stichir Nam si partem Stichi aecepto tulerit. vel acceperit, quod tantum stotest, qui se ilicet hominem generaliter stipulatus erat. non ante liberatur promissor , quam altera quoque pus Stichi ac centa , vel acceptolata sit. i. g. vet. DP. DL 'M. desilat. Et ratio differentiae haee est . quia pars hominis non est homo , pars pecuniae pecunia est. Et quod dicitur in hi, Me tit. de accept. non tantum si pecunia, sed & s homo in ipulationem deductus sit . in partem fieri accepti lati nem posse . Me dieitur, ut ibi est expressum, de certo h mine promisso . veluti Sticho, non de incerto, id est, de homine generaliter promisso. LAd L Lxv. de Regul .sutis. Ea est nisura cavillarionis. quam Graeci aevi et M appetiant vii ab evidenter veris sedi brevit, mas mutariones , dis satis ad ea . quae evidenter fassa sunt,
Caeterum, ut redeam ad LII. D agim. let censeo cum
illa L confungendum esse. quod de Solite . id est. de acervati argumento ex hoe libro Juliani proponitur in I.gs. de ret. jur. & ah Ulpiano more suo, qui Iuliani studiosismmus fuit . usurpatur in I. i q. de verb. sign. & coniungendum esse hoc modo per quam apte . de convenienter, Lita
ait, eum. qui hominem generaliter legat, & Stichum adimit, non perimere legatum hominis, sed extenuare . Di ces . in Sthho ergo perimitur legatum 3 Sie est . Quod si Pamphilum etiam ademerit e S in Pamphilo quoque perimitur legatum . Quod si insuper Damam e de in Dama si militer: ne fit sensim, de paulatim, ut totum perimatur legatum . Ergo quod fit Paulatim , & ab initio quoque id
agi, ct fieri interpretabimur. Sorites est argumentatio I brica, periculosa captiosa, cavislatrix , ut & in Bais l. recte dicatur Ara, sis c. de line moveri e , de cavillatio a Iuliano . Ea, inquit, est natura cavillationis . quam Graeci stiae lis appellavi, tit ab evidenter veri, per brevisimat magationes di putatis ad ea, quae evitenter fassa stini, persica-rtir . Ea est natura cavillationis, id est, sophismatis : testis eli Seneca epist. sci. Hediae a Ciceronem interpretari cavit lationem . Porto ex velis in sillogismo non concludimus salsa, ut Aristoteles docet in prioribus. At in Sotite ex iis, Eae evidenter sunt vera . concludimus. de colligimus sen- m. de sine sensu evidentet falsa , per brevissimas mAtario nes . quas Cicero in Lucullo vocat gradus, s minutias, de brevissimas adjectiones. Acron in Horatium, aed Dur iras M.
quod aliud genus ea villationis est , de quo in I. 88. ad let Falcid. ait vetitate falsitatem confirmari i ut si quis diecit
hoc utitur exemplo)dico me mentiti,& mentior. emo vertim dico . Soritem autem, qui etiam conclusione falsa a viara nascens mendacium adstruit, ait ultra modum capacita
tis assensionem audientis brevissimis adjectionibus, id est, ut Iulianus loquitur . brevissimis mutationibus perducere dicendo, inquit, unum, S unum ut Horatius r.epist. in prine. ait, demo tintim , demo etiam unum , sim cadat elastis ratione
ruentis acervi, id est, Soritis, ut in exemplo, quod limposui. adimo frictu . adios etiam Damam . sic per singulos totum ad imo. Ad imo igitur totum, si vel unum servum. Et recte Iulianus, Soritem ab evidenter veris per brevissi
mas mutationes , & clancularias mutationes, obreptilias mutationes , quae fiunt eludendi auditoris gratia . ad ea ,
uae evidenter salsa sunt . disputationem perducete . Rectaisputationem . Disputatio sit interrogationibus, & vetuisti punctis quibusdam , de re tonsionibus lege Dialectica . quam imitatur Sorites. Perficitur enim interrogationibus, di responsionibus. Dialectica est a rarmisHkn , id est , in terrogatoria . ut Aristoteles ait: de Cicero disputationi adversam esse orationem perpetuam .
stierar . heres extiterit ei, cui ex Iesamanto idem Aisitis debebatur e s ex testameneo Siletam petierit, non cons mei m-stitutionem, O contra si ex stipulatis Dictam petierit. actio. nem ex t stamento fabam habebit: quia initio ita rassiterint hae duae olligationes , tit a tera in iudicium deducta . altera
nihilominus integra remaneTet.
