Jacobi Cujacij J.C. praestantissimi Opera omnia in decem tomos distributa, quibus continentur tam priora, ... quam posteriora, ... jam a Carolo Annibale Fabroto J.C. disposita .. Tomus sextus vel tertius Operum postumorum quae de jure reliquit contin

231쪽

tem suum pater iussisset deuniam sibi debitam alii pii

mittere . cui donare voledat . Sin autem filius debitor non fuit patiis, iussus ille patris non facit, ut donatio valeat equia inutiliter delegavit stium non debitorem ei, cui domere volebat: ut manifesta sit differentia , quae est inter speciem initio propositam duobus versibus, di hane speciem . Hic adnotare satis erit in priori specie, quae in ipso initio proponitur , filium donatorem esse , di propter sussum patris donationem valere , perinde ac si miet ipse donasset quamvis non donaverit . d. l. s. s. pen. Me tit. In posteriori specie patrem donatorem esse , & periectam donationem

esse s valere . & perfectam esse idem est) si jussu patris id

quod donat pater alii, filius debitor patris numeraverit, vel promiserit ex peculio suo pagano . Item in priori specie fusus patris nihil aliud est, quam consensus patris. In p clarioli j ligus patris est delegatio patris . filium debitorem suum delegantis ei, eui donare vult pater. Delegari autem quod praecipue notandum est alii ciuisquam non potest. st ei se obliget, nisi qui debitor est delegantis. vel qui dele-Tanti donate vult. Quis enim alioquin vellet delegati e Doe est jussu alieno se alii obligare e Nemo invitus dei matur . t. ct f. C. de novat. Et extraneus quidem, sive debitor si delegantis, sive donare deleganti velit . recte delegatur ei, cui delegans donaturus est , di inter omnes Personas donatio perseria est , ut suhsicit illo loco e c-

mera ego Titio pecuniam donat rus. die. Filius autem non

aliter I patre delegari potest . ut alii se obliget, quam si

debitor patris fuerit e Non etiam si donare patri velit e quia donatio inter patrem,& filium nulla consistit maxime ex ea re, quae proprio patris est , nimirum ex peculio pagano , I. I. s. i. Pro doriato. & sunt haec pulcherrima co- Cs nitu, sed explicatu dissicillima. Ad g. Aliud jutis etit, s pecvniam . quam me tibi debere

exissimilam , i ti itio spopondisim ei, eas donare volebase extvrione enim doli maii tueri me potero e S praeterea iniserati eondictione fit latorem compellam , ut niihi acceptum, faciat stiptitationem . Item F et , quis eredigorem tuum pum' ratas, jussu rus pecuniam. Dam me tibi debere ediistimabam, promisero et petentem , doli mali exceptione summoveta et ini amplius inerati agendo cum RSpulatore, eon equar, vi mihi

acceptum saetis stipulationem. IN s. aliud juris erit hoc ostenditur . non debitorem ex traneum . vel filium, qui existimat forte . se esse debit rem non jure delegari quasi debitorem ei. eui delegans Ddonare vult. Et persectam igitur donationem non esse quo- uuam si ex delegatione . ut 'fit, promiserit stipulanti ei. cui delegatus est, & eonveniatur ex stipulatu . tueri se po-xest exceptione doli mali, quod jure delcgatus non sit, qui postea cognovit se deleganti nihil debuisse. Imo etiamsi

on conveniatur ex stipulatu . ultro age te in stipulatorem potest condictione incerti, ut accepti latione liberetur ut a

solvatur. Et hanc sententiam Iuliani etiam Ulpianus retulit iisdem verbis in L Itinantis. A doli exerat. Et verissima est . Neque vero ei objicias Li g. de novat. ins quoniam ea ex de non debitore loquitur , qui ignorans, quasi debitor delegatus est creditori delegantis . non ei. cui delegans e dare volebate adversus quem , n ab eo eonveniatur ex stipulatu, tueri se non notest exceptione doli malle quia credi

ror suum lietit, id est, quod sibi debetur . Et nihil dolo sta neu, nee decipiendus est, qui bona fide suum negotium gelisit, sed condictio incerti delegato competiti non quidem adversus creditorem, cui delegatus est, sed adversus eum. qui delegavit . ut is , qui delegavit det operam . ut liberetur aposteriori obligatione . quam insciens eontraxit per erro remaeum falso existimaret se esse debitorem delegantis, . IE A nomai. Ut obligationes . ita liberationes . quia sunt res incorporales, de incertati incerti condicuntur, L s. de amomemp. l. s. de ranae fine ratio , . g. g. i. de iure dat. In hoc autem s. loquitur de non debitore. qui delegatus est non creditori delegantis, ut intuit. sed ei, cui delegans dona re volebat . qui, si in deleratum agat ex stipulatu . merito

submovetur coeptiose doli mali, quia dolo Leit, qui pe-A tit, quod sibi debitum non fuit, de delegatus eondictionem

liberationis habet adversus eum. cui delegatus est, mn au- versus eum , qui delegavit. Eadem veto ratione subsicitur in h. s. quod etiam resertur in E L Itiliantis . Si quis non debitorem suum , qui se debitorem esse existimabat, delegaverit non creditori, quasi creditori , quod creditorem eum esse suum existimaret, ut scilicet delegatus ei promi teret tantam pecuniam, quantam is se debere putabaticum, cui Alegatus est, agentem ex stipulatu, cum non sit credi

tor submoveri posse exceptione doli mali i quia dolo facit qui petit quod seit sibi non debeti. Ac praeterea eum stipulatorem delegato teneri condictione incertie de utriusque sententiae lustiani aequitatem, & humanitatem etiam Ulpianus commendat in d. l. Iulianus. Ponit autem , ut intellexistis in hoc posteriori casu , non debitorem delegatum B non creditori. Quid si debitor vetus delegatus sit, non creditori e Et hoe ea su dices, debitorem. qui alii, ruta L. tio non creditori ex delegatione, ' vel solvit . vel promisit.

de ex voluntate igitur creditoris,liberari creditote suo. At L.Titio donasse videri, si scierit eum ereditorem non esse. Sed si lalsa opinione di ictus existimaverit eum creditorem esse, ut L iE. de novat. Dico competere ei adversus L. Titium condictionem indebiti vel certi,si jam ei pecuniam sel- verit, quae res est cortioralis, de certa, vel incerti, ut liu retur. In omni autem hae quaestione, non debitorem accipi volo , non tantum pro eo , qui ipso iure nihil debet. sed etiam Pro eo, qui ipso jure debet. & tutus eth ne exigatur cxceptione perpetua . veluti doli mali . vel pacti conventi per tui, vel iurisiurandi, vel rei sudicatae, vel etiam Senatusconsulti Macedoniam: ut patet ex taesi, de novat. Quoniam qui exceptionem habet iustam, nee ah aequitate naturali ahhorrentem debitor esse desinit . ut in hoe libro Julianus Marcellum notasse proponit . I. Marcellus 66. Dreo illam Quod de notasse opinor in hae quaestione.

Ad F. Si pecuniam mihi Titius dederii asA- ulla stipularione , ea tamen condilione . hi tune demum mea fieret, eum

Seius confia factio esset: sive furente eo, si ve mortuo . Sestis consulatum ad exi fuerit . mea fiet. Ad I. Sed si quis donaturas mihi pecuniam dederis adimi. Mad me perferret et in ante mortuus erit, quam ad me permservi et asti seri pecuniam domitii mei eonfiat .

S Equitur in L r. de don. g. s pectiniam, qui simul legem

diis est, ct interpretandus cum epen. qui sequiture ut Ex utriusque coniunctione intellieuur , multum interesse, ut tum Titio pecuniam dederim sub hae conditione, ut Tiatii propria tune fieret, cum Sejus consul factus esset et an vero pecuniam Titio dederim, id est, tradiderim perferendam ad Sesum, cui eam donare volebam e priore casu p eunia fiet Titii, etiamsi me mortuo Sejus consulatum injcrit, etiamsi post mortem meam Seius consuI factus fuerit . Idemque est, si me collapse in furorem, me furente. Ut mis, legitur in Florentinis, ct in Basilicis Sesus eoasul factus

fuerit. Furiosus mortuo comparatur. L pem . . rem rviam hab. comparatur certe dormienti, eum ejus consopita sit

mens, L I. s. t. de aeqviri poss. I. xv viam . q. ssemus . densum S usurap. Et ut poeta quidam ait e consanguineas I

thi sopor. Conditio autem illa ,s Ditis eonsul fasias fierit.

sub qua dominium pecuniae translatum est in Titium erucinodi est, ut quocunque tempore impleri possit, etiam post mortem , aut surorem donatoris . de impleta dominum pecuniae uelat eum, qui sub ea conditione pecuniam accepit. Ex quo de aperte colligitur, ut & ex I. 3 g. g. i. de acquiri posse s dominium sub eo stione in alium transferri posse. Dcut possessionem . Dominium autem in hae specie transis ferri impleta conditione. puta . Seio consule facto post mortem donatoris . certum est. si impleta suetit conditio ante aditam hereditatem donatoris r quia hereditas jacens ,

id est , nondum adita , destincti perlatiam sustinet, L hereditas , de ac vim rem. dom. Post aditam vero hereditatem impleta conditione, dixerim, siue voluntate heredis, cui Pe- cliniae dominium per aditionem iam acquisitum est. ad eum , Qui deiunctus sub conditione pecuniam donavit,

232쪽

In Lib. LX. Digestorum Salvis Juliani. go a

suspendit actum e articulus, tit . facit modum . Nihil est praeterea in I. r. Transeamus ad i. ig. iv.fes quae ex eodem libro . cimus duo tantum themata explicabimus. domi nium transferri non polle : Et est verissimum . Nam Atat etsi invito herede transieratur . hoc tantum favorabiliter receptum est uno casu . veluti in causa dotis . . si ego. s. s res . de , r. dos. Haec de praete casu e Polletiore casu, si vita decessero, priusquam Litius, cui pecuniam pers rendam tradideram ad sesum , cui eam peeuniam donare volebam . di poli mortetn meam Titius pecuniam pertiae rit ad Sesum, non persicitur donatio et quia morte mea mandatum . quod Titio dederam . expiravit . iuxta regulam juris . Hoc loco recte . & Graeci . di Latini notant. aliud esst dieendum , si Titio non mandaverim . ut pecuniam perserret ad sesum: sed si Titium interposuerim i eique priori pecuniam dederim. donaverim, vel quo alio genere veluti crediti nomine pecuniam Titii propriam secerim , quam scilicet postea daret certo tempore , vel redderet Seio . cui donatum volebam . post certum illud tempus e per interpositam personam donatio consumitur , &hoc amplius etiam ad tempus .certum dominium trans se cur , quod post tempus certum migrat ah uno ad alium , . q. hoe iit. I. hs heressitas . de Iet. r. L 3. c. de don. qua sub modo . Hoc vero casu , etiam poli mortem meam Titio pecuniam numerante Seio . donatio mea persecta esse videri

potest, L hoe jare. s. si qtiis dederit. Me iit. I sed interim ,

s. mirigvi , de donat. inter vir. o uxor. Ad s. ult. Titio decem donavi ea conditione, tit inde Stichum Di emeret. suaero . evm homo , antequam miretur , morisitim set et an aristia actione derem reeipiam 3 responsa : Facti magii, quam ruris Paestio est. qam decem rato in Me dedi . tit Stichum emeres. astri non daturus et mortuo S icha , transmona repetam. Si vero alias quoque donasvrvs Titio decem. qtila ivuerim Dictum emere proposueris , dixerim, in Me me durare . M S ietam emeret et ea a magas donatio

