장음표시 사용
71쪽
tor, rei mulier se obli vii In Ioram alterius novatione sa- Aera , mulieri heres extiterit, quia non potest videli adita hereditate ereditor sibi solvisse . quod eificaciter sibi mulier non debuit e ubi non est enicax obligatio . Me etficax silutio esse. vel confingi potest: nee solutio . inquam, nee contano ulla chligationis . quae contigerit creditore succedente debitori: Nam de confusio oro solutione eli, criniusta stitieet debiti, & crediti. consulto personae, debitoris scilicet, de creditoris . quae fit per aditionem heceditatis, LGr hiis , de fideiussoriae Adeo autem inefficax est obligatio mu lieris intercedentis, ut nec creditor, qui mulieri, quae pio debitore apud eum intercesserat, heres exstitit intervenien
te lege Faleid. in Ponenda ratione legis Falaid. ut fit . id quali vis alienum deducere possit, quod sibi ex causa inteleessionis mulier debuit et quia effraciter id ei mulier non debuit. & id tantum aes alienum . quod sibi debetur stilia ncet , heres in ponenda ratione legis Falcidiae deducit, quod est eificax . quod invito dehitori extorqueri potest .
miserit, remissio . sive liberatio pignoris interrassici non est
Non est etiam donatio . lute uxor non donat viro a jure pignus remittit viror quia nihil donat de suo patrimonio. qui plenus remittit, di quia sortem non remittit, L 3. D. de Duc Liberato pignore. non continuo etiam persona lia herata intelligitur . Alia est obligatio rei, alia obligatio personae, liberatio rei nran est liberatio personae e quae
omnia confirmat l. iae ins quae in stata. ered. t. t. s. r.
Ad L. V. De Novi operis nuntiat. De pupilio qMaestim es: ct Itiliantis lil. ia. Digest scripsa i pusilla non esse operis
nota tinti asionis exsectilionem dandam , nisi ad ipsas pria vestim tomiatim rex pretineati velari s liminibus ritiso Selatur . avet prospectui obis. Non aliter a tem pupilli r ta haluitur numiuato , qtiam intercedeme iugore moere.
Ad s. si mulier apta miratim , pro Serando intervenerit. mox pro Primo apta credulo rem esus, duas taetercessiones fa tia, sultantis lib. i r terior. scribiιrunam pro Secando apta Trimum aliam pro Primo apud credi orem ebre o ideo in Trimo restitva ob italionem . O adversis eum. Murratius autem notat, esse aliquam differensiam , virum hoc martiritii ab initio divitier is aserim iocum subdatur. O onui debitoris, ὰ qtio instationem transferre creditor vestiti scipiat,
an vero etias debitrix Aletetur: silisti in si quas debitriae legara est, tina sit intercesso. Troinde serendum Mnestiam districtiovem in prima visione . tibi Dei deliariae delegada est , exemtionem ei senatusconsilii Marte vi non daret. Sed Ceondemnasionem . condicere tilique ei. a quo delerata in .
peteris, vel quod ei abest, vel si nondum abest, ligerationem. IN ead. I.8. s. fi mulier . ex eodem libro traditur, quod
perquam subtile est, diras intercessiones esse , si mulier apud Primum pro Secundo intervenerit novatione facta . mox pro Primo apud Tettium Primi creditorem: & ideo, rescissa utraque intercemone , resiluendam ese Primo actionem in Secundum , de Tertio in Primum. verum ex Marcelli nota additur haec exceptio, nis muster, quasi de-hitrix Primiaeelegata a Primo suetit Tertio is notanti,ut ei romitteret, quod ei Primus debuit, atque ita se liberaret Primo i Nam hoc casu una tantum intercessio videtur esse . videlicet pro Secundo apud Primum . non etiam aliscera pro Primo apud Tertium et quia non ut interventrix Dpto Primo, sed ut debitrix Primi se obligavit Tertior at que ita rem suam gessit, & quasi solutione liberavit a