LEx i8. de ob . S act. pertinet ad regulam illam iuris,
quae dictat duas eausas lucrativas in eandem te m. sive speciem, id est, in corpus idem, & eundem creditorem eo currere non posse. Cusus sententia proponitur in .i . ciuae hanc praecedit. Et ex ea quidem regula efficitur si abrilia- ψολ e , id est, ex contrario sensu , eum , qui Abi si te humdari stipulatus est ex causa non lucrativa . veluti ex causa emptionis, si eundem Stichum postea consequatur ex causa lucrativa, veluti ex causa legati sibi relicti, vel ei. eui hetes extiterit, non prohiberi eundem Stichum petere ex stipulatione: vel ex diverso si prius Stichum consecutus sit ex stipulatione, non prohiberi eum postea petere ei indem Stichum ex testamento . Actionem ex stipulatu in hae specie . non
consumere actionem ex icstamento . Et vice mutata actio nem ex testamento non consumere actionem ex stipulatur quia non est utriusque action is causa lucrativa, sed unius lucrativa alterius non lucrativae quarum concursum regulatu is non impedit . Et hoc etiam est, quod innuit ta lima, qtiabus ex catis in posses. eatur e Lum . qui ex causa sipulationis, non ob liberalitatem,inquit, id est. Ob donationem, verbi pratia , aut ob legatum (Nam de legatum liberalitas
cst, Leo cui plus quam per L Faltid.) Lum, inquam, qui ex
217쪽
eause non haerativa rem consecutus est ex stimulatu, eam A sid est cum laxamento. es amplitiasne di eum qtiardem rem ex tellamento fideicommissi sui. aut hereditarii dam parvo temporis accipi debet, fletu in legato eum re- nomine petere, vel servandi fideicommissi eatida . se in . seuenda qaaereretur , Ipasium quoddam temporis ad muttioeoossessionem mirti desiderare posse . nee mmmam nee moermum et in quod magia insectem per x -- ----- ripi, quam ex locutione exprima poset.
Ad L. LVIII. De Uet t. obligat. svii visu ructum fundisiit uitiae . deinde sandum . Maiis eri ei. Di partem , I Etti, & explorati tutis est, debitorem liberati, si solis
fi lii r. deiade ivi m et Dia sundus dari non intelligitur. uerit vero procuratori creditoris, lsrox. in princi Ap. s. Unus hctus detrahatur. XI e contrario, qui si nilum i i - l. talis . s. mandata . mand. Imo etsi solverit debitor non I, 3 es . deinde Uumfructum , similis est ei, qui io tim vero piocuratori, puta se ollerenti negotiis creditoris . ut
Iupi ut es, deinde pariem . Sed Di actumsti latur, deinde Li g. lil. hoc tit. debitor liberatur, si modo dominus, id est,
ii r , posteriore stipularione nihil agi . si si qui decem . deis e editor tatam soliuionem faciat: quia ratthabitio mamitae atiisque Ilipulatur, iubil agis. Aem s Dis fructum, de- dito eo aratur , ut ait vidi in extremo superioris I. cui inde Utim sit laetis fuerit, nihil agit et Nis in o nibus M. Onjunienda est , eum fit ex eodem libro , de de eadem re.,avdi animo me fatere specialiur expresserit e tune enim I. Euhiud sua. Et hoc est tritum in furer ratthabitionem man-niore obligasione expirame,ex secunda inaria istir petitio, B da in comparari. Ba curo. Dina, r ra Nos ruer iam iter. quam Hui, nec non qua ne exigi post l. Et haee quidem sententia , ut rati habitio scilicet mandato
comparetur ut retrotrahatur,vel retrorecurrat, ut loquitur
viaici ad L fg. de verb. ob iras. Cuius sententia haec Is su M. vii in sum etiam in maleficiis ex Sabinianorum est. Eum . qui usumfructum fundi stipitiatus est. sententia loeum habet, dissentientibus sorte Pioculianis, deinde fundum , simium tae et , qui partem stipulatur. ut patet ex i. i. s sed ea, quod agitis , de vi , o vi arm. ut si
deinde totum . Fundus en totum . partes, aut quali partes quod quis malethium male secit tibi, ego ratum habueroe Mus duae, proprietas, de usos fluctus. I.d. s. penus. sv. ha. ut puta si te vi deiecerit de possessione iundi , ego ci man- Certum autem est . nos utiliter stipulati partem . deinde dasle videor , ut id saeeret . Et ex constitutione lustiniani totum: quia plus continetur posteriore , quam priore ni- etiam ea sententia generaliter hodie procedit,ci indillitata, putatii, na . Ergo valet stipulatio. si primum stipulet usum- ut latiuabitio mandato e mparetur. & retroducatur. non inie . iundi Corneliani, deinde fundum Cornelianum e tantum in iis,quae sunt facti sed ritam in iis,quae sunt juris: Eadem ratione valet stipulatio . si prius si putet iter .dein- veluti ut dominus, qui ratam habet alienationem landi. de actum . Iter pars actus est . At ex diverso stipulatio non vel pignorationem c quod es sutiso iactam a non domino, valet. si primum ui pulet totum . deinde partem: quorsum ipse mandasse videatur eam fieti r vel qui ratum habet enim portem, cum habeam totum, climve totius mihi c quod quicunque se it, puta quod vim iecit alteri, aut mesam sit quaesita petitio et Qua ratione ei si quis stipuletur tum attulit, ipse ei mandasse uideatur ut saceret, L . .pra. tum . id est . ut Giaeci interpretantur, a Ma i . o ur, O quibu, mae pigritis. vel lap. fol. O d. . sunsis. s. i. de piget. heminthariter , qua vehiculum duci possit c Hie enim est constitutio Iulii uiani extat in L propea. c cuius in extremo actus Si, inquam is , qui stipulatus est actum , postea iter nominatim abrogatur illa distinctio inter ea , quae sunt Ium stipuletur , nihil agit: quia stipulationi actus. iter. id cui ris . & ea, quae sunt sini o c. de donar int. vir. ct uxoram, marias, ut vocant, sive jus ambulandi. veluti pars inesi: Custis eonstitutionis & ipse mentionem ne it in I. vii. c. qua prssum vehiculum dueere, possum N ipse solus amis ad set Mae d. Cum autem salso procuratori creditoris Eulare sine vehiculo. Item , si quis stipulatus est usum- debitor solvit, ut libetetur . Iulianus ait in h. . I l. credit fluctum . deinde usum nudum si spuletur . eadem ratione rem latam solutionein sacere debere, cum primum solum xiiiii agit, ut nominatim proditum est in M.fivit de novas. tionis alii factae certior factus est. Et quod ait, cum primum, quae eit ex Ulpiano q*. ad Sabinum e quo libro eadem di- vel quam primum. subiicit eleganter . non hoe esse. ut illa-stincte tractavit, quae Iulianus hoe libro Digest. s ut non lim atque tecivit solutionem alii factam . approperet ad mirum sit, si de de solite , & de acceptilationibus, quae licis ratiliabitionem . sine cunctatione , aut respiratione ullaeri exs,osuimus. His consequens est , ut qui illini litus est quasi seisieri paulo post facta rati habitio nullius sit mo- decem, postea nihil agat, D stipuletur ex eadem summa f. n menti sed acii piendum id esse όν - rt..Graeei aliter m. It smiliter . eum . qui flandum certum stipulatus cst, si / id est, ut ipsemet interpretatur. cum quodam postea ejusdem fundi usumsuctum stipuletur , nihil agerer spatio temporis, nee minimo , nec maximo . sed moderato, quia similis est ei, qui totum , dcinta partem stipulature eum temperamento aliquo temporis, ut ait I. ios. - sintillissuctus instar partis obtinet , quia emulumentum om- Quod faeilius est intestinere , quam exprimere , quod mane rei continet. LMaevius . I. sen. de leg. r. verum iis om- oi, inquit . intellectu percipi. qtiam loctisone exprimi possurnibus casibus, quos ante retuli, hane coeptionem veteres A cuius scilicet modcrati lcmporis aestimatio sit in disqui prudenter apposuerim t. nisi animo novandi ni puletur pu- sitione. N albitrio iudicis. Quae verba Iuliani etiam Ut pia aem, qui primum stipulatus erat totum , ut scilicet dehcat nus resert in LV.F.Iuliantis, rem rat. hab. Et ita etiam cum tantum patiem, non totum. Novationi faciendae lassicie- de repellendo legato quaeritur . subiicit moderatum spa-hat olim solus animus . & tacita voluntas, nec erat opus thim temporis assiimi: hoc est, cum de repellendo quaeritur. voluntate ex prella . Hodie tamen ex constitutione Iusti- Repellere legatum est verbum commune legatarii, & hereniani imperatoris nunquam satis laudati . quae est in tit. dis.Nam de legatarius repellit a se legatum. quod repudiat, c. de novarion. l. ia. necesse est exprimi specialiter. & n L i. s Audum sub ecinditione s. i. i. si tibi homo, s.cum servus, minatim . n vationis causa stipulationem polleriorem g. r. L s hereditatem, mandi Et heres quoque repellit interponi: alioquin prior stipulatio non novatur, sed priori legatum E se , quod non se debere contendit, quod adem-aecedit posterior c quod certi. N explorati suris est sed M ptum esse dicit , aut nullum , ut hoc sensu malim acci
inutilitens in priori eontineatur totum, in posteriori pars. te hoe loco repellitur . quamvis Bastica hal rant pro re- Tt ex ea certe constitutione Iustiniani, plusquam mani sc- petiere quod est repudiare. Et sume exemissium aevidens, ae perspicuum e . etiam in hoc loco Tribo- phim ex Li. Diem s ita legatum . ad i. Falc. Quam etiam anianum addidisse Decialitere nisi inquit Iulianus, in omnibus Aerellius adducit, sed solam apte, reliquas, quas adduciis ea tu . superioribus scilicet. novandi an imo h sacere speis inepte . Heres. qui damnatus in dare penum similiaremetaliter expreseriet. Hie autem summus est effectus novatio. LTitio. S si penum non dederit. decem. repellit a se,sivenis ( ut de hse Iulianus explicat ) ut priorem obligatio. propellit a se legatum pereniae . id est, decem, si in contianem perimat. & posteriorem introducat, ut veterem ex- nenii penum ios verit, antequam iraerpellauetur . quod linguat , novam introducat. tamen veibum inreminetiit, ille s. um s ita laetatum m -- net esse accipiendum aliis arri, id est . cum spatio aliquo
218쪽
s s In Lib. LIV. Digestorum Salvii Juliani. 3
videtur . si solverit penum ex continenti: quod accipiena Adum est tractim. ut ibi dicitur, sive etiam cum tradit ali quo temporis, non ut festinanter necesie sit heredem M.
