Jacobi Cujacij J.C. praestantissimi Opera omnia in decem tomos distributa, quibus continentur tam priora, ... quam posteriora, ... jam a Carolo Annibale Fabroto J.C. disposita .. Tomus sextus vel tertius Operum postumorum quae de jure reliquit contin

발행: 1722년

분량: 608페이지

출처: archive.org

분류: 상속법

261쪽

Comment. Jacobi Cujacij

AD Lome Servat. iiil prid.Tria praedia conginva trium dominoram adsecta erant, imi praedii dominus , ex summastinis, imo fundo semiliam aquae Daeserat: ct per mediam Diatim domino concedente in suum agram diatelai e Potiraudem summum sutidtim emi r deinde istim stinatim, in quem aqtiam induxeras vendidit. stiae sum est, hum imas sunta, id sus aqua amisset: Dia etim utraque praedia estissem domini sim essemetipsa Di fervire non sol issent. Neravit mi isse I. ryas tem: quia praediam, per qtiod aqua ducebatur,asIerius sui sei. er quemadmodam servittis summis fundo. vi inlatim fundam aqua veniregi imponi agier non potia et quam vir per medium stioque fundum Acerratir e se eademservitus jusdem fundi amisit ali re non posset, ius eodem tempore egiam per mediam fundum aqua dari desisset . atii omnium

tria Mia praedia tinius domini facta essem. BS Equitur ex eod lib. . si . de ferv.rtist praeae qua apit deservitute aquae. Cum tria essent continua rustica praedia trium dominorum adiacentia . vel . ut hic loquitur . adsecta , I radia . s. MI.de in h. vel insti'. ter. Denique eum esset summum praedium unius domini, ct medium praedium alterius et de imum , sive extremum quoque alterius . extremi fundi dominus in summo fundo pura ex fonte summi fundi , sindo suo acquisivit servitutem aquae ducendae , medii fundi domino per fundum eidem conce dente iter aquae, sive servitutem ducendae aquae. Idem extremi fundi dominus postea summum fundum emit . itavit is jam fit, & summi. 3 extremi fundi dominus. quaeritur an confusione sublata si servitus aquae . quam habuit an summo sundo . eo quod idem utriusque landi domi. Crantis, S sementis domanus nunc si ut Liaevem a serma It.h o M iit rox. Lim fit. q. Letale stim don ita scilicet ut ii post a extremum fundum vendiderit, ei fundo servitutem aquae summus fundus non debeat a Tt Iulian. ait. Minicium negata servitutem aquae . quam summus fundus debuit extremo , esse confusione subsatam. Hac ratione,

quia ut in summo fundo servitus aquae durendae in imum tundum acquiri non potest. nisi de dominus medii fundi

ter suum tundum reserit idem jus aquae ducendae, . .s.MUL Ita nee quae imposita est medio . summo fundo se vitus aquae ducendae, aliter conlusone amitti potest,quam

ii dominus edi tremi tundi N.

sidoniinus extremi sunda eodem tempore , S summi, de medii fundi dominium acquisierit. vel acquisito dominio tundi summi , eodem tempore & servitutem medii amis xii r vel etiam quidam alius simul omnium , & ttium fun- Deorum dominium acquisierit. Et vis in pauca hanc rati

rem contrahere , dicito , unam . eandemque esse rationem aequirendi, de amat tendie unam esse, de eandem causa m. contrariam tamen, ut Aristoteles ait, secundo Rhetoritorum.

Ut non possit acquiri servitus in summo, nisi de in medio

acquiratur et Item nec amitti in summo . nisi de in medio omittatur . Denique quamdiu medii fundi servitus manet. manet etiam , de summi: ncc etiam potest servire medius,nili & summus servIat. Ut ex diverso non potest servire summus extremo, nili & medius eidem serviat: quia propter summi fundi servitutem, ut ea uti Iicercti, in medio eadem constituta servitus est. At L contrario , cum medii fundi servitus non manet, ut si medii fundi dominium a qilitia rit, qui erat extremi dominus , non ideo etiam summis vitias amittitur, & confunditur, LEO. Cp hoe iit. Ecd hs prius, .u2.de M. O aqua pis. arc. quoniam acquisiti seu comparatio medii fundi non impedit usum servitutis, quam summus tandus debuit. Et valde plaeet rcet i l . quemadm. Prau. amur. Non aliter servitutem coniundi, quam si uti ea is, ad quem pertinet, non poteste quae R.m liti locum habet: quia muus dominus cxire

mi iundi, id est, emptor uti potest servitute summi, qua diu ea servitus consistit in medio. Ad L. I.de L. Rhodia . sui levandae navis gratia res ali Urias pro)ieiunt. non hane mentem Actens, ut eas pro derelicto habeant. Pippe, si invenerint rati aliartiros. si s picari fuerint, in quem locum esecta sunt i requisvinos, Ni perinde sim . ae si quis onere pressus . in viam rem a sceriti mox cum aliis reversu res, tit eandem avseraei.

Ad L. pen. Pro derelai quis merces ea nais iactatas invenissennum ideo ue ea re non possit, quia non viderentur deris.ctae . quaeriιὰν . Sed veritis est, eum pro derelicto Uticapere non posse.

S Equitur l. 8. de l. Rhodia quae coniungenda est eum L

pem pro deres. I s. qui navis levandae . re salutis causa . exorta pravi tempestate , jacturam rerum suarum secit. id est, qui proiecit eas in mare , eas pro derelicto hahuisse. nisi asiam esus mentem fuisse aperte approbetur , atque

ita dominium earum amisisIe non videtur, cum recupera 3 ri possint . ut l. s. s. titi. de acquiri rem do . L h. s. Mit hoc rit. Quarum i l. auctoritate in hanc rem etiam adversus consuetudinem quandam Britanniae Honorius utitui apud

Hildebertum Epistopum Turonensem epist. det. Et hao quidem ratione merces ex nauc satiatas . si quis extraneus invenerit, eas pro derelicto usucapere non potest. d. i. premo I. interdum . s. i. de adstiir. velamin Isis. quia non sunt in derelicto. sed in deperdito potius interim e sicut nee in derelicto esse conflat, quod quis cini sui , aut carrucae suae

Sa charrerte , levandae causa abjecit in viam . mox reve

sinis, ut id auferat in viam, ut Florent, recte scriptum est,& in Basilic. hara uia is .

Ad LX. DeposHae adversas coheredes ejus, qui dolo carent, deposti ad is competit.HIs addamus hio depos et dolo. quem unus ex here

di bis, depostarii in solidum admist,in re apud desunctum deposita , coheredes eius. qui dolo carent. depositi actione non teneri ulla ex parte e sed eum tantum in solidum teneri, qui dolum admisit. Quod est certo certius rFactum cuique suum, non coheredi nocere debet, I ii heredis, s id lae legat. I. Ad L.X cxlxde Aequit. ILIntratie I tiroclva mense apta

sequesertim deponitur res enam s omittenda pollectionis cama. hoc aperte fuerit vir altim i ad Hucasionem posset laesus partitat non procederet. I s c lovia caWa deponature, ad usucapionem eam posses onern villari Irecedere consul.ADdamus & I. 3 s. de Hiar poses. quae etiam ad causam depositi pertinet . curn sit oe sequestio , apud quem litibantes, aut litigat uti, rem litiriosam ecposuerunt. An postenio sequesiti ad usucassiendum procedat. si sorte res aliena fuerit bona fide possessa cuiquam ex litigatori bus et sicut possesso alterius cujuslibet depositarii, proficiet ei. qui deposuit, ad usucapionem, Et si quidem omittendae ossessionis causa evidenter appareat rem apud sequc strumuisse depositam, possessionem esus rei, ait, neutri proficere ad usucapionem . quia sesuesset solus eam rem posscdit , litigatores nullo modo postidente quia se a posscllione ab

dicarunt. i. i . I. iat. depos. Si vero custodiae tantum causa.

rem apud sequestrum deposuerunt, ait possessionem se- questri prodesse ad usucapionem : quia & per sequestrum interim po sedisse intelligitur . Sequ es let scilicet possedisse alieno nomine, non suo , intelligitur Ad L VIII. Pro empl. Si quis, tum sciret vendlitorem preM-niam satim eonfusi tirum, servos ab eo emisset e plerique re sponde tingi eum nihilominus bona fide emplarim esse , idque verius est: quomodo enim mala fide emisse videtur, qui a do- an emite hue forte Oisclvi a iuxtirioso, typrotinus scorto

daturo pecuniam ervos emit . non Uticas et .

IN l. 8. docti bonae fidei emptorem esse . de pto emptore usucapere pota eum , qui servos emit a bonae fidei pose sessore

262쪽

61 Ad Lib. III. Juliani

s bre . quem dominum esse arbitrabatur , quamvis scierit eum pecuniam pretii nomine numeratam statim consumpturum e Nam huius rei scientia non facit eum malae fidei emptotem. nisi scierit c quae exceptio sane valde placet )rum esse luxuriosum , ut ait , di amatorem scorti : S protinus pecuniam daturum scorto pretii nomine solutam . quia de hoe casu malae fidei emptor este censetur et propterea quod in eam causam ab eo emere , vel cum eo comtrahere non debuit. Seneca de heneia. Tecti iam non data, quam numeraturum advitreae sciam, ne in societatem ttirpis

salti, vel tonsi ii vraiam. Qua ratione, & qui pecuniam credidit seiens luxu tioso adolescenti, protinus scorto daturo creditum amittit, i. iid vera, s.f ad escens, misit Quod de apud Lucanos obtinuisse . ex Nicolai libris de moribus entium. Stobaeus resert Serm. r. Si quis cujuslibet aetatis omini rem suam prodigenti, & perdenti sumptibus nep tinis. id est . aestu vie , pecuniam crediderit. perire . Ad L. X. Lod. iit. Sirmus domina ancillam , quam stibiastierat, Iro rapue stio dedite ea concepis, utim m. an dominus rem partum Uticapere so si j ropondii. Die domi-- quas emptor Iaritim e capere solesi r nam e res ei abes pro hae mnitere . di genete qtiodam'odo venditio inserseratim, Cy dominum con ratia m. IN l. io. docet dominum, cui pio suo capite, id est, ut manumittcretur, servus ancillam futtivam ignoranti ecdit , partum esus ancillae veluti pro emptore usucapere P sic, videli ci. quem apud se ignorantem ancilla conceperit , di pepetetit . non apud larem . ut L prox. sv. L si matrem . c. eoae ct l. non solvim , in princ de Uticap. l. qui ivas. s. an ilia . de Art. Et pio emptore quidem et quia genus quoddam permutationis, quae vicina est emptioni, intercessi inter domi num ,& servum pro servo, qui ei abeti . data ancilla. Ad L. LXII. de verbia oblig. Serras vetante domino s petaniam as affla Ristilium fiet, nihilominas ob eis domino promissorem ULtima l. ex hoe libro, et h6resa verballio quae docet. per servum etiam invito domino acquiri obligati nem, puta si vetante domino, servus ab alio dati stipusetur. Ut l. d. de avre des. Nec mirum, cum invito domino perser um certum sit , etiam rerum omnium dominium a quiri r excepta hereditate . quam servus non potest acqui- Drere iniussu domini. Mid servum . de aeq. heredum irem no Insiit er quas person. no r. Et hoc ita constituitur ex recenitate quadam, quia servus nihil proprium habere potest. Nec ohjicias quod dicitur:Invito henesteium non darie nec enim quod acquirit servus domino , beneficium est, sed n cecssitas suris . quam potestas herilis inducit ,

IACOBI CUI AC IJ J. C.