priori illa intercessione e novatio solutioni suntlis est. v xum . quia non fuit Primi dehitrix eum effectu . propter Senatusconsultum velleianum, poterit a Primo, qui eam Tettio delegavit imprudenter . condicere liberationem , atque ita cogere Primum , ut se litaret a Tettio, soluta Tertio ex arca sua praunia debita, a muliere videlicet. si nondum quicquam illa solverit Tertio, aut solvere dammata fuerit. Nam si iam damnata solverit Tertio, poterit
Primo condicere pecuniam . quam solvit Tertior nec enim Tertio eam condicere potes . qui suum recepit. & ex eausa sudicati, ex eausa condemnationis . At Primo recte condicit, nec novum hoc videri debet , ut alii condieatur quam cui solutum est, cum de alius saepenumero condi-rcat, quam qui solvit , L s. de ravae indeb. Ap. Etiam initio L ejusdem p. iube resertur ex eodem Iuliano, Pignoris dationem. ut puta, si mulier pro alio rem suam pignori obli- paverit , intercessionem esse . non ergo solum si personam. sed de si rem suam obligaverit pro alio , quo casu etiam distracto illo pignore jure creditoris mulieri esse integram rei vindicationem, quia nullum pignus intervenisse videtur, ut ex eodem libro refertur in L s.fit de rei vind. de confirma. t.F. Ad s ereditor. hoe tii. At certe, ut subiicitur inrt incipio ae legis B. pignoris redditionem . vel remissionem
alitercessionem non esse et pignoris dationem intercessioneminet pignotis redditionem intercessionem non esse, ut Puta,
si pignus acceptum a debitore suo mulier ei reddiderit. re RE stat tantiam ex hoc Ithro . quod refertur in L s. in
print. de novi opes. numiat. Si in loco publico privatussiciat novum opus . omnibus civilius patere nuntiandi , de inhibendi novi operis facultatem, L s.f. vli. O l. . hoc scilicet, non pupillis: quia talis aetas ad defendendam cavisim Reipub. non est idoneae unde nee pupillis popularem ullam actionem dari constat, L milieri, de posse aram. Pupilli eives sunt rixat, cives impersecti, ut Aristoteles ait et .Polit, viros esse cives aisAM , ut ait id est. simpliciter.&absolute, pu pillos non siinpliciter esse cives , sed aeo Nob Iosiae, quasi sub hac conditione, cum ad virilem oet tem pervenerint , sed neque . ut subiicitur initio daes.si ad privatum pupilli commodum novi operis nuntiatio pertineat, ut si luminibus eius ossiciatur, vel prospestui . aliterrata habenda non est nuntiatio pupilli , quam si interresseis rit tutoris auctoritas, quod videtur lulianus adjecisse iis . quae eum scripssse resertur in I. s. ad semisse. Muted. de pupillo, qui pecuniam credidit filiosam. sine tutoris audi ritate, quod a me explicatum est initio hujus recitationis .
Ad Lib. XIII. Digelioraim SALvII IULIANI
Ad L. XL. De Iureiurandri. ait rutidum a desiliore exactum exit. Ret pignus sileretur: est enim Me accepta Miloni simulerperpetuam certe exemtionem parit. Idcirco poenam quoque phrentem creditorem , exceptione summoveri oportet e ra folv- tum reperi potest. Utpote cum interposio eo . at omni controverita di cedarer .
LIBRO XIII. Dires . initium dabit L . de Arej v
quae loquitur cla jurejurando delato debitori , quo
affirmavit, se dare non oportere. Et ait, quia Iu Iesurando hujusmodi tollitur omnis obligatio. & naturalis . de civilise , uno verbo . quia interposito hujusmodi surejurando ab omni controvertia disceditur, ut Apost lus quoque ait et Iasjurandum esse finem omnis controversa .