Ad L.xxx IV. De solutionib. Qi hominem, aut decem tibi. aut Titio dari nomisit. Si Thia partem homini, iradiderit.
mox tibi decem numeraverite non Titio sed illi partem ha minis condicet, suas indebit m tua voluntare Titiis solve rit . Idemque stipis erit, etiam si mortua Thio derem soliserit:
vi tibi politis, quam heredi ritii partem hominis condicat.
EX libro sq. superest adhuc l. de flat. Quae sitis pro
i lixa est , nee Poterit una, imo nec altera praelectione absolvi. Dabo hodie ex ea duo, aut tria themata . Initio
Iegis haec proponitur species . Quidam sub disjunctione . a vei altet natione t quod idem esto stipulatus est hominem
generaliter , aut decem tibi. aut Titio dari. Miscuit alter nationi rerum alternationem personarum. Si Titio . qui adiectus est solutionis gratia, promissor solverit partem Sticti pio indivise , partem obligationis non peremit . Et
nulla igitur ex parte liberatus est: quia qui partem Stichi solvit, nee hominem solvit, nee hominis generaliter promissi partem. IS. I. vlt. Me tit. At idem postea si Eluat stipulatori decem, omnimodo liberatur, & partis Stichi ter
imprudentiam adjecto, id est, Titio ante solutae, condietio indebiti ei competit, non adversus Titium . 'ui eam partem aecepit, vel heredem Titii, sed adversus stipulatorem: quia voluntate stipulatotis Titio soluta ea pars videtur em uandoquidem hoe animo Titium adhibuit, ut ei solvere tur . quae voluntas mandato comparatur, & parat quoque, cibariique stipulatori in adiectum, eui promissor solvit ( ut scilicet recipiat ab eo, quod accepito mandati actionem ih Iulianus i 3 r. in lin. de verbia obh. l ptis res s8. salui stipulatus, in Fin. h.t. 3.mane solatis. In ii.de invii l. stipulat. Nee tamen ideo . quod adfectus teneatur stipulatori actione mandati, dixeris adfectum solutionis gratia esse verum pr
curatorem. Nee enim est verus procurator. I. I as. I hoc iit.
cum mandatum speciale non habeat accipiendae pecuniae domino dehitae, sed est quasi procurator: & vel utilis actio mandati etiam in quasi procuratotem competit . Sententia
igitur Juliani haec est e condictionem indebiti in specie lir
polita non dari in eum . eui indebita pecunia soluta est. puta in adiectum, sed in eum, euius voluntate ei soluta est. Quod utique vetum est . sive ea voluntas, vel tacita sol rionem praecesserit, ut in specie proposita . sive subsecuta oscillationem suerit . I. ro. de M. er M. ela v. are. Luli. c. ad Sem Mureae sive subsecuta fuerit. id est si dominus ratam solutionem fecerit, ut Ld. s. idem Labeo, de condire inde Isi procurarori, de cond. caca data . I si indebitum . rem ramhab. voluntatis nomine, etiam ratiliabitio . subsequens verem gestam voluntas significatur . ut Ls. s. sed fi m tua, dein rem verso, is fandus, s. i. de pignor. I.;. pem de donat.
Ad s. si duo rei stipulandi hominem dari stipvitati fuerint,
Promissor vitrique parteae diversorum hominum dederite du-hium non es, Din non literetur. Sias eiusdem hominia paries Mirique dederit. liberatio eontingite quia obsaario com-mtinis efficiet . in . qtiod si vi solarum es, uni soluetum esse videatur. Nam ex eontrario, radi duo fideiussores hominem ndari spoponderitii: diversorum naidem hodiiuum paries Onias . non liber Iure ae s ejusdem hominis partes dederim,
Si duo sint rei stipulandi, qui stipulati sunt hominem
dari generaliter . promissorem utrique dando partes diversorum hominum. uni partem Stichi , alteri partem Pamphili, non liberarie quia neutri scilicet hominem dedit, quem promist et pars hominis non est homo i sed si unius, eiusdemque hominis partes utrique dederite perinde libe ratur. ac ni uni ex reis stipulandi eum hominem dedisset insolidum . Communis, ut ait, est obligatio duorum reorum
videatur . Communis hoc loco dicitur obligatio, quae una obsitatio in I. s. in lim G. de si .r,in quae una, inquam, eadem ite est in utroque reo , cum S uterque reus pro uno habeatur . Unde ex diverso, quod solvit unus, solvete
etiam videtur alter . Commune igitur duorum est, non .
tantum quod cujusque est pro parte divisa . vel indivisa sed & quod euiusque est pro selido, quo genere communis obligatio duotum eue potest , communisque usus reommunis proprietas, vel possessio, non item. LMminium, vel possessio non potest esse duorum communis , ita ut sinpuli sint domini, vel possessores in solidum. Is ut certo. y dtiolis . eo M. Et tamen obligatio cadem potest esse communis duorum, ita ut fingulis solidum debeatur. Quod autem dixit in h. g. r. Iulianus de duobus reis stipulandi. idem mox subsicit servati in duobus reis promittendi, veluti in duobus sponsoribus. qui pro eo, qui stipulinti hominem generaliter promisit, ndefugerint et nimirum , ut si stipulatori uterque solverit partes diversorum hominum , neuter liberetur e si ejusdem hominis , uterque liberetur . Quod confirmat etiam c. sen. sis. I. cujus sententiam hoc loco explicabo.Ad s. Si decem, aut hominem dari stipiamus fviro . er duos sileivssbre, accepero . Tiritim. o Maevium . O rigitis quin De Alberii et non liberabitur priusquam Maevius quoquia
quinque solvat et quod se Maevius partem hominis solverit,
titerive obligatus remanebit .