Ad L. XXXIX. de Aequir. rer . dom. Etiam furiistis fer,ut bovae fidei emptori a vitrii , quod ex re estis stipularu r, ani per tradisionem accipit.

OV ptima se oriri ex hoe lib. s. ea est l. 3 p. de

a vir. rem dom. quae docet. etiam notas acquir

re se tuum furtivum , quem bona fide pollule sinis ex judia causa , ex re nostra, & peculio ad nos pertinente e atque etiam ex suis operis. ut opinor, perindeae si servus furtivus non esset. Nam S operae quodammmdo ex re nostra sunt . iaptii bona ne . hoc iit. vitium sutii, quod rei ines hona fide poscssae , obstat quidem usucapi ni ex s. Ir. tabularum, quae rerum furtivarum jubet aetera

ex Minicio Natali. 62

A nam auctoritatem esse: Non etiam obstat acquisitioni stuctuum . qui percipiuntur ex ea re i l. bonae si A. s. uti brem non ei iam ac qitistion thus. quas facit servus surtivus ex

re bonae fidei possessis ris . vel ex suis operis . Ad L. XXI. de Oblio de act. contraxisse tinvisi siue in ea loco intelligitur, in esto ut solveret, se illigavit. S Equitur Lode ollir. O are cujus sententia aeque bre vis est . Quo quis loco se obligauit ad solvendum alia

quid, eo loco contraxisse videtur . & ratione contractus igitur eo loco conveniri . & exigi potest, fine metu praescriptionis fori. Et hoc ipsum est . quod ait i. omnem , ile judic. ubicunque aliquis obligatur.& ibi contraxisse videri, etiamsi alibi contraxerite posse se obligare pluribus locis. posse nimirum contrahete uno loco emptionem , venditionem, locationem, aut societatem. atque ita se obligate nudo consensu. Hri negotia perficiuntur nudo consensu. Deinde in alio lora ex eadem causa se obligare, inter stantieta stipulatione scilicet. quo casu non minus S hoc loco . quam illo conveniti potest . Idem tamen est . si alio loco contraxerit e alio se filuturum promiserit. Nam Aehie utrobique conveniri potest. Quo loco contraxit, utili actione arbitraria equo loco se soluturum cavit, directa. I. I. de eo. qtiod certo loco. Isi dvo . F. I de eo .pecd.loco Institui. de are Non tamen potest debitor invito stipulatore, aliolom solvere . quam quo se toluturum cavit . . r.3Idem Itiisti an Isem de eo. qtiod cerro loco.volenti ubique potest solvi.I. longintius . g. cum ita, de verbor. Ob d. Priore autem ea-su , ut opinor i utrobique etiam invito creditori solvere potest, vel quo loco contraxit, vel quo se obligavit strictaui putatione . Ut de qui promist date sub alternatione Ioci , Ephelii aut Capuae : antequam eonveniatur a creditore , in ejus arbitrio est, ut, vel Ephesi . vel Capuae sol vat , LE. .di generaliter , de eo, qaod ceris loco . Ad L. LIX. de Fuit. si it . qtii rem commodasset . eam remelam ab usisti sunt e m eo ni non potes e qtita sitim recepiss , di ille eo stati liberatus esset. me iamen it accipiendum est. F ntillas retinendo causas h. etii commoda ta res ervi. Misit . Nam s impensas necessarias in rem commodatam fecerat, interstiti estis potius per retentionem eas servare, quam titiro commodati agere. Ide tie surri actionem habebit,

TErtia ex hoc libro est l. s. de Art. Rei suae neminem

surtum sacere posse e di ideo dominuiti, qui rem suam alicui commodavit, si eam rem clam abstulerit. commmdatario surti actione non teneri: quia rem suam recepit,ae commodatarii nihil inter cum ita plane sit liberatus actione commodati. Et ita Paul. r. Sentensiarum, tit. de furt.

Si rem , inquit, quam tibi commodavi . to eas ripui . surii

actio competere tibi non poterier Rei enim nostrae suritim facere non ros divi a Sed si intersi commodatarii retinere 'siectionem rei commodatae. ut si impensas necesiarias aliquas in rem commodatam secerit, sine hoe casu dominus. qui eam rem clam abstulit commodatatio . furti actione ten Tur , LIS . 2.OM .fitiis. I.di. Me tit. Interesse commodatarii impensas servari potius per retentionem rei con modatae . quasi pignoris loco, quam ultro agere commo dati contraria , impensarum nomine . Commodior est re tentio , quam petitio, LEAE L Rhod. Ad L. X. Arbor. furtim caesar. Si gemina arbor esset, es stina terram ivntura ejus eminerere tina arbor vadet r esse istas id , qua jungeretur . non extaret. Iotidem arbo res stini , quot species earum supra terram esenio ULtima ex hoe lib. est l. IV. Arborum furtim e sanquemadmodum I. IE. tab. qui furtim alienas arhores exeiderit, is singulas et s. aeris dare jubetur. auctore Plinio lib. iet. Ideo si gemina albor fuerit, vel gemellae quaeritur,

263쪽

una ea sit arbor, an plures; la ex Min dio ita recte disti Aouit . Aut gemina a thor est deorsum sub terra . de sursum supra terram stincta utraque e , tune una cn a bor e quoniam quid sit sursum Deciatur . non quill deorsum . Aut sursum supra terram duae eminent altiores, quae iunctae sunt deorsum . Et licie casu duae sunt arbores. quas si quisexdat. so. aeris, id est, in singulas as .ex Ia. tab. luere tenetur . Et ita haec t. en tcserenda ad caput illud I. ia. talia

s A CO BI CUJAC IJ J C.

Ad L. XXII. de Reb. creditis. Vintim, quod multitim datvmeras . per sudicem petit m est . qvietum es , eustis temporii simila ferri, tirram etim daι- esset , an cum litem comit statas fuisset , an eum res iudicaretur Sabinus respondit, si dimon esset quo tempore reddereι - , quanti itinc fusisset: si non, quami tum , quum petitum esset. Inrerrogavi ex tis loci pretium Imtii oporteat e re pressit, si convenissentit certo loco redderet tiae . quanti eo loco esset e si dictum non

esset, quanti tibi esset serit m. (l INClPIT hie liber a l. vinum . de reb. ereae quae lex in

multa se effundit. Et quamvis de quaestione hujus imgis . quid sit uatuendum non ita dudum breviter princiderim lib.,8. s. Iterum iamen de ea aliquanto latius tractare non pigcbit. Qiuaestio haee est . Si vinum , quod Carnutuum datum est , per sudicem petatur, lite apud cum contectata . & nulla praecedente mora debitoris . At debutor ingenue fateatur et se vinum deberet paratumque se dicat in summa inopia, de caritate vini solvere aetiimationem, atque adeo petat beneficii loco, de gratia, ut pro vino sibi, quanti vinum esset. dare liceat, quo planum fit, debit rem non este in mora quis sobricti, de cura. si delitori, de stidie. L s reus . de procurat. Et nullas igitur esse partes iudicis in confitentem, atque adeo non de obli- gatione, de qua constat inter litigantes, quaeri: sed de aesti-inatione cuius tem iis , scilicet ossicio, & accommod tione iudicis , ut Cicero loquitur in Frumentaria, aestimationem fieri oporteat, ut I. as. in Fine O r6. ad I. Aquil.

orte actore magni vinum aestimante r leo non tanti. Utrum quanti vinum fuerit eo tempore , quo numium andatum e . aes imationem fieri oporteate an quanii suit litis contestatae tempore' aut quanti ici judicatae tempore 3 Et ex Sabino ait: Si in contrahendo dictum sit, quo tem p

re vinum redderetur , proculdubio eius temporis aestimationem hiectari, ut Essese veri ob lora L tilicie eavd trilic Quae omni ex parte consentit cum hac l. Et hoc utique

vibi inet in judiciis omnibus strictis. & bondi fides e ut fp

cietur tempus quo dari debuit. Si vero dictum non sit ullum tempus, quo vinum redderetur, ejus temporis aestumationem fieri oportere, quo vinum peteretur. id est. quo

iis contestaretur. Petere est litem eontestati. I.dicie tis r. Per

iudicem , & apud iudicem idem est . i. Aurelius. s. vlt. deliberat. IV. ii: Non distimari igitur quanti vinum fuisset ,

cum DtIaheretur vel cum res judicaretur. sed quanti sui se sit litis contestatae tempore: quia stricto iudicio vinum petitum est, puta condictione Triticaria. vel condictione cerati. Condictio certi ex necessitate ob vini penuriam, postente reci, vel actore, redigitur ad instar condictionis triticaaiae, in qua arbitrio judicis rei petitae aestimatio fit.ln judiaciis bonae fidei, aestimatio plerunque excipiuntur enim li-hei tales o spectatur eius temporis, quo res judicareturi l.3. in hac di Od.quoniam in judiciis bonae fidei petitio iam ris confertur in tempus rei iudicatae . id est, ad id , quod judex ex bona fide dati oportere arbitratus suetit . Nec enim actione bonae fidei certum petitur, sed incertum . .