de cond. indeb. Et omnino , quia in locum solutionis jussurandum succedit, i. ri. eq.SI ID. IAM tir.Lys. natur is de Devit. . ut ait hoc loco, quia in locum acceptilationis,quae etiam similis est solutioni,succeditet Consequens
est etiam & fideiussorem, si quis adhibitus luerit, liherari,&pignus , & poenalem stipulationem solvi . Albericus recte,
moram tolli , de poenam committendam ex mora et item a perpetuam exceptionem jurisjurandi debitori competere a in conveniatur, de solutam per errorem ab eo pecuniam repeti posse i hi sunt effectus iurisiurandi dati a debitote: haec sententia hujus legis . Et pignus quidem liberari recte diras , perinde atque si debitor sudicio absolutus esset. ex Ls deserente, ias qui, mal sign. vel lapoth. sis. Iusjurandum
72쪽
In Lib. XIII. Dagestorum Salvij Juliani. 8
dum vicem rei iudicatae obtinet . LI. in print Partim rem. I. non detur . Et re judicata. absolutoque dehitore , licet non tollatur naturalis obligatio , i. Julianus . de eonae indeL pignus liberari placet, non quidem ipse jure , sed per exisceptionem . scut obligatio principalis , quod maxime notatandum est. Nec enim idem evenit per eonfusionem sub lata principali. & Personali obligatione . cum creditor debitori. vel debitor creditori heres extitit. Hoc genete non tollitur etiam obligatio Pigneralitia, i. debitor, ad Senasusi. Trebeii. I. cum Dis. s. tiit. desilui. Absolutio judicis his procul dubio agit . ut di a pignore discedat ut . Conluso autem confundit tantum per Ionas debitoris . & creditotis invicem, non personas simul , & pignora.
Ad LXv. Depos sui rem fiam deponi apud se Militiae . vel
vitendam rogat . nec de Hi, nee commodati actione tenertire, ii qui rem suam eonducit, aut precario rogar,nec precaria tenerar, nec ex locato .
S Equitur Lis. depos quae docet , rei suae neque depos
tum ex jure gentium consistere , ut ait l. hona fides. s.
rem eod. tu. Deque commodatum . neque conductionem .
vel precarium . ut I.si de eo, sati. de aeqvir. poseis nisi spe- ei iter possessionis solius conducendae. vel precario roga dae. quae apud alium erat . animus intervenit, L si aliqviem. Od. tit. alioqui sive ieiens quis . sive ignorans rem suam a conduxerit , vel Precario rogaverit, nihil agit. Et hoc est, quod habetur in nae l. I s. Ad L.I. eod. tit. s. Est autem S apud Itilianum sit. is. Diatellar scriptum, eum. Di rem de fiat, statim posse deposviactione agere e me enim ipso dolo facere eum, qui si cepit, quod reposcenti rem non reddat. AC de deposito hoe etiam resertur ex eodem Iuliani liban Li. s.es arum. Me tit. Lum. qui rem deposuit, statim potn aetione depositi ad te . si eam statim non reddat repostenti depolitarius, ct damnari depolitarium ., quasi ex causa doli r quia plerumque dolo facete videtur, qui reposcenti rem depositam non reddite quod Iulianus videtur L ipsisse ad differentiam actionis remmodati . quastatim agi importune . S intempestive non potest, L in commodato, I. sevi. comm . Ad F.Eleganter apud Iulianum quaeritur e Si se niam ser--s apud me de fiat, ita in domino pro libertase estis demetoque diarior an tenear deposuit Ei lib. is. Dir li. scribit: si quildem se dedero clxas ad hoc penes me depostam , te Me certiora vero . Mn competere illa d posui actionem a Dias iens recep te careo igitur deso. Si vero quas meam pro is .