SI duo fideiusserint pro eo , qui plomiserat generaliter
hominem . aut decem sub disjunctione. & unus solverit quinque . alter partem Stichi. neuter liberatur e quia neque decem soluta sunt, neque homo. Imo & si unus ex fideiussotibus solvetii partem Stichi. alter nihil dum solverit , nec in partem cuiquam liber itio eontingit, ut indieant ea, quae diximus in ipso initio hujus legis, & in I. i . de accepi.quae est etiam ex hoe libro ducto argumento quod fortissimum est) ab accepti latione ad solutionemr ut contra quoque sortissimum est argumentum a soluticine ad acce- illationem. Ergo si unus solverit partem Stichi, alter nia it soluerit, nee in partem cuiquam liberatio contingit, retrumen si unus solverit quintiue, in patiem liberatio continis git, in partem perimitur obligatio. I.f. s. r. h. t. Quia pars pecuniae pars est quantitatis promissae. & debit aer sicut pars rei certae pars est ipsius rei . Nee obstat. quod dicitur in h. s. pen. Unum ex sponseribus solventem quinque non li-herati, priusquam alter quinque quoque solverit: quoniam intelligit, eum non liberari in totum: quod est verissimum. Qui quem negat liberari in totum, non negat eum liberari in partem . imo suegerit eum liberati in partem aliquam . Non obstat etiam . quod tamen urget magis , id quod aiel f non forrem. I. si derem de tondiet indes. eum, qui decem, aut Stichum promisit sub alternatione, solvendo quinque, non perimere partem dimidiam obliuationis. Nam, ut ut viter respondeam. utrumque potest esse verum. liberari.& non liberati in partem , si suae quidque quaestioni proprie accommodetur , posita hujusmodi distinctione . Aut quaeris, an ah eo debitore, qui promissi decem , aut hominem certum , vel incertum sub alternatione. & solvit quinque . an adhuc peti possint decem . aut homo iuxta formam , & conceptionem stipulationis alternatae et & dicam non posse laeti nisi partem pecuniae restituam c non partem hominis sub alternatione) nam petenti stipulatori, promissor ille , si solvat residua quinqne . sane liberatur . Soluit enim iam decem . Sed si solverit primum quinque se deinde solvit partem hominis . non liberatur, ut patet ex hoc spem di d. I. s non sortem, sali. de eonaeinde oe Li s. de leta. quae significatur in t. hs non sortem . At si volenti, agenti, & petenti stipulatori idem, qui selvit quinque, solvat partem hominis . si petenti, inquam. sane liberatur L. t . de aecepti Aut haec est altera pars distinctionis quaeris, an is, qui promist hominem certum . vel in Meetium. aut decem, & solvit quinque i possit quinque ea, quae solvit, condicere quasi indebita r Et diram . quod ad rationem attinet condictionis indebiti, jus ejus in pen.
219쪽
denti esse . ti si solverit residua quinque . se liberasse inia Aela videatur in partem. Et ideo non habeat eondictionem quinque instio solutorum . Sin vero posteaquam selvetit Stiehum , condicat quinque . quasi indebita soluta . qui que . inquam, quae praenumeravit , ae si in partem se non liberasset. Quae est sententia hujus s. si decem . Condictio in delati soluti datur ei, quem soluim non liberavit , non etiam ei, quem solutio liberavit. Haec distinctio plane, per
spicueque sedat dissidium , quod videbatur esse inter d. i. t . di d. s. se decem , hoc velim te maxime etiam Manc' se tre in d. Ieg. a . quoniam in ea L id non ita diligenter explicavi . Ad F. Stipulatus sum decem mihi, aus hominem Titio dari rs homo Titio datus fuisses, promissor a me liberatur, in antequam homo dareIur, ego decem petere possin . sEX I. svi de soli laeti hodie explicahitur sicli latus sum .di duo, qui sequuntur . Sententia fisiptilartis hines rL stipulor milia deeem . aut Titio hominem dati . & Titio promissor solvat Stichum , non videtur si berari a me r quia eum in persona adiecti. id est. Titii, alia res designata sit. Nuam in persona mea . atque adeo cum in persona Titii delignata sit res , quae non est in obligatione , inutilis aflectio videtur esse. & nihil egisse igitur, qui adsecto solvit Stichum. Et sane etiam ipse jure nihil egit, id est, ipse iuremon liberatur. qui Stichum solvit Titio . Per exceptionem tamen doli, vel in sactum liberatur, ut est nominatim scriptum in I. I. s. eum mihi , de verb. I. Quod etiam valde pertinet ad interpretationem M . g. attessa , ' de obligatis action.Et ea quidem exceptio doli, veI in fahum, cuius iheneficio debitor liberatur, mihi decem, quae sunt in obligatione, petenti, opponitur: quia mea voluntate Titio aliares soluta est . verum , antequam Stichus Titio solvatur. ego decem petere possum cum effectu , sine metu illius exceptionis e Decem , inquam . non hominem, quem mihi
stipulatus non sum . Et postquam petii decem , per judicem lite contestata, qui Titio solvit Stichum, nullo modo liberatur e quia sero nimis solvit adjecto, quem praeveniti Uulator , l. i5. in pr. de fide itis r. L n . in s. Me iit. Ad s. Si Titium omnibus negotiis meis praepostiero . deinde
mei ero eum . ignoramitas dehisoriis . adnunit Irare net
ita mea r debitores ei Derindo isseratamur a nam is . qtii omnibus negotiis fias aliqviem praeponis. imelsigitur egiam debitoribus mandare, tis procvraetori solvant.