nis , quam conditio danda pectinia . existimari debebit: ct mortus Sticho, pectinia a d Titium remanebit. ULtima qua ' h. l. his est. Titio decem donavi ea lege. & conditione, ut ex ea pecunia sibi Stichum emeret. si Stichus mortuus sit, antequam emeretur, quaeritur. an aliqua actione pecuniam Titio datam repetere possim 3 Et hane ovaltionem Iulianus ait facti potius esse , quam piris, id eii, deduci in hane quaestionem potius quid aetum sit inter me,& Titium . quisve meus animus fuerit, quam quid juris sit. Ex eo enim potissimum hae in causa quid actum sit, ius pendere . Denique in secto jus esse positum . Nam n Titio decem donavi hae mente. ut Sti hum Demeret, quo maxime inditebat, non ut in aliam, quam vellet rem consumeret a si igitur non aliter mihi animus suerit Titio donandae pecuniae. quam si inde Stichum emeret. ae proinde si conditionalis . sive modalis donatio fuerit, mortuo Sticho. antequam emeretur, repetam pecuniam, quam Titio dedi, condictione sne causa , vel condictionecti rem dati, re non secuta. At si Titio . cum vellet emere Stichum, im donavi, quae ei utique donaturus erametiamsi is Stichum emere non decrevisset , dieendo me ei decem donare . ut Stichum emat, non videor conditionem inmiseim donationi . sed causam tantum donationis expressiise , Et hoe igitur casu mortuo sticho, antequam emeretur, a que adeo Sticho non empto . donatio pecuniae revocari, de repeti non potest; eausa donandi donationi non cohae et . . t. eum taee, s.fallam e fam , de renae est demon 3. Conditio . Duel modus sane donationi cohaeret, vel euicunque alii ne- notio, cui adjicitur. Denique, ut sublieitur in L q. si rausam tantum donationis exprimere voltui, cessat condictio .n eonditionem donationi adiicere volui. motivo Sticho, antequam emeretur . conditioni loeus est. Itaque causa Ionge aliud est. aliud conditio . Causa quid est y Ratio donandi . . quae neque donationem suspendit, neque moratur, aut contrahit, vel coarctat. Conditio vero quid est e mellaeo modus, qui donationem contrahit, non conditio, suae suspendit quod astitur, sed quae contrahit. Et ita saepissime conditio accipitur pro modo. l. liberto. g. I eiu , de annias Dr. L Maevia. de manum i g. lectum. I. Titia cenavim , s. I. de

eotiae in demona Articulus , si, iacit conditionem, quae

Ad L. xvlli. de Mortis causa donation. Moriis cava campimus non iunc solvim , cum quis Itiae mortis ea a nobis Danai : sed O s propter aueritis mortem id faciat, veluti squis suo, vel fratre suo moriente, domi Maevis ea conditia ne . tit . si convaluerit acteruter eoram . reddasvr fibi reses decesseris , maneat apud Maevium. I Nitio docet, mortis causa capionem c titulus est in iure de mori. causa don. di rapion. mortis causa ea pionem . inquam , latius patere , quam mortis causa donationcm . Nam& motiis causa donationem, mortis causa capio contiisnei, si quid sorte tibi do lavero . ut si mihi superviveres. id tuum pleno jure fetet e sin ego superviverem tibi, ut donatio nulla esset. Quae ita sit donatio . donatio causa mortis dicitur. & continetur etiam sub appellatione mortis causa ea pionis:sed & multa alia mortis causa capio continet. Nam & quod propter altet ius mortem alicui donatur. puta hoc modo et si filius ineus . qui deeumbit ex motho . Occubue iit. Maevio dono centum aureos et ia convaluerit. Maevio nihil dono. Quod , inquam . ita donatur . de capitur . mortis causa capio est , non mortis causa donatio . Qua in re etiam Julianus teilis adducitur ab Ulpiano in I g. in h. hac iit. Continet enim mortis causa capio , quod ne donati .me capitur propter mortem alterius, ut quoaheredi seripto dat futtilibet . uel legatarius conditionis , sub qua libertas . vel legatum relictum est implendae gratia . vel quod heredi dat creditor hereditatius . ut adeat . vel quod testamentario heredi , veluti pro pretio hereditatis , substitutus . vcl legitimus heres dat, ut non adeat,d. I. g. 1 I. O si. g. De domi ove. hre est. Ad g. Si donatu ius mihi monis ea D debiliorem ivtim creditori meo delegaveris r odin modo rapere videbor tantum pecuniam , qtianta a crediIsre meo libervivi saero . sues s ab eodem ego si piuartii stiero et evienus capere exissimantas ero. Qientia deicior solvendo fueriar nam eis convaluisset tredi ior , idemque donasor et condictione . avi in Iactam actione .d litoris obligasionem danIaxat reciperet.

S Equitur in V. i. h. I. Donationem mortis causa recte

fieri, si , cum ex morbo decumbetes & mihi centum donare velles mortis causa , debitorem tuum , qui tibi debebat centum . delegaveris creditori meo, cui ego tantuniadem debebam e ciuia hoc genere a creditore meo libetasti alium vice mea dehitotem ei dando in centum . Et a te igitur accepisse videor centum mortis causa. Et ideo si conva luetis squia convalescentia mortis causa donatio revocatur. .non omnis, de re, ered. l. cum Pis, de cond. eavisa data) con dictione ob rem dati te non secuta a me repetes centum .

I. 3 s. s. nec sibilavere , hae tis. Quo si hic est alius ecisus ditu mihi ipsi delegaveris debitorem tuum , animo donandi mortis causa, ut mihi debitor tuus promitteret. & solveretio, quae tibi debebat. & ab eo propter eius inopiam non potuerim extorquere nisi triginta . non videor abs re mortis causa cepisse, nisi go. de si convalueris, a me per condi gionem ob rem dati, vel, ut ait. per actionem an hetiam, quae utilis actio dicitur in L 3 o. hoc iit. A me, inquam, hae, vel illa actione recipies tantum nomen debitoris tui, qualecunque, id est, idoneum. vel non idoneum, id est, uti rem ex stipulatu, quam in eum habeo. Hanc tantum tibi cedere debeo actionem . revocata donatione rausa mortis.

xt in hane rem prolatis sere iisdem verbis Julianus testis adducitur, in I. si . s. i. - iit. 1 Cam. Ad g. Titia ri rographa debitorum Dorum septigii. edi Mae vii donatura illit. Ageriae dedit : ct retavit eam, tis ea pDeest se illit dare e F eonvat isset, Mi redderes: morte serasa, Maevia Titiaerula heres extitis. Ageria arulem vi rogata eras. si retrapha Senitio. in Maevio supra tripeis D i. quo ritur: s Maevia heres Ammam, quae debebatur ex chirogra

233쪽

Comment. Jacobi Cujacii

Di, supra scriptis petat . vel ipsa chirographa r an eate Aptione excludi 'cu , respondit . Maviam . vel pacti convenat . vel doli mali extrarione Ammoveri posse . Restat ex L ig. de mori. eatis donas. s. pen. O tili. P nultimi haec est species: Sempronius cum graviter

aegrotaret, chirographa, sive cautiones debitorum suorum .ptimi. S secundi, tio dedit in manus, de rogavit eum, atque adeo mandavit ei. Verbum oro, vel rogo mandatum sa-cit , L I .mand. virgit. Idem orans mandata dabat. Et retro manda est verbum precarium, non directum, aut imperativum ce nen pas coramander, e estprier Quod nihil aliud

significet, quam rogo. Titium, inquam, rogauit , ut si ipse ex illo morbo: quo adficiebatur, decessisset vita, superstiti. hus debitoribus primo. & secundo, illis chirographa sua . redderet e sin vero convaluisset, ut ea tibi redderet. Mor tuo Sempronio filia herede relicta . Titius ut rogatus erat, chirographa reddidit primo, & secundo. Quaeritur . si filia heres Sempronii petat chii rapha ipsa . vel summam . quae chir taphis continetur actione si certum petatur de chirographis r an exceptione aliqua excludi possit 3 Et ait, excludi posse exceptione pacti conventi e quia Sempronius, qui chirographa mortis causa donavit debitoribus suis, per interpolitam personam convenisse videtur cum debitorihus

suis . ne ab ipsis aliquid ipse peteret , heredesve sui. Hie

enim est etfretus redditionis chiroeraphi. l. acie pati.I.8 . . si ita mi legastim . de leo l. L .c. de rem son. pign. Hic dein mum est effectus redditi chirographii ut tacite inducat pactum, quod Graeci interpretes vocant br-- - . quod obligationem remittit. Cum exceptione autem pacti conventi semper concurrit exceptio doli mali, quod dolo ma- CIo faciat, qui contra pactionem petit, ut plane liberum sthac, vel illa exceptione uti di se defendete. Hoc vero Iuliari te sponsum etiam Ulpianus refert in l. s. g. i. de lib. ter. tibi tamen corrupte tribuitur libro D.cum sit tribuendum in ut patet ex hoe lino . In vetito literarum . quibus hic tu metus designari solet, hune peperit errorem. Quod uero in specie proposita morte Sempronii mandatum non

issolvitur. quod dederat Titio. contingit primum ,

quia tabularum , sive thirographorum dominium transferis

cur in Titium, ut .hoe jure , s. is isti Ih. nox. Quod in hoc s. penalaec verba indicant , Titio dedit. Date enim est proprie dominium transferre . Deinde quia de si ritici rabulas, sive chirographa tradiderit, non dederit. s . inquam . Titio tantum ut ministro hae in re usus sutat, ut . s quis Titio . de Iet. 1. Ieg. Stilpicitii , de donat. inger viris D

vidior. Mandatum moltc mandatoris finiri non potest, quod mandator contulit in tempus Ortis suae, nimirum ut post mortem suam . primo, de secundo , si se vivendo supera sint. Titius redderet chirographa . I. I. AD M. ut a me restituta est observat. a. cap. 38. de certatim postea omnes

approbavere.

Ad s. Qui hominem ndo nomine . vel alias ob irarum momiti cavis, aeteperit e ramum cepisse intelligensis es, quanti homo venire potuisset. Idem in fundo, Di obligarus est, o servari pinem . Ui pretium excurialur .

O Mnibus donationibus modum certum imposuit lex

Cincia . quae de lex muneralis aqvd Festum ea rati ne diuitur a Plautor quia utique modus exploratur, & ex-Ecutitur & cum quaeratur saepenumero in sure nostro, quantum donatum sit. ut in specie h.II t.cum quaeritur, quantum cepisse videatur is, cui servus . vel fundus noxae. aut dignoris nomine obligatus . obaeratus, obnoxius, mortis causa donatus est , quem Iulianus merito ait tantum repisse videri . quantum is servus, vel fundus uti nexus, vel no. di ius est . vel fundus uti obligatus est, venire poteste quam xi emi potest ab homine non ignato esus conditionis. amin tem etiam citatur Iulianus in L i. s. s heres, ad Senarasi

JACOBI CUJAC IJ J Q

Ad Lib. LXL Digestorum SALUII IULIANI

RECITATIONES SOLEMNES.