cito de Meriae Mariant. ex cujae. lib. I .cap. II. puta , quod iudex ex bono. & aequo arbitratus fuerit . insiticiis sudieiis actor ipse quod petit certo, liouidoque pronuntiat . idque ipsum di siricte intendit tibi dati oportere Quamobrem . de petitionis tempus spectatur, id est, litis

contenatae . Huic vero l. si obsiciatur l. pen. de conLirilit. non est quod tam desudes. de elabores in ea re, in qua de sudaiunt nostri interpretes , qui ct in hanes. vinum temulenti seripsile videntur, dum in ea tractant de mora, cum in ea nullum de mora sit verbum . Res est apertissima . Haec verba legis pen. Tori moram: quae iterantur in potietariore parte esus legis. etiam ad priorem reserenda sunt, ut sit-ah interioribus . ut Grammatici loquuntur . de ut quaeratur in condictione triticaria post moram debit ris , homo , vel res petita per iudicem, lite apud cum c testata, cusus temporis aestimationem recipiat, Responderitque Ulpian in ea ex Servio, rei iudicata dive condemnationis tempus spectandum esse, videlicet, D res extat, depretiosior eo tempore suerit. Si vero desierit esse in rebus numanis mortis temturre . sve homo, qui petitus est, mortuus fit post moram suo fato , sua morte, sive oecisus . sive

morti sere vulneratus. Nam & mortiscre vulneratus tam

tum . ac post aliquot dies mortuus, eo tempore mortuus es' intelligit ut . quo vulneratus est. l. is. ss. i. ad ioqia . Quod si homo non sit mortuus post moram , sed vilior factus , veluti luscus i aut claudus , vel quae alia rcs , quae petita est. si fuerit post inoram, ueluti post litem contesta- tam , deterior. de vilior facta , litis aestimationem reducenadam esse ad tempus morae, sive litis contestatae quanto pluris ea res fuit.Lleganter Paulus in fine libri tertii Sententiarum . moram fieri, cum postulanti non datur, id est, cum lis contestitur, t. i. r.ct et de us r. ct fruct. I I. quaesitim, s. tiit.de Iet. I. videlicet , si rens parere actori detrectet, de aestimationem rei petitae non offerata sive de aestimatione

non litiget, sed de re ipse. quam se debere negat. Igitur in L peniat. de aestimatione allitur , quae ossicio iudicis fit post motam debitoris . In hac l. vinum . de aestimatione, quti fit ante moram, quod & in hae lese haec annotatio Stephani

demonstrati partim Graece, partim Latine . retro rk 3. es ,ra leve Maae ri . . distrie arm . hoc avrem accipe, id res mora facta non fuerit. Longe autem maiorem fieri aestimationem post moram dehitoris, verum. & aequum est. quam ante moram. l. s. uese act.e I. g.ssen,de conssi uri Quod autem in h. l. scriptum est de vino, id l. ti t. de conae tritie. producit etiam ad oleum,de frumentum, & ea omnia.

quae in merce sunt, veluti ad liquamina, panna , velles et imo , & ad exteras res. quae in merce non sint, veluti ad praeia (praedia non sunt in merceo de ad homines, qui etiam non sunt in merce. Tt ad homines quidem . ut in Lyem eos. iit. Quod vero nulla in hae l. habetur ratio ejus

temporis. quo vinum mutuum datum est, quo eontractum

est in id , si obsiciatur l. eum quis . de ob in o a' recurre ad interpretationem quam seca lib. g. g. Item si olaiciatur L fundum cornelianum . de novat. dicito sMctari quidem .esus temporis aestimationem , quo contractum est. sed non aliter quam si id actum sit nominatiin , puta hoc modo eQuanti landus est et quae verba habent praesentis temporis .ia est, temporis contractus demonstrationem et id est, quanti fundus est , dabis . Et quod ad extera attinet, quae in hane

quaestionem cadunt, consule ad Africanum commentarium in leg. hominem , manae de comment. quoque ad L sy.de verbor. ohebat. Non omittam quod in posteriore parte hujus legis additur , eandem esse rationem temporis, S i et . Nam de ad exemplum temporis . si vel tacite conventum sit, quo loco vinum redderetur . eius loci dissimati

nem spectari oeottere in iudiciis omnibus , L do. de verboui. i. s. in p. de af . emp. vel non condicto loco . eius loci quo lis contestaretur: hoe sit in strictis, El. i. de ann l .in bonae fidei, quo res iudicaretur , d. l. 3. s. in lare . commcd. Ad L. XXXIII. Mandati . Rogastus vi fide uberet. s in minorem summam se ob ira i , recte tenetvir et fi in majordia . Iuliarius veritis Devi, quod a pleris e reson m ei. eum, ni maiorem fametum . qtiam rogarus erat . Me isset .actenui mandali actionem habere , quatentis rogastis esset :

264쪽

6 3: Ad Lib. IV. Juliani ex innicio Natali. 66

Wia id misi uod mavdartim ei est . que ad eam

summam, in quaen rogatis erat. fidem e specta se videtur, qai rogavia.

S Equi tui ex lita vi l. s. Mand. Fideiussor , qui rogatus

est fide ubere in i . id est, eui quis mandavit, ut s- des uberet pro st in centum crithum Rogo mandatum facit e Tl eontra . Mando, nihil aliud est quam Rogo; non

ut in idiotismo . impero ) si is fidei utar ci qui rogatus

est, ut dixi, fideiusserit in minorem summam, recte ohsigatur .Grace S.I.illud e rarius.Lκθ. gail:.de eo, per quem sinctum erit, set Et si solverit minorem summam illam,in quam fideiussit, mandati actionem habet ad versus reum princi- Palem, ut eam summam . quam solvit, recipiat. At si tadeiusserit in majorem summam i puta , in centum de vim ginti, & solverit centum viginti . mandati actione conse- ei uelut tantum ioci. Nam qui solvit majorem summam. de trinorem utique solvit. In maiori summa minor inest, LI.

s D laxat. de ver Mest. viginti autem sibi imputabit,

uaeve stultitiae, nee repetet actione mandati . Lx noe loco Per quam evidenter apparet, quod dicitur in d.f. vlad. fides ullo tem , qui se obligavit in duriorem causam, omnino non obligari, se esse accipiendum , ut omnino non obligetur . quatenus se obligavit, sed quatenus duntaxat riratus est, ut fidejuberet . quod confirmat etiam L areo , deraries. O Li I stat. de consit. pri. Ad L. XXIX. de Are empti. cujus res sub eonditione legara erat, is eam imprudens ab herede emit i actione ex empto poterit consequi emplar pretium et quia non ex erca laxati rem habet. EX eodem libro est L es. de action. - cujus haec est sententia r Li, cui res quaedam legata est sth condicione . si imprudens, id est, ignarus legati, eam rem ab herede , a quo legata est, conditione legati pendente, emerit, de acceperiti pretiumque sequerit e pollea cognito legato, actionem ex empto , quasi re evicta , adversus heredem competere , ut pretium heres sibi restituat, i. hujusmodi, g. servum, de leg. i. videlicet si conditio legati exstiterit. Nam si desecerit , emptio manet de consistite si, inquam , couditio legati extiterit: quia quandiu legatario pretium rei

legatae abest . rem videtur habete ex causa emptionis, non ex eausa legati. Et interest eius. rem potius habere ex causa legati, quae luctativa est . Recte ponit . rem fuisse sub eonditione legatam. Nam si fuerit pure legata, ut Accursinorat reela, emetio non valet, quia rem nostram emere

non possumus, L Itia rei, desinet r. empe. Nostra autem fit res, quae pure lepata est nobis, madii me si per vindicatio. rem legata sit, itatim ab adita hereditate . ipso jure , sine facto heredis, ta nuta , de suri. Ideo nec pretii recuperandi gratia ex empto aetio competit: sed condictio fine causa, d. l. suae rei. de conbab. mp. videlicet, si imprudens rem suam emerit, non si sciens, prudensque . Ad L. XXXII. Locati. stii fundum eodendum in plures annos loraveragi decessa, in eum sistam laxavit. Cems n avit . posse cori colonum , til etim fundum eo eret: qtita mu heredis interesset. Quod si essentii vellet tolere, en ab eo, exi legaras esset fundus, prohiberetur e tam herede actionem relantim habere r in Me detrimentum ad heredem pertinere, Est si , s quia rem . quam vendidi et ire tam tradidisset, alii erasset, heret ejus emptori, di legatario esset obligastis.

S Tquitur i. 3 r, iocari. In qua ostenditur , si quis landum

relendum locavit in plures annos contracta emphyleus, quae N ad lcmpus contrahi potest, Luit se ager vectio vel em ditemie. μι. S eundem tandum moriens interim alii legaverit , non posse colonum ab herede ejus compelli actione ex locato ad tandum colendum e quia nihil here dis inietest . iundum coli, cum fundus apud eum non remaneat , sed ad legatarium transeat, id is, quil rem pignori, Tore. III. To in me Meriit Uariam. ex cHac lib. I .cap. o. A g. r. destiret. Actiones comparatae,& expressae sunt, ut per eas consequamur, quod nostra interest. Expresse exeu)uoque damno, de iniuria , ut M. Tullius ait. Ubi teli ut ni ihil nostra interest . nulla nobis actio competit , L p procvraetorem g. s. mand v. mand . Contra vero si colonus a legatario landum colere prohibeatur, si a legatario expeliatur fundo . ut potest: nec enim cogitur iegatarius state locationi testatoris, nisi id cautum sit nominatim in legator Sicut nec emptor . aut donatarius , aut fructuarius . i. cde loe. I. arbores, s. i. de usus'. Si igitur legatarius colo num expellat, nondum finito tempore conductionis e tum

colono in heredem locatoris . competere actionem ex conducto. ut ei ne et . quanti sua interest . frui lando con ducto. Ergo hetes tenetur legatario ex testamento, ut funis dum praestet e S conductori ut praestet, quanti mus inte-n rcst frui . Sicut de is, qui vendidit, nee duin tradidit fundum , moriens eum alii legavit, heres esus tenetur emptori ex empto in id . quod interest. de legatario , ut fundum

praestet ex testamento.

Ad L. L. de Adit. edicto . Varicosus sanus non m . QVod sequitur L so. de aedilit. ec. perpusillum est. varicosum servum , qui venit ignoranti vitium illud

crurium aut ventris in causa redhibitionis esse e quia sinus non est, cujus crura, aut venter squalent varicibus.

