장음표시 사용
61쪽
jusor Mittin re tracto quia larit, A
tem non condicit. Quint videtur vehementer pugnare cum
hoc s. Deleantur, quae seripsi Accursitis hoc. vel illo locorde sic perspieue rem distinguamus . In s. his pruri P
nendum omnino est, maritum solvisse dotem viventi adishue uxori poli divortium, ut patrem cui consertur maritus
illo loco , viventi adhue creditori perelialia et , ideo legatum liberationis nihil marito prodesse , quia solvit , quod
debet ante liberationem . nempe viventi uxori. I. . s. tib ratio, de liberat. Iet Nee mutat, si tempore diuortii maritus solvendo non suerit, quem constat de dote non teneti suis Fra vires, live facultates suas. qui tamen ab amicis soluerit integram dotem, non a se quia non suit soluendorquia ex ceptio, quae datur marito , quod solvendo non sit, non est B perpetua. l. nee maritus. Cfol. mare. ncque tollit naturalem Ulter cum falso existimaret. se obligatam esse pro obligationem, s.f.ha. Breviter sic dicamus, s.hure patri, de
dote suri vel , Te nepti, Des eo dubitore loqui . qui liuidum a tionem.
petenda, ipso sure non liberatur, sed per exceptionem ta tum pacti conventi. Reus autem principalis ex eodem Pacto nullo modo liberatur e Et ideo , si reus iple pollea solis verit. non condicit, is postis' ins Me iii. et iamii heres fideiussori extiterit. quia non ut heres fidesussoris . sed ut reus principalis obligatus suit . Ubi enim coiit psincipalis obligatio cum obligatione fideiussoria, principalis religatio tanquam major absumit minorem, id est, fidejulsoriam, i. generaliter, dem iusso Ad g. Mulier . si in ea opinione sit, Ni eredas se pro dote obsistiam, qxicquid doiis nomine dederit . non repetis. Suhlaga enim salsa opinione . relingiarur pietviis tuu a . ex qMasolvitim repeti non fores.
pro dote filiae sororis. dotem solvit, an condicere eam , de repetere potest e minime : quia sublata, ut ait ( haec eli ratio o falsa existimatione mulieris id est . etiamsi ratio eius opinionis nulla habeatur, tamen quia pietatis respectu sobvit, aut solvisse intelligitur, nisi contrarium probetur. con dictio cessat. Donasse enim videtur, i. ex dti tis. I. I. de Reg. xen Rationi autem husus s. similis est alia I. n. in II. de tonditi. ob tur c f.
Ad g. i hominem generaliter promisit , similis est ei tui ho
minem . aut decem dedit, ct ideo si cum ex timaret, se Stichtim promisisse. evim dederit, eo accie alium arum emisisset dando, liberari solerii. IN specie huius fiuit. Julianus etiam dissensit a Celso. qui Stichum , aut Pamphilum debebat sub disiunctione, cum falso existimaret se pure Stichum solum debere. ii Stichum solverit, Stichum condicere potest, de Pamphi.lum date e atque ita uti electione , quam per errorem Omi serat, ex Iuliani sententia scilicet, quae in hoc s. proponiis tur , cui adversatur Celsus omnino in I. I p. de Ierat. r. Idemque dicendum est, homine generaliter promisso, homine incerto videlicet: si debitor, eum existimaret se Stichum promisisse, solverit Stichum et Nam & huic lulianus dat condictionem Stichi , ut electio , quam habuit dandi quem vellet, ei redintegretur, puta. ut Stichum repetat si hune malit . N alium quemlibet solvat . Celsus denegat At s. adeo, de eo , qui solidum solvit post liberalionem.
Ad Lib. XI. Derilotum SALVII IULIANI
ahcITATIONES SOLEM gra. Ad L. II. De Constituta pecunia. sitiod s Di no ne comstitierii se decem solaturam, quamis in pectilis quinquestierint. de conflia sita in decem tenebit r.
LI BR o xl. Digestor. Salvius Iulianus egit primum
de pecunia , quam quis . cum debetetur a se vel ab alio . pro quo intercede hat, sorte mandato eius, vel ultro donandi,aut negotii gerendi animo ,constituit soluturum se creditori certa die . qua ex conventione sola citra stipulationem actio nascitur . quae Wnstitutoria appellatur . vel de constituta pecunia . Ist huic conventioni,
atque actioni locum esse . cum Ulpianus siripsisset in L i. de constit. pecvn. in s. quoquo jure pecunia , quae constitueretur. debita suisset, jure civili, vel praetorio e S pro exemplo pecuniae debitae sute praetorio attulisset actionem praetoriam de peculio ex contractu fili inmis. qua pater silo nomine tenetur ad finem peculii . non in solidum e filius autem tenetur stite civili, A in solidum, L F qtiis tam filio. condictionem. Recte autem comparatur in hoc I. ult.,sam. de Iet L l. s. g. s filios tomnos. I. s duo. g. v. si quis
tione. i. iE. de fidei s ut puta. si quis pro patre sideiusserit,
qui ex contractu filiati m. tenetur de peratio. Ex eo, vel ex iis omnibus, ellicit Iulianus in I. a. eod. iii. de pec. eo litimultum interesIe , utrum suo nomine Dater constituerit, se soluturum creditori, an filii nomine. Nam si suo iacmine constituetiti se decem soluturum , quae debuit filius. &in peculio filii eo tempore. ciun constituetit pater, sucrint tantum quinque . non tenebitur nisi in quinque, quia hic finis peculii est. At si filii nomine constituerit tenet, itur in decem . quia filius decem debuit integrae de consequenter, si suo nomine pet errorem solverit decem , quinque conmdicere poten, I. i. c. ne fit re par. vel si nihil iit in peculio. tota decem. quae solvit , condicere potes , lini qhis re . .
p omisi oni Stichi . aut Pamphili homo gentraliter primmissus Nam & qui homi ncm generaliter promittit. quodammodo sub disjunctione singulos homines . id est, eruom, qui sunt in rebus humanis . promittit ut L Maevius. s. duo mi de leg.et. I. s. qui, o a quib. man. Id untis, fi sed si generaliter, de pact. Ad L.XXVI. De Condict. indebit. 3 Adeo autem perpetua excepito parii condictionem, vi Iti lanat scripsit lib. io. Digestor. s emptor fundi damnaverit heredem stitim, ni vendiis
terem nexu venditi liberaret, mox venditor ignorans , rem
tradideri t. posse etim suadum condirere et idemque ct si debitorem stium damnaverit liberare, O ille ignorans Deverit.
Eslat id tantum ex hoe libro . quod eodem titulo de r idem Iti iisti . de liber. ea. At si filii nomine solvetit decem, condictione indebiti resert Vlpianus in Las. s. adembi ein pol landi, cui landus nondum traditus erat, legaverit venditori liberationem damnandi modo e liberatio plerumque legatur per damnationem e sed & his verbis, dono absolvo, liheto, i.ro. I. EX. s.Daius de liberat. Iegae. Si igitur emptor fundi damnaverit heredem , ut venditorem nexu venditi liberaret quod dicit, respiciens ad venditiorem, quae olim fieri salebat per aes,& libeam & venditor ignoransi fundum heredi emptoris tradiderit, tandi condicti,nem habete Quia exceptione doli mali. quae perpetua est, se tueri potest. l. qtii exceptionem , h, i t. de an hac ipsca I.ro. s. indebitum. Lqui hominem . s. vli. de solus. Idemque
servatur in quolibet debitore, cui liberatio legata sit. Nec condictio ecsset , de ita es accipienda I. i iis conditi.indebis fv.Ut si filii vel servi nomine cum patre, vel domino actum sit de peculio, filii, vel servi nomine, ut loquitur lex Tilius. de rescind. vend. O l. ct ancillarum, s. t. de pecvid. I. irinim, s. s quis actione, qtiis ex caus in pristi avidui, mei servi nomine, id est, ex contractu fisii, vel servi. Neque enim proprie filii nomine, aut servi tenetur , de peculio videlicet, cuasi obligatut pro filio . sed suo nomine proprio tenetur de peculio. id citi usque ad quantitatem peculii. Et ita est reriptum in D. . i. hoc tit. O M sese solvisaerem suo nomine reneri aetione de pertilia . Unde ut exponamus D. ii.n cum Patre . vel domino actum sit de peculio suo nomine . deraverit filii, vel servi nomine, quamvis plus solverit, quam
62쪽
s: In Lib. XI. Digestorum Salvij Juliani. s 8
esset in peeulio, sorte ignarus vitium peculii, solutum non Acondicit . Sie aecipienda est . ut Accursus accipit recte d. l. i i. mi visse scilicet eum filii nomine . non suo nomine , ut& in specie . quae antecedit c cuique haec applieatur L R.
in s. de eonium indeb. ponitur solvisse extraneum dotem integram mulieri marita nomine. non suci. Ad L. XXIII. Promittar hominis,homine mortus enm per ramsaret, Ma tantis Iraderetur. O si hominem dat rura sentis tueris, de confiuvia pecunia senehitur m pretium eum solvat.
EST etiam in eodem iit. de pecvii. con it. ex hoc lib. it. L et s. quae hoe vult, poli moram promissoris mortuo homine promisio , reeie pi omissorem constituere , se da tutum hominem . quia de aetiimatione hominis . quam nune debet, intelligere videtur . Nec enim hominem dare potest , qui desiit esse iii rebus humanis, hi de cotisti uesti nobligatio hominis commutata est in obligationem pretii .L Ei. in print. Me iit. Hoe est apertissimum. Ad L. U. s. Julianus quoque libio ii. scribit . I iistis epi-
solam ad me talem emis. . Serips . me secundum mandatum Seli. si quod titii debitum adprobatum crit , me tibi cautulum . de soluturum sine controversia r tenestir Titius de eonSitita pecunia .