bertate ejus numeravero , tenebor r quas ementia vera mihi videtur. Hie enim aesti iamum me dolo mago non reddit . edtire reddidit aliud est enim reddere . alivd qtias de suo dare. RLsertur etiam In ea l. r. f. eleganter, illum, qui pecuniam . quam apud se deposuit servus alienus, ita tit domino esus pro libertate servi eam daret eum inquam. qui pecuniam illam domino dedit silenti. ad his penes illum fuisse depositam di quia sine dolo malo eam pecuniam . uti conventum erat . domino reddit stienti quid conventum etati quidve actum inter servum. S deliositarium . non teneri eum domino actione depositi: quia dolocaret . & dolus solus parit actionem depositi e sed si pecuniam quasi suam dedit, quasi suam , non quasi depositam a silvo, pro libertate servi, ignorante domino causam d positi , dominum retinere eam pecuniam pro libertate , uim dederit servo, & praeterea in illum habete actionem e politi e quia depolitum non reddidit. Eteo dolo fecit. Dolo item ficit, qui finxit se dare de suo. quod debuit palam domino teddere pro capite servi , quavi Da, libertatis quod scilicet sorte ex peculio suo, ut redimeretur a d mino servus apud eum deposuerat, ut l. . ius de manum sm peculio suo se redimere servus potest. De i talio item suo implere conditionem statvlibertatis 3. in princ. desta iter. Porro . qui quasi de suo dedit, reddidisse depci. situm non videtur . Aliud est dare. Aliud reddere. ut I. 3.3. sed O s arrenio, LDictam, L p hemei, de fias her. Et inde apud Demosthenem illa conticiuersia de Aioncso . quam insulam Athenienses sibi reddi i distulabant . Philippus
Macedonum Rex non redditurum se diectat. sed daturum, avr si haec sunt verba Demost h. qhas suam. reddimus aliena , damus nostra . S reddimus inviti, damus libenter . Et ita suit inter eos controverssa de sillabis. ut Esthines ait, aere, omo siet, Latit posta ... . Micrtur etiam
in D. r. s. apud itidianum . Ad F. Apud Iulianum lib. is. Detes. talis species relata eLI. Aia enim si depostior decesserit, ct duo exitiam, Da inser econtendam, que Ioi m Ie heredem dicens, ei tradendam rem, qui faraevis es advectis alteram, retim d*nderer hoc et , eum, qhi deso utim usi sis. cuias neuter hoc onus D cipiat, eo odii Me dici ait, non esse cogensim a fragore, sufestim sciperer oportere igitur rem deponi in aede aliqua.donee de hereditare lassiceitir . SI duo sint . qui de hereditate controversentur,utroque dicente , se deiuncti heredem esse ex asse , eum, qui a
deiuncto rem depositam accepit, utroque rem eam repetente . ci potius eam rem reddere debete . qui offerat cautionem de depositario dcfindendo adversus alietum . Et hoc . ubi unus offert hanc cautionem , alter non offert a Namque offerenti potius reddenda res est: neutro vero distrente cautionem . ait, neutii esse reddendam , sed deponendam esse in aede sacra apud aedituum . donec de hereditate iudicetur . Utroque autem offerente cautionem, recte, meo sudicio. Martinus, oecupantis meliorem conditionem esse . Cave autem confundas cum hoe f. l. vir. s. s a rem ex confrahensibus . c. de petis. hered. Quae non a
quitur de herede de litoris . qui cum de politario depositi agit ex contractu deliini. quae est quaesio huius s. sed de depositore, qui cum herede depositarii agit, vel
cum poseuore , vel ctim petitore hereditatis. Et haec sunt, quae ex hoe libro habentur in iis. depostii. Ad LXXX. Mandati . Si hominem tibi dedero, ut ram manu mitteres. er postea Protarator meus Iril herii, ne mana mi ieres, an mandari agere possim . s iv etim manumheri, Aespondi: Si prochraror is iam cati in basiit i terpellandi montimissonem serta, qtiem in hocsoltim arte radi in man- tierem velati s compererit e m postea Phas rationes con-- sesisse, i idia, ditia prioris domini fraxisse, lenibor . ni
dentinitationi pro ratoris par ero. Si vero divitia stim eatifas roraragori fuit denuntiandi, ne serras manumitteret ri non poterit meram agi, quamvis ad liberiatem e m Iriatiaraim.