Ad L. V. de A q. quot. S aest. Cum constet, pion stirae temporibus . sed etiam mensuris posse astium di iussi. potia eodem tempore alius Potissianam , alius aerii vam agatim duatere et ita vi actate dividatur in re eos aqviar heme solii ducat ii, qtii quotidianae rus halevi. TRanseo ad I. s. De aqua quotidiana ct assiva. Si duobus

separatim cesse to servitutem aquae ducendae ex sun do meo , per eundem rivum inter eos diuidenda est aqua diversis temporibus, verbi gratia . ut unus interdiu. alter noctu aquam ducata aut ut suis qii que . 3e certis horis aut alterais annis, vel mensibus, vel diebus, vel horis . Aut sane dividenda est aqua mensuris e Puta , ut unus habeat digitum aquae rotundum . vel quadratum, alter aminipliorem modum . Digitus aquae modulus est , Lyra. de serv.rtilite. praeae Iulius Frontinus aqviartim moliis, inquit .atis a digito rotunio. vel quadrato, avit ab tinda , aut a quis

haria fiatique institui. Et in antiqua in seriptione r hi aqv stillicae dieittis in domo eius fluerei, eommodisque publicis , acs decurio piaretur. Vetus est inscriptio Suescae . Ex eo autem sequitur, etiam eodem tempore, veluti aestate , alium osse aquam quotidianam ducere e alium aestivam ta .i alius ius aquae quotidianae habeat, quam stilicet ei ducere liceat quocunque tein re . aestate . vel hyeme r alterius tantum ducendae aquae aestivae . Nam qui quotidianam habet, de hybetnam,& aestivam aquam habet. S concurrit cum eo qui aestivam habet: ita ut Xstivo tempore necessarici aqua inter eos sit dividenda, ne se invicem impediant inutu aquae et quamvis retrorsum non concurrat, qui aestivam aquam habet cum eo, qui huberno tempore , scilicet quotidianam: quia hyeme ipse solus aquam ducit, cuisu tidiana aqua cessa este aestate, simul eum eo, qui aestivam habet divisa inter eos aqua aettiva , temporibus . vel mensuris . Et hoc est , suod proponitur in hae lege, eusus

initium pendet ex s. superiori. Ad s. ultim. Inter duos. Di eodem rimo aqvam certis horit separarim ducebant , convenit. vi permutatis inter se temporibus aqua veterentur e quaero eum amplius tempore servi-ιuidvis prefinito. ira duxissent, Mi neviter eortim stio re

re usus esset, nam stis tirendi a figens e negavii amisse.

S Esuitur in eadem i. stat. haee quaestio . An si sint duo

rivales . qui cum eodem rivo certis & statutis horis separatim aquam ducere solebant, inter se permutaverunt

265쪽

horas . ita ut neuter suis horis aqua usus sit per tempus, Aquo servitus amittitur non utendo e quod erat olim hi ennium . auctore Paulo i. Sensem. iii in serm Hodie ex constitutione Iuliiniani, est decennium inter praesentes et vice nium inter absentes . i. pen. C de sera. oe aqua. olim bientnium . hodie, ut dixi, decennium, vel vicennium utroque iure, exemplo rerum immobilium . quibus servitutes haem re comparantur, I. r. c. eoae ii deservit. in aqua. Quaris ritur autem in sphie propolita an uterque rivalis servi tu rem aquae . inusii, idestes, non ut do . amiserit, quod amplius biennio suo tempore , & horis usus aqua non sit, suis horis 3 Et Julianus refert Minicium negas e eos servia cutem amisisse non utendo et quia alter per alteram ea usus fuisse . eamque suo tempore usurpasse intelligitur. Peralium recte servitus retinetur. l. o ao. quem M. ferae.

verum esse opinor . etianus perelli administratio libera ei

concessa non sit, eum ex peculiari causa debet se oblitatus est . ut dixi. Non item eum extra causam peculiarem. Nam hoc casu non aliter recte solvit, quam si habuerit liberam

peculii administrationem , Legelii, ins de solis. Mi

JACOBI CUJAC IJ J C.

Ad Lib. v. IULIANI, ex MINICIO NATALI. REGOTIONES SOIAMNES.anti II. Nec obstat Gi communem. I. i. eodem . quam adducit ., Ad LLXXVI. de Procuratorib. Titius tam absensem defen-

Accurs. quia ibi neque per se, neque per alios retinet se vitutem aquae nocturnam quam habuit. Et ideo eam non utendo amittit quamvis diurna usus sit, quam non habuit, ut & is qui certis horis aquae ductum habuit, quamvis aliis horis eo. usus sit:quia eo sine quod habuit, neque ipse usus est, neque alius pro eo. At in n. . alter pro altero stemuitetatis limporibus servitutem usurpavit, eamque retinuit.

Ad LXIX. de I ideiussorib. Servus inscio domino. peto quodam fideiusseras, in eo nomine pecuniam solverat. svaTe-MI- dominus posset ne ab eo , c soluta esset, repetere e respondit: Interest, quo nomine fideiusserit. Nam s ex causa pecusari rari si, itine id, quod ex pecuso solveris, repetere dominus non poteriliquod ex dominica eausa solveritola-

iurabitur . Si vero extra eatigam perarii file iusserit quod ex epectinia dominica solverii, aeque vindicabitur: quod ex peturtio condici poterii. REstat adhuc una t. ex hoc libro . Ea est l. is. De M

scoribus. In ea lege agitur de servo, qui in leto domi mo pio alio fidejussit,& solvit. Et hoc quaeritur an solutam a servo pecuniam condicere dominus quali indebitam possit, aut vindicare quasi suam . Ad quam quaestionem Minicius, vel Julian. ut respondeat, ita distinguit. Aut ex causa peculiari inscio domino stivus fidesusEt pro alio , de solvit ex peculi ex peculiari pecuniaeta hoe casu domino solutae pecuniae condictio . aut vindicatio non es . Aut ex xausa dominica, ex nescitio ad dominum pertinente servus fideiussit pro alio . inicio domino. N solvit et de hoe casurummorum solutorum vindicatio domino competit equasi per solutionem, non translato in accipientem numis Umorum dominio e aut extra causam peculiarem, extra ne-rtium peculiare servus inscio domino pro alio fideiussit.

t solvit.Et si quidem solvit ex perali comino soluti eo dictio, quasi indebiti competit . Sin vero ex pecunia domini solvit . ex causa non peculiari , domino vindicatio competite quia non ut peculiaris, ita de dominicae pecuniae servus alienationem habet. Haec eth sententia husus letis, cujus ratio ex eo pendet. quod servus, qui fides usit pio

alio extra causam peculiarem , non obligatur naturaliter ,

.de die , sin Iebus, qui fati . cog. l. s. si filivssam de pecti .

Et ideo ex causa fides uisionis. solutae a servo pecuniae expeculio domino condictio competit . Imo solutae ab ipso domino per errorem , ut I eq. puta cum putaret servum fideiussisse ex eausa peculiari, qui fidejusserat ex causa non peculiari, quia ex causa non peeuliari fides ubente servo in Ddominum actio de peculio non est . Actio de peculio in dominum est, ubi servus obligatur naturaliter . Nam civiliter servus alteri nunquam obligatur. At hie non obligatur ex causa fideiussonis . Et ideo nec in dominum est actio de Metilio . d. s. sistitissam. l. oriensi s. i. de trivi. Tt hae in te dissetentia est inter servum fistumhmit. Nam filius fam. obligatur ex omnibus causis , de civiliter. & n

guraliter et de consequenter ex omnibus causis pestis cum

filiolamis. pater obligatur de peculio. l. r. I. litissa LNotandum de illud est ex hae lege Lx causa peculiari quod

debet, servum ex peculio suo recte solvete, cum solutum

a domino condici, aut vindicati non possit. Quod uim de rei, fati dedite O ni Atiam itidicium acciperei, defitii retis solvendo es e qtiam ob cacam defensor recusas a iudicium

in se reddi oportere e mero, an id ei concedi oporteati Ju- limini respondite defensor, eum si dedit dom ni loco halen sis est,nee mittim ei praestatvirtis es praetoris eam non eoegerit iudicium accipere i eum ad fideiussores eius iri possur erhi quMida practiterivi, a defensore consecutiri Di.

VETUS est regula Iuris Neminem rei alienae,sive litis idoneum defensorem este sine satisdatione iudicatum solvi, quamvis locupletissimus sit, i inor, cum seqquiae ii de proinrat. Quae satisdatio utique atraestanda est actori ante litem eonteitatam, LR judic. o vi, Iese die . sin 'ratis. l. tilianus, qui saeti a. min. Et ideo ponitur recte in Me lege Titium, euin ahsentem reum deten deret. satisdedisse iudieatum solvi ante litem contestatam, defendendi absentis gratiae Et reum absentem. etiam ante litem contectatam . eversim facultatibus. destisse solvendo

esse. Quam ob caudam Titius, qui ejus desensionem si se pit. de satisdedit, nolebat litem eontestari, sive quod idem est . recusabat iudicium accipere. Quaeritur, an a Praetore compelli possit. ut litem contestem G Et Julianus ait compelli posse, hac ratione: quia defensor, cum satisdedit. d mini loco habetur , quasi alieni suris vicarius. ut Marcus Tullius ait. Et dominus utique, si adesset. cogeretur litem contestari. Iudicia enim redduntur in invito inter stipulantem, vis Dictam, de verben oblig. Ae praeterea nihil egerit Praetor, puta si defensorem non liberaverit, si eum non coegerit litem contestarie cum fides usiotes, quos defensor

actori dedit, actor convenire possiti & ii quidquid actori

praestiterint . a defensore consequuturi sunt actione manis dati . Cum hoc responso Iuliani ex Minicio consentit etiam L 3. s. uls. I. s. edi S. Me t. addita hae exceptione, nisi sum aliqua causa . de ex satio interveniat, non contestandae litis e quo casu & Edriosiores non teneri u rum est . Et quae sunt iustae eausa ibidem explicatur, pr

positis aliquot exemplis r inter quae non mmmemoratura pia rei, quam S pro susta causa haee L non habet. Ad CLXIX. de Iuro dotium. His ab rami inori ejus dotem

sacere volebas, certam pecuniam eo nomine stipulares est de inde aecep am eam fecit, aerelatur essesne ea peranda in dotem responditini acceptam hon sevisset. O promissor so venso

esse depisset Padiemus,an th a mariti ea pet Ia ex acia none ei. tam vero ace iam fecit, omnilmoda peritiatim ad eum

pertinebit. Merinde enim ecti ae s aeceperit pecuniam e G eandem promissori donaverit.