Ex hoe ipso lib. etiam refert Vlpia n. in I. s. . Itiliantis
quoque . eod. iit. de constit. rectin. recte per epistolam constitui IReuniam pici alio in nune modum . Scripsi secumdam mandatum S i , s quid tibi debitum ainrobaton erit. me ilia eatiturum . oesolaturum sue controversio e caututum, novatione iacta scilicet. de solutulum . Qui vero seribit sc et scripsisse. pro eo est, ac si idem nunc seliberet, ut qui scribit se fidei uisse. I. Iciendam , de ver illv u. Sic vero per epistol am constitiuum fieri docet etiam L quidam, hκ tit. de epistola Diui Pauli ai Thilemaem . qua Di . us Paulus eoi utituit se domino solutulum , quod ei servus debui te a Paulas ferira mea manti e ego reddam . Per epistolam igitur constitutum fieri posse e quo tamen modo stipulatio
non fit. Stipulationem enim verba perficiunt . vertia . in quam , loquentium inter se . non verba scripta . Constitu- 'tu in vero perseit nudus consennas , quoquo modo expressus si LAt. quod sequitur in eo s.fIulianti . etiam in stipulatione locum habet, si quis alium pro se soluturum constituemrit, non teneti cum de peeunia constititia et Nam de si quis alium pro se solututum stipulanti promiserit , non tenetur ex stipulatu . g. si titiis alium . I init. de inutil. cliptilat. Recte Dconstituo . vel promitto me siluturum . quod debeo . vel quod alius debet: non etiam, quod ego debeo alium s. iuturum . Quod item paulo infra Ulpianus seribit, ex eo dem Iuliani A. i i. Juliarat, procvratori conatiui posse, hoc est, si procuratori creditoris mei . vel tui crinili lucro soluturum ine debitam pecuniam . teneri me actione constitutae peeuniae quod etiam in stipulatione locum habet equia non id ago, ut per procuratorem domino actio acquiratur. quia nee sus patitur . nee sarmula ulla constituti id seri, vel stipulitio iis . quia non domino constituo , aut promitto , sed praeutatori. Itaque ipsa procuratori actio competit ex sua persona , si ejus intersit . eam sibi pecuniam solvi. I I x v III., Pieri .are si ereditor, mi rem planetri Meeperat amissa e:us possimne serviatia actione petierit , litis ast melimem es equultis sit: postea debitor eandem rem pe- Dteas , exception summisνettir. viis osserat ei debitor . quod pro eo solutum est . Ad s. Si servui pro pecudiari nomine pientis acceperit, actio pignerari ia adversia dominum deletori evmpeeit .
HHos legis species, & sententia haee eli: Rei mihi tra
ditae in pignoris causam possessionem amis casu qumdam , quae pervenit ad L. Titium , mox in L. Titium egi actione hypothecaria avocandae possessionis causa . quae hie dicitur actio Serviana ( idem in actio Serviana . N hypothecaria o de non rem ipsam . sed litis aestimationem ab eo consecutus sum , puta , quantum mihi sub eo pignore
debebatur. quo tenere debitor meus liberationem consequitur, saltem beneficio exceptionis, i. sicuti s.vu.qugh.mo.hnoi siam Per exceptionem sei licet debitor meus a me Iibeiatur e quia quod is mihi de hal. id accepi a Lucio Titio posset lore pignoris . nune si debitor a Lucio Titio
eam rem vindicet quali dominus . nec enim desit esse dominus , repelletur exceptione doli mali. nisi Lutio Titio offerat litis aestimationem. quam ereditori eius Lucius Tistius solvit, ut i. e Ior , p. de rei vindicat. L a. ins quibus
m . pign. vel hyst. Div. Sic sit . ut dehitor liberetur quidem a c reditore suo. sed non a possessore pignotis . cui litis aestimationem. quam sutilit, id est, debitum pristinum. quod eius creditori solvit, omnino restituere debet, si velit ab eo rem recipere . Et hoc est, quod habetur in ptioti parte hujus legis et . quae nihil pertinet ad hunc titulum, nihil ad pignetalitiam actionem, quae soluta pecunia datur debitoli ad recuperandum pignus . At posterior certe pars huius legis ad hunc titulum proprie pertinet. quia docet, a debitore peculiario , qui scilicet pecuniam debuit servo sub pignote ex causa peculii, soluta omni ea pecunia . do minum teneti actione pigneralitia de restituendo in soli dum, non de peculio tantum, in solidum, inquam .ex clausula doli, si pignus penes se habeat, nee te ituat, quia dola malo facit, cui pignus, cuius restituendi potcitatem habet, non resti tuit. l. in sonae fidei, de pectit. I. i. s. si litim sam .depos Alioquin si dominus in manu pignus non traheat, depeculio duntaxat tenetur actione pigneralitia . Et ne hane polletiorem partem his sus legis aeeipiendam esse ostendit . s. s. s filiosam. commae ubi de in hanc rem ex hoc lib. ii.
Iulianus in testim anium adducitur . Ad L. xis. De Insiit. aelion. Et ideo tigilis insitoma adimadversus me tibi comperet e mihi vero adversm te . vel de peculio dicte Catoris. F eae contactu utere velim . vel de reetidio vicarii. qtios i i mercem vendendam mandaverime pretivmque , otio emisit, in rem tuam versum videri poterit ,
eo quod debitor se H itii factus esses. S Equitur ut exponamus Lia. de insiti. actio. quae maxime indiget perspicua interpretatione cuius sphies haec est e servus tuus dispensator . lave ordinarius servus tuus , postus super rationes tiras . habuit in peculio suo alium te ivum vehit suum , struum vicarium c sic appellat ut o qui tamen. S ipse erat servus tuus: hujus servi vicatii opera, mihi dispensator linavit certa mercede . ego cum ieci inllitorem meum. N praeposui tabernae , vel ollicinae mine finge r eum praeposui vendendis mercibus meis, ex quibus quasdam merces vendidit tibi domino suo primatio e emptio hi hita inter vos, id est, inter servum, & dominum, neutrum quidem obligat jure civili e quia inter dominum, restivum civilis obligatio consistere non potest . sed sui e entium.& surc naturali utrumque obligat. Itaque licet ex vi contractu non possit esse actio ex empto . aut vendito inter dominum, de servum e domino tamen in eum . qui stivum illum mercibus vendendis praeposuit , competit actio ex empto institoria . ut merces venditas tradate di viis
eissim ei, qui institorem praeposuit . pretii nomine adversus dominum competit actio mandati de peculio servi in s litoris, servi vicarii, quod ei servo mercem vendendam mandaverit Haec est mimula actionis, quae his verbis exprimitur hoc loco ) actio inqua mandati de peculio servi
institorix, de vicatis, ut i. i. hae ih. quo in peculio utique computatur pretium , quod eidem servo suo dominus debet naturaliter: naturalis obligatio inter servum . de dominum consistit, non civilis. In peculio, inquam servi liis litoris computatur pretium, quod eidem servo dominus debet naturaliter ex causa emptionis venditionis, Lit vitilI.instapetia. Et ita accipiendum est quod ait in hac Lir. Treliumqtie . Sie rectissime Horent. pretiumque, vulpo perperam freti m qtiaque . Pretiumque, inquit, quo emisi. in rem itiam
versum videri poteris, eo quod Abhor servi itii factas esses .
pretii nomine scilicet . eo quod servo tuo deberes pretium emptarum mercium e si in rem tuam. ergo & in peculium servi vicaris , LI. .uli de in rem verso, vel . ut subtiliter Iulianus tradit in hac lege , etiam in specie proibosita ei. qui
63쪽
servum vicarium dispensatoris a dissensatore conductum, Amerci suae praeposuit institorem, ad consequendum pretium mercis, quam domino suo vendidit vicarius, commiscit actio eae conducto de peculio servi ordinarii live dispei satoris, qui operas esus servi sibi locavit, ut se ilicet siuatur
commodo suae conductionis , commodo operarum scrvi .
Haec est sententia huius legis . Quod his addit Accursus, si de peculio ordinarii, vel vicarii integrum pretium is,qui institorem praeposuit, servate non potuerit, in subsidium utilem ei aetionem dari ex ipso contrae tu, id est ex vendito, id verissimum esse e stat ex l. i. in D. hoc rit.
secutionem conrinete quare etiam mortuo seris dominus, vem
heres esui perpetuo reveri debelli propter stitim desuntii: quamvis non aliter, quam dolo interveniense, competat. IIN Unc absolvam ea , quae restant ex lib. t i. Diges . J liani, ac primum Lil de tribus Ua. quae docet . cur actio tributoria,quamvis non aliter competat in dominum, vel patrem, quam interveniente dolo malo domini,vel partis, admisso in distribuendo pretio mercis peculiaris inter creditores peculiares e Atque ita, quamvis dolum malum domini ,vel patris coerceat,ut ait i nox. s.s cujus , Ap. tamen eli perpriua, cum actio de dolo non sit perpetua , sed annalis , vel hodie hiennalis . Et ratio haec eth, quia actio
elibutoria, eis dolum malum coerceat . tamen non est eadem. atque actio de dolo malo . Actio de dolo malo a circumleriptione originem accipite actio tributoria a negotio fustepto, de onere distribuendae mercis peculiaris inter creditores, in qlia servus, vel filius sciente domino. vel patre Cnegotiatus est: ut de actione in tactum ex edicto si mensor falsum modum dixerit, iisdem verbis est proditum in . . s mensor faef. mod. dic Actio de dolo malo prenae nomine datur, , turpis actio est id est, quae irrogat infamiam
condemnato , di in ea res aestimatur jurmurando actoris,
de non quidem in solidum in heredem, sed de eo duntaxat, quod ex defuncti dolo ad heredem pervenit, I.nox. Luti. sv. hyrox. Liae. ivs Quod Julianus in hae t.X. proponit , quod est notandum, non ad diiserentiam actionis de dolo, quae in heredem etiam ex dolo defuncti perpetuo datur,
uatenus . ad eum pervenit. Lin heredem, edi LSalinus, de
es. sed ad disterentiam actionis de peculio , quae mortuo
servo . in dominum . vel heredem esus datur intra annumduntaxat, vivo servo. perpetuo,mortuo servo,intra annum
duntaxat . ex tit. qvando actis de se L annes. D . Loque a Diespicere Iulian. satis ea verba indicant, quare etiam moristus feras . Reliquum est, ut si qui sunt alii loei, in quibus ex hoe sita Iulianus adducatur testis, praeter eos, quos expc sui heri. eos excutiamus . Ad L. III de Condirecausa data. Irii liber homo , qui bona fide serviebat. mihi te niam dederit, ut etim manumittam, o fecero, poma liher probatis , an mihi eredicere possit , aereur 3 Et Itilianus ii ii me fifcrita competere mu
misso repetitionem . Neratius etiam libo memtranarum reis
fera, Taridem Tangominum a Domitia Neroni, filia, decem
qitie ei pro libertate dederaet . repetisse per iudicem, nee suisse quaestum, an Domitiassens libertim accepisset. IN l. s. s.s liter, de condict. cae. LI. in Florentinis hoer quoque tribuitur lib.Iuliani ii. quod tamen verius puto et mutuo tribui libro io. in quo tractavit de condictionibus: ut si liber homo, qui hona fide serviebat, cum existimaret,
se esse servum eius. cui serviebat. s pecuniam certam dederit pro capite, ut manumitteretur , quamvis manumissus fuerit, ut, inquam,cognita. & prohata iudiei conditione sua, id est, libertate sua, decuniam quas ob rem datam , re Mnsecuta condicere possit e quamvis, ut dixi, manumissus fuerit, ut convenerat, quia ait danda ea pecunia sub ea lege ut manumitteretur, non de facto manumittentis nudo , sed