IN hoe s. agitur de procuratore, qui generale mandatum habet, id est , cui omnium rerum . honoram, ne gotiorumque administratio mandata est et quo quidem g ne tali mandato. Qui hoc 'uoque continetur, ut nomine domini solvat creditoribus domini. l.6. s. I. de ranae inde L s s. de procvras. l. quod liber , ius h. i. Ita eodem mandato continetur. ut debitores domini exigat. Inest & hula mandato generali speciale mandatum . quod ad debitores domini, siue mandatoris . directam videtur, ut ei procuratori solvant . di inest sulla praesumptione , sive aea, et, ut Basilica habent hoc locor quia qui mandat procuratori exactionem debitorum, di mandasse debitoribus prae sumitur solutionem e itaque solvendo ei, debitores liberametur . l. it. s. l. Iv. h. i. At quaeritur. an etiam liberentur debitores . si es solverint post revorationem mindati, id est, posteaquam dominus removit eum administratione rerum suarum . Et si quidem scientes revocatum esse mam datum . ei solverint . certe non liberantur . Si ignorantes.
re jusia, & Ptobabilis ignorantia eis damnum adserat, ut lius. & aequius est dicere , eos liberari d. l. ia. s.sed in sqvis . Itaque dominus . qui revocat mandatum , notam sacere debet revocationem . non procuratori tantum, sed
etiam debitoribus suis. ne ei solψant, & aliis, quibus cum negotium ei alisuod fuerit. Et his sunt, quae habent in Me s. Si Titum de vero proe uratore omnium rerum squi postea revocatus est. Ad g. Si nullo mandato intercedeme, debitor fassio exdum erit . vola gare mea pecuniam se numerare . non liber
bitur et o ideo procuratori, qui se varo assienis negotiis ostferi , solvendo , nemo tibera tur
Ad s. Et cum iugitivus, Di pro libero se rerelari rem venis didisseti Rectomum est, emptores fugitimo saevenies, a do
HIC s. est de falso procuratote . qui nullum habet
mandatum, & cui debitores certi cujusdam hominis nullo mandato intercedente mlverunt. se offerenti negotiis alienis sine mandato ullo , ut L s8. ins. Et de hoe salso procuratore jam dictum est ante l. I s. h. i. Solventes ei debitores quasi vero procuratori, non libriati, niti er ditor ratam solutionem habuerit. Quod & Iulianus tradit
in h. s. fi nulla . addito fimisi exemplo statim. illo loco: Deum fugiit s. oe. Eadem ratione sciliret fugitivo servo, qui dum pro libero se gerit. rem aliquam domino si reptam ( ut plerumque: servi non effutiunt a domino , quin domino aliquid surripiant. l. r. c. ad i. Fas de plagiar. iuxta illud Mattialis r a pedibus didicere manus pectare proire vendidit. & tradidit, nulla intercedente domini voluntate . emptorem solventem pretium a domino non liberati . Quod tamen omnino pugnare videtur eum l. is. nisi utis . Ap. hoc tit. Qua in re expedienda multum I horant omnes interpretes. Accursus in d. l. furtiiras, serederem ponit rationes, quibus uteumque responderi ad
eam legem possit, & componi dissidium, quod videt ut eme inter eam, di hune g. Ait in da fugistris . sugitivo servo se
gerente pro libero, & credente. mutuam pecuniam domino subreptam , debitorem, cui pecuniam credidit, a d
mino liberati , is pecuniam eidem servo solverit hona fide. existimans eum esse liberum et quia Pecunia soluta domino quaeritur & quasi soluta domino esse intelligitur. Denique in L furisibi ait , solventem fugitivo liberari a domino. hoc s. non liberari. Quid diremus 3 Ne dicamus, hoe loco in ea opinione non fuisse emptorem , qui solvit pretium fugitivo, ut existimaret, eum esse liberum: quandoquidem species, quae praecedit de salso procuratore, qui se pro
vero procuratore agebat . cuique debitor domini debitum tavit. cum existimaret, verum procuratorem eum esto
eum qua specie haee species de sugitivo consertulo omnino suadet , ut de hie ponamus . emptorem. qui solvit fu
sitivo . qui pro libero se gerebat, existimasse . eum suisse
iberum i alioquin ineeta esset collatio, sive eomparatio, ne dicamus etiam . mi ventem sugitivo a domino summo iure non liberari, ex aequitate liberarie vel, quod idem est, non liberati ipso jure , sed per exceptionem et quamvis in
hane distinetionem Doctores omnes summi . infimique certatim decurrante quia neque hoc . neque illo. neque
ullo alio lora ullum est verbum, quod nos in eam ditiinctionem impellat. At, quod a vero venit, dicimus potius in hae specie . fugitivum rem domino subreptam vendidi
se . & tradidisse contra voluntatem domini. eam ut rem exstare apud emptorem et ut plurimum qui emit, noe animo emit . ut sibi habeat. & ea re augeat patrimonium suum , non ut consumate atque adeo ejus rei dominium . quod habuit retinet dominus. & consequenter ejus rei vindicatio, id est, rei venditae, & traditae contra voluntatem suam domino competit. Obligatio autem . vel actio ex vendito empto ei non aequiritur. cum maneat dominus e