S Equitur i. o. de lare dor. Quidam cum dotem pr

muliere facere . di constituere vellet, viro dotis nomine stipulanti certam pecuniam promisit, quam deinde viret acceptam fecit injussu mulieris, hyen. s. n. sol a.mviri Quod addo, ne obllet Ldelitor . & duae . quae sequunturiae sit. ubi iussus mulieris intervenit . quae jussit maritum acceptam ferre pecuniam promissam e qua ex causa Periculum eius pecuniae mulierem respicit,non virum. At cum iniussu mulieris pectiniam chi dotis nomine pro muliere ab extraneo promissam . vii acceptam secit, quaeritur, an

266쪽

Ad Lib.V. Juliani ex Minicio Natali.

pecunia sit in dotem in adeo ut divolito facto, aut soluto A in suo lando opus faciat, ex quo aqua pluvia, id est aqua

matrimonio morte viri. tantam pecuniam a vito, aut ab

herede viti repetere possit, quasi dotalem 3 Et Minicius respondit . perinde esse . ac si eam pecuniam promissor viro numerastete deinde vir ptomi di i donasset , ut acis reptilatio sit pro donatione e atque ideo periculum esuspeeuniae omnimodo ad virum pertinere, de soluto m trimonio mulieri tantam pecuniam reddendam esse. Et ait omnimodo, id est, sine distinctione: ad digerentiam eius, de quo etiam mentionem facit, qui pecuniam promissam dotis nomine non fecit quidem acceptam . sed non exegit. Si enim promissor interim desectus sit facultatibus , ita distinguendum est . aut eulpa, de negligentia mariti exacta

pecunia non esit de tune divortio facto . perinde tenetur maritus actione de dote, ae si pecuniam accepisset . Ae exegisset. Aut culpa maritus caret, de non tenetur , Maesia, BIO . matri Is extraneus, hoe t. Jovialis fundo meo noceat, aut nocere possit. Idemque et . si viae fundo meo debitae noceat . Nam quod viae nocet .

per quam ad fundum milii meum initio est . & fundo quoque meo nocet. Hanc sequitur L sta de liberali causa. Ad LXXX. de Liberali causa.Dvota, petensilis hominem in servitutem pro parte dimidia separatim. s uno judicio liber.alire servus sudieatus est e commodissimum est . eo tisive cogisv es donee confra, an , si id non confinget, subintim referatur exis asse . sici fer m debere ab eo , qud uti sex cu ius sententia cassus quoque est,ct reo sum, es sane ridicvltim es arbiιrari. eum pro parte dimidia duci, pro parte

libertatem eius nerei. Commodius autem est, favore liberiatis

liberum quidem evin esse . eompelli avum prerii sat partem viri hani arbitraru victuri sus praesare . ( sAd L XXXIX. de Donat. inter viri di uxor. Vir uxori pomniam eum donare vellet , pejust ei, ut a debitorestio Ri- puleiure illa eum id fecisset, priusquam pecuniam auferre .

vortium fecit. s sero, titrum vir eam summam petere de-hean. an ea promissionae propter donasionis e fam actio Melaesei e respondi , inanem Disse eam stipatarionem, Sed F μο- missor mugieri ignorans ravisset, s qaidem pecunia exstas evi diene eam debitor poteri: sed F iniones suas marito praestare paratus est, doli mali exceptione se itiebitur. Ideoque maritus hane pecuniam debitoris nomine vin ando tonsequetur. Sed fi pecunia non exstat,di m ier lora Nior facta et te mais Itis eam petes. Inuti uisur enim ex re mariti laetistitior facta esse mauer e quondam debitor dodi mali exceptione se iv c

ri potest.

S Equitur L 3 p. de donis. im. virum, in uxor. Donatio

inter virum , de uxorem non valet ipso jure , & ideo si donandi animo vir uxori delegaverit debitorem suum , ut pecuniam , quam sibi debet, novatione facta stipulanti uxori promitteret. cui donatam volebat . de promiserat, pecuniam vero ei nondum solverit, inanis est stipulatio .ananis delegatio, inanis novatio est, quia ex ea stapulati ne , propter donationis causam . quae legibus vetita est, nulla naIeitur actio. I. s. si delitis. hoe iii. Inanis est mi tractus, ex quo nulla actio est . Et marito igitur in debit rem, divortio facto . de revocata donatione, salva,& int

gra est actio debitae pecuniae . Sed si debitor, ignorans diis vortium factum, di revocatam donationem , ex stipula- ntione illa pecuniam mulieri solvetita re omni cognita vinis dieare eam pecuniam, si exstat, debitor potest , quasi persolutionem factam ex causa inutilis stipulationis . domi.nium a se non recesserit. Quam quidem actionem id est, pecuniae vindieationem , ii debitor , agenti marito eondiactione creditae pecuniae, reddere paratus sit ueri se poterit exceptione doli mali r Cessio actionis pro solutione est . I. i R. de metris. Et ex cessione igitur pecuniam nomine de

hi toris, tanquam procurator debitoris, maritus vindica

bit . quam debitor imprudens mulieri solvit, si exstatu vel si non exstat, quatenus ex ea Pecunia . quae marito debe hatur . de quae etiam I marito prosecta esse intelligitur, mulier ex ea locupletior facta est . maiito in mulierem dias vortio facto competit condictio sine eausa , L s. s. vir. Orad. Me iit. Debitor autem. qui imprudens mulieri solvit, nliberatus esse intelligitur . l. s. s. h. hoe sit. quia cessis marito actionibus suis , doli mali exceptione ti tueri potest

adversos maritum et debere omnino non intelligitur , qui tutus est exceptione doli mali .cis. de lib. ter. in cellas, de ret jaeris Ad L penulti de Aqua, de aq. plum Davitis funda via debetur, Micae pocula arcenda agere poteri fundi fui nominerqu niam, deteriore via satia , funda nocetur .

HAC lex initio ponit . duos hominem . qui in posse

none libertatis erat, separatis iudieiis c non ambos simul litio eodemque judicio 3 pro parte dimidia . quas

communem servum ex aequis partibus in servitutem petiisse apud iudices . qui in provinciis elant viginti, & dicebantur peregrini recuperatores , vel reciperatores , auctore Theoph. s.eadem qvid. o ex avis. e S manvmi. O. Ulp. I. gaeg. iit. r. Qua ex re causa liberalis, causa status,

judicium si tale , judicium reciperatorium dicitur a Suetonio in vesp. & a Plinio lib. s. vim de in lib. Notarum valet si Probi. Peregrini aviam die untur . quod inter civitates peregrinas , ut Felius ait, apud eos de rebus privatis recipiendis disceptaretur . Cum ergo duci apud reciperat

res pro parte dimidia hominem petiissent. non uno iudi-eio reciperatorio simul, sed suo quisque separato judicio ede unus victus fuerit, alter viceriteQuaeritur. an ab eo. qui vicerit, homine, de quo agitur servo pronuntiato, is homa

duci tanquam servus possit in solidum e ri judices sive reisesperatores ait antequam sententiam dieantia praeside regius lue eo, dum in unam sententiam conveniant: vel ii convenire non postitit . potiorem esse eius causam . qui vicit et de consequenter duei ab eo servum in servitutem posse in solidum . Partem pro qua egit, necessario conse quente altera parte servi. Et nanc esse sententiam Cassii,

de Sabini Ae Minieti.& Iuliani r qui omnes eandem scholam tuebantur, rejecta Proeulianotum sententia , tanquam

ridieula qui pro parte ser im in servitutem duci oportere sentiebant pro altera parte in libertate esse. Quod praetor. vel praeses pati non debet, nec natura etiam patitur, ut quis partim fit servus, partim liber, Lo. in s. Me tit. I. as. e except. rei itidie. Nec obstat Sabinianorum sententia , Linter pares, de re tuae quae dicit . praevalere sententiam e rum iudicum , qui pro libertate iudicaverunt et ut si ex via ginti, decem judicaverunt pro servitute. decem pro liberetate, i iis sim pariis, comme on dit, ut praevaleat eorum fingtentia, qui pro libertate pronuntiarunt: Quoniam id sane ita praeedit, ii uno iudicio recuperatorio actum site & in ter pares numero recuperatores dissonae sententiae proserantur e non si actum sit duobus iudieiis separatis, ear iis ne fui partu potir ceda lora, ut in hac specie. verum quod ad ditur in extremo l. commodius esse . in easu pro risito favore libertatis libertatem hominis tueri, ea conditione tamen , ut is homo compellatur pretii sui patiem . ac ii pro ea parte servus esset, viri boni arbitratu victori praeliarer id olim praestabatur, quae sententia aequissima est. Id vero certum est ex Marcelli notis ad Jul. ut patet ex L r. c. de comm ferv. manumiss ut de quod legitur in I. si servus commanis, de utile. DU. aeqvitatis ratio fugerat . vi ipse partis suae pretium domino ostrens, libertatem , ct hereditatem con se rua posis . id proculdubio est ex Marcello , euius ta men hic nomen supptimature non ex Iuliano . cui illa lex adseribitur.

latis clarum est Ex l. Ia .lah. in vicinum mihi est actio

D ei de Merili. Varians. ex cujac. lib. I .cap .

b, Coos le

267쪽

perimam favissedit amplim non pes i. 'si sudicium accepetim

exirili qui ct ipse procuraetorio nomine eandem pectinim p urti . siva suum est , tam is, qui postea petraei, procvrator non esset O propter Me extrasionibus pro Fatoriis excludi po ei: num Adestis res prioris noctivagoris generemur . Iulianus respondit: verius en non obligarinvitis res. Nam in stipularione eavetur non periturum eum . cujus de ea re actio pellito,perfecisio stet in rastim has raros omnes ad quoi ea res pertinebit et hie amem . qui pro rasor non es, nec

actionem . nee petitionem habere inaestigendus est . Extrema clausula hujus libri est in I. as. rem ratam Misberi. Procurator actoris non auditur, nisi satisdet reo, cum de mandato eius non constat, dominum ratam rem habiturum . & omnes. ad quos ea res pertinet, vel amplius

pollea neminem petiturum . l. Iq. hoc sit. Utriusque stipu- Blationis eadem potestas et . di conjungi etiam utraque silet . ut in hac lege ostenditur, in hune fere modum iii-pulante reo haee est formula stipulationis de rato ) suod nomine L. Titii a me itintam illum petis . amplius ea nomine nemin, poclea petiturum . eritia ea de re actio . petitio , per feralia fueriti ratumque ragium nutum halituram . hereseses

eius, emerosque . ad quos ea res, qua de mecum agis, per in

hiae dolamque malam abesse, abstitvrtimae esse e aui quanti ea res erit, laniam pecuniam dari spondes e Spondeo. Hoc em

nito finger Procurator cum ageret alieno nomine ante

litem contestitam c Nam haee cautio praestatur ante litem contestatam, sicut cautio judieatum solvio ita ea vit de rato ut proposui. Post litem contes latam , exstitit procurator falsus aliquis, qui de ipse idem peteret eodem nomine, s ne repelli potest exceptione procuratoria , quod procur Ctor non sit. An ergo hae ratione . quod stilicet repelli . &excludi possit, recte dicatur non committi stipulationem adversus priorem procuratorem , di fideiussores ejus 3 Et Iulian.ex Minicio respondet, stipulationem non committi:

id prohauit ex formula ipsa ilipulationis. quam & ideo

vobis ante oculos proponendam censui e nimi tum ex his verbis stipulationis et amplius eo nomine neminem poclea positurum , rasti, ea de re actio . Petilio, perfectilia iis, O ratum halituros omnes, ad qaeos ea res pertinebit, ut apud M.Allium in Bruto . es namine neminem amplius, cuius petitio fiet petiturum. At salsi procuratoris nec actio , nec petitio, nec perseeutici ulla luisse intelligitur, nec ad eum ea res quid

quam pertinuisse . Lrgo verum est , quod etsi ille petat. non ideo committi stipulationem de rato , quam praestitit

prior procuratore quia ea stipulatione non continentur Dqui jus petendi nullum habent.