Ad L. LI. Ad I . Falcidiam . me inter . tintim ab initio quasi thurile fuerit an eae alcidenti postea in eum casum permvenisset legas m . tii acto eum denegaretur .

VENIO ad LXI. Qira in donationibus causa mortis

lex Fale idia locum habet . ne plus scilicet donatarius habeat. quam ut quadran id est , quam ut

quarta pars bonorum heredi seneri t. l. i s .in princ. ad Ieg.Falci ius.Ceod latim paueri s. i.de legir. in donaticiniabus , inquam, enisa mortis e quia legatorum instar obtinent . non in donationibus inter vivos . l. tibi ita donatur . t. Seja , s. titi. de don. cati' mori. non item in mortis causa capionibus . l. i. Item s ita latas, O l. sa. acceptis, ad te Falciae Excepto casu len pen. c. eod. quia non ut donationes . ita exterae mortis eausa capiones inllat legatorum

habent, nee testamenti tute capiunt ut . i. g. si quis omissa eatis . l. Maevius , de cond. O demonstr. ob eam vero rem, cum in tractatu de donationibus incidisset mentio l. Falcidiae, ab eo tractatu quem peregit superiore lihro, mox Iuliano visum est ad tractatum transire de leg. Fal. idia . de quo est hic liber . Et ex eo pes mum I. si . ad let. Falciaequae Meet, ea legata, quae ab initio per se inutilia sunt vel quae ex aceidenti inutilia facta sunt . heredi imputari in quartam partem . quae propter legem Falcidiam apud eum rem

manere debetequia ea leg ita heres retinet iure hereditari ae si relicta non e cnt , Lii. in priae L id autem, infl. 2. . i. hoe tit. Ae sane si ea legata quartam expleant. caetero rum legata non minuuntur . ut ait L so. quae praecedit. id est . caeterorum legata non patiuntur Falcidiam . Tu alti

denti dicit, ut laetii fundus p.iii proae. Legati uni relicti sub conditione dandi heredi centum . legati , inquam . hinus conditionem ex aceidenti non dividi, non scindi, ut nuta si legatario plures substituti sint . & sui stitutionis casus eveneris , neminem eorum substitutorum ad legatum admitti, nisi totam Iecuniam heredi numeraverint: non esse satis.s paratus ut numerare portionem virilem. Tt est ea forma

loquendi ex Philos phis . ut cum Arist iteles dicit , alix

moveri per se . alia ex accidente , ut Macrobius vertit in Somnium Scipionis . Ut quae cum ipsa non moveantur, in eo tamen sunt, quod movetur, ut sarcina, aut vector qui scens in navi. Inutilia autem ah initio legata sunt. a quibus submovere heres legatarium poteli exceptione doli mali ut quae relicta sunt incapacibus, vel quae poenitentia actus ademit testator. Et similitet ex accidente inutilia sunt,quae in eum casum pervenerunt. ut actio eorum denegetur. t denegari utique dicitur actio etiam quae exceptione eliditur. s. in princ de iurejur. l. q. s. non solum , I. s. s. hae Sen itiscosiugum . ad senat se. Maledon. s. pen. I lii. suod emaeo, Di in aliena . In eum autem casum perveniunt leg

ta iure veteri . n liberis, aut parentibus heredibus seriptis, apud quos caduca legata remanere solent excluso fisco . si poli mortem testatotis legatarii ineapaces facti fuerint ante apertas tabulis, ut in frumentis Ulpiani ostendit utritemque legata relicta extraneis . Alio praeterito petente honorum possessionem contra tabulas , i. filium, s. si legata ,- s. iat. de let praest. Item legata testamento liberti extraneis relicta a patrono herede seripto . quae si hereditas exhausta sit legatis, lex Papia de jure patronatus irrita facit , ut media pals honorum liberti. quae est legitima patroni ex lege Papia . patrono salva supersi, ut in specie L

1. quae sequitur, cujus legis verba , quae contor uentur. mutantur . & vexant ut etiam interpretibus nostris perquam varie. tandem post multam . de prolixam longi temporis meditationem , non vere e omni asseveratione di ore , ita esse testituenda . Ex age Taurontim heredem infri

ruit si TIMI ; ctim duremos aureos in bovis haberet, Ieramet

hiis

Disiti od brum Coos le

234쪽

os In Lib. LXI. Digestorum Salvij Juliani. o 6

Lia tensum, extranea reliqua . quia extranea non praefat , IS A nec tamen id legatu is lege Ialeidia minui potes di quia illa rasum, inquit. pro cit suo ad rati venda solida . quae ei le- so. quae a Titio heres accipit, veluti pro pretio heteditatis, rata fiant. Quod vulgo legitur. Legavit Lia centum viginti, pio ptetio fundi. qui suius est in hereditate. heres imputat non convenit ullo modo cum eo , quod subiicitiir , filium . in Falcidiam . quali iure hereditario percepta. d. l. p. Olegatum solidum consequi sine deminutione : quia si filio l. lo. s. iameis. v. Quia qui pretium habet dimidiae par- legata essent centum vaginti, solida ea non consequeretur: tis hereditatis. ipsam dimidiam partem hereditatis habete eum patronum semissem illibatum habere oporteat . id est, videtur, pretio scilicet succedente in locum rei, I. si iv rem, centum. Verba quoque illa de legato extranei, quae vulgo de petii.heres. Muta, qui pretis, de Uufr Et valde placet dic leguntur, de inutio legati . importuna sunt e cum legatum serentia , quam d. .iameis iacit inter ea . quae eonditionis extranei non deminuatur. sed omnino non praestetur , ut implendae gratia sibi data heres aceipit, de ca, quae accipit semis apud patronum remaneat, quem lex Papia voluit pro pretio rei hereditariae. Nam si Titio sundus dignus amresei patrono ex legatis extraneorum, non ex legatis filio- legatus sit sub conditione, si heredi decem dederit. interis rum liberti, L .fupat . proxu. 6. I. si patranus . s quis Oimse veniente l. Faleidia . ex toto fundo heres Falcidiam detra D raca testum L i. s. quod amem . s quid in fratidem pa- hit, non imputatis Io.in Fascidiam, quae ei data sunt condi- ironi, ι.ε . pes vi pupilli, fitile. ad Trebellian. Quod autem tionis legato adscriptae implendae glatia, L . s. I De t. Sed post illa verba sputia ( demin iis legali 3 ait, ut Florentiae 3 si heres damnetur iundum dignum atavendere Io.decem seriptum est, quod extraneo prae,iat legatum , ex praecedenti. . quae pro pretio accipit. imputat in Faleidiam: atque adeo, bus legibus sta & si . de ex po trema clausula illius legis si nihil aliud sit in bonis, quam alia decem , quae in legatis r. manifestum est, in ea negationem deesse . Sie enim re- causa sunt, ex iis decem quae legata esse intelliguntur, Palis cito ibahit sententia Marcelli , qui est auctor d. l. s r. quod odiam retinere non potest, eum satisfactum ei sit, acceptis patrontis extraneo non praestar legatum, puta centum , quae aliis decem pro Pretio . quae accipit sane jure hereditario . non praestat extraneo . proficere filio liberti, exheredato Ladem veto ratio servatur , ut ostendit hoe loeo . in duo- scilicet ( alioquin non valetet testamentum ) legatis ei bus heredibus , de duobus fundis, quos solos testator incentum, ut nul a scilicet fiat deminutio legati filio relicti, bonis habuit . singulos dignos ioci ut Basilica expressim tit de similiter in L i. siclum . s. si legata . O s.ssit. de legat. notant, ava Lariti e rei a dire charan valant cent, quos, in praest. Quandoquidem semissem , quem extraneo Patronus quam , solos duos tandos in bonis habuit , puta tandum non praestat, imputat patronus sibi in Falcidiam. id est, in Cornelianum, de landum Sejanum: Nam si me, de te here- semissem, qui ex lege papia apud eum remanere debet . des instituerit ex aequis portionibus, de me damnaverit, ut semis est Falcidia pationi ex lege Papia, ut dieitur in con- tibi coheredi meo venderem fundum Cornelianum so. &sii tutione Graeca lustiniani , de iure patronatu te quam ego vice mutua . te quoque damnaverit, ut mihi Sesanum venis jam diu exposui. Extraneus testamento scriptus ex legatis et derea 3 o. lex Dicidia cessat et quia uterque noli rum unius retinet quadrantem tantum . patronus semissem , Lig. in fundi semissem habet jure hereditario, quem imputare d P. Osems Dis omissa causa testim. Et inde si dubitetur het in sale idiam, nimirum tu landi Sesani mihi I te uenditide falcidia . interveniat necne, extraneo praestatur cautio semiisem, id est,so.quae tibi veluti pro pretio numeravi. Et quadrantis, patrono semisu, t. i. s. ut . ih. seq. Et de his conita ego standi Corneliani tibi a me venditi semissem quidem hactenus . Unum adhue tantum addam , de lege aeque haheo , id est, s o. quae mihi pro pretio numerasti, de Falcidia etiam esse . quod ex hoe Iuliani LXI. Labitus no- quae imputo in Falcidiam, quasi jure hereditatio pereepta .ster praetermisit in L Ep. de tisti'. Omnium bonorum. Et is igitur semis, quem qiusque nostrum habet imputatur etiam pecuniae scilicet numeratae . de exteratum rerum . nobis singulis in quadrantem , qui propter s. Faleidiam

quae usu consumuntur, de nominum,sive cautionum usum apud nos remanere debet. Et sta explicanda est ratio

fructuin legari poste . quod ex Senatu stolis i. i. it, 3. do responsi propositi initio hujus legis,quae erat satis obseuta.

tis r. e . rem L go. hoc iit. verum additur haee exceptio , - - - - - ---

nisi excedat dodrantem, vel dodrantis aestimati emi qui, Ad I.Si quis heredem instiuerit rem, cui rogatus fuerat post ultra dodrantem lex Falcidia legare non permittit, ut eonia mortem suam centum restituere , in ratione legis Faltidiae firmat Li.is Uuffractus, hoe ita. centum decrere debet . quia se alias quilibet heres emitissetn hae centiam in aere alieno pone en tir .