de eflceiu heneficii, deessem juris cogitasic videtur , I. s. ins de semit exportand. qui estinus juris cum nullus seeutus sit, merito pecuniae datae condictio competite nee enim
quicquam valuit manumisso, nee libertati obfuit ullo mido , si Dis ingenuam . de rapi. O postumrevers. At non est omittendum ex lili notaratorem , vis isser homo ima Lo i.vit. de eonditi. indeh. ita demum hule sententiae Iuliani locum este, si libet homo bona side possessus, tanquam se viis de peculio pecuniam dederit, quod ipsum sequi de tipula de peculio patio extra suas operas , S extra rem h nae fidei polleslotis . Nam si de peculio parto ex re bonae fidei post bris, vel ex suis operis, pecuniam dederit, quod quidem peculium constat apud bonae fidei possestorem relinqui debere. proelildubio condictio cessat, , ita hic locus est intelligendus Ad I .. U.Commodati . F.Quin imo, o Di alias re commoti dura villari non solum commodari, vertim surgi quoque genetur ni ivltantii lib. I t. Digestor crime . Denique ait : s tibi codicem commodavero . ct in eo chirographum debitorem Iutim cavere feceris , egoque Me interleνreo e s idem ad Me Iihi commodavero, tit caveretis tibi in eo , teneri me tibi contraris judicia . Si minus . neque me certiora i ibi chiro graphum esse scripitim, etiam teneris mihi(i vis) commoda LImo D etiam furii et stimiam aliter re commodata tisus es: quemadmodum Di m inquit) vel vecti mento aliter,
Ex hoe libro etiam est, quod refertur in M. Din imo
commod. Lum, qui re commodata aliter utitur , quam utenda data est. Ae commodatum in certum usum , transesert in alium usum, non tantum commodati teneti, sed etiam futti e ut si radice commodato , vel equo . vel vestia mento aliter utatur . quam commodatum est. vetus ethexemplum equi commodati Roma usque Ariciam , quod municipium propius abeli Roma . quem quidem equum, qui acceperat tantum Ariciam usque, surti damnatus fuit. quod equo ulteriore eius municipii clivo vectus esset, ut valet. refert lib. g. cap. r. Et Symmachus in quadam Epiis sola . Unde di in s uritim , Instillae obh. quae ex delicaas tibi traditur , teneri tuiti eum , qui equum gessendi causa commodatum sibi . longius aliquo duxerit e tum statim
subsicit illo loco . quod veteres scripserunt de eo, qui in aciem equum perduxisset i id non omnino ita videtur Gaius , vel quisquis auctor ille est. ex quo id Iustinianus sumpsit .seris usse e de eulpa nimirum tam magna, S evidenti,quam admisit, qui equum commodatum in alium usum, in aciem
perduxit, hoe est . in apertum perieulum, sed verisimilitis est . id eum seripsisse de ma nori culpa , ut putu de eo, qui
equum commodatum in certum locum, veluti Ariciam,
longius aliquo perduxit , non in manifestum periculum. sed songius aliquo , mille passus forte longius , maxime
eum id illi reseratur ex veteribus. qtiod veteres. inquit, cripserant, . qui hoe solum scripserunt de equo commod lo Roma usque Ariciam . Itaque verba quaedam eo in
loco jure desideranturin Hem pro Ariciam seris tum suillo
puto. Nam di Aricia scribitur cum e non cum I, ut acies,ut
& ad hoe etiam saeit L i sumetita. ins de sun. Ad I .XIII. de Praeser.veth. s. Julianus lilaii. Digest. Arielit Si tibi areae meae dominium dedere,ut lassia aeda cata I rem mihi reddas:neque emptionem esse, quia pretii loco par
tem rei meae recisio. neque mandatumequia non es graitium: neque societatem . quia nemo soriegatem toxtrahendo rei suae
dominus esse deshit. Sed F ptierim docensim . vel pecus pascensim illi dedero , vel Dertim nutriendum et ira tii s post
certos annos venisset, negitim inter nos redimiin caretur Ob
horrere haec ab area . eo quod hie dotantis esse nou de vir,
i prius fuit. comperii ieitur pro sorio actiosed s sorte pumrtim dominii itisset rotigem se. 'od is area, dicturun : quia dominitim desinit ad priditim donuram pertinere . Quid ergo ille in factum putat actionem ttiliantis Ondam, id e . nam scripsis verbis. Frao s qui areae dominium non graetulerit. sed passus sit . te se aedificare , vi communicaretur. vel ipsa. et pretium, erit fotimo ridem: ct Ii pariis areae domini in
Iran kerii arti, novio eadem lege aedificare passu sit.
64쪽
ε i In Lib. XI. Digestorum SalvijJuliani.
Porro ex hoe ipso libro Ulpianus proposuit hanc spe-Aciem in Lis. s. a se praestri . ver Dominium tibi dedi
areae meae ea lege, ut domo in ea aedifieata, partem mihi domus redderes.quaeritur quale genus contractus hoc sit pNon est emptio , quia de pretio nullo certo, quod in P cunia numerata constaret, uti oportet . eonventio facta est. s.sed in certum , O g.item pretium . Infla. de empti. Ovendit. In hoc 3 nullo certo pretio area ventit . In specie
de aeton.empti quae opponitur certo pretio res v niit . Non est etiam mandatum , quia mandatum, nisi grame uitum, nullum est, .i. Iali. Utri titi f. i. mari .ct in princhvitis Lis. Negotium autem his gratuito gestum non est et quia id aerem est, ut vice pretii pals domus,sive insulae redderetur. Non est etiam societas , quia in contrahenda s cietate non id agitur,ut res mea in totum mea esse desinat, sed pro parte tantum. Itaque ex hoe contractu . quasi ex Bnovo quodam negotio, quod nomen certum non habet . do aream , ut nartem aedificii areae impositi mihi reddas , recte dioebat Iulianus esse actionem praescriptis verbis , ouae dari solet ex contracta,qui nomine vacat & similit dinem tamen ali uam habet cum iis , qui nomine praediti sunt. Idemque dicendum esse Iulianus censebat, D p rum tibi docendum vel nutriendum vel pecus pascendum dedissem dominio eius in te translato in solidum ea lem,ut post aliquot annos si venisset, pretii partem mihi redderes: quia negotium nomine vacat proprio. Ad L.VII. De distrarepignor. Si creditor plantis , vel vFihetam vendiderii Me pacto, lis liceas sigi reddere pectineam, ct pignus rectiperare . an si para ut sit deligor reddere pecum imi mam eonsequi id possi Et lusiantis ii ii.Digilior.s-- - C que verum est, etiamsi penes eum, cum quo agitur de I ecte tuidem distractum esse pignus . caeterum agi posse cum culto in solidum, peculiaris res . vel pecunia nulla fit e led
Ad Lib. XIL Digestorum SALUI IULIANI
Ad LXX Communi divid. Si Stictui communis meis , oettitis serras habuerit Tamphilam mirarium aureortim decemo metum atatim de pectitio fuerit, tondemnasuri; decem,pra
sitfero quamvis poclea Tamphilus decesserit inihilomintis aesta se commani dividundo, vel proscis quinque praesare debe-hi unda te hoe aere aliena lihera e lovge magis con Dar, si sitatis post mortem Tamphili alium usarium acqudierat.
LI B R. o XII. Digestorum Salvii Iuliani initium
jungentur & pleraeque aliae sententiae Iuliani ex eod.lib vel relatae,vel propositae in iii.de pretiLLum vero librum . imo & sequentem sani absolvistem , niti me tenuisset in valetudo,quae mihi pene vocem abstulerat.Seicndum in . ex contractu servi communis duorum . vel plurium . pernussum esse creditori, cum quo velit domi notum actione de peculio in solidum experiri. Idque permissum esse hae ratione quod sit iniquum eum, qui contraxit cum uno servo, cum uno homine . deliringi in plures adversarios, id est, cum pluribus litigare, di aequius videatur esse,
eum, qui cum uno contraxit, is cum uno tantum litigare, ut in I. r . Cult. ins de pecul. l. r. de exert j. Et hoc uti-
creditore. vi si quas actione, habeat ea, redis debliori e sed
quod Iulianus scribit in pignore,idem er circa b otiacam egULtimus locus erit ex M. de dias A. in priae. Ubi
blattianus refert ex hoe Iuliani libro . pignore . vel hypotheca a creditore vendita sub pacto revendendi. &redimendi, posse quidcm creditorem pignus redimere, sedron etiam debitorem, cui nee ereditor paeisci potuit e n mo alteri paciscitur recte. I. g. stili de ret.j ridebitorem . inquam . non poste pignus ab emptore redimere . nec si pecuniam debitam solverit creditori, l. r. Oi antiqv. credis
Cogitur tamen creditor, cui soluta est omnis pecunia a totum peralium iit apud alterum. id est, in potestate alterius . cum quo non agitur de peculio , si modo peculium
fuerit commune, ut de servus communis . Nam licet creditori eligere eum , qui nihil ex peculio penes se habet de
cum eo experiri in solidum . Neque vero ea res c ouod stilicet conveniatur in solidum unus ex dominis 3 ei damnosa futura est e quia si unus ex dominis servi communis conventus actione de peculio solidum praestiterit, ut puta
quae est species huius l. et s. o si eum in peculio servi ordinarii, actoris icis icet rerum domini, aut dispensatoris,mee tantum setvus vicarius dignus decem c omnis servus vicarius peculiaris est, Li . deperat. l. Sticho, de pecti . leg. 3Si . inquam . unus ex dominis conventus . de damnatus debstore , conventus ab eodem pigneralitia actionesi d D actione de peculio , praestiterit decem . quanti erat servus hi toti cedere actionem . quam habet ad ver is emptorem pignoris venditi. ejus pignoris recipiendi causa , reddito
pretio. Habet autem eo nomine actionem ex vendito quam
ii ex lege venditionis, .r.rae pactimae i. O Hia. Id eum venderet, Ap. de pign. o. In qua is cum venderet, ostenditur idem esse dicendum , n ereditor in vendendo pigno
re, non sibi, sed debitori pactus si pignus reddi soluta pecunia pretii nomine. quia vis pactum non valeat ex pers na debitoris, ut signiticavi taulo supra,valet tamen ex Pe sona creditoris,cuius intereth pignus debitoti reddi.idcirco creditori etiam actio ex vendato competit in emptorem ,
ut impleatur fides pacti . Quam quidem actionem & in hac specie debitoti cedete debet .m etiam, ut subjicitur in dui ctim venderet . non facta debitori cessione actionis vicarius, sive peculiaris, partem pecuniae, id est, quinque as io . sociisve recipetate potest actione communi divid. vel pro socio. Itaque solidi persolutio non erit ei damnosa , quandoquidem suod amplius sua parte praestiterit . id recipiet a sociis . Et hoc utique procedit, ut ostendit
LI. r s.live vixerit postea servus vicanus . sive vita decesserit, atque ita sublata fuerit eommunio peculii morte servi peculiaris live vicarii quod etiam habetur in Is. O ii. Meiit. Et haee sententia etiam Iuliano tribuitur in La .s.titi. iris de pecti . de confrmatur I.g. s. titi. Me iit. Confirma istut & hac ratione, quod qui solidum solvit, socium suum, pro parte peculii, pro qua suo nomine tenebatur. liher vit. Ergo aequum est, ut partem solutae pecuniae ab eo recipiat, cum aere alieno eum liberaverit simul, de se. Idem- cx vendito e quia creditor dominum non secit emptorein , n que multo magis dicendum ait in hae Las. si ordinarius
nisi sub modo illo,& pacto certo revendendae rei debitori: ipso jure debitori rei vindicatio competit . vel praetoria saltem. & utilis, quae in factum dicitur illo loco, ut saepe iniit ese rei vindieser in Lig. Id donaturus. de mort ravo donat.