suo fit, ut etiam emptor, fugitivo solvens pretium . non liberetur a domino . quo minus domino agente rei vindieationem patiatur. Quod & in E L futtiris Acramus attingit his verbis: Hi non liberaitis, ille scilicet a rei vindicatione . In specie autem I Uuivus, dicamus, quod verum est , fugitivum domino pecuniam subreptam credidisse . alteri, eamque pecuniam debitorem, qui mutuam rogavit. consumpsisse bona fide . eum existimaret, fugitivum illum hominem esse libertim e consumptae . inquam . bona dc. ut plerumque , qui peraniam mutuam sumit . eam sumit. non ut servet. sed ut eroget. & consumat statim in plures usus seos, puta, ut aes alienum dissolyat, ut comparet quae
220쪽
s In Lib. LIV. Digeuorum Salvij Juliani. 3 8
suppeditant ad mltum , ad victum. & amictum. Quo casu Acertum est. obligationem ereditae pecuniae domino acquiri..idelicet bona side consumpta pecunia , cessante rei vindicatione . de actione ad exhibendum , I. rogasti , in si de res.ered. Atque ita proculdubio accipi ponendum est in L stigiali utit . dum ait , eum, qui a fugitivo , cum pro libero se gereret . mutuam Decuniam accepit. quam domino sub ripuerat, obligari uomino. Nam hoe non potest esse verum , nisi pecuniam consumpserit hona fide . Consumptio hona fide sacta conciliat mutuum alienae pecuniae, quod ab initio nullum erat. Ergo in specie l. fugis iras, obligationem creditae peeuniae, di condictionem ex mutuo . quae olim dicreatur condictio de hene depensis. id est . de re sumptis hona fide nummis alienis . creditis a non domino robligationem , inquam . creditae pecuniae domino acquiri , di condictionem ex ea usa mutui. Et non mirum igitur, si Bpecunia , quam debitor fugitivo solvit, sive reddidit, naetim acquiratur domino, in cujus persena constitit oblig etici ereditae pecuniae . Quod si ei acquiratur pecunia sug et ivo reddita . consequens est , ut debitor ab obligatione lutaretur ex causa mutui. qua domino tenebatur obstrictus . Res est perspicua, & vera.
Ad s. Si gener socero ignoranete Lia dotem solvisset. non etiliberaiti e sed condicere socero potes, ius rarum Lia haluisset, ct propemodam similis est gener ei, qui assiensis procuratori sciveret: quia in eausa dolis particeps, in qMassocia obligationis pruri sua elpes . Mant ex L 3 . desolat. multa exempla, hodie tamen primum explicabo I. se tener . ad quem sciendum est, C
divortio, aut molle viti soluto matrimonio, patri, in cujus Potestate est mulier . competere repetitionem dotis, olim profectitiae, vel adventitiae, hodie profectitiae tantum rcompetere . inquam, patri repetitionem dotis . adsuncta per lana filiae. Nec enim sure repetit dotem pater . nisi eo cempore , quo litem contestatur, ut ait L s cum darem . s. eo autem tempore , DL marram. patri repetenti filia consem lat. vel . nisi postea ratum habeat. Et ratio haec est, quia clos communis est, res communis est patris, di filiae, LE.F. i. S. id tam do m. s. I. eoae tit. Et, ut eleganter ait Iulianus
hoe loco, filiati mil. patri in causa dotis (quae etsi profecta
sit a patre , tamen non minus est filiae , quam patriso partia ceps. de quali socia obligationis est. Sicut quod de duobus reis dixi ante in s. r. communem esse inter eos obligati, em , id est , ut in hi rem raram hab. secium esse alterum Dalteri eiusdem obligationis. Quod si pater repetitionem dotis non habet sine voluntate filiae r ergo nec ei gener herecve geneti recte dotem solvit sine voluntate filiae. Repugnandia convenire non possunt. Et repugnat. non recte petere, Ae aecte solvere quod petitur. Sed si per imprudentiam gener socero dotem reddiderit , de solverit . filia quondam uxore sua non consentiente . ei adversus secerum competit condictio indebiti e quia solutio facta lacero. eum non liheravit a filia. Et sudiicit hue loco, propem lam generum . qui dotem reddidit socero, absente . re ignorante filia . similem esse debitori. qui absentis creditoris procuratori. voluntario scilicet, se offerenti creditoris negotiis, id est, negotiorum sestori pecuniam de-hi tam solvit, quem satis jam diximus in superioribus, non Iiberari a creditore, nisi creditor ratum habuerit. quod sin
Iuliam cst, ac proinde ratum non habente creditore, in proclaratorem voluntarium, sive negotiorum gestorem dari condictionem indebiti, i. si indolii tim , rem ras. hah. i. spro ratori , se conduct. catis. da. Tt ait c propemodum o quia
gener rem suam agit, dum reddit dotem socero e procu rator rem alienam . cum accipit quod debetur ereditori.