Ad L. LXXXVII.Ad L.Falcidiam otii futitam Iolam in boni, o Equitur ius Dii, heredem . In ponenda, vel in ineundacen um relinqtiesvis heredem suum damnaverit ut etim quin- o ratione l. Falcid. qtiand ii sis venir a conte. certum est,quaginta Titis venderere non es existimandus amplius, quam bonis , quae reliquit defunctus, ante omnia deduci aes ali quinquagineta legasse. Ideoque lex Falcidia locum non habet . num defuncti: quia ea tantum bona reliquisse intelligitur . Aci Isalcm si is, qvii duos sandos in hori , eentura haberet, si quae supersunt aere alieno deducto: quandoquidem 'uae me.-Titim heredes instituisset, O damnasset me, ut Tiria debemus aliis, in bonis noliris non numerantur. Ergo h fundum comessantim suinquaginta venderem. contra Tia nis ante omnia deduei debet aes alienum defuncti . etiamnum damnasset, ni miti fundum Sesanum qui unania Mn- id quod heredi deiunctus debuit , quamvis ipso jure aditi deret et non animasieris, quemadmodtim lex Falcidia laesim ne confuse sint actiones , Ls. c. h. t. Itaque si testator fi- habere post: ctim tirfrque heredum tinius fundi partem dimi- deicommissum heredi debuit, ex alieno testamento nimidiam hereditario jure habitvirti, si , in qua padi, dimidia he- rum . quia alieno testamento rogatus erat, post mortem redit nis est. Nam certe, qtii damnatus ias sim Cornelia- suam ei centum restituere , illud fideicommissum heres denum vendere, Sejani fundi partem heressitatis jure habet. ducit bonis, uti c. eod. iit. quae de fideicommisso lo-Item qui damnastis est Sejantim fundum vendere, partem n quitur nominatim , quia , inquit. Julianus hoc loco . etsi corneliani Anda hereditario jure resinet. -- alius quilibet extitisset heres defuncto , non creditor e iuncti . fideicommissum illud veniret in computationem AD initium l. 8 . notandum est in primis, heredem . ceris alieni, quamvis obligatio ejus aditione confusa stein Falcidiam ea tantum imputate, quae jure heredi- quia consulione non tollitur penitus naturalis obligatio . tario capit, ut definitur in I. in quaestam . in h. Me ih. non sed manet ad aliquid . vel ut in computationem aeris alieni quae jura Iebati, vel fideicommissi, non item quae conditi, venire possit , quod aditione consulam est. l. debitor , adnis implendae causa ei dantur a legatariis, vel statvliberis. Trebelliam Hoe vero ita prosidit c nec enim haec exceptio quae mortis causa capere dicitur . Unde . si, ut proponitur omittenda est ) n non compensandi fidei commissi causa . initio huius legis , qui unum tantum landum habebat in . debitor fideicommissatium heredem scripsi. Hoc enim

honis dignum centum, paverit ratior agellit heredem . casu heres compensare debitum eum hereditate debet et suum damnaverit, ut eum uandum venderet Titio so.leg, nee id potest deducere in ineunda ratione LFalcidiae, i. D. tum viam, L D. g.uli. delet t. de in legato videntur esse Din Me iii.Le. c. de heredan is end.1csidua so.quanto plugis fundus est, l. o. s. vendere, hoc iis. Tom III. Tm. Ce i Ad

235쪽

Comment. Jacobi Cujacij

M F. Si tu ex parte quarta, Titius ex parte quarta herede pristi fueritiae , deinde iv ex parie dimidia heri, instituetis,eria sub eo .ditione, di legara, item libertiues data berinae

pendente eoniugione , liberiales comperent, legata tota nais satanitidi . via sive eonditio extiterit te herede e sente .

iraque vadem, sive conditio defecerit, tu, in Titius heredes Filii . Lege Faleidia , si hoc quaeris . an e Rende conditione mi s t r quadrans tuus. in sequi, vique ita pro dodrante ratatio ponenda est cum his , quibus a te pure herede legarum est, respondehimus , miseeri daas surges .

S Equitur sin tu ex parte Species haec est: o & tu pure

heredes instituti sumus, singula ex quadranter deinde tu ex residuo semisse eodem testamento heres institutus

es sub conditione aliqua . puta si consul factus fueris . vel Bqua aliae libertates in priori institutione utriusque,& eod testamento directo datae , statim competunt e de legato quoque in priore institutione utriusque, quae pura fuit statim data tota praestanda sunt, vel communiter, si ab utrique relicta sunt, vel separatim,si separatim quaedam a me, quaedam a te, praestantur statim , ut dixi, etiam pendenteranditione posterioris institutionis e quia sive extiterit

conditio , tu ex dodrante tares eris. cons uncto quadrante semissi: ex eonjunctione quadrantis, de semissis sit dodrans. Ego vero ex quadrante tantum heres ero . Sive defeceriteonditio posterioris institutionis, ego. & tu heredes erimus singuli ex semisse e quia accrescit nobis ex aequo . l. inser-dum, s. i. Viber homo, sis i a scriptum . de her. inst. Et nota quod ait. libertates competere , lcgata prael ari. ut L fidio assis ratio haberet solida legata practaremur . Sed Me ita veram est,si ruitis anteqtiam patri heres exictorea decessis fetati vero patri heres Dii : non ampliora legara debet simis riuus . quam Pitas pupilius oti altis stierat: quia non suo nomine obligatur seu de acti pirum litistii nihil amplius quam semissis dodrantem praestare nec se habiai . Ad s. od si extranei heredis setas testis legarui fuerit, isqve pilio, a qtio nihil legasum erasi ex stigmititione heres rariterit poterat dici. geri legata di perinde agendumae si milibet coheredi sub nurus suis et eoque omittente hereditarem, ex aFe heres emi isti: ati a semper substitutui rationem legis

Falladiae ex Pantietate honoram, Pae patre reliquerit, ponet.

Ad s. Eadem dieenda sunt . , ct parer duos i tiberis herede, inflittierti, o essem invicem fiat utierite deinde jure substitiationis ad alteram hereditas reciderit, in legis Falci aesae ratio habenda A. Q Uem Iulian.coepit tractatum de commixtione,& co tributione portionum esusdem hereditatis. & legat rem ab eis portionibus relictorum in fin. fu prom Deum persequitur in s. vi situm, di sisti. s itis variis speciebus. Ac primum quidem in h. g. species est eiusmodi . Pater filiumlam. impuberem ex semisse heredem instituit, de Titium extraneum quendam ex altero semisse . a filio autem legavit totum semissem, quem ei adscripserat, atque ita filii semissem exhausit legatissa Titio nihil legavit.Titii semis intactus iis libatus,& integer apud eum remansit.Eu dem vero Titium pater silio impuberi substituit in secundum casu me quae substitutio pupillatis. Ae pupillare testamentum dieitur: in hune seitieet casum: s filivis mihi heres praeterito e inis p.reii. neque enim directae libertates pra- C erit.& intra quartum decimvim a num vita decesserit . Qui latitur ab herede,sed a testatore solo, a M His Ave protinus

proficiscuntur, ut tutelae, L . de te latis. Uel ex tet amento

so protinus sine heredis facto, stat. I I. D sint. reh. per

sdeicomm. relict. Legata autem testator dat ab herede suo,

re quata inter sata heredis sui persona , L et r. si q- - .ea a te i. Heres autem ea praeliat legatariis petentibus ea actione ex testimento . Unde S in definitione legati non male quidam addunt, ab herede praemuda. Et jure olim,m

titoque a solo herede legatum relinqui potuit, non a lega tariis, vel aliis, ut est in princ. Muci tit. Inti.desngulis rebus per fideicomm relict. In specie autem proposita sis extiterit conditio posterioris institutionis, Julianus adiicit, misceri

semillem eum quadrante, misceri utramque institutionem ..ut l. t .ss penan fiftip. atque adeo misceri etiam,& contribui casus, de hunc complectitur ex confectura voluntatis P

terras filius mihi heres non eria quia in substitutione pupillari tae ite inest vulgaris , de in hae . ii fiat filiosa mil.imp heri. illa vicissim. ut in I. q. Ap. de vulti ultrii. L q. c. de imp h. s aciis sistit. Nunc si Titius patris hereditatem

adierit ex semisse,ex quo scriptus est,& mox existente casa substitutionis pupillaris puta filio mortuo intra pubertatis annos, semis filii, qui exhaustus est legatis iure substituti nis aecesserit semissi Titii, qui utique accedere intelligitur, etiam invito Titio, eum Titius ex institutione adierit , L quidam , cde T . delib. Quaeritur, an Titius solida legata . quae a filio relicta sunt, atque adeo totum semissem filii praestare legatariis debeat sine deminutione Falcidiae 3 Quod videtur , quia Titius semissem suum habet, ae reti- Iegata ab eod. hetede relicta in prioti institutione . de reli- II net integium. & amplius igitur quarta omnium bonorum. cia in posteriori. Qua pro liter interveniente i Paleidia, te

ex doutante quadrantem retinere oportere ex legatis omisoibus, hoe est. sextantem, & sicilicum. Sicilicus est quarta pars unciae r & sextans. ac scilicus quarta pars dodrantis. Mo autem ex meo quadrante retinebo semunciam. & --licum tine de e tince, O im quari d utice. si utriusque pars

exliausta sit legatis: aut si tua dumtaxat, non mea tibi selii Falcidiae beneficium competit. i. in fluviis, hae iit. Et abhoe quidem hoc loco incipit Iulian. tractare de contribuistione legatorum, eumque tractatum persequitur usque ad

finem huius i. 8 . Nullus eo disticilior est in lute Ioeus .

Contribuere est commiscere . conferre, confundere, communi calculo subjicere omnia legata. & simul omnia componere, computareque, cum de l. Falcid. quaeritur locum .

At Iulianus ita distinguendum censet, aut silius patri heres extitit, priusquam intra pubertatem, id est i A. annum vimeta decederet, aut non. Si neres patri non extitit. de moris tuus suerit intra annum I atque ita locus fuerit substitu

tioni vulgari. quae pupillari ineste hoe Gla,cum duo semitases confundantur. de contribuantur, semisse nimirum filii accedente semissi Titii. atque ita as perueniat ad Titium. id est, tota hereditas patris, aequum est in ponenda ratione les Falcidiae haberi rationem totius assis, qui totus perate viat ad Titium. Quae ratio si ita habeatiir,sane legi Falcidiae locus esse non potest . & semis . qui est in teratis, solidus legatariis erogandus est . cum apud Titium,ad quem totusas pervenit. remaneant duo quadrantes, id est,altero tanto amplius, quam l. Falcidia heredem hahere velit. At si filius nabeat, necne, de quatenus locum habeat. omnia, inquam, si ex semisse heres extitit patri,quae est altera pars dili incti legata. quae tabulis paternis . & tabulis pupillaribus relicta sunt. quae testam. & codicillis,quae in institutione. Be su stitutione vulgari, quae in institutione pura . de conditi nati ejusdem heredis ex variis portionibus scripti. Et hunc

quoque tractatum nos deinceps persequemur .