JACOBI CUJAC IJ J. C.

Ad Lib. m. IULIANI. ex MINICIO NATALI.puITATIONES SOLEMNES.

Ad LAVI.de Pactis. Si eonvenerit, nec dotanus a colana quid peteret, in justae fa conventionis fuerit: nihilomin s o lonus a domino peiere potes .

Ex Lib. VI.ptimum responsum habemus in L sdde pati. nSi inter locatorem . & conductorem. sive colonum Diundi convenerit, ne loeator a colono quid petat actione loeati pro pensione certi anni, quam debet. di iusta cauo conventionis fuerit, veluti sterilitas anni. quae remmonem colono dari postulet, i. ex conducto. g. TVinianus , loe non ideo sequitur vice versa colonum nihil a domino petere posse actione ex e ducto . si possessio totius fundi sorte non praestetur. vel si villa non reficiatur. Iulia causa , ut pactionis sit. semper exigitur . ut L licet. detin. dores. 'uia praetor non nisi iusta pacta tuetur, l. tale . s. I . epistola . ramini. Me r. l. Silatara , s. nai Talis, desolas. Neque ero huie legi quidquam reloquitur L inmemptari de rescind.vend. vel liui. de accept. quae ex utraquc

A parte liberationem eontingete aiunt et si post contractam

emptionem . & venditionem . re integra ex una parte dumtaxat convenerit . ut ab emptione discedatur e Nam h idem non ita convenit in speete hujus s. ut posuimus, ut a contractu discederetur et sed ut manente contractu . Pen-sso unius cujusdam anni remitteretur colono. Ac praeterea in hac specie res non erat integra quia colonus Iam fundo frui eceperat. debebat locatorii pensionem cus iisdam temporis , quo lando stultus erat. de qua non petenda pepigit cum locatore. In supradictis figibus , tum res erat integra. id est, nondum tradita res, nondumque pretium

numeratum suerat.

Ad LLIX. de Rei vindie.Hallivior aliena adis detestras in ossa imo t. Eadem . post ann re, dominui adificior mdem ae sitimo: is qui imposueraseossetne ea vindicare . Reis spondii posse r nam Pae alieni, is, iis connexa essena . ea. quamditi suncta manerent, eorundem aediseiorum esse et sim adaeque inde dempta essent, cominus in pristinam eatisam reis

verri . Ad L. LXI.eod. tit .Minicius indere vitis, si ii navem suam aliena materia refeci set num nihilominus eiusdem navis V

neret e respondit manere . Sed si in aedificanda ea id m seos Iret, non po se. Iulianus notat ; nam proprietas tosius navis, carina causam sequitur.

IN hae l. ss. habitatorem accipio pro eo, qui habitat inatisthus alienis, vel jure conductionis, vel jure usushinctus: qui si aedibus fenestras quasdam . vel ostia i , fuerit e S post annum . exempli gratia, finita conductione, vel ususructu dominus eas fenestras . vel ostia dempserit. Quaeritur an habitator ea. quae dempta sunt, vindieare pocst quasi sua 3 Certe quamdiu connexa aedi hus, & juncta sunt,ex L ra. tah de tigno juncto . ea vindicare non potestiquia interim aedium sunt, non habitatoris. & interierunt quodammodo, dum functe aedibus sunt , nomenque suum Ierdiderunt et atque ideo habitatoris esse desierunt, & reis putare quidem ea habitator domino potest, non etiam vindicare interim, dum functa aedihus sunt. At posteaquam ea dempsit dominus dictum . proculdubio ea hahitator vindi re t teste quasi redierint in pristinam eausam e &quasi nee prorsus videantur abscessisse dominio habitatoris in I. as .in M. A tisi'. i.in redi. s. item quaecunque, lapva religio is , Me t. i. sed se meis , s. arbor de a vim rem domverbum , dempta . quo utitur Iul. vel Minicius hoc loco,esi ex Ir.tah.ut patet ex illis verbis quae sunt apud Festumqtiandoque favia , donee demia emus . vel ut veris mil dicibscriptum fuisse . donicum dempta estini. veteri loquendi more, quae quidem verba pertinent ad cap. illud s. gr. tabul. quo tignum alienum vineae iunctum solvi. di a do mino vindicari prohibetur . ne vineae cultura turbetur, L Dda tig.,inrequamdiu scilicet vineae junctum est. Demptum enim vindicari potest . & tigni appellatione eas. signisie vit pedamenta, palos, perticas, ridicas. cantherios, quae vineis post putationem applicari solent. Putanda enim est vinea, vel,ut loquuntur II. IE. tabul. sarpenda primum, d

inde pedanda. Post putationem igitur, id est cui loquuntur

Ir.tabo serpata iam vinea eui applicata tigna semel asserumtur . non ante a domino vindicari poseunt, quam derepta suerint. Demi autem solent statim a vindemia. Huic vero

legi si objiciatur L is. s. si in vivisus . ius M. Dicamus ibi

inquilino non dari vindieationem ostiorum , quae adjecie aedibus conductis , sed actionem in personam tantum . id est . actionem ex conducto . ut ea tollere liceat. prili ira cautione damni insecti, videlicet, s locator paratus non sit eorum aestimationem silvete eo usori . t in sudo . Met. Se itur in I. gr. Me r. haec quaesitor Utrum, qui ex alie

nis tabulis. aliena arbore , essena materia is navem suo nomine bona fide aedificavit. navis dominus sit. An is, cusus ex materia navis aedificata est 3 Qua de te in t .s iis quis.

de a vir. rem don. resertur magnam fuisse controversiam inter Proeusianos . S Sabinianos . Proculiani dominium

navis adjiciebant ei, qui confecisset. Sabiniam vero ei. qui

Comment. Jacobi Cujacii

268쪽

das Ad IJb.VI. Juliani ex Minicio Natali.

materiae dominus suisset . Ex quibus Sabinianis se fuisse . A Minicius plane ostendit in hae s. dum ait, eum, qui navem

ex aliena materia aedificavit, navem vindieare non posse . sed eum igitur . qui nuteria dominus fuerit. P sui bona fide . eum navem ex aliena materia aedificasse. & hoe casu de domino navis fuisse eontroversum inter hos, & illos . Nam si mala fide, etiam Sabiniani tum, ut opinor, ejus d

minium addicebant et . qui compegisset navem, i ir. isqviis ex vivis. ad exhil. In eo quoque , qui ex aliena materia navem suam refecisset . non fecisset . nulla erat cortrover si a , quin navis dominus maneret e quia ut Iul. notat. d

minium totius navis carinae causam se uitur . Ljus igitur est tota navis, cujus earina est. qui di alveus a Salustio diciatur . In idiotismo la Diue ex Graeco ovi apud Pollucem, ut sere omnia vocabula nautica a Graecis desumpsit idi cismus noster. Nam ut nuper dicebami, armamenta . idi, Bluinus vocat laseriis a Graeco verbo, Reficitur navis, cujus earina integra, & bene lineata est, ut loquitur Plautus in militer si enim vitiata sit carina, lavi non de r scienda, sed de facienda nave costitandum est . Et aedificata ex aliena arbore . ex pinu . vel cuni ego aliena , vel larice . Minicius. qui sabinianus suit. Mus esse ait, non qui aedificarum it . qui fabresecit navem, sed ejus, cujus arbor in rit, quae sententia non obtinuit tamen , d. l. I. g. cum quis. in L eu in s ex meis, de atqi ravr.dom. quia nave consecta, arbor . ex qua aedificata es, penitus extinguitur . nec recti

tui potest in pristinam sorarum, di ideo in nave praevalet

Proculianorum opinio .

Ad L. XVII. Si servitus vindicet. II, mitis familia vitiatim prohibebat aquam tacere . Di potesarem non faciebas . ne et

secum vi polset et puerit actor , quid sibi faciendum essei 3

resonda oportere praetorem, caca eo nisa, stibere bona a

mersaria possideri: ct non ante inde dascedere, quam iis in

ri itis aquae tacenda comituti seir er se Did i quia aquam tacere prohibilia esses, Fccitaritas detrimensi resisses, velat si s prvia , arboresve exaruissem.

S Equitur LiRs ferri t. vis . In qua l. hoe quaeritur.

quo remedio succurrendum sit inmo , qui ius habet aquae ducendae ex fonte fundi mei. ex lando meo in suum, si familia mea eum prohibeat aquam ducere, nec ego mei potestatem saeiam . sed latitem dolo malo . ne mecum digere possit de ea servitute actione confessoria 3 Et rectiosa me respondet, praetorem causa cognita subere bona mea possiden . cognito dolo meo . Quo iacto vicinus ineus . non ante possessione mea discedet, quam eae jus aquae ipsi conssiluerim . ac praeterea solverim quicquid ejus interest,

id est, quicquid ex eo cepit damni, vel detrimenti . quod aquam ducere prohibitus site ut si fecitate prata sua. velat ores exaruerint, quod aqua uti prohibitus fuerit. Constitiere dicit, quia forte interim . dum prohibetur, non antendo aquam amisit. Haec vero est poena latitantis . essu piendi judicii causa. frustrandi actoris causa, Let. s. item videamus , quibus ex rati, in pris eat . Lyen. c. de hon. auctoritvel posseu Male omnino Accursus ponit speciem in eo, qui acturus erat de servitute aquae sibi debitae eae testamento, .ei ex stipulationer Et qui acturus igitur erat in personam. Rei uenat enim titulus ipse, qui est de vindicatione iervitu tum si servitus vindiceruntago de actione in rem quae diciatur constabiti, vel negatoria, non de actione in personam . nAd V XXVI. de Usuris. Venasionem. fractis fundi negavit se. fructus fundi ex venatione consset. SUperest adhuc ex lib. d.Lrι.de tiraris, quae initio ponit,

venationem non esse in fructu agri r nimirum , quic..tit exit imo . regionis hoc est totius commodum a natura datum nominibus, non agris et cum ubique cuique venaritieeat . etiam per alienos agros , dum id dominis agrorum piol thentibus non fiat, L 3. de ae in reniam. Et uno tan tum casu, quem etiam excipit h. L r6. venatio deputatue in fructu agri. cum agri reditus maxima ex parte, ut traseditur in I. sando, de inin. vel instrum. Ieg. in venatione conis sistit . ut si is ager sit saItuosus, yel montuosus, de prae ruptus e si ager eunicularius . Pertinet autem haee L ad vin dicationem . de qua sunt tres leges proximae superiores .