Ad s. Si debitorem miram jussero pecuniam Titio dare , d
Madiartis ei, quamvis Titius ea mente aeceperiet, ut meos num
mos faceret e nihilominus debisor liberabitur . sed p poclea Tiritis eandem pectiniam mihi dedisses, nummi mei feni. IN hoc g. ostenditur, debitorem non vero procuratoriereditoris solventem liberari, non tantum si dominustatum habuerit quod solutum est et sed Be multo magis . si ab initio dominus iusserit debitotem Titio solvere animo donandi Titio et exemplo adfecti solutionis gratia, qui de quandoque adjicitur donandi animo cSi vero ratum non habuerit, tanquam a fure condicitur 'eunia . l. s proturatori , de eonvictaeati a. er l. fassus, C. de suri.) Et hoc utiaque verum est, etiamsi adiectus , vel is . cui creditor debitorem solvere jussit, de cui eam pecuniam donare voluit, pecuniam acceperit nomine creditoris, ut ei adquireretur , non sibi, donatione neglecta . Atque adeo . licet debitor sequutus creditoris voluntatem, pecuniam Titio dederit,
ut ejus fieret. &ipse acceperit . ut creditoris seret e sane, quantum ad ipsum debitotem attinet, pecunia fit Titii, non creditoris , antequam eam pecuniam Titius ipse creditori tradiderit. iuxta regulam auris et id quod nostrum est. Me facto nostro in alium transferri non posse. Et hinc nota igitur, eum, cui pecunia. vel res traditur, ut ejus fiat, quamvis alia mente ipse accipiat, nimirum ut fiat mea , nihilominus ex voluntate domini, a quo accepit, ei quodammmodo dominium adquisitum videri: nee ante ab eo dise
dere. S in me transferri, quam is per traditionem eam rem, vel pecuniam in me transtulerite ut etsi eam meo nomine acceperit.certe non fit mea nisi eam mihi tradiderit. . ssa es, de a vir rer.&m.LE. c. de iis, qui a non dom.manum. D t. Traditio non domini non faceret me dominum . . i. traditio. de antii r. ree dominio . Et merito igitur pono ex voluntate domini, Titium, qui pecuniam. vel rem accepit, nomine creditoris ejus rei. vel pecuniae, quodammodo diminum fieri, ac proinde ab eo dominium in me trant ire per traditionem. Male igitur statuunt intei pretes, vel in suspenso esse pecuniae solutae dominium, antequam pecunia soluta tradatur creditoti . vel mansisse apud debitorem .
Ad s. Quidam filiumsam. a quo fides Forem acceperat hereisdem linittierat. Quaesium est, si ies patri, ad sei herediaialem, am pater tam fides gore vere pristi Dixi: qvivitem retis fati dandi reo salis accipiendi here, existeret. fides clores ideo liberari Dia pro eodem apia eundem debere non posviret. Clatum est, ex confusione obligationem solvi, eum in eandem personam jus stipulantis promittentisque devenerit, l*en me r. Ut puta, cum stipulator promissuri. vel contra . promissor stipulatori heres exilitit, i. Stichum. F. adsitio . hoe tit. Confusio illarum personarum confundit, &eonturhat jus omne obligationis e quia idem non potest esse e teditor, de debitori stipulator, Ae promtilat. At fingerfilius familias Titio, cui rem certam denuit, siti taedit dato sideiussore: filiussamilias est debitor Titius creditor, vel . ut hie loquitur, filiusfamilias est reus satisdandi . Titius reus sitis aecipiendii post deinde manente adhuc obligatione, Titius filiumsamilias dehitorem suum heredem instituit, ct filius jussu patris, uti oportet. hereditatem adiite atque ita eam hereditatem patri aequis vit quaeritur in patet qui directo heres non est creditoris, possit agere in fideiussorem . quod per filium successerit in locum ejus, cui se pro filiosami l. fideius, religaverata Et respondet. quod erat
sitis per spieuum, non posse agere Nuia natura non patit Ur,tit pro eodem apud eundem fides ussor obligatus lat . Et idem scilicet videtur esst homo pater, de filius. Contuno
igitur & haee est summa sententia huius obligationis
A principalis etiam fideiussoriam obligationem resolvitii. anus, de Dejtis r. LIMor . ad senatus. miles. Ad s. Si proedo id, quod a debitoritat hereditariti exegerat . petenti hereditatem restit eria e debitores liberatangis .
TRanseamus ad fis praedo. Si debitor hereditarius sol
verit ei, qui hereditatem possidet hona fide, cum exi-nimaret . eum esst vetum heredem. vel ei, qui mala fide possidet hereditatem, id est, praedoni, nihil referi praedonem nostri a lates vocant omnem malae fidei posse&rem , non invasorem tantum , omnem impudentem posseuorem ) Et possessor ille heriastatis conventus periti ne hereditatis, quod sibi solutum est a debitore heredit