Ad LQui filium suum impuberem, Titum aequii partibus heredes ins itierat. a Filio totum semissem luberas. a Titio nihil: O mitti filio stimisuerati si aestium et e cum Tisias ex inmititione adisses, tibere is moritio. ex substitu-

rvme heres extitisset: quantum legatorum nomine praestare debereti S plaetiti. solida legata eum praestare debere. Nam

consus duo emisses essereret,ia circa Ietem Falcidiam totius

nisi deinde intra puhertatem decesserit hoc ea su in pone da ratione Ieg. Falcidiae non habetur ratio totius asta, sed semissis tantum, ex quo filius heres scit plus est,quique legatis exhaustus ad Titium pervenit iure su itutionis pupillatis . priore ea su Titius intelligitur patris heres eme ex asse. Hoc vero posteriore casui partim hetes filii ex testamento pupillari, partim heres patris ex testamento Pater no. Tet quatenus heres filii esse intelligitur ex legatis a filio relictis detrahit, de retinet quadrantem . id est . sesquium eiam ex casu vulgaris substitutionii Tithis heres fit patris: ex casu pupillaris . heres fit filii. non patris. Et ex his omnibus. in hae quaestione substitutionis, Doctores non male duas conclusionestatuunt. Una haec est, si potito exha

236쪽

In Lib. LXI. Digestorum Salvij Juliani.

sti, ut portio filii in hac specie accedat integrae ex subiti tu- A portiones hereditatis paternae e separandos esse semia sectione vulgari, adde . vel etiam sure accres endi. I. g. Meiit. consutioni utriusque portionis .sive motrihutioni locus est. Altera reo haec est et ii portio exhausti accedat integrae

ex subiti t. pupillari , contributioni locus non est,sed separatim habetur ratio portionis exhaustae, legatotum ab ea portione relictorum . His Iulianus adtonit motrarium casum puta. a silio patrem nihil legasser a quo ante posue rati patrem totum semissem legasser a Titio legasse totum semilae mi ex quo eum heredem scripserat . de Titium filio heredem extitiue ex substitutione pupillari. aut vulgari. nihil reserti quo casu Titius proeliat solida legata a se relum. cum assem obtineate perinde atque si (ut ait) non Alio testatoris sed alii cuilibet heredi extraneo adjectus fuisset

heres, de ex repudiatione coheredis . pars coheredis vacans, sive deficiens suae parti accessisset ex substitutione ful- Bgari portio enim, quae ei accedit. auget legata a se relicta. Et ratio I e est. quia semper, id est, sive aecedat ex vulgati, sive ex pupillari substitutione, substitutus taleidiae rationem ex quantitate innorum , quae pater defunctus t liquit mortis tempore ponit, ut s. seq. Atquin ea quantitas honorum. quae suit mortis patris tempore. suffieit de legarit, de l. Falcidiae . Ergos. Falcidiae foeus ei se non potest . Denique legata a Titio relicta auget pars filii quae ei accedunt,cuiuscunque substitutionis fure e contra Iegata a fi

lio telicta non auget pars Titii, cui pars filii accedit furesubstitutionis pupillaris . Unde Doctore i idem etiam recte

hane conel. eniciunt: si portio integra, Se illibata ex subli tutione vulgari, aut pupillari accedat exhaustae, nitibu tioni locum esse . Addit Iulian. in extremo husus s. idem prorsus esse dicendum, si nater duos filios suos impuberes Camuis partibus heredes instituerit. de invicem substituerit: quae substitutio mutua, sive reciproca. , vulgarem complectituti de pupillarem, M. de vult stati. Et potet late iuris duplex igitur substitutio est . sive vulgati pupillaris, ut Theophilus noster loquitur . Nam de hoe casu si vulgaris substitutionis jure portio unius ex fratribus aecesierit aliateri. solida legata. quae ab eo relicta sunt, alter praestabit .

quasi heres patris ex asse . Sin vero jure sub itutionis pupillatis . ex legatis a fratre deiuncto relictis . quasi hetes fratris detinet quartam partem . Quod si portio statris suis perstitis d contrario exhausta sit legatis . portio autem deis iuncti fratris sit integra, sive vulgaris, sive pupillaris su sit tui. jute portio integra superstiti accesserit, cujus portio exhaulia est, solida legata praestat,quae a se relicta sunt sive non confundendos , quod hic s. qui fidium . cuius auctor est Iulian. refelli tria quo definit ex sententia Cassii, S recte, quae refertur etiam in Q g. s eois redi cum ipse csianus fuerit 3 confundendas esse utrasque Imrtiones incompotatione l. Falcidiae. Quamobrem existimo in d. s. si eo redis . non Trochla esst legendum . sed Casio . Cassio videlicet adiensisse Iulianum . qui & ipse Casaianus erat, cujus etiam sententiam Paulus in E .s raheredis . ait probabiliorem esse . addita confirmatione ex decreto D. Antonini, qui judieavit utrasque portiones confundendas, de contribuendas esse.

Ad I. Qui filios impuberes duos halebas. aegertim heredem in Aluui alterum exheredavit et deinde exheredarum institurofus iiivire ae poclea exheredato Maevium , O aleo legavit: in exheredatus fratri impuberi extitis heres: deinde impiabes decessu et eum itidicio patris famaates paternae per e Iam heredatariam ex sub titutione ad eum perveniam . pstes dici erata as eo restia prae lunda esse habita ratione legi, F eidiae ia hi, Mia . quae pater mortis tempore reliquerit. Nechiae eontrariam est, quod cum ex redvis parer letatum d deria, bili mogii fiassumus se sit illigabitur,quia ea casu non hereditatis paternae partis, ea legatum ad eum pervenit. Diret aliqui e siud ergo, si raberedarus filiis non eae substi-iurione fratri Dis heres exiit erit, sed avi lege. avi per inseraposi am personamivique ira impubes deeesserit, sic quoque exissiimandus erit , Et vitis luvia debere e minime . Nam quantum intertia , exheredarei filiai eae Iubilitatione fratri sua heres existur, an alio modo, vel ex es apparet. qvsd alias ab eo derare pager pota I. alias non Mevii . Est istur rationi congruens, ne plus juris circa personam stallistiti te; Zaior habeat quam hanervi in reavit eum sub tituebas

S Equitur sa; istas. m. Sciendum est patrem filiosam

impuberi exheredato facere posse testamentum . seu substitutionem pupillatem in hune casum:li intra i . aetat. annum vita decesserit, quod ipse sibi testamentum facere non potest, moriens intra eam aetatem patet id ei facit jure patriae potestatis, etiam exheredato . l. i. g. pen. de vulg. i. Plaeterea sciendum est . a filio impubere exheredat vela substituto exheredati, relicta legata non valere . I. ab exheredatis, tag. de leo t. Quod utique vertim est, etiamsi

quid fure legati ex testamento patris exheredatus sit con-ecutus, i mutis ha. s.s miles, de te iam. mil. Fideicommissa retentione tale idiae . At modo excutiamus , quae huic sen- ri autem ab exheredato, eodemque legatario relicta valere ,

tentiae obsiei possunt Primum , quod ait ex substitutione vulgari, portioni filii commixtam portionem Titii legatariis , quibus a filio totus semis itisatus est, proficere, ut Talaidiam non patiantur. Et augeri igitur legata a filio relicta. Objicitur l. i. De Dot ex sub liturione . sv me iii. quae in posteriori parte legata relicta ab eo , eui coheres vulgariter substitutus est . exiliente casu substitutionis . id

est. eo omittente hereditatem. augeri negat. Ae post multam. & variam mentis meae huc,& illuc agitationem,& curam . vix tandem animadverti , ita responderulum esse r in

Q s id. quod ex stis Titiuione , ab utroque herede relicta es.se legata, nee legata ab eo . qui omittit hereditatem relicta, aequum esse . aut rationi congruum . ut ea solida prins et coheres, qui ei vulgari modo substitutus est . a quo etiam alia legata relicta sunt,sed contribui utraque legata, -& si excedant dodrantem utraque pro rata deminui opotis tere, ut l. ii. Imastum. Me tie. Cum tamen ex diverso Ie

gata a coherede codemque itastituto relicta is solida prinstet . si substitutio vulgatis ei repleverit quadrantem omnium honorum et quae est sententia prioris partis L . id, quod ex Abst. In hoc autem Squi filium a Titio coherede. eodemque substituto ponitur nulla legata fuisse relicta:&ideo legata a filio relicta Titius Haestat in solidum, consum suo semisse qui apud eum remansit integer eum semisse filii penitus exhausto legatis Et habita igitur ratione totius assis, ut in d. l. i. g. se coheredis . In quo tamen s. quod non est omittendum o Julianus dicitur assensisse Procu- Io . qui existimabat se parandas esse , non qonfundendastaoheredi quod se heredem, de vula. Alti. non etiam relicta I substituto eius . ut lustin. definit L cum quidam . c. de Iet. Legata. aut fideicommissa relicta a substituto exheredati, ejusdemque legatarii non valeret cui definitioni ad iungendae sunt duae exceptiones. Una haec est:Nili si idem substitutus & patri heres fuerit ex parte aliqua . quia hoc casu & a eradu substitutionis ab eo relicta legata, re fideicommissa valent, de debentur . Li i. gaui. h t. Is filius, qui patri, de vaeg. sub t. Altera exceptio haee est Nisi ad substitum exheredati ex judicio patris, bona ipsi, quae pater res liquit mortis tempore, per causam hereditariam, ex suhili- tutione pupillari pervenerint. Nam ct hoc casu placet. l galain iideicommissa a substituto exheredati relicta de&ri. ad quem bona paterna ex judicio patris id est ex substitutione pupillari pervenerunt. Idque est. quod proponitur

in h. g. Finger pater, qui filios duos impuberes habebat in

potestate . unum heredem instituit . alterum exheredavit et

exheredatum instituto sabstituit in 1. casum, & Maevium exheredato e si fratre herede instituto praemortuo in aetate pupillati ex substitutione a patre sam . ad exheredatum

hona paterna pervenerint . , mox ab exheredato mortuo

ante pubertatem ad Maevium s Hoe rasu legata a Maevio substituro exheredati relicta debentur, salva Mae io Faleiadia omnium bonorum . quae pater reliquit mortis tempore, salvisque quod notandum ) bonis omnibus impuberi aliunde quaestis post mortem patris , quae substitutus h bete debet sipra Faleidiam honorum paternorum e quia hona illa adventitia sunt, non paterna , Io. o ii. quod

237쪽

risto, ins h. t. Multum igitur interest ex testamento pa- Attis legatum ad exheredatum pervenerit, & ah exheredato ad substitutum eius,an portio hereditatis.Nam si legatum, legata a substituto exheredati relicta non debentur i Siportio hereditatis, debentur. Legatum non est portio hereditatis , sed delibatio hereditatis , ut est in definitione Florentin hereditas ea demum esse intelligitur, quae supereti deducto aere alieno, deductisque legatis, . Nesennitis M. s. i. h. t. quia legata exeunt ab hereditate. de se funguntur ah ea Drorsus, . Sese sera corr. Ad haec quaeritur, an idem sit dicendum,s ad exheredatum non ex iudicio patris, de su si itutione pupillari hona paterna pervenerint fratre herede instituto, cui exheredatus substitutus est, praemortuo antepithetiatem et sed alio modo ad eum pervenerit hereditas , vel l .ir.tab.fratre mortuo intestato poli pubertatem sua

sinit ut substitutio pupillatis, vel si ad eum pervenerit per se interpositam personam, puta . fratris ipsius facti puberis , vel extranei heredis a patre instituti, qui testamento secto, exheredatum sibi heredem instituerit e vel per heredem

fratris,uel per strum suum aut servum a fratre heredem institutum i Et mox eadem bona exheredato mortuo imi uis here,ad substitutum ejus transerint 3 An, inquam . de noceam te aia a substituto exheredati relicta debeantur 3 Et

respondet, non deberi, ut I.vit. m. de Ieg. s. quia non directo facultates paternar ad eum pervenerunt ex iudicio

patris, sed per successionem citra iudicium ratris.Ad summum legata a sol,liituto exheredati relicta debentur si bina paterna ex substitutione a patre facta ad exheredatum pervenerint: & mox ex limili quoque subliitutione ad substitutum exheredati, non si alio modo ad eum paterna

bona pervenerint. Nam cum ex substitutione hona pateris ivia ad exheredatum pervenerint, legata ab eo relicta deis hentur e cum ex alia causa extrinsecus, non debentur. Neque vero plus suris aequum est, ut pater lubeat in substitutum exheredati . quam in exheredatum ipsum et vel ut plus onerare subititutum , quam exheredatum ipsum possit, ad cuius vicem substitutus propius accedit.