Quo in judicio etiam constat fructus fundi petiti, vel petitae servitutis , in restitutionem venire. vel exstantes . vel perceptos doli litem e testatam . vel omnes , si is, unde petitur, sit malae fidei possessor . L eertum. C. de rei vindici A. s. iri eonfessaria , se sera. vini Non etiam . quod possessor fundi ex venatione in ipso fundo cepit et quia venatio non est in huctu . nisi ut dictum est , ex venatione

maxima ex parte ager reditum habeat.

Ad L. CCH. de Verbor. signis. Vinaria vasa proprie vafaiorcularia est placet. Dolia rarem . O serias gavisa in ea causa esse, quandiu vinum haberem. tam sine vino esse de

Fnerent .e in eo Omero non esse, quoniam ad auum usumireriserri possent. Vetusi s frumenltim in his addatur. Ea

dem causam amphorarum esse et o cum vinam habeant, immin vasti, vinariis r cum inanes isti tum extra numeram vianariorum stit: quia aesta in his addi possit. Hrae lib. clausulam imponit l. ros. D ve . R. ex qua

intelligimus vasorum vinatiorum appellatione , toracularia proprie contineri, qui b. vinum raptim itur e & do- Iia, & serias, & amphoras . quamdiu vinum habent. L Lv- eius fg. g. pem de leg. I. non quae in alium usum translata habuit, veluti, oleo . frumento , frugibus . fructibus , sal-gamis eo tendis, ves terra aggesta exstruendis hortis

Adonidis, ut in L dolia. de instr. vel in iram leg. quae I

quitur de doliis , in quibus erant viridatia , violaria, quae dicuntur horti Adonidis. Dolia habent os patentissimum .& fundum angustiorem . Setiae sunt de limo oblongae, ut Donat. ait in illum locum Terentii , Relavi omnia dolia, omnes serias. Ami,horae cubi figuram habent. Rhemmius Palemo in lib. de ponderi hora hi ctitas, quam ne Molare liceret , furarere Iovi. Opponi autem hule loeciselet lex pen. de trita Mn. vel oleo m. Quae tamen non ne gat, dolia . quae vinum non habent, esse vasa vinaria. Imo,

quia dolia sunt in vasis vinariis, vino cum vasis imato. ait, Trebatium opinari ex verbis quidem testatoris vinum dontiare, & dolia dcberi, quia dolia sint vasa vinaria. Ex mente tamen . & sententia testatoris, dolia non deberi r quia non videtur testator de vasis sensisse, quae adhaerent fundo. ut dolia, quae in cella vinaria defossa, deplessa, defixa sunt , ut olim fieri solebat. sed de valis sensisse tantum videtur, in quae ex doliis vinum dissonditur, ut in alium locum ex portetur . veluti de amphoris, aut cadis. Non est idem, udhoe interim admoneam, diffundere , S des dere vinum . Desunditur vinum ex doliis . cum scilicet dolia deplentur . vel ut Seneca loquitur . cum decapulantur . id est . cum evacuantur in totum , vel in partem, idque quod diffusum est ex doliis, statim diffunditur in am oras . vel urnas, vel cados. L cum quaereretur. s. lana, de Iet S. Denique diffundere est replere e desundere est deplerect decapulare , ut dixi, quod Senecae verbum facit, ut verabum decapulare . quo vulgus utitur in Italia , esse Latianum putem , hoc est, vinum vetus rerentare , di vase vini veteras. aliqua ex parte vino depleto, musteum vinum diolandere , comme lis fons en Italie .

Ad L. XI. de M. empti. s. Denique libro Delmo via Asi nitrum alte Si quis eratim ea condisione vendiderit, is intrairitima dies duplam promitteret. postea ne quild praesture-itiae . ci emptor hoc fieri intra diem non desideraverit .

ita demtim non teneri venditorem . fi ignorans alienti,

vendidit. Tum enim in Me fieri, vii per ipsum . Oper heredem ejus emptorem halere liceres. qui autem alienum scietis vendidit. dodo , inqtiit, non caret, ct ideo empti suscio tenebitur.

NON omittam, quod Ulp. ex lib.deeimo ad Minicium

refert in Lit. s. denique . de I. em. ut Florentiae

scriptum est: quod tamen alii Codices libro quinto adscri-

269쪽

hunt Re venditi emptori euSa. si deficies stipulatio du- A venditor sibi cavit, ut preponitur in illo s. l. clamque h

plae, quae solet interponi evictionis nomine i forte quia L ii. ne de evimone teneatur, nili intra dies' emptor.

e se . intra raratim intor ni eam stinulitionem eonia desidetarit tibi de dupla caveri . a Qua tamens

dies exiit. intra quam interponi eam stipulationem -- veniato tum ex empto agendum esst evictionis nomine in id, quod interest, si sciens venditor rem alienam vendidit: quia praestare debet dolum malum abesse . ut in s.EI.

sael. Item in I. g. s. vir. Me iit. Si ignorans rem alienam vendiderit, re evicta ab extraneci , eo nomine venditorem non ex empto teneri, nisi ut pretium restitvit . non in id

omne, quod emptoris interest . ut in s. pen. es D. . Quia

deside atit sibi de dupla tionis . quantumvis licet generali, semper dolus malus , destientia venditoris eximitur. & in ignorante tantum ea lex venditionis locum habet. Unde notandum est. venditorem.

qui in vendendo hane legem dixit, ne elapsis set. diebus. emptori stipulanti cavere teneatur evictionis nomine , de hoe egisse videri, ne post eum diem, si dolo careat, eodem

nomine emptori teneatur.

IACOBI CUI AC IJ J C.

AD SALVII IULIANI

LIBROS IV. AD URSUUM FEROCEM

AD LIBRUM PRIMUM. RECITATIONES SOLEMNES.

rox etiam Sabinianus fuit: eum AeCassius,qui ex eorum numero fuit,ad eum vel ex eo libros,& notas seripserit. sicut de Iulianus, ut patet ex I. I. g ive aximi quar.reminis non detur. Lquid tamena i massae, thania. DUCamitrubi Cassius apud Ursejum,id est, ad Ursesum ut in I. ii. s.denique , de aetempl. Iulianus apud Minicium id est ad Minicium, & l. i. in princi si tiras'. pe Marcellis apud Iulian. id est, ad Iulian. /Live in notis ad Iulianum. Contra & Proeulum qui diverata sectae suit. etiam ad Urseium setipsisse notas indicat Uupra, I.aptis Ferocem, de aqua, ct aqua plum Quae autem ex lib. i.Iuliani ad Uistium Ferocem prima lex est in Digestis, ea est l. 3 s. de tis r. CAd L. XXXV. de Usuli. Si tisti structui legatis ei: Ied heret

scriptus ob hoe tardius aditi in tarditis ad legatum perveniaretur: Me quoque praestabit r. vi Sabino placvit. Ad I. Usu fructus servi mihi legatus est: isque, cum exo mistia desissem, tiber esse s sus ese deinde ego ab herede ani

maiionem legati tuli enihilo magis rem libertim fore. Sabinus respondit. Namque videri me mi frui homine , pro quo ali

quam rem habeam. Conditionem axem ejus Ahenagis eand mremerer Ita tit mortis meae , avi capitis deminutionis interis

veniti liber futurus esset.

Q Uae hoc primum ex Sabino traditi si usus fructus landi legatus sit. cujus legati diem non cedere ante adiis tam nereditatem conuat ex l. r. quando Hes letae eLTt heres data, & consulta opera hoe tardius adierit, ut legatarius tardius sudo uteretur seueretur, in vindicationemo ructus etiam venire quanti interest legatarii, tardius hereditatem non esse aditam id est commodum quod haberctis heres non protraxisset dolo malo aditionem . Eademaque ratio dolo malo protractae aditionis servatur in specie

cationem venire , quod actoris interest constat ex I. . sanrenses oria, ct l.6. ssen. i, hi R. ii serv.find. od vero hae . s. docet Si ea . servi usustu, legato . eidemque a servo relim libertate sub conditione hac. cum finitus. vela sius usu fiuct erit, morte scilieri,aut capitis deminutione legatarii. Si legatarius non usu disructum ab herede a