conjuncta L o. dait. Nihil est praeterea, quod sit ex hoc libro. Est quidem nota quaedam Mareelli ad Iulianum in
tu de in rem verso. Sed ego suscepi ea tantum interpretanda . quae sunt Iuliani. Est etiam quaedam lex, quae huic libro Iuliani , tribuitur, quam nos resecimus in limhrum sequentem servos post mortem vicarii alium vicarium ejusdem pretii acquisierit, quia peculium . quod intereiderat , restitutum. aut renatum videtur . Denique ero eo est . ac si peculium commune semper permansisset, vi r. Deniqties sit. ins de te, . qui est coniungendus cum extremo , L as. Est autem hoc omne verum, ita demum si ut posui, peculium servi ordinarii commune fuerit, sicut servus ipse . si non tantum ordinatius, sed de vicarius communis iuerit. Nam si Meulium fuerit proprium ejus, qui eonventus de pectilio solidum praestitit. palam est . eum 1 laeso nihil conse . qui posse e quia nec liberasse eum aere vieno ullo modo intelligitur. At, ut diximus, si peculium commune fuerit . ne quid ex ea re damni sentiat, qui ex dominis solidum
65쪽
solvit, eonventus de pcculio, partem ejus recuniae, quam Asolvit a socio consequitur . verum quid dices , si socius sol vendo non sit, an faciet damnum solidi, quod solvit etiam pro parte sociorum , vel socii 3 quod videtur, quia eius non est solvendo, de iniquum est iamen . Facito s .itini vita decessisse nullo herede relicto, vel qui pro her de se gerere vellet, successeribus omnibus suspectam ha hentibus hereditatem . Et hoe casu ex hoe ipso lib. Iuliani in l. 18. de pecui. quae proculdubio huie libro tr. adseri-henda est, non ii. de cum hac lege i r. conjungenda r is , qui conventus est de peculio in solidum, non debuit hise,su in solidum damnari. sed eatenus duntaxat, quatenus ex peculio apud se habuit, de quatenus consequi ex bonis steti destineti potuit: vel certe , s ex condemnatione solidum praestiterat. vel ultro. Nam n ex condemnatione, via detur repetitio non esse et si ex causa sudicati . videtur eonia Bdiistio non esse e sed si ultro per errorem solidum praestiterit. quod amplius solvit suo nomine, id a creditote pecu liari restetere potest , ut Asi quis retim, g. idem 'tilianus . deliber. Ita. l. r. c. ne n pio fat. His etiam adsungi oportet, quod ex eodem libro rcfertur in Li I. de pecti . Ad L.XI. de Peculio. I. Non solum autem, quod ei deis: sur, qui eonvenitis dedacendum est, vertim etiam si q id so eio litis delestir, o ita ludiantis lib. IE. Digestorum scribit Nam quis rasione in fossim alteruter convenistim p rei ra time dedtitere eum oportet, quod aueri debetur. Ctiae Angenita recepta es. IN hoe s. ult. refertur, unum ex dominis servi commu nis , qua ratione in solidum de peculio convenitur pto C sua, , socii parte, pari ratione etiam deducere eum, de detrahere debere ex peculio in primis, non quod sibi tantum, sed di quod socio debetur, ut Lis. in Fn. eodali. Quod autem superest. eo dedu*o , quod sibi, & me ici debetur, id
tantum praestatur creditori peculiario Ad LXIII. e .lit. Sed in emptore, O venditore vera non est
Idem S in ptimario, ct proprietario. O caeteris. qtii non timsocii, di in domino. O bonae fidei emptore. Nam in luitantii lib. I a. scrisit, nemram horum deducere id , Dad alteri deletur .
HI S adjungi etiam oportet, quod proponitur ex eod.
libro in l. i3. eod.tii. de pecti . idem non esse dicendum in iis , qui socii non sunt, puta, in emptore, aut venditore servi. Nam si emptor, vel venditor conveniatur de peculio. non deducet , quod emptori. vel venditori debetur , sed quod sibi tantum debetur. Qua de te locus Juliani exstat
in La . s.fravum communem. eoae tit. Eademque ratio est in
hiis uario , & proprietario servi: Nam si proptietatius depeculio servi conveniatur, non deducet. quod fluctuario
debetur et neque ex contrario fructuarius conventus de peculio ( quod quibus casibus sati docet La. radait. ) Non , deducet. inquam, fructuarius, quod proprietario debetur, sed quod sibi tantum debetur et quia fructuarius, de pro prietarius nullam inter se societatem hahent . nihil habet
commune proprietas cum fructuarius usufructu . vel comita. Eadem quoque ratio est in domino serui.& bonae fidei emptore e quia sive hic , sive ilic conveniatur de peculio id tantum deducit. quod sibi debetur a servo et non quod Edebetur domino, vel bonae fidei emptori r quia socii non
sunt. His etiam convenienter additur Li . eodali.
Ad I .Xle eod.tit. Item cum tectamendo praesenti die servus liber esse ivssui est, ram omnibus heredibus de pectilio agen tam eii, nee qui quam eorum amplius deducet , quam quod ipsi debeat . Ad I. Item cum servDs vivo domino maritim est, deinde dominus intra annum plures heredes reliquit e di de pectilio
actio , ct deductionis jus scindistur. IN qua iis , qui conventi de peculio, non plus deducunt. quam quod sibi debetur, Iulianus addit, heredes domini . videt ieet si seruus testamento domini manumissus sit
pure, vel si non sit manumissus, & mortuus si servus, d mino relicto superstite, moxque post servum dominus vita decesserit intra annum. intra quem post mortem servi pituit conveniri de peculio , ex iti. ovando de se l. actio annal. m. Nam his eatibus actione de peculio singuli herede tenentur intra annum, non quidem in solidum. sed proportionibus hereditariis. Nam si in solidum convenirentur,& condemnarentur, versarentur in damno: quia quod praestitissent pro parte coheredum . non possent ab eis reciperare sipradictas actionibus , puta . communi dividundo . vel pto socio e quia in eo servo nunquam socii luerunt, quia eius servi nunquam domini fuerunt, hiq. de insit. I. Eademque ratione conventi heredes pro parte hereditaria, id tantum deducere poliunt, quod sibi debetur . non quod debetur coheredibus. Denique ut de peculio actio, ita ius deductionis scinditur inter eoheredes, qui servi dominium nunquam nacti sunt: alioquin, quod notandum . n dominium servi ad eos heredes sute hereditario pervenerit, v luti servo non manumisso testamento domini . vel manuis misso sub conditione , vel servo dominum superante vita. tunc creditori, cum quo seruus contraxit, liberum est, cum quo velit ex heredibus agere de peculio in solidum, de per petuo e quo casui S consequenter , qui in solidum ex lim. redibus conventus erit, deducet, quod sibi, quodve coher dihos dehetur . Priore easu id tantum deducit. quod sibi delietur . Et hoc quidem incunctanter, de indubitate, licee dominus servi nunquam fuerit. Et ita in hane rem Iulianus quoque tellis adducitur in I.p. Med O credis . eod.tit. taenique in princ. de peti. IV. Cum autem etiam hoc lihro Iulianus scripssset, interdum & in dominis servi eommunis , qui socii sunt hoc procedere, ut qui convenitur de peculio, id tantum deducat . quod sibi debetur . utputa, ii socii melint tantum in dominio ipsus servi ; peculium autem suetit alterius . vel alterutrius proprium in solidum, non commune utriusque , cum , inquam , hoc proposuis set . idem mox docuit, quod est in I. i f. de pretii. Ad L.XVI. e . tit. Cui, ergo easti, est , qtio pretilium servi communis ad ahertim ex domini Iolam perlitiem 3 in primis,
s quis feroei partem dimidiam Pred desii. nee peralium ei concesserit. Desivi, si Dis servo commmi pertiniam. vel res a i-
quas ea mense dederit, in proprietatem eorum retinerete a minimationem antem fervo emeiaeres. Marcellus nolai: Est
etiam ille rasus . si alter ademerii, vel f omni quidem modo
D eretesserii gomimis: sed in hominetas erit concessio. IN Lid. depectit docet Iulianus, quibus casibus hoc ev
nire possit. ut servus communis sit. peculium servi non sit commune. sevi proprium alterutrius. hi in primis id evenire , cum quis partem dimidiam servi vendidit alteri, de totum peculium servi tibi retinete qui ea sus est a petiisssemus. Idem evenire, cum quis servo communi pecuniam ,
vel res aliquas administrandas dat ea mente, ut proprieta tem ipse sibi ea tum te tineat in solidum , nec communicet socio . atque ita nec omnimodo concedat in peculium et si administrationem, inquam . earum rerum , servo concedat. non etiam peculium evastituat in iis rebus servo. Addit Marcellus, qui scripsit notas in Julianum, tertium in quartum casum: si alter ex dominis ademerit peculium servo
communi pro parte sua, pro qua id ad se pertinebat, alter
omnino non ademerit. Item, si alter ex dominis servo communi in peculium nomina concesserit, id est, cautiones , tes lirations, quia nomina non communieantur fine cessiorne actionum . sis. in prine. pro De. etiamn ea omnimodo idi peculium concesserit, id est, nullo sure retento sibi: nomina.quae servo communi conceduntur in peculium haerent semper personae meae, nee ab ea ulla ex parte divelluntur, donee em ceneto actionem, quae milii competit. Actio non
potest tibi competere , nisi eam tibi cessero, nee ii socius meus suetis in aliis iebus. Haec est conditio nominum , smve cautionum, sive obligationum. Addit Marcellus quin, tum casum in I.p. i. eod. iit. qui. quia satis est apertus, non est, quod de eo aliquid dicamus.