Ad I.ult. Cohetes putuo dartis, si pro parre Da legata habita

lex Faecla. rasione , prastiteri . deinde imputare moratio exstiuiittitione heres eximerit, oestas putia legasis exhau ruiesser, ex integro legis Falcidiae rario ponenda erige in contri

siti, legatis qtiae a, ipso,di quae a pupillo data fuerant par,

Maria bonorum apud eum remaneat luet enim stipitia here, existar, tamen ii rea leg. Falcidiam perinde ratis habetur.

ae si patri heres extitisset. Nec aliter an vutur legara quia sab ipso ultra dodrantem data fuerant et quam augentur, eum ex parte heres inclutirus . ct coheredi suo Iustitistis, degiis ranse coherede, legara habita ratione legi, Fastidiae, soliui deinde ex Uittitione alteram qtim e partem hereditaris

I Ransco ad F.ult. in s. tii filat, cui sane subjiungi de

his it F.ult .demonstratum est,conitibutioni portionum hereditariarum, S legatorum. locus sit necnc, cum portio ex halicta accedit integrae, vel contra portio integra exhaustae. In hoc autem I.ult. demonstratur, quid de contribu

cione dicendum sit, si pollici exhausta accedat exhaustae . Speetes haec elle Duo sunt heredes instituti ex muis partihus . filius impubes, de extraneus, qui de filio impuberi substitutiis est in E .casum:utriusque semis exhaustus est le- agatis. Et quia vulgo dicitur in singulis separatim heredibus

rationem sale. esse ponendam . i. in s tilis, h. t. vel quod idem est, legatorum rationem separandam esse, . I I. s.'a- sitim, h. t. s eodem modo extraneus, Priusquam existeret

casus pupillaris substitutionis pro suo semisse legata solvexit deducta Faleid. deinde ei ex substitutione pupillari accesserit alter semis , qui etiam legatis exhaustus est,ut in hoc g.ostenditur: ratio legis Falcia suam posuerat separatim , antequam existeret casus substitutionis pupillatis re tractanda est , S denuo ita ponenda . ut contributis, commixtisque legatis, quae ab extraneo, de quae a pupillo relicta sunt, quoniam totus as recidit in personam extranei . quadrans omnium honorum , quae pater mortis suae tempore reliquit, extraneo supersit.Nee obstat quod as, ut ait,

ad eum diverso sure pervenerit: nimirum semis quasi heredi patris ex telia mento paterno, semis quasi heredi pupilli ex testamento pupillari, qui, pupillo e medio sublato

in computatione l. Falcid. pro eo haberi debet , ae si patri heres extitisset ex asse, Li i. Is filio . sv. Idemque servarid et coheredi obveniente e heredis semisse ex substit. vulgari, ut puta si coheres coheredi substitutus sit vulgari

modo in eum casum Lil icet. si heres non erit, si heres esse noluerit , aut non posuerit e de deliberante coherede , cui sub stitutus est vel consultante de adeunda, vel repudianda he. reditate. ipse legata a se relicta ultro piaestiterit, habita ratione l.Fase Deinde ex substitutione vulgari hereditatem repudiante coherede , portio coheredis ei accesserit, quae etiam exhausta est legatis. Nam de hoe casu iterum ponenda est ratio l. Faleid. ut communi calculo subsectis tam se gatis a se. quam legatis a coherede te lictis,& collatis utrissque portionibus hereditariis. q. pars bonorum apud substitutum remaneat. Breviter ita concludamus ex h.g.ult. Si portio exhausta accedat exhaustae ex vulgari substitutione. aut pupillari, contributioni locum esse et & si qua fuerit s paratim ante habita ratio l. Falcid. retractari eam Cporte te, ut contributis. de collatis in unum legatis, ae portioni.tius utrisque, quartam partem bonorum coheres, ad quem eas rediit, habeat . Haec est sententia F. ult. adversus quem

his quaeri solete Quid opus fit confundi omnia legata, quae ab extraneo, de quae a pupillo relicta sunt, ut extraneus honorum habeat, cum jam extraneus habeat vi suae porti nis , quam antea deduxit, de nihil aliud supersit, quam ut etiam habeat quartam portionis pupilli, quam utaque sa- cile habiturus est etiam non sacta confusione legatorum pQuid denique opus st, quod potest consequi discreta r tione legatorum, & portionum, id consequi , aut indurere eonfusae Et est magna dubitat lo . At dico hoc fieri, ne hane

incurramus iniquitatem, ut extraneus minus praestet legatariis suis , vel plus legatariis pupilli, quam oporteat. Nam fi testator (opus est exemplo ) qui habeat goo. in honis .

extraneum,& pupillum heredes instituerit ex aequo e & ab extraneo lepaverit 3 . de a pupillo ros. separatim habita ratione l.Falcidiae iis, quibus relicta sunt a se s . primum detrahenda sunt i . quae sunt extra quantitatem portio nis suae o quae est tantum rota ) juxta s. vlt. Insiit. de let Falcid. Denique tute Falcissi ex Eoo. detraherentur so. ac praestaret I so. ae postea obveniente sibi portione pupilli, tantundem quoque praestaret legatariis pupilli, id est, is mi Consulim autem habita ratione Iegatorum . detractis ioci. quae sunt extra quantitatem bonorum, mox detraheret aliaio jure Falcid.& ex residuis so, legatariis suis praestaretigo. pro rata portionis 3 legatariis autem pupilli praestaretiro. similiter pro rata portionis suae vis aliarie, id est,seruata eadem proportione . quam testator ab initio constituit

inter utrosque legatarios, quae fuit proportio aestus larcum iis ab extraneo reliquerit goo. illis, a Pepillo Eoo. Ergo Neadem proportio servari debet in partiendis residuis 3 oo. ita ut hi habeant i 85. Illi ire. Igitur ne insutia fiat legatariis nee usta inaequabilitas emergat, melius erit extraneum. ad quem totus as rediit . quartam detrahere ex consulas . quam ex separatis legatis. Et his consequens est,ut dicamus legata relicta ab extraneo augeri per accessionem l orth

nis pupilli, de in h.fiti t. illis verbis: Nec aliter ametantur legata, qua ab ipso vhraim. Iulianum non negare, imo as- firmate augeri leuata extraneo relicta . si ex substitutione alterum quoque semissem acceperit. Et eam quoque obtem si separatim in sua portione posuerit rationem legis Falcidiae, postea obveniente portione coheredis, ex eventu apparere eum, minus debito legataris suis praestitisse . iso stilicet. cum praestare debuerit 18 & vico versa, postea existente casu substitutionis , etiam plus debito legatariis

pupilli coheredis praestisse, videlicet iso. quibus praestare

tantum debet Irta servata proportione testatoris , de italiaee explicanda sunt liquido.

238쪽

ssi 3 In Lib. LXII. Digestorum Salvij Juliani

A tutionibus. Praor quiuem pars huius legis est Iuliani, quae hoe vult . captivitate mariti, ves ulloris, id est, captivitate alterutrius confusis, matrimonium distatui. vel qua alia erantingente servitute , t. t. hsc tu. I si ab hutibus . O . mair. Lir. s. medio, de eap.ra poclum. Verumtamen uxorem quae in civitate mansit, marito capto ab hostibus . nuptae locum retinete videri, quatenus interim temere alii nunere non potest . te meie , vel ut est in eadem Novella harae euae r.eas, sive Movir e . petulanter, S perperam: quatenus. inquam, alii interim temere nubere. absque iusta aliqua

causa non potest, propter spem silicet postliminii: quo su-

re etiam uxorem suam. quae mansi innupta, volentem recipit, i. g. ct i. i . s.xit. de cvi. Sim. revers. At post Dor pars hiasus legis. ut vel stylus isde prodit . Triboniani est, dum ait Ohserva rationem loquendi. qua nunquam 3 I R. LXII. est de eapi de postlim.revers. Ae primum, B lianus utitur u Et generaliter definiendum Aa e eeritim quod ex eo hahetur in L Din risu nut. Idem exstat martitim vivere in ca tritase contiat tum uadi halere

licentiam sexores eorum migrare, die. usque ad finem . Tmo

IACOBI CUJAC IJ J C.

Ad Lib. LXII. Digestorum SALvII IULIANI EXOTATIONES SOLEMNES. Ad L. XL de Ritu nuptiar. Si Flius ejus, qui apud hostes est

vel abiu . arire triennium ea ivitatis . vel absentiae patris. aeorem duxit, vel si ilia nupserit: puto recte matrimonium,el nuptias eontrahi: dummodo eam filivs datat tidiorem, ut filia taei nubat . evitis eonestionem certum D paurem non rostidiaturum .i . in hir. medio, de rapi., posel. rem filiumfamil. aut filiam familia qui. quaeve alias uxorem ducere, vel alii rubere non potest . nisi consentiat pater, in cusus potestate est, patre tamen eapto ab hostibus . vel absente peregre ita ut ignoretur ubi sit. & vivat, necne: si intra triennium non revertatur 3 & vota scilicet urgeant, id est, vota plicreandorum liberorem . liheros matrimonium contrahere posse. &' ex eo matrimonio liberos susceptos. esse sustos. &suos heredes avo . praemortuis filiis. Id . Liui. O Lio. Merit. di d. s. - n. Quae praescriptio triennii necesse est , ut lege alioua vel ennstitutione introducta suerit. Nam iii Iuri leonsultorum potestate non est, praescribere tempora cuia quam rei agendae . Nam hoe esi legis tantum . vel principis . Et putem hane praescriptionem triennii introductam C sendi secundi matrimonii impune Primum in patre eapto ab hostihus, deinde porrectam ad L L fatrem absentem constitutione Iustin. Quod haec verba io. er fi biennium Gytixerit, postquam fuerit paeter aperii irae leno aes , tibi derit. Se. plane redoleant stylum Tribiniani, qui Iustiniani Quaestor fuit . e est a dire chance ieriqui

S in h. l. ii. videtur inseruilla haec verba e vel abfii , vel absentiae . eum Iulian. scripsisset, tantum de patre rapto ab hostibus . etiam ante triennium contractum matrimonium medici tempore captivitatis patris viserer si modo filius ta Iem duxerit uxorem. ves filia tali nupserit . ut eius conditionem . & a finitatere eertum si patrem non repudiat uiarum . Et alte Piso recte matrimonium, vel n givi contrahi. matrimonium. . ves ni ptias, ut l. Io. quae prae edit. & s. i. Dctit. A patri potest Nuptiae. De matrimonium eri vita 're ire t eoniunctis, & in s. si adversus, Inst. de nupti quia . D te viri, & uxoris certum nuntium acceperit est at squa differentia i stet matrimonium,& nuptias. Nuptiae ne mitrimonio esse non possunt: Matrimonium sine nuptiis essi potest. Pipin. is. Responsorum via Licinium Ru futim. civem sin eonnubio , id V. sine uti iis, peregrinam in mitrimonio haberi licet. Matrimonium nomen naturale est , qu rid a matre trahitur . quae sola est natura certa e Nuptim. & connubium civilia sunt nomina . Atque ita fit . ut & s non fini nuptiae civili jurei sit tamen m trimonium jure naturali. Ad L.vI. de Diuortiis. mores eorum, qui in hostium pote Iarem PFrveneram . posint videri nutiartim locum retinere a foto . quod alii temove nubere non possunt. Et gen raliterd finiendum Midonee eertum est mariatim vivere in rapti istae eonsilinum . ntitiam habere themiam Maeores eorum milis Areare ad asia matrimonium e nis mallent itfae mulieres cau-fam re diu praestare. In Diem in inerito eri. an viris apta hostes teneatur. vel morte praevenisse tum, si inquennitima tempore raptivitatis excesserit. seentiam habet mulier adiuta miriare nuptias et ita tamen, ut bona iratia dimotatum,id vitiae Primnum matrimonium e di tintisiti que fuim jus habeat imminutum et eodem iure. S in marito in limitare de genie , , tiore captiva olfervando.