ceperit, sed aestimationem: non ideo servum continuo liberum fieri quia legatarius non videtur desiae servo uti frui. qui usustiueius pretio fruitur,l. 3s.laraa. Atque ideo condiatio eadem libertatis manet in suspense r nec ante videtur expleta , quam mortuus, aut capite deminutus legatarius fuerit. Quod eum acciderit recte Aecurs definit aestimati inem quam legatarius tulit non esse heredi testituendam,sigcut nee fructus servi restituendi forent, si eos percepisset. quia aestimatio lora fructus est. Et quod dicit de eonditi ne idem obtinet meo judieio in die, aret.I. 3s de Uusrael. Ut si usus sevct. servi legatus fit in quinquennium di post quinisquennium idem servus liber esse jussus quamvis intra quin quennium legatario mortuo finitus ususfructus fuerit, non nisi post quinquennium servus ad libertatem perveniet. Ad L. XXXII. de Uulg.& pupili. subliit. eoni vires herem des ex disparitas partius instituerat, in in his initium , si Altius non adierin cineros ex itidem partibvs, qvitas instituerat. heredes ei j sitituerat . dein, si Militis non adisset, Titium coheredem eis i qui sti litvrinna adjecit. sitia iraemest, quam partem is di qtiam emeri halituri essent. Respondi. Utram viride caeterat hereditarias . Vel si . si tres fuissem, Tirium Partam pariem Attianae parti, habituram . Re i- quarum partium heregitarias partes ex qui , institvui erant. reliquos habituras esse. Quod pi non festim Titium . sed etiam alios adjecisset heredes rhoi quidem virile, partei habiturore velasi hi tres. veta, eo redd, fuissenas mitis i. extranei duo adjecti: has quintas paries Artianae partas, relignas avrem coheredes heredietarias paries habituros esse dixit. Exponam ex hoe libro aliam legem . quae est pulcherrima. IV. 3 a. de milhis' pupill lini. In qua haec proponitur species . Testatot heredes instituit, primum . se cundum, tertium , quartum , ex disparibus partibus. &primo, si heres non esset, si non adiret hereditatem pro sua parte, substituit caeteros coheredes . quae vulgaris rubstitu-.tio dicitur, Se Titium, & extraneum quendam. Et cohere des quidem primo substituit ex eisdem partibus, ex qui hus eos heredes instituerat. Ex disparibus igituri quod eis non expressisset, tamen intelligeretur,l fame iij. At qua in hereditatis portionem ex hubstitutione Titius cum cae teris heredibus testatoris veniret . non expresti . Tt ideo Quaeritur, repudiante primo. quam partem Titius habere debeat in portione primi defieientis 3 Et ait . utilem Titio deberi . puta quartam e quia tres sunt heredes. S Titius

quartus r Caeteros autem hereditarias potetiones retinere d

ia ita , ut ex Iuliano relatum est in Lar. qui secti m. det liasu

270쪽

Ad Salvij Juliani Lib. I.

scitiasser. Statuliber certam pecuniam hereditas scriptis . Aquos testator nominavit . de extraneo dare iussus site ex-ctaneo virilis, heredibus hereditariae portiones dati de iant. Haec consentit omnino, quamvis sit diversa species,

cum hae lege.Et utitur sere iisdem verbis. ut in illa specie. verum obloquitur huic sententiae L s. Me i. quae a patre filio impuberi substitutis heredibus sitiptis, re Titio . ait duos semisses fieri r eorumque alterum Titio dari, alte rum dividi inter heredes pro hereditariis portionibus . Et respondeo ex lege . quae praecedit illam l . q. quaeque sequitur . in dicta L s. ponendum esse . subliitutionem pupillatem ita fuisse conceptam. Quisquis heres m hi erit, ct Titivis c extraneus quidam )filio meo .s impalei vita decesserit, heres His , quo casu duo se milles fiunt quia heredes Patris. ut una oratione . unoque generali sermone ( sui qui hi heres erito comprehensi sunt . &viee quoque Bonius personae hahentur . sicut in LII. Ap. t. prox. Quia dixit testitor, cujus heres ector mo Titi heredes Anto iduo Titii pro uno habentur,quasi redacti in unum cCrpus, tit ait II, ita, cis rad. to l. Eademque ratio est lex. ss. . ius heres, Ap. t. prox. Quia testator dixit. Digitis heresectar Seius, ct Mavius heredes saneto . Seium stilicet, de Maevium consun tr Quo modo solent amicis hereditates . &Iegata pariter relinqui, propter arctissimum amoris viniaculum,ut Plinius ostendit libro T. epistolarum. Sejus igitur, de Maevius quasi eonjuncti unius personae potestate funguntur glane, in princile lat. i. Et ideo in unum semiuem vocantur. Titius, qui ab eis disiunctus . de discretus est . in alterum semissem. At in speete hujus i. ditandum est omnino heredes, neque in uistitutione, neque in subni- tuticine comunctos suust. CVis scire, quam hoe sit verum observa ex disparibus partibus eos institutos. & substitutos fuisse . non potIe vera his coniungi ullo modo, qui ex disparibus partibus instituuntur , ac ne re etiam conjuncti diei possunt , qui in

eandem partem non vorantur . Non est autem omittendum , leg. illam s. Me i. sive sententiam illam Labeonis.

quae ibi proponitur. a Iustiniano reptobari in I. vet. c dei puber. ct alii Elii. Qui duobus heredibus institutis .eii lemque substitutis filio impuberi testatoris , una cum extraneo, his verbis. stiis viii mihi heres erit, ct Tilias filomaeo heres elis, statuit tres trientes esse faciendos, non duos semisses . hac ratione . quia verbum quisquis . est diu duum , sive distributivum e quod velisimile est Labeo nem non io notasse e qui tamen nihilominus statuit . duos semisses este faciendos . Ctedo , quia verbis supradictis , Detiam unus heres, qui solus testatori heres extiterit, signia ficari solet, L citis , L QT. Me t. me debent plus terrenturas . quam unus, si plures testatori heredes extiterint. Ndn omittam, quod additur in h. L-in d.L qtii tectiniam, quae ut dixi omnino cum hac lege consentit: Si non solum Titium , ut in priori speete . sed etiam alios extraneos junxerit, de adjecerit coheredibus Primi. in substitutione vulgari , extraneos viriles partes habituros . coheredes

hereditarias.

Ad LXLV. de Adquin hered. Mitio heredietatis non es in opera servati. Ad cIdcirco, si servus dotalis adierit. amone de dote eam

hereiurarem mulier retverabile Pamvis ea . quae ex veris dotalium a vir tuae ad virtim pertineant. I

Ad fila cum quaestus,-eompendii Mietas initur e quiequid Mex operis ius foetus amitiservi in medium eonferri: Di amrem quisque hereditarem adquirit. Ad s.Praeterea nee fructuarius quidem servus iussu ejus , quitisumst tam in eo halet, adire heredietatem poterit. Ad saet quod 1 quibusdam respondeturdi liber homo,qui , ha fide mihi serviebat. propere me herei institvitis erit, pose eum iussu meo adire heredadatem potest vertim esse. vi intem xviurnan opera Da mihi adquirere, sed ex re mea . sevi in triptitando, ct per tradi ionem accipiendo, ex re mea mihi

acquirat.

SCiendum est, quod utique est certissimum , fructuario de hodi fidei posita i , servum alienum, xes liberum

hominem , qui bona fide servit, ex duabus tantum causis adquirerer ex re fructuarii, aut bonae fidei possessoris, & ex operis suis De his autem, Insiit. per qtias person.n aeqviir.& passim in titulis Digestorum da ad in rer. dom. detis r. Certum est etiam ea, quae servi dotales adquirunt ex suis operis,& ex re, pecuniave mariti, ad maritum pertinere, saetim e ex stipulatu, Oe res tiae act. Maritus enim inrehus dotalibus est instar fructuarii. ut eleganter Graeci scribunt ad i. st. legato , de iure dor. Ceitum est etiam coita societate inter aliquos quaestus, lucti,de compendii, non omnium honorum, ea , quae sociorum quisque ex re communi, vel ex suis operis adquirit, in medium conferri, &communieari debere. Lg. pro M. At videamus. his positis di cognitis, an per servum fructuarium, in quo usuinhure habemus, vel per servum alienum , aut liberum hominem hona fide possessum, aut pet servum dotalem heredem institutum. de hereditatem adeuntem jussu nouro , an nobis hereditas adquiri possit 3 Dicito non posse e quia neque ex re nostra . neque ex serui operis hereditas est. Uiber homo, Ismminis, de aequir.re omLEs. in princ Me t.Et hoc est, quod ait hae in prin. aditionem hereditatis non else in opera servili. quod obtinet etiam in legato, & donatione quacunque . d. L liber homo , I. se legaso, de sum dat. Eademque ratione socius compendii, de quaeuus, non debet conferre socio hereditatem sibi delatam , & acquisitam, vel legatum , vel donationem . l. d. i. stili. pro M. verum nisomnibus addenda est exceptio una , nisi fructuarii servus . aut dotalis, aut servus alienus , vel libet homo bona fide possessus, heres institutus si e templatione fluctuarii . aut mariti , aut bonae fidet posiessoris . vel socius contemplatione societatis, ut Accurs recte notati & suisu eorum nereditatem adierit. d. l. liber homo , in V ne quaerituri s. I. de perat. E i. O ra. de usi'. quia hoc casu . non ex sua opera, sed ex re eorum hereditatem acquirere intelligitur, perinde ae si ex re eorum stipularetur a vel per traditiorem acciperet aliquid . Denique ex re mea esse videtur. uod mei gratia , contemplatione , intuitu . vel beneficio

ii datur . vel promittitur , ut l. s. de jur. St. L 3.3.ult. de lib. leg. Posui liberum hominem . qui hona fide servit alii. tanquam domino suo , delatam si hi hereditatem contem platione honae sdei possesioris . eiusdem iussu eam adiissernam si sua sponte hereditatem adierit, sibi eam acquirit a sed quia contemplatione posse horis ei data est, ex sententia testatoris . restituere eam debet bonae fidei possessori.

ditari homo de ac Rre m. Ad LGIV. de Leg. I. Ab omnibat heredibus legatum ita erat, sivi vis mihi heres erit,damnas ecto Titio dare rem mes inde infra comprehensim erat , ne tinus ex hereditu, ei da ret . svaeritvr reliqtii heredes utrum tota renatim dare deberem, ari dedina mitis illius hereditaria portiones respondit. veritis esse reliquot heredes tota centum debere et eum S s-gnificatio verboram non reptignet iste sententia:o volanta testatoris congruas.

Ad F.in testamento se eras scriptum et Iurio Titio , s i, Amredi meo lasellas, quibus ei pecuniam expromiseram, de sevit. censum dato . Titius deinde antequam tabellas heredi redde

rei secesserat di sirum est an heressi ejus legatum deberetvre cassus respondit, si labata stiissent,non deberi: Dia, non redis ditis his aes legati non e sis. Itilianus notate fi rassamensisaeiendi tempore ta ea ntilia Derint: tina ratione dici potest servium Titio deberinuod artis ae sid est,impos disso conditia pro non scripta habeatur.

Ad LEtiam rem hostium posse legari, Sabinaes ait , pi aliquo casu emi possit. Ad LSi Attio ita legasum fuerit qui quis mihi heres rest

damnas illa initia heredi decem dare , dedacta sva parte . Attius decem petet.

Ad LItem si jussu, fuisset heres decem dare , O findam Di

habereridelicta sua parte ecem dabit. Ad g. Denique eonstitit , cum ira legarum sivis et . quisquis

mihi heres erit damnas Hia heredi meo deram dare, exaeqviari

SEARCH

MENU NAVIGATION