66쪽
6s In Lib. XII. Digestorem Salvij Juliani. 66
Ad LIX. EM.tit. s. Item deducetur de Metilio , si qὰid dominis servi nomine illigatus es, hi praefiiserii obligaetus . Ita si quid ei eriasitim j siti domini: nam Me deducendum Ivlianas libro ra. Diges rvin strigit. Sed Me ita demum vertim puro , s non in rem domini, vel patris. quod aetepttim relpebra i , alioqui secum debet compensare, se usque adversiculum ult. sed F de petaso. Sinaietam tantum alia quaedam , quae ex eodem Iuliani
libro in eod. tit. de retia. Ieseruntur in Ly. ysen. con
ventum dominum de peculio . id etiam deducete . quod servi nomine obligatus est: non tantum quod solvit pro servU , quodque plane servus sam ei debet. sed quod servi nomine obligatus es , utputa, si sussit servo pecuniam credi . quo nomine obligatus est in solidum actione quod juc nsu . vel si fidejusserit pro servo . qui accepit mutuam pecuniam et quo nomine ex stipulatu obligatur, si reeuniam creditam acceperit servus, jubente, vel fides ubente domino, nec ea pecunia conversa suetit in rem domini . sane domiatus servi nomine obligatus est. Et quamvis nondum, quicquam eo nomine pro servo praestiterit, ves condemnatus tuerit , tamen in iudicio de peculio id deducere potest, perinde ac si id prestitisset, ex Iuliani sententia: quam tamen merito Malcellus reiicit: quoniam melius esse ait his calluhus. ne quid eo nomine detrahatur de peculio in fraudem creditoris peculiaris, sed ut accepto eo omni, quod in peculio est, vel aestimatione ejus, is tantum debeatur . ut caveat creditor domino , adversus quem egit de peculio, quique omne id, quod erat in peculio, abi tulit, omnem ve afflimationem esus: iit caveat, inquam , si quid actione quod Ciussu . aut ex stipulatu dominus quandosue servi nomine praestiterit, id se domino refutatum, redditurumve, ut scialicet interim commodo medii temporis, quod interularium dieitur, fruatur potius creditor . quam dominus . Haec est subtilis Marcelli animadversio stio. d. loco , quae sin) ilibus exemplis multis comprobari potest, quorum quaedam Accursus illo loco retulit. Ad LXI. Lod. tit. s. Sed si a debitore dominies ferras ex
gerit, an domini debitorem se fecerit. quaeritur e o Iulianus
lib. ra. Ivit gen oram non aliter duminum deducturum ali,
quam se rarum basi spei, quod exactim est.
AT postremo addamus ex L ii. s. i. effluit. conventum dominum de peculio (idem dictum putato de patre . Dre filiolamilias) etiam deducere . quod servus exegit a de-hitote domini sui. si modo dominus id ratum habeat, si ratam dominus faciat exactionem servi sui, quoniam haec r tiliabitio facit, ut pecuniam, quam exegit servus , incipiat echete domino naturaliter ( Nee enim unquam domino
obligatur civiliter ) ut igitur id. quas debitum tibi possit
deducere conventus actione de peeutior Nam si ratum inoen habeat. servus videtur indebitum exegisse , neque quidquam debere domino.
Ad g. Est autem quaestionis, an id. quod dominus semel deduxit . eum conveairestir , ramus s eonveniat et de peculio e mare deleat et an vero velatii solatiam ei videastir . semel factu deductione . Et Neratius, ct Nerva ptisant. Idem J-
tantii id. t r. scrilii: Si quidem ab Iulii Mese pectilio, non ndebere deduri: si vera eandem postionem peculii reliquit, delere rem delicere.
IN eadem hir. f. est amem, refertur ex eodem Juliani liahro , dominum conventum de peculio . qui semel d duxit de peculio, quod sibi silvos debuit, si id abstulerit re ipsa. & peculio exemerit, ae in domum suam pertulerit, rursus ab alio creditore quodam conventum de peculio . eadem deductione uti non posse, alioquin his idem sibi solveret: sed si id non abstulerit de peculio, sed imputaverit duntaxat creditori peculiati . quasi rem. vel pecuniam phculio non ad numerandam . tune ut denuo ab alio conveniatus de peculio eadem cieductione uti possit et quia re ipsa si Tomm. Tili. hi non solvit, qui reliquit pceulium in eodem statu . Dieandem , inquit, priuionem sectilii reliqhii iIsbaiam, e r ivi
fiam . Unde breviter notandum clii deductionein ex peculio fieri duobus modis, exempta re . vel si imma debita,
di sibi solista . vel eo minus, quod si hi debetur , imputato creditori in peculium, caeterum peculio intacto, di i libato. Ad L. XXXVII. Lod. tit. Si creatror filii itii heredem inmiti ru, di serit Falcidiae rasionem ponatu rectilii Damitas Dodaditae hereditatis impore fiasset, in quadrantem impia bitur.
Ad L.LXXXIII. Ad l. Falcid. SUi resti ut exponamus hs . de tecti . quae est ex eodem
libro, ad cujus initium etiam adhibebitur L .Fa, cid. quae est ex eodem lib. Ut autem intelligatur initium hujus legis Sciendum est, venditorem hereditatis cavere emptori stipulanti solere in hune modum, quanta pectini eae ea hereditare ad se pereenerit . tantam praestari, hso. de
merh. eig. i. r. de hered. venia. Qua cautionc continetur
etiam , quod ipse venditor debuit defuncto jure civili . vel jure praetorio . quia etsi id aditione hereditatis confusum videatur, tamen reputare id emptor venditori potest: quasi hereditatem eo pluris emerit, quod id nomen ellet in hereditate venditionis tempore : dum scilicet emptot id jam
venditori solvisset hereditatis, quae fictio jure recepta est is ei, tui vendidi, spen. ins de evict. Unde , si pater . qui ex sillifamilias contractu sure praetorio creditoti peculiari obligatus erat de peculio, huic creditori hetes exstiterit, de
ea hereditate vendita alteri . caverit emptori, ut supra diactum est tantum ex silpulatu praestare debet emptori quantum fuit in peculio filii venditionis tempore , ut La. g. illud Daestum . ius de hereae vend. Dico venditionis tempore, nec moveor i. creditor X3. ad let. Falcid. quae eli ex eodem Iuliani libro, & plane cum quaestione huius legis conjungenda, componendaque hoc modo. ut pater . qui crediteri silii pretiliari heres exstitit, cui obligatus erat de peculio . si hereditas creditoris fuerit cinerata . vel exhausta legatis. in ponenda ratione legis Falcidiae, puta , in ineunda ratione bonorum, & legatorum . ut pater tantum comis
putet in peculio, quantum in eo fuit eo tempCre. 'ura creditot diem suum obiit, & ut tantum imputet in Faleidia me quia tempus mortis testatoris in Fascid. ratione senisaer si, elatur, tas Iempore, g.s creditor, eod id . de pecvl. t. in Dantitate, ct laeum qtio. ad Iet. Falcid. vel certe, quantum suit in peculio consideratur aditae hereditatis tempore. ut Iulianus ait d. .83. quantum igitur fuit in peculio . vel mortis testatoris tempore, vel adii ae hereditatis tempore, & utio scilicet tempore plus suerit in peculio. Itaque ut rem pro posito exemplo faciam apertiorem , si ante aditam hei educatem auctum sit peculium, id patri imputabitur in Falcidiam, quod fuit in peculio aditionis temimie. Sin vero post
moriem testatoris ante aditam hereditatem deminutum sit
peculium, id patri imputatur in Falcid. & contribuitur bonis desunAi creditoris peculii , quod fuit in peculio mortis te scire . Et hanc quoque distinctionem Marcellus probat
in aetam quo , & omnino est servanda in ratione l. Falci-eiae . At cum agitur de hereditate vendita , neque temporis , quo mortuus est creditor peculiaris , neque temporis, quo adita illius hereditas est, peculium spectatur, sed tempus venditionis. tempus venditae hereditatis . quoniam id
actum videtur inter contrahentes,ut l. r. s. i. de heressivendo
Hoe tamen ita procedit, si post mortem . S post aditam hereditatem, auctum pecialium fuerit. Nam is deminutum
fuerit peculium tempore mortis, ves aditionis Dotius, con
siderandum quantum in peculio fuerit. G.r. s. ed edi s r
rum, O I. E i. de hereae venae Et ita haec explicanda . & dias inguenda sunt ne quidquam haereat hac in re dissicultatis. Ad LXXXVII. g. Si servo tuo permiseris vitarium meum aureis octa . ille drem emerit. O tali scripserit, se octo misese, tuque ei termiseris eos otia ex tua pectinia sol ere. O is decem solverite hoe nomine duos aureo, tantum vindicabis a
67쪽
SEquitur in s. i. huius I. 3 . species huiusmodi et Servo A putatur. quod apud Titium servus aequisivit , sed etiam
meo dispensatori, sive ordinario permisi . ut servum quod apud me remans t. Nee tamen ideo deducet Titius, vicarium sibi emeret octo aureis. si quem eius pretii homi- quod mihi servus debet. quia men non sumus, hi s me iii.nem inveneiit. S ut eos octo aureos solveret ex pecunica quod heri iusius exposuimus . EI Me ita procedit, inquit Hea, cuius dispensator erat. Ille egressus finem permissi Iulianus in hoc s. in sis. po quam placvit c notanda sui in is meae emit decem . de solvit venditori decem ex Phunia verba post am, inquam . placuit, asenato iamve permi- mea i non potuit alienare . nisi octor duorum, qui super- tensim creditori Ueralia 3 6 etim vetatiore, O rem empto stiunt. si exuant, aut mala sta consumpti sint, mihi vim re agere et cum venditore scilicet intra annum, cum empto dicatio . vel actio ad exhibendum competit . Caeterum ex re perpetuo, cum venditore, inquam, intra annum utilem, ieoni tactu servi venditor de peculio in me duntaxat acti ut t. l. stan alienarione, thseq. Po vim si viis, inter omnes nem habet, ut duos illos autem de peetilio servi recipiat, Iurisconsultos stilicet, ut Latin compensation. postquam pia si tantum iacere peculium servi possit, quod scilicet servus eius inter omnes . post constitutionem Principis cuiusdam .habuit contractus tempore , venditionis tempore . Nam si quae hoc des nivit, sicut & quod in d. L postqviam, id est, post quid eo tempore habuit in peculio, id solum inspicitur a constitutionem Severi, postquam constitit inter omnes m- quia id soluim venditor intuitus est. non quia adcresceret risperitos. inter quos non bene conveniebat, in omnii, ex aequisitione vicarii (quod notandumo Compensationem B judiciis compensationem fieri ipso jure . etiam non oppiautem venditor non habet, quam opponat domino vindi- sita exceptione doli mali. Ste hoe loco postquam constitit eanti duos illos nummos e Nam in actionibus in rem . sve inter omnes iurisconsultos . post constitutionem scilieri vindieationibus (quod idem eno hoe jure ante Iulii n. id est, Principis cujusdam, cum inter se hae in re antea diisennc ante i. h. CD compensi. compensationi locus non est, Lys. sent Proculiani. de Sabiniani: Proeulianis non permitte dii treditor debitoris, de si vis. Hare observariis Is . explicat tibus creditori peculiario dividete actionem. & simul eum e .ia. verum fi duo illi nummi a venditore consumpti emptore , & vcnditore experiri, LPotiens, s. si creditor. ius. sint hona fide , ut vindicatio ex parte domini. ita & actio Me iit. contra Sabinianis id permittentibus. ex quibus elide peculio ex parte vendi totis celsat, ut est proditum in . Iulianus noster. qui de hoc quoque magis Placuisse tandem . m sv vis 3 i. g. r. de reb. credii. omnibus scribit in I. ret. I. Illud quoque, Me tit. Et ita est ex