S Equitur ex eodem libro I. 6ae divori. in qua Tribonis

ni manus apertius agnoscitur . vel arsumento Nove lade nur. 2 h. quae tandem sententiam exprimit ductam . uti in ea Novelsa tegitur, ex anteriorum Imperatorum consti- posterior haee pars . ut ves ex ipso sermone patet. Tribo niani est, quae in ea Novella Graeco sermone est expressa equamuis cum hoc appinxit huie legi Tribonianus, nondum ea Novella suisset edita e nimirum, ut matrimonium non dirimatur captivitate statim . & qui, quaeve mansit in civiatate. rus ei non sit impune . id est, citra poenas dissidii in justi, sive divortii contrahere aliud matrimonium, quandiu certum est. maritum captivum, vel captivam uxorem vivere. Hae vero, s incertum,ct incognitum sit, di intra quinquennium . nihil quidquam certi acceperit coniunx . qui quaeve in ciuitate manlii, de incolumitate captivi, aut e uetivae, aut morte, vel post quinquennium jus ei sit contrahendi secundi matrimonii impune . quasi primo dirempto hona gratia. bona cum venia utriusque coniugum per amia citiam, & eratiam (per grariam lanam alear abs te, ut Plautus loquitur in Militeo quae praeseriptio quinquennii etiam signiscatur . LX. de capi. o tofisim revem puta his vel his.soct eonfiit ultim temptit, id est poli quinquennium . Atqtie ideo etiam illa verba inserta sunt a Triboniano . rem ciente ad praescriptionem hujusmodi . Non en omittendum etiam . prae criptionem hanc quinquennii hodie esse sublatam, Constitui. Imperatorum Leonis Philosophi. S Iustiniani nostri, qui recantavit saepius . quod ante constituerat se . Item & Constitutionibus etiam Pontificum. quia ex eis Constitutionibus, nee post quinquennium, aut d cennium, qui, quaeve coniugum in civitate mansit, jure m. test aliam uxorem ducere aiiive nubere. antequam de mor-Ergo ex diverso, nec iure viro captivae ulla nubere potest, antequam compertum sit, eam obiisse apud hostes e nec quisquam nismiliter captivi uxorem ducere e vel, ut Homer. ait in odissio. kT- visu, aues riti t. Et hoc ita con stiluitur Leonis Novella g. Iustiniani ri .ct ea y Ira, desponsad. in mas ram. ct e. a. exrra. deserata. nu . est . ultim se aurem . de sis. non comest. Additur tamen illa inreptiori ea g. qui Flii sim legit. nisi mulier captivi, quae mansi in civitate, post decennium permissu Episcopi alii nupserit . Permissus Discopi iustum facit matrimonium . quod alio- qii in iniustum latet. Ad L. XXVIII. de Uulsae pupill. substiti Lex cornelia, quales amenta eorum,qua an Miuum potestate decesserunt, eo r- mari non solam ad hereditatem ipsorum . qui tectamenta secerint. pertinet. sed ad mores heredigares, quae ad Demque ex eorum tisamendo periinere potuisti, si in hostium psi sta tem non peremissent. suapropter. ram parer in hostium po-t vie decessi filio i vigere relicto in civitate . in is intra temptis puberetatis decesseris: heressitas at si hiuium pertianti . perinde ae si parer in hostium potestatem non pervem s i. Sed si pater in civitase decessi, mirus imp ei apud h, Rei: si quidem mori o patre filius in bestium potectarem peris

veneria e non rammoae dictivae, hereditatem ejus ex ea lege

ad Abstutius pertinere et fi vero viva parre stiti, in hostiiratorestatem pervenerit , non existimo, legi corneliae locum eger quia non escitvir per eam. I is, qui nulla bona in ei vitate residiit, heredes habeas. svare etiam Diei filivs pasre

239쪽

raptus stiret . deinde, mortuo in cibilate patre. in hoctium pis At ares decesserri. Iris hereditas ex sere duodecim tabularum.

hon filii ex lege cornelia, ad adgnatum proximum perlinet.

LEx 18. de ueti g. o pupa sit laus. est de lege Cornelia

testamentaria, quam constat ad captivos pertinere.

qui in hostium potestate moriuntur, de testamenta eorum, quae ante captivitatem fecerant . & quae ipso iure eaptivi. a te irrita facta sunt. confirmare . perinde ac si in civitate deeessisient, nee unquam in hostium potestatem pervenisi sitit. I. i. s. ex Fastidia, Lag.stitissa L ad L Falcid. L iege cornelia, qui iesiam. Dc. y s. l. it.I. si quis capiatur, de cap .

.' positim. revers. Confirmat autem testimenta corum l.

Cornelia hoc colore, vel hae potius inducta fictione , qualinito suerint mortui momento ipso captivitatis, qui in eaptivitate mori ui sunt, de ut ait Ljtiris, sinu. de cur di sice cap. tempore captivitatis . ex die . quo capti sunt, coniuncto morti eorum naturali. confirmatione . de fictione sepia opus suit a quia summo lure captivitas testatorum ies lamenta irrita facit, I.d. s. irridum, de inj. rvt. te iam.

nee ulla hereditas esus videtur esse, qui apud hostes de ost i quia servus decessit , Lx s. uti A veil. Ha. quia . inquam . scivus decessit, amisso nomine liberi hominis, ei-visque Romani . i. . s. pen. de hon. libere. Fictiones multae iunt in sui e , & fictitiae actiones multae, quas induet oportuit necessitatis vel utilitatis causa contra severitatem iuris. Et in hae causa cattivorum , alia quoque introducta est fictio quae dieitur licti' postliminii , quatenus lingit eum, qui rediit ab hostibus in patriam, in civitatem suam. retro semper in civitate suisse , nee unquam in hostium potestacem venisse . Haec fictio cst iuri mentium . l. I s. in priae de Cev. positim. rev. Illa sutis civilis est . id eli, l.Corneliae.

Lex Cornelia tectamentaria non tantum confirmat testamentum principalc eorum, qui apud h asses moriuntur, quod secerant ante captivitatem ( nam sactum in captivitate nullius momenti est, L 3 in princi qui timet. se. po F)sed etiam testamentum puellia re, si filiis impuberibus . antequam caperentur ab hostibus, substituerint in secundum casum, quae substitutio pupillatis dieitur. Confit malo enim testamento patris . consentaneum est . etiam confirmati pupillare , quod pars illius esse dicitur , vem Demad. testa r. idque procedit non tantum, si poli factum utrumque testamentum in civitate, patet captus sit ab hostibus. &decesserit apud eosdem et ac deinde filius impubes in civistate relictus intra tempus pubertatis vita decesserit , I. I

in prine. de capio postlim. revers. quamvis is tantum ca- Dsus exprimatur in hac lege illo socii r I uapropier tum patreta huthum petantae decessu, die. sed etiamsi sitius in civitates elicius . cui pater ante captivitatem substiturionem purille rem fecerat, prior vita decessi: in civitate,deinde patet an captivitate . . II. in princ. eadait. quia filiut intelligitur morte patris sui iuris, suaeque spontis factus propter ficti

mem legis Corneliae , quae retro agit tempus naturalis mortatis patris ad tempus captivitatis , quo tum pote fistus nondum exuerat animam , atque adeo fingit. prius decessisse patrem, quam filium. Et quod ait d.l. ii .mortuo filio in ei vitate, antequam pater moreretur in captivitate, nihil esse,

quod de secundis tabulis, hoc ecl. de sutis itutione pupillati ii actati possit, hoc est , ubi res cst certa, lusve cetium , mon esse tractaturiat, quaest oni. aut disputationi loeum . ut

tali. quod tu iam cie. Li certissimum ei e . patre reverso ab hostibus , substitutioncm pii illatem evanescere . propter fictionem postliminii: quaa filius , qui ante patrem moti tui, relicto patre superstite, filiussami l. mori intellipitur, id est . in potelia te patris: ct filiusfamilias ex tellamento heredem habere non potest et quia nihil habet in bonis: patre autem post filium,qui decestit in ciuitate apud hostes moriente. substitutio pupillaris in persona filii loeum hahet propter fictionem legis Corneliae e quia stius morte patris . sol iuris effectus intelligitur , ex eo ipso die . quo

captus est pater, ad quem diem etiam mors naturalis patris retro rahitur, hi a. s. qtiis capiatur, eod. iii de captim

s ab hostib. Inflit.=ius. moestit patr. Haec de patre ea pira abiimibus, & filio impubere in civitate relicto. Nunc tractermus e converi a de filiolam l. impubere capto ab honibus, de patre in civitate relicto . Quid fiet si filius apud hocles decesserit, puer vero in civitate e Et Iulian. hoc posteliori casu ita di ingueiadum censet, qui in priore nulla tali ab Ilinctione usus est aut mortuo , aut vivo patre in civitate relicto . filius in potestatem hostium venit. A in eorum

potes late mortuus eii, ii mortuo patre . tune non commode

diei rari ut in hac i. seriptum est , in Potent. substitutionem pupillarem l. Cornelia confirmari e quia morte patris iam antequam caperetur filius, idem filius sui sutis, suaeque po- tellatis factus erat, non commas dicitur, vi elli vix dicitur. dieitur tamen , nec alienum est id dicere. ut Papin. ait in Q