I- --- plicandus s. servum commvinem . qui non eatebat difficulta- Ad s. Servum communem . quem cum Titio . avi cum Sm- te . sicut nec caret fi titi. O pextiti. qui sequimtur . Imo
nomo habebam. Titio vendidi, antequam ejus nomise agem hoc dictu in putato de omnibus legibus . in quibus fit men-r ities metum de peculio: Paesuum es fide pectilis cum Titio, tio peculii. Inest in omnibus illis dissicultas. aut subtilitas i eum Sempronio aeteretis . an eivi pectilii . qAod apta me semper aliqua . peculii nomen hoe secum adsert..ipi. ratio haberi deseret 3 Di . s ctim sempronio ageretur. C - ----htinquam rationem ejus peculii, quod apud me esset, haberi Ad s. Si actum si de peltilio ram eo. Di visum intim in se debere i quia is nullam adversus me aratonem haberet . per rus haber et in minus tonset itis si creditor . non est iniquum
lia tocl a num quam vendidissem, ageretvir, Miurer non es proprieraritim erit, rem consequar . se comptitandtim peculium, quod a d me est: ia jam meumari de rectilio non posset . Sin Diem intra annum ageretur. 3T Tnio ad F. penu . qui facillimus erit, si ita statuamus.1 he qtio he hahendum Ajus sectilii rationem: DB am eum, qui usumstuctum in servo,vel usum habet, alioetiit, alienais homine permittendam credi ori , in tam vendi- habente proprietatem . teneri actione de peculio. quod ad gore, in cum emptore agere. cum pertinet, quod ad eum respiest, nuta , quod paratumen ex re ejus. vel ex operis servi. La. Eis. Lip. DPM a- AIT . servum eommunem. quem cum Titio, aut sem- nio, Ap e est. de teneri etiam extincto uiusluctu, intra a pronio habebam, ubi natim notandum est, supersum num scilicet utilem, ut I. I. ysen. tis q. Quod si 'uis, cum re illa verba. Tuio. aut . Itaque legendum, servum commvis egisset de peculio adversus fructuarium, minus ab eo con hem . quem eum Sempronio habebam . Denique absolute po- secutus sit, quam ei servus deberet integra est ei actio res nendum . servum suis e communem inter me . de Sempro- II dui nomine cic peculio, scilicet adversus proprietarium. R nium . de me eum servum pro parte mea Titio vendidi sic tio habe est, quia, qui cum servo contrahit, universum ejus fine peculio. ptiusquam ex contraelii ab eo scrvo jam ante peculium, quod ubicunque est, sive apud fluctuatium, sue habito cum extraneo . mecum ageretur actione de peculioe apud proprietarium, velut proprium patrimonium servi i S nune post venditionem ex eo contractu agi de peculio, tuetur, d. rva Paesio, ra ex Getas. s. i. redali. Quae ratio non mecum , sed cum Titio . cui vendidi partem meam , etiam servatur inter emptorem . de venditorem servi. hq vel eum Sempronio socio quondam meo . Quaeritur , an in fietis, sin ereditor, eo tit. Quin de auctoreulio ad fructu eo iudicio de peculio. quod intenditur in Titium . vel in rium pertinente . refiduum ab eodem fructuario consequi Sempionium . computari. vel haberi ratio debeat eius pe- potest, iterata actione de peculio. l. sistitiae, scis, Pusemel. eulii. quod apud me remansit 3 Atque ita. an is, qui de pe- hoe sit. Et haec est sententia Lyen. eulio convenitur , sive Titius . sive Sempronius damnari in . debeat in solidum 3 Tt quidem . ut eleganter desinit Iuli Ad Luit. Nihil interem opera Das eoad xemit servus a fracnu, hoe loco , si Sempronius conveniatur, sane damnari mario an pecuniam mutuam ab eo acceperit. D iraque de non debet in solidum. ne in damno versitur et in quo utia hisa actio ei adversus domistim proprietinis. Atacto eo, quodque vel sciretur , s solidum praestaret e quia quod pro mea ferum peragii nomine via frianvaditim ha t. parte pristaret . quia socii esse desimus . id a me consequi nnon posset actione societatis, vel communi dividundo. Tria II mat in s. ti t. si quid servus debeat fructuario . -- eo ne in damno moretur. mclius est, cum non damnari in I marium cum proprietario de perella agere pein . si solidom. ut La . s. i. O Uessu hoc ita. Et hoc si actum quid amplius fructuario debeatur. quam quod fit in peiust rem Sempronio. Quod si cum Titio, cui partem servi lio ad se pertinente. ut Lis. s. I. Me iit. qui in hoc g. MD meam vendidi, agatur de peculio post annum utilem, a die timo. est sensus horum verborum , desim re . Pod serris vinditionis ecimputatum spost quem annum constat in me nomine petiuit apud ptimaritim habet. Debere autem potet, agi de peculio non posse , sed intra annum tantum, ex ita fructuario servus, eoque nomine fractuario competere inquari. de pecti . actio. an. est. Ideo satis evidens es. nec in . proprietarium actio de peculio . s a fructuario pecuniam eo iudicio. quo agitur in Titium . haberi posse rationem . in mutui causam acceperit nomine domini. ut infra deci eius peculii. quod apud mo remans te quia obstat exceptio rabitur , non in peculium: vel etiam, si Pro suis operis. annua) n post annum , inquam, agatur cum Titio . non si quarum commodum omne constat ad fructuarium . quasi intra annum c quia de intra annum post venditionem servi fructum peti inere. si . inquam, pro suis operis convenerit meum de peculio agi potest non tantum peculium com- inter eum , de noctuarium, ut certam mercedem nummamriam
68쪽
6s In Lib. XII. Digestorum SalvijJuliani. o
iam fructuarici praestaret, & nihil amplius ab eo opera- A pore agitur, sunt triginta tantum sed si non servata analo stum suarum nomine usu ructuarius requireret, quod est, gia dominus quindecim retinuerit, de reliqua quindecimii fluctuatius operis servi eidem servo locaverit. Ii servus creditoribus extraneis trihuerit, tenetur servi nomine eperas suas I fructuario conduxerit. Nam de edi hoc com actione tributoria, quod iniquam, de aerata . . diurit,utio tractu merces . de qua convenit , non est in peculio servi, nem feceriti nimirum, ut quinque . quae sibi deduxit plus sed in aete . in nominibus fructuarii. Et his casibus placet quam serret iusia proportio . rectituat extraneis creditori pecuniam. quam servus mutuam accepit a fructuario. vel hus. l. . fili initis i hoc rit. I. s. quando ex fac. ινι. est Coperas servi . quas conduxit a fructuario, proprietario a introduxit, Insit. xod rem ea . qui in a te. Ut haec omnia . quiri, sed proprietarium fluctuario teneri ex mutuo , vel quae dixi, locum habeant, quantum licet ex iisdem, quae ex Iorato de Meulio . Obstite videtur Viber iam r.3. i.de dixi, colligere, duo requiruntur , ut si actioni tributoriae verboriosigal. quae negat, troprietaraum fructuario his ca- locus, ut servus negotiatus sit in merce peculiari sient. . thus de peculio teneri: restare stem videtur, quod est ilia, domino . de patiente . de ut dominus iniquam tributionem .is. scidem Itiliansui de UUL nihil agere fructuarium, qui secerat inter se, Ae alios creditores esus , quod ex merce pe- servo operas Mus locat, id est, non teneri ex causa locatim culiari receptum erat. At si ignorante domino servus ne-nis ; S contra, quod licet adficere . nec teneri servum ex gotiatus sit in merce peculiari , & quid cum eo esus rei causa conductionis. Ergo S in proprietarium cessare acti B causa contractum sit, vel etiam si ex causa residui peculii, tiem de peculio: Nam ii servus non est obligatus, nec do- quod extra merces consistit , aliquid cum eo servo contra- minus de meulici obligatus esse potest. Hoc explicatu pri- cium sit, dominus ex contractu eius iis casibus tenetur rea fronte videtur eme dissicile . sed si perlegatur totus ille duntaxat actione de peculio; quae actio multum diffiit ab finihil prorsus obstate videhitur. quoniam in s. additur actione tributoria. ut ostenditur in gis quoque . Insiti. eod. haec exceptio . nisi servus nominatim . de specialiter pro th. Dabo tres diisti entias maximi momentian actione de proprietario, sive proprietaris nomine operas a fructuario peculio dominus hahet privilegium deductionis, nimi- conducat et de neque . nisi ptoprietarii nomine phuniam a nim, ut ante omnia totum id deducat, quod sibi servus mutuam accipiat: quo modo , hie pro uldubio s. uitia debet naturaliter i civiliter de here non potest ) & ex eo .rnus accipiendus est , de Gai et homo , quae etiam obstare quod superest, satisfaciat creditoribus peculiariis e quia .videbatur. id . quod domino debetur , non intelligitur me in pecu--. -- lio, LII. fidemque Iulianus, infide pecu In actione autem Ad Cult.De tributiata Alias duntaxat de pectilio . alitis tria tributoria dominus non deducit totum . quod sibi debe-usoria seria nomine e m domino agit. Quae suum est, an de tur sed partem contingentem tantum, Pil eae coli dueere domistis de peculio debeat exod Imutoria agensi praeia partem contingentem , de sustam pro rata crediti sui eos latipaturas sit Respondii e Tritatoria actione tune demtim agi et cum credito extraneorum . Ilcm in actione de peculio uni potest eum dominut indiseribuendo pretio mercis ausim n versum peculium spectatur, quod ubicunque et . I i creώ-ioris non satisfecit, est, eum maiorem partem debiti sui de rem,s mde pecvL quam exposui nudiustertius in actione
dvixit, quam cressi oribus tribuite veluti fletim in merre triis autem tributoria mera tantum peculiaris, in qua silente
rivia si seni in qtiam ipse quidem qiadecim credsiderat o domino servus negotiatus est , spectatur et novi totum pe-
rem extranei triginta tota quindecim deduxerit O eredii, cultum, sed merx tantum peculiaris, quodve ex ea meroentas regi a quindecim dederit: cum deberet sola Atem de- pretium redactum est , Isen. Me tit. Item ( quae est tertia ducere 'iraneis dena tribuere. m igitur hoe fecit e tale differentia ) ex pluribus creditoribus peculiariis eius eli vendiu est frutim a se liberasse:eo quod quinqtie ad ut is, conditio potior . meliorque . qui occupavit, & praefectimine rivi tributoria actione Maeli stibi sit. inare Ii ni de navit agere depeculio, qui vigilantior fuit . qui prior
pectilio experiti ram forte extra meriem pectilium Gen quam sirum recepit e sed non etiam eius, qui occupavit agere tri-De tanquam adhuc creditor servi destitere debebit. ' hutoria actione. Nam hie , etiamsi integram portionem suam acceperit, emergentibus aliis creditoribus, eam in
IN libro idi. Digestorum tuliani iam consumpsi biduum. tributum conferre debet cum portione caeterorum, atque altero biduo ad eum absolvendum mihi opus est. Et ita rem redigere ad aequalitatem,& proportionem iustam . Tune quidem ut ordo, quem sequor, postulat, explicanda . D Quod ipitur occupavit agere tributoria, nihil ei prodest . mihi est l. D. de tribus. are Selendum est . patrem. vel di Hoe ouenditur m l. s. s. vii. I d. hoe iit. hro. ins de minum . quo sciente filiusfam. vel servus in merre pecu- pee L His cognitis, finger Duo sunt creditores peculiares.liati nepotiatus est, si quid is servus,vel filiusfamilia deheat uvius , qui pecuniam credidit in causam mercis peraliaris, domino. vel patri, de aliis quihusiam creditoribus ex causa in qua servus negotiabatur sciente domino , alter, qui er mercis peculiaris . domino plerumque permitti, ut mercis didit in causam residui peculii. quod extra mercem con- peculaaris. vel pretii ex ea ineree redacti. inter se. & alios sistit, vel in praediis . vel in mancipiis . vel in pecunia see. creditores distributionem faciat pro rata ejus quod cuique nebri: hie habet in dominum actionem de peculio . ille debetur. l. s. stat. Me m. vel si distributionem sererit inia tributoriam, si hanc malit, quam de peeulio . videlicet, si quam de-v . ut si ipse plus tulerit ex merce pecu- quae permissa est domino . de ab eodem facta tributio pre tiari. quam ratio eius, quod sibi debebatur, seriet , credi- tii recepti ex merce peculiari, fuerit maga Ara ede siquidemtores alii minus,eum teneri ob iniquam & -/- ν distria prius conveniatur de peculio is, qui tenetur tantum actio-hutionem actione tributoria caeterii creditoribus . ut cor- ne de peculio, deducere potest, quasi a servo tibi debitum rigat factum, & quod deest caeteris credi intibus suppleat e naturaliter : quod deinde conventus ab alio actione tribisnam etsi dolus domini, id est, iniqua distributio eius acti, toria . creditori mercis peculiaris postea restituere debet inis causa sit, ea tamen actione, non poena, sed rei persecu- n puta quinque in exemplo a Iuliano hoc loco proposito, decio tantum continetur. id est . quod abest . quodve deest a me iam exposito supra e quia . ut ait, non intelligitur exteris creditoribus, vel quod ipse plus deduxit, quam do servum a se Issierasse . omnino se ilicet, eo quod quinque huit. l. 8.hoc iii. Et huius rei tale exemplum proponitur in adhuc nomine esus actione tributoria praestaturus sit . Ait hae l.vit. In merce peculiarii sunt triginta:In eam mercem, nomine ej s. Unde nota , non tantum actionem de peculio comparandam .& exercendam dominus servo erediderat nomine servi intendi . ut domi initio lib. ii. sed etiam uindecim,duo extranei crediderant trigintae recepta in se actionem tributoriam, nimirum ex contractu servi . tit ita istributione mercis, sive pretii ex eadem redacti dominus est explicanda sincere lex ult. Male Accursus fingit, in ea debuit sibi retinere . sive deducere decem tantum , de ex- lege duas quaestiones proponi, vel somniat potivi, eum eraneis creditoribus tribuere viginti, hoe exigente justa tantum unam proponi , quae iam exposita est . evidentissi- proportione eius summae . quam quisque credidit, quae mum sit. Quem errorem Accursi, etiam Richardus,& Fulentin proportio est in summa credita ( ea autem est dupla gosus notant. Male etiam ad unam illam quaestionem , quindecim scilicet ad triginta, eadem debet esse in summa contra quam Julianus resti deat , Aeeursus respondet . distributa, puta decem ad viginti, cum in merce , quo tem dominum conventum actione de peculio non deducere .
69쪽
i Comment. Jacobi Cus acii et a
quod actione tributoria di staturus es e qui error erat po- Atius silentio dignus . Male etiam, si dolus absit domini . id
est, iniqua partitio mercis, aut pretii, dominum existimat, quod di Doctores existimant , ex sola scientia teneri actio: ne tributolia . puta quod sciverit servum in merce pecuisliari negotiati et quoniam utrumque requiritur . & scientia, A dolos . Concanunt omnes leges . di actionis tributorias
appellatio id demonstrat satis, quae ex eo dicitur, quod dolo malo faciam distributionem eorrigat . I.8. infim
quod Demi debetis e in Didem in Dudum i nam in s ipse
de peculio eoavenitis esset, solidum quod ei deberetis . de .eeretur: in ira I liantis lib. i ad ige Um i. ii IIs addamus, quod ex eodem Iuliani libro Ulpianus re
fert in I. s. s. i. Metit. Certum est. & sam ante demonstratum a nobis initio hujus sibit . unum ex dominis servi communis ccinventum de peralio in solidum c ut potest conveniri in solidum posse etiam deducere in solidum, non tantum quod sibi. sed etiam quod socio debetur . Lai. g.
ki.de pecvi. Lis. s.;lisv. iii .prox. At finge et Servus communis in merce peculiari negotiatus es sciente uno ex e minis , de altero ignorante . Sciens creditori mercis peculiaris tenetur actione tributoria r ignorans vero actione de
reculio, hoc est certissimum . Quaero , si creditor agat tri uiolia in scientem, an & si non possit dominus quan pn cipuum deducere . quod sibi debetur . possit tamen deduiscere , quod socio ignoranti debetur quod certe verius, & et aequius est, ne ignotanti scientia obsit. & dolus socii . Imodi ex diversinii creditor agat de peculio in ignorantem,p tetit dominus deducere non tantum quod sibi. sed etiam suod socio . quantumvis licet scienti debetur, in solidum. Conventus de peculio in solidum deducit etiam in solidum quod sibi. quodque laeta debetur . Eadem eii ratio acti nix & deductionis: Nam etsi creditor mercis peculiaris inscientem elegerit actionem de peculio omissa actione tributotia, ut potest. Is is Po e . In m.quod cum eo , Ls. ss. I.
hti m. dominus solidum deducet, quod sibi debetur e quia haec est conditio, & natura actionis de peculio, di imputatur creditori, quod non elegerit tributoriam. Ad L. iv d Senatusc.Macedonianum . Filium habes . erex eo nepotem a nepoti meo ereditum es iussM patri, rivir dicti figura es, an emetra Semas ton utim feres in Diaei eliadis M, Fbis Senat frangiari filii cominerentvr . tamen o in perissona nuruis idem servari debere . trisum ausem hujus patristion efficere, quo minus conrea Senistisconsutivm ereditum
exillimarer re essim ipse in ea ratio esset, in pectiniam mvisitiam invisa patre o agripere non pol in Porro tractavit etiam hoe libro Iulianus de Senatiis consulto Macedon. quod etsi meminerit filiorum famis. tantum tamen porrigi docuit etiam ad nepotes ex filiis tui sunt in potestate avi: Nam de iis credita pecunia, quamvis
mutuum iure contractum sit, tamen eum effectu peti non
potest. I. Id. ad Senai et ad eae quae est ex hoc lib. bem Ceod.rit. Sed hoc interest, quod etsi non si locus Senatu Leonsulto Maced. si jussu , aut voluntate patris filiosamilias pecunia credita sit . I. gr. Merit. tamen , si cum eaent in Meiusdem parentis potestate filius,& nepos ex eo, nepoti
eunia credita sit iussu filii patris sui, qui pater suus est. licus est Senatu stransulto Macedon. hae i. i . Nam si filius non potest invito patre pecuniam mutuam accipere et ergonee nepos eae m. invito avo parente communi: & spectanis
da est voluntas. sve jussus avi non patris,sicut & in adeum da hereditate delata nepoti ex filio . jussu avi opus est, non
filii. id est, patrii, jussus filii nihil agit. I.filiusfamilias, de
Ad L. III. ad Senatu se. Macedonian. Si quis patremfamiliarese creduilii, non vana simplicitare deceptus, nec imis igno
ristia . sed quia publiea parerfamilias pleris e videlissuri se agebasi se eontrahebat, se maeneriam fungebatur et e sabia
se reseonsultum. Ad s. Unde Julianus Ith. ir. in eo . qui vectigasa eoAdina
habebat. ferini, di est sape consei usum . eris e Senaetv
Iulianus sib. tr. regare Senai sonsuli di ait e viptita in pia pius, vel minore di s .anius. Sed in minore, ea fa cognita, di a maiores et raradtim. In DFIIa autem etiam agia rari
ne debuit dicere e sare senatae cons umet Dia reviva petania non et . etiam sne issoris a inritate pupillas dare Demadmodum ipse dieit Iuliantis lib. tr. p sit jam. erediderit. ecbre senatu constitium e quod miuva Meunia non P. quamvis liberum pectilii admi rationem hostat, non enim perdere ei pectilium prura concessii, cum peculii administra. rion m permittit. EI ideo vindieationem nti moram parrisuperesse vit. R Esertur & hoe de Senatusc. Maredon. in L 3. eod. tit. quod admodum singulare est . filiissa l. vectigalia locati non solere e ut etiam Cicero pro Caelio ait, si csamil. tabulas conficere non solete. At si hi sorte fili famil. per errorem locata sint vectigalia publica , i ullam hane et eausam ereditori existimandi patremfamis. eum esse filiumfamil. N ideo cellare Senatust s. Macedon. Nec enim ei locus est, nisi in eo ereditore , qui scivit, aut stite potuit, filiumsami l.eum esIe. cui credebat . I pen. hoc iv. Patia haee sunt, scite, & seire posse iis duo, de aeqkr. heres. Icli. Diatim s.feram . Moerit. Unde quod di ex eodem Iuliano refertur in hae i. s. si is . cui aliquit eredidit pecuniam . sit pupillus . vel minor viginti quinque annis , cuius aetatis homines. ejus , & statum capitis sui ignorant, di ignorare possunt: nee enim eis imputatur ignorantia talis: nesciunt plerumque sintne filiisam. an patressam imo vero nee quis fit filiussam quis pateriam. adeout non pocsit is , qui credit eis pecuniam hoc ab eisdem sciscitari, exisquirere restire an iuillam.sint, an Dalressam. Denique si creditor, quod maxime notandum, ad eo, mi eredit, scire non potuerit, an filiussam esset, propter aetatis ignorantiam, regat senatus: Maced. Sed ut subsicitur minor et s. annis filiussam qui accepit mutuam pecuniam de perdidit male, benefieio aetatis restitui potest in inteptum . ut liberetur. pupillus autem,qui pecuniam aecepit une tutoris aucto litate. nec ex ea locupletior factus est, etiam contendere
potest, se ipso iure obligatum non esse , quod se ilicet murituum contractum non sit. quod scilicet ea pecunia mutua facta non sit. aut fieri non potuerit fine tutoris auctoritate, sicut si filiusta, sive haheat . siue non habeat liberam peculii administrationem. filiola, mutuam pecuniam dederit. Idem Iulianus scribit, contractum non esse mutuum . contractam non esse mutui obligationem , de ideo creare senatusc. Maere. Nee enim ei locus est aliter, quam si mutuum sure contractum sit. Inde vero nota . pecuniam credere filiolam.esse pecuniam perdere , puta donare, ut ait
d. fi quis in fravid. par. Et ideo non esse permissum fili tam qui liberam peculii administrationem habet . alii filio
tim. pecuniam crederer quia pater permittendo liberam administrationem non hoc permittit . ut perdat rem et accredere filiosam est perdete . Nota item duplici ratione inrupillo.& filiosam. eui credita es pecunia,ceilare Senatus: Maced . quia eleditor scire non potuit an filiussam. fuerit.& quia diruunt a mutua facta non est sine tutoris auctorita
te. Quod statuit Iulianus in L. f. s. i. in pupillo & min re dis .annis, 'ui filiosam . mutuam Meuniam dedit. id ego
in primis nuclius quartus ostendere volui procedere etiam
in Pupillo, di minore filiosam ii. qui mutuam pecuniam a rapit. & confirmavi certis rationibus . Ae certe s. i. est tantum de pupillo . vel minore , qui filiosam pecuniam mutuam dedite di pupillus in eo accipitur proprie pro impubere patresam ut l. Destius . de verbor. Bnde. Ergo , ii paterfamis minor Es. annis filiosami l. pecuniam mutuam dederit, cessat senatust. Macedon. quia per aetatem neque scivit, neque scire potuit,an filiusfamilias esset is ui crede-hat
70쪽
In Lib. XII. Digestorum Salvij Juliani.