Lio. s. vlt. quod vix fit, fit tamen , c. a. de cognat. spirit. in d. Ditfieisi talis . Ac dubitationis,sive incommoditatis cauia haec erat, ut ostenditur in d. . titi. quia lex Cornelia eorum testa inenta tantum confirmare videtur , qui te amenti se .eiendi ius habuerint . quod impubes non habuit. Erra nee impuberis poli patiem vita defuncti in pupillari aetate . testamentum . quod pater ei fecit lex Cornelia confirmare videtur e verum ut Papin.respondit in E sint . si lex Coae netia confirmat impuliam legitimam hereditatem. cum nulla ei a patre substitutio iacta est, de pto intestato habet eum, qui testamenti factionem non habuit, contra quam vulgo diei soleat, primetionem Apponere habitum . atque

adeo videatur propite intestatus non esse . nisi cui potuit Lee te testimentum . nihilominus tamen , si lex Cornelia to intestato habet eum . qui testamenti factionem non abet, i. i. s. i. de scis,ct legit. her. l. ra .in prine. de capr. erposuim.Nν.quae est etiam ex hoe Iuliani libro,& cuius mox masorem partem interpretabor et consequens est. N consentaneum. ut de pro testato lex Cornelia eum habeat, si pater ei testamentum secetit, id est . substitutionem pupillarem , licet per se non habuerit silius impubes te amenti sactionem. Igitur ex voluntate patris, qui ei testamentum fecit.& ex tacita mente legis Corneliae, aequum est . de hoe casu

a praetore dari suo ituto pupilli utilem hereditatis petiistionem de substitutionem denique vites suas tenere. Nunc de altera parte superioris distinctionis videamus. Aut vivo patre, de manente in civitate , illius captus est ab hostibus. ibique decessit impubes . Et hoc certe casu substitutio pu- illaris evanescit . quia filius famil. vico patre de rebusumanis abiisse , Ae decessisse intelligitur: nee potest lex Cornelia ei ere , ut sibus lamis. qui moriens relicto patre supernite i nulla in civitate bona reliquit, heredem habeat. Lex Ccitnelia quidem heredem sicit. I. sistisfamilias ad leopatri l. sed non heredem sine re, sine bonis, sine hereditate. non inanem heredem . Quare, ut subsicit in extremo huius legis e Si impubes filius. i v es festas omnino, non pu F. hoe est apertissimum . Si impubes filius vivo patre in civitate. captus suerit ab hosti hus: deinde praemortuo patre in ciuitate, ipse si ius apud ho es moi tuus fuerit, etiam hoe casu evanes it talistitutio pupillaris et quia filius fingitur mortuus ante patrem , eo ipso momento . quo ipse

captus est ab hostibus. Ex quo sequitur . filii hereditatem, quae nulla est . cum filius fa n. decesiisse intelligitur ex LCornelia . substituto ejus non deserti e sed patris heredita tem . qui fingitur mortuus esse post filium, destiri pro vi. mo agnato patris . ex illa lcge I a. tab. si insectata mortiti .eui stitit heres nec extabui agnarus proximus familiam habetor id est heriaitatem . Ad L. XXII. De c optice politam.reversis.Bona eortim qui in hostium pol statem tervenerin , atque ibi decesserim sive t seam hii factionem habuirini sive non haltierint, ad eos pertinens. ad Dos pertinerent, si in postsialem Isidium non peris

venissent.Isemque sus in eadem cassa omnitim rer m lubet tir

ervenissent . I. Apparci ergo , ead/m omnia pertinere ad heredem

ejus, quae issetqui ha ilium mittis est, haliturus esset di potitiis

minis revertisset . Torra quaeitinque servi captivorum Stu. ansvr. vel accipientia quari dominis infeli untur, eum post liminio redierim. vare necesse es, egiam ad eos pertineant,

240쪽

i In Lib. LXII. Digestorum Salvij Juliani. gig

qui ex lege cornelia hereditaetem adierint . cuia s nemo ex A bonorum erat. de esse semper perseverate at filius, cum

ere Coraeua heres exti serui bona pia ira fient. Legata qu que servis eorum praesensi die, vel Ab eonestione ad heredespertinetam. Dem , s seratis ab extera herea in uvisus Detrii, itisti heredis capcivi adire poterii. Sta de de eadem i. Cornelia est ex hoc libro LErde raptis poclumaeνers ad quam transeo , quae initio statuit

genetaliter bona eorum , qui apud hostes captivi vita deiseellerunt. sive testamenti lactionem habuerim , sive nodi , ut si impuberes fuerint, L Io. g uti.hoe iii.quod exposui in Leg. - . di pup. sub i. Ea , inquam . hona ad eos pertinere ex testamento, vel ab intestato, ad quos pertinerent , si in civitate decessissent: quia in eivitate decessisti tinguntur. Haec enim est natura fictionis ex L Cornelici, pater moritur apud holles , statim atque captus est pater, potestate . de familia patris exiisse intelligitur . quamvis quandiu pater vixerit, ea nondum exierit in plenum , ut ait L pen. de Dus, ct legit. hered. non , inquam . in plenum, propter spem postliminit . quae suspendit omnia sura captivorum . Sed hae spe sublata. puta, patre mortuo apud nomstes, plane exiisse intelligitur ea potestate . eo ipso momento, quo captus est pater . verissimum autem est, mortuo

patre apud hostes , quod filius acquisivit medio tempore poli captivitatem patris, id eum sibi acquisiisse . etiamsi prior filius deceistrit in civitate.qiram pater in captivitate. id est , si vivo adhuc patre raptivo, filius decesserit in civitate , deinde pater in captivitate e quia l. rnelia fingit ex o die raptivitatis paterme filium , quas morte patris exiisse

quae & testamentarias . de legitimas hereditates eonfirmat, a potestate patris . retroacta naturali morte patris ad moconstincto mortis naturalis tempore , tempori captivitatis quae mors civilis est) Ae retro captivitatis tempore mortis tempoti, L sino. I. MA. de Uti . O tis q. l. Gallas . s. viis de vim , de liter ira fium. nec tantum hereditatem , sed etiam tutelam. Ilautus 3 Semene tit. de testam. Lege Cornem, inquit, legitimae itiselae, hereditaresque smantvir, quod de haec lex aperte ait illo loco, da quarum hereditatibus , ιν ιν- telis, cie. Et producit etiam hoe jus . Mneve fictionem fere

ad alias res omnes, veluti ad acquisitiones servorum capti

vi, quas iaciunt laterim, dum dominus est in potestate holitum et ut quemadmodum si captivus ab hostibus redierit , iure politi minii recipit quaecunque servi medio tem rore acquisierint: ita etiam sure legis Corneliae . si apud

hostes decesserit, ad heredem ejus pertineant quae serva interim ex stipulatione, vel traditione, vel alio modo acqui- et fierint: itemque legata stivis puro . vel sub conditione relicta . de hereditates eis delatae ex testimento extranei. si modo eas adeant jussia esus, qui captivo ex lege Cornelia heres extitit. De servis loquitur, non de filiissami l. quia quae filiisamil. medio tempore aequirunt ea fibi acquirunte

aut ea ipsos sibi acquisisse . de ipsorum propria esse, quasi factorum sui iuris . statim atque captus ea pater. apparet ex post facto moriente patre apud hostes. Lia. s. y quis evraι- . hoe iv. de in hae L s. quad si suus . Denique lex

Cornelia efficiti ut omnia pertineant ad heredem estis . qui

non rediit ab hostibus. id est, qui apud hostes decemliquem heredem ipse i inquit, qui hostium potitus est , hahiturus esset, si postliminio revertisset. vel si heredem non habeat, neque testimentariam . neque legitimum, si nullum liabeat agnatum . vel cognatum

ex sege Iulia caducaria , L quidam . s. quotiens, de legati Tiseus vocatur post omnes: & hostium potitus dicitur in Derpessionis . non actionis significatu , ut plerique alii auctores , Donatus in Phorm in illum locum a Ne quid proster tuam mera decepta potiretur mali. . Potiri. inquit,

P s sis vos, mediorum verborum scillaei fuit. Ubi perquam inepta vulpo , potiri Pias ae Mati s fuit, quod ex veteribus restitui dudum. & adduxi Plauti linum huic similem: Hossitim sollitiae est, id est, captus est ab hostibus. Ad s. Quod si filius eius. qtii in hostium potesate est, accipit, aut siparatur rid. patre, privisquam potitiminio redirer mor-ttio. ipsi a vi tum intelligit r. Et A vivo pasre decesserit, ad heredem patris pertinebit. Nam metus hominum , qaoram nratre, in hostium posectares i. in pendenti esset e reνerso quidem patre , exili attiae ntingviam suae potessalis suisse: mortuo, tune paterfamilias is se , ctim paser eius in hostiam

potestem perveniret .

QVod autem sequitur in hae lege. sumias filias. Patre

mortuo apud hostes, quae medio tempore filius acquisivit, propria eius esse et quia ex quo raptus est

pater. lilios sui iuris suisse dieitur. de sibi pol ea quidquid acquisivit . acquisivisse intelligitur i ut jam dixi supra , &confirmavi ex Lir. I. si qui rapiat iam ubi ratio differentiae inter filios, de servos redditur elegans, de clara: quia servus in bonis captivi nunquam esse desiit et quia, inquit, tervus D III. Tot mentum captivitatis: Quo sit . ut quod post eaptivitatem patris filius adquisivit, id quali proprium filii, non ad heredem patris pertineat. sed ad heredem filii: tametsi mors

naturalis prius contigerit filio . quam patri. ut . s. s. i. de rastri pecul. I. n. de ius o legit.(n Itaque recte censeo, ut Accurs refert, qui his loco nujus meis vim patre eapsiva sitirer, decesseris, ad heredem Diris pertinebit c Imo ad heredem filii ) qui , inquam . negationem desiderat . quae belle reponetur, si pro eis . legas nees . qualia in omnibus

auctoribus delicta frequenter occurrunt.

Ad g. Quae peculiari nomine fervi captivorum possident, ins penso sum: nam si domini postliminio redierim, eorum facta inretii Aa r . Si di detesserint, per legem corneliam ad heredes eorum periinetant. DIxit antea Iulianus ea , quae servus acquirit post ea ptivitatem domini, si dominus ab hostibus aduene rit, dominium recipere iure postliminii: si ibi deceserit, ad heredem domini Cornelianum pertineter vel si nemo sit, ad quem hereditas domini, bonorumve possessio pertinere possit, ad fiscum. Quod utique verum est, si servus aliquid acquisierit ili putatione, vel traditione . vel ex legati eauti, vel ex rauci hereditatis alieno testamento delatae, & aditae jussu heredis Cornelianir vel si quid acquinerit per menta scripturam . ut Ulpianus ait in fragm. ret.vel per dictionem dotis, ut i. g. in prive de jum dat. vel . ut in hoc s. penari. ostenditur, per usucapionem . ut L T. s. pravit. pro emptis inputaesi quid interim servus peculiari nomine possede- ad fistum peltinent D rit, de usuceperit. Namque hoe solo casu , id est, ex causa H a peculiari, jure singulari receptum est , ut per servum do minus ignorans, qualis est captivus, usucapere possit . LI. s. item acquirimus, L perede . s. quaesitum . de acquiri possessII. M . s. vis. LM . de Uurp. di currum. Et ideo , quod interim ex eausa peculiati usucaptum erit, dominus ii revertatur, iure postliminii id recipieti si moriatur apud hostes, ad heredem Mus ex lege Cornelia petrinebit testamentarium . vel legitimum . Quae est sententia F. penti t. relata etiam in his .is is, avi pro empt. de cura. O tisicap. in Lir. 3 acti hoe iv. sed notata a Marcello , quod ad suspostliminii attinet. Uerum, ut concludit d. s. facti. Iuliani sententia sequenda est. Ad suult.Si quis cum praegnantem tiorem haberet in hos tim lectarem pervenerate nio deinde suo. O mori o. ibi decesserite riui festimendo nautim es , quia ct eorum, qui inelytiate manseritis, Me casu tectamenia rumpuntur. IN Tulli ostenditur, testamentum factum ante captivi tatem. agnatione postumi in eo testamento praeteriti, rumpi. quamvis postumus vivo patre captivo natus deis cesserit in civitate, si modo pater poli eum quoque derecserit in captiuitate a quia Pater lege Cornelia fingitur vita decessisse. antequam postumus nasceretur, ipso scilicet momento captivitatis r de intersectus ab hostibus in ipsa

acie . non captus esse . Et ideo , sicut testamentum rumpitur agnatione postumi, nec ulla ratione convalescit, in