hat Meuniam. & restitui totest in integrum, ut pecuniam Adaiam recipiat. LI i. .de minor. ven. s. i. de sur.ct factis ignor. Uti inquam . pecuniam datam recipiat sine metu exisceptionis Senatusconsulti Macedon. quia potior est aetatis. quam Senatusconsulti ratio. Pupillus autems filiosam pecuniam mutuam dederit sine tutoris auctoritate, multoniagis cessat Senatusc. Maced. & pupillo salva est vindic tio pecuniae . Nam praetcr eandem rationem, quia pupillus nihil scit. aut scire potest, quia ignorat omnia aliam mutua pecunia non fit, quae ab eo datur sine tutoris auctoritate., Senatusconsulto Macedonia n. loeus non est . nisi mutua pecunia fiat, sicut Hua comparatione etiam in d.I. . ex
Iuliano utitur) si filiusiamilias , quamvis haberet liberam peculii administrationem. filiosamilias crediderit pecuniam peculiarem . cessat Senatusconsultum Macedon. quia mu-
dideris . mortis eo, ra iussorm a piare accipere non poteIi et quia neqtie civilem, ne ae honorariam adversus patrem actionam haberi nee en tiua heredigas, tui in nomine hadesu
sores obligari possent. HIta lex pertinet quoque ad Senatu se Maced . & ccet mortuo filiolamis. cui credita Meunia ei, cone dola peeunia es, eontra Senatusc. Maced. fideiusso em a patre accipi inutiliter rquia nulla superest obligatio principalis, qua pater teneatur obfrictus. Si possit fideiunia accedere. vivo filioohligatio naturalis vixit e quia filius ex causa mutui . de si non civiliter cum este , naturaliter tamen obligatus fuit, - - 2 Lita ad Senaetvs.Maced. Mortuo filio . evanuit obligatio tua pecunia non fit, quandoquidem data libera administra- B naturalis . quae in filiisamilias persona eonsistebat de eontione peculii, non videtur hoc ei permisisse pater, vi per- sequenter cessat in patrem actio de peculio, mi (quod maderet peculium. Vstimam de donat. I. r. s. i. qvae res sit n. xime notandum est) nunquam locus est in patrem . vel d Mur. Et filiosamilias credere, est perdere. Ad LAII. EM.tit. I.Interdum tamen eis Senvi sons Iolatiis s. tamen in aditim datvir actio e tii puta figitis famisa, injiigor metuam pertiniam acerum I. semilii enim Iahantis lib. Ira vin qiadem institorem exceptione senatusconsueti Uurtim, F eonventium: sed loronam actionre adversis ram i proposuit, competere. Manquam Muti. si ipse paler i praeposuisset merci stia, vel peculiarem exercere passus esset.
celsare Senatu constitium e quoniam parris vestimare eontraditim viillares r. Nams sit eum negotiari, etiam Me permis se videtur, F non nominiuim prohibuit merces aeriperi. Ad s. Proinde di acceperia pectiniam , en in rem parris venit, C ex edicto quando de peragio aes. annal m. At in specie pro- resar Senat consulitim. Patri enim, non sebi aeripit esea ct polita , quia de peculio pater vivo filio inemeaciter teneris ab initio non pe accepit verum postea in rem patris vertit, minum, nisi vel naturaliter ligatio filio . vel servo. Hoc est certissimum. Mortuo ergo filio . cum cesset in patrem actio de peculio, sequitur nullam in patrem esse actionem vel obligationem civilem, vel praetoriam, cui Mejussdr accedat et sed neque hereditario nomine patet obligatus est .
quasi heres filii: quia pater non est heres filiisam ii. quanis uidem si quid filiussamil. proprium habuit, id pater
occupat fure peculii, iure patriae potestatis . non sure hereditario. LI. , E. de ea irpem Et notandum etiam hoe est maxime, patrem , qui vivo filio coepit teneti de peculio, emeaei ter et eri etiam mortuo filio eadem actione et quamvis m,te filii extinctum sit peculium , intra annum utilem cessare Senatusconsilium. lib. I af est Iuliantis asar intelligendumque ab inigiose accepisse , tii in rem verteres . Noniamen venisse videbit r. fi mutuam pecuniam arcessam patrita proprium de rum foediti. D ideo, s pager ignoravit I-
his senas constitio laetis erit.
Amemus, qu & ex eodem libro idem Ulpianus reis
fert in L . .interdum. ct Deq. eod lii. ad Sc. M HOR. Credita pecunia filiosamilias . interdum evenit . ut etsi actio non sit effrax in filiumsamilias . vel fideiussore eius. vel in patrem de peculio proptet exceptionem Senatusconsulti Macedon. tamen si actio in alium quendam accepit propter Senatusconsultum Macedon. Lem. Ceod.rit. mortuo filio. nec intra annum tenetur de peculio . In hane vero rem citatur etiam testis Iulianus in Li8. redati ad Mam se. Muciata Ad LXIV ad Senatusc.Vellesan. si miter eontra senaraeseeonsudatim interceperii, inutim es non solum in veterem de Niorem , sed in in Dei boret estis actionem resilia . Nam eum m ieris persona sub rahasar . eressitori propter una iti t. integra ea a pristina ress tuenda est. I Ranseamus ad senatust. Velleian. quo intercessiones mulierum improbantur. ut puta . si expromiserint
alienum praeposuit institorem mercibus suis: si dum nil cevendusdis. At comparandis instat. mutuam pecuniam ac
ceperit . Est enim creditoti in eum . qui institorem praeposuit eo nomine actio institolia . Posui filiumfamilias ali num ab extraneo suisse praepositum institorem mercibus emendis, vendundisve sive reparandis . Nam si ab ipso Pete . in cujus potestate est . tabernae praepositus sit. velli
sciente patre mercem peculiarem exercuit, cessat Senatus consult.Maced . quia voluntate patris, oui eum institorem extraneum, puta in eum, qui filiumfamilias non suum, sed ab aliorum vice novatione facta. de quo Senatust etiam in osuit institorem meteibus suisi si dum histe hoc libro tractasse Iulianum colutat ex LIq. eoaetim utae et . muliere in se transferente alienam obligationem novatione facta . subtrahi personam mulieris, quasi nodi obligatae propter Senatusc.vellejanum. Verum ea subtra mira subducta, praetorem in priorem debitorem eredito ti restituere actionem . quam novatio peremerat. Lid. insimeodaliaet ut addit ut ex hoc Iuliani lihroan fideiussorem restituitur actio prioris creditoris, hac i. iq. vel in patrem, aut dominum Musi L v. et an inquit, cum mulieris perso has erilatur . vel subdurastir . ut loquitur in hanc rem
Papin.in id Tuitis , de rarii. g. integra cauo pristina resti------ -- tuenda est. Et haec etiam, quae a praetore restituitot actio
si ita emptionem linei & permisissia in veteram debitorem restitutoria dicitur. & est utilis. Donet intelligitur, ut in eam rem si pecunia ei opus esset, suis directa, directam novatao extinxite est, uiquam. utilis actio meret mutuam pecuniam; n n. sumeretri alioquin praesumiti Senatusc. Macedon. si recuverterit in rem patris, live ab initio ne eam acceperat, ut
verterit in rem patris . sive 'stea verterit eam in rem patris e quia etsi postea id secerit, idem ei animus ab initio fuisse praesumitur, nempe ut patri, non sibi pecuniam acci peret e ex eventu saepe initium rei aestimatur e & rectius ane in d. mersim, in D. Norici quam Florentini habent. s. quod ante dixI . non nominatim prohibaeris murtium acti pere . non merces accipere , ut l. s. s.uem s 'rie, de incti. acti, his prohibitus fueris mitiari. nata simpliciter ita tamen. ut & hune sensum reserant: M M. . id
est, A non vomisasta prohibuerit.
actio rescissorim LIS. Ceoaerii. quia restiua mulieris inmacessione datur. tauta f. hoe fit. Ad LNIIL Lod ait. ISi mulieri heves exiturii ereditor . viadendam an remsutoria usi non possitIEt ait Iuliantis lib. t a.
r sistis a rem nihilominus curim, non immeritor ram non
ob irata eum effectu successerit. Denique in Faleidia Me aes
alienum non imptit livet. IN eadem I. S. s. si mrsieri. resertur , raeitutoriam acti vim competere in veterem debitorem . quamvis crediet