Drdi tibi dominium servi in hoc solum . ut eum manumitteres, ut mus patronus serese ut eum, inquam manumittetes intra certum tempus et quo genere mando sane tibi. ut eum manumittas. di mandatum igitur interros contrahitur . non contractus ille sine nomine. do, ut facias , qui tunc duntaxat contrahitur, cum pecunia tibi, vel res datur, ut servum tuum manumitteres a qua in spe
cie non est locus constitutioni Marci, & Commodi ad A M. V . cujus in iure est mentio frequentissima , L nais ruralis, s. at tum do, de re scir.vers. At in tropolita qaecie procul dubio huic constitutioni locus est, id est, servus sit ipso iure liber . si eum non manumiseris intra constitutum tempus, videlicet si ego non mutavero voluntatem, si in eadem voluntate I rseveravero .L3. de serius exporti infl. i. s. Ffervum . id. de ranae ea a Geta , L a. O vir. c. sman in ita fuerit asex. Nam si re integra mutata voluntate prohibuetim eum manumitti . denuntiaverimque tibi. ne eum manumittetes, ipse jure liber non fit. At quid, si non ipse picti huelim , sed procurator meus p Puto nihil referare , si modo id ego approbaverim et alioquin piohibitio ii uratoris mei non interpellat libertatem serviat quid.; post prohibitionem , & denuntiationem procuratoris mei saeram citra specialem voluntatem, speciaeve mandatum
73쪽
lum meum c quia scilicet generale mandatum tantum. Anegotiorum meorum omnium procurator habet, non speciale prohibendae. de impediendae Iibertatis servi) quid, inquam, si post prohibitionem procuratoris, is, qui servum
sibi ea lege traditum accepit, eum manumiselit e an tene tur mihi actione mandati , quasi revocato mandato in id. quod interest mea , manumissum servum non esse . quasi ego videar revocasse . quod procurator meus revocavit II 1e eli quaestio husus legis :& distinguit Julianus hoc modo: Aut procuratori meo nulla suit justa causa piohibendi.& denuntiandi et & tune , qui manumisit, non tenctur mihi actione mandati: quia quod mandati, nec revocavi, hona fide implevit, nee sine ego videor revocasse , quod temere meus procurator revocavit sine speciali meo mandator aut procuratori meo fuit justa cavi. denuntiandi . puta , quia comperit eum servum rationes meas intervertisse . vel ncorruptile, vel insidias vitae meae estudiisse:& hoc casu, quia non possum non adprobare . quod procurator meus fecit, ille . qui servum manumittendum acceperat, mihi, quasi revocato mandato, tenctur actione mandati in id , quod interest, ut LE . s. r. inJ.hoe sit. Ad L.vl. Lod. tit. s.Apud Julianum lib. 13. Digestortim qua ituris domixtis jusserie procvratorem suum cenam pecuniam stimere. Merare perietilo suo, ua vi certas Utiras domno
penderet tantarat. s plaris Mnerare poetiisset, ipse lucra.retur , in creditam pectiniam videstir . inquit, accepisse . Tianaes omnium negotiorum erat ei a immatio mandata . mandast quoque eum teneri, quemadmodum solei manduri
aratri destior, qui credisoris Di negotia gessi.
RVettur in hoc ipso titulo ex eod. Iul. libro in L l. s.
aptid Jti ianvim, procuratorem a domino mutuam pecuniam accepisse videri , ii certam pecuniam ei dederit. quam scenori occuparet periculo suo , non periculo domini. qui eam dabat, addita hac lege ut esui pecuniae domino usuras ccrtas duntaxat dependeret e S amplioribus usuris si sceneraretur, ut quod amplius percepisset, id lucraretur, di sibi haberet: ita gesto negotio procuratori dominum certam pecuniam de suo mutuam dedisse videri sub usuris certis . ilio procuratorem domino teneri condictione ex mutuo. Imo , si generale mandatum habuit, id est,admi nistrationem omnium negotiorum domini, teneri eundem actione mandati e quia debuit ά semetipso sibi creditam pecuniam , & usuras exigere, I. 3 I. eodem tit.
ii actionem dulium non est. Sed se vendiderit hereditatem emptor solverit,an habeat maAdali actionem Paristir: o Iti liarias lib. ig. Digest feribit, idcirco heredem habere maridari actionem . quia tenetur judicio ex em o, vi nactei actio titiai. Idcircoque compedere ex em o actionim , quia prues praesare.
Ex eod. libro est etiam, quod refertur in l. I eod.titu
lo. Si heres iidnutatis hereditatem vendiderit,& em p tot creditori solverit , heredi in debitorem principalem compete te actionem mandati , perinde atque si ipse solvisset peeuniam creditori et hae ratione e quia heres idem que venditor hereditatis emptori tenetur cedere actionem eam adversus debitorem principalem. Habet , inquam . . heres actionem mandati, licet ipse non solverit, sed em rior hereditatis, quia tenetur emptori, ut prasi et acii Lem aliquam adversus debitorem principalem , quod ,
nit etiam in specie I eam is, de suestis . Is minori, , ici saein . de admias. itit. habeo actionem, quam cedere debeo .
lex mihi suppeditat actionem , quia lana obligatus alii ad
Ad L. X. De in diem addictione. Sed F proponastir d eredit re fretis in diem addictum , non potest videri hona ne n sotium mi. nis adjectio requira: r . sevid ergo est s i optemptor,di impedienea tan ummodo venaitionis ea a inrem
annis 3 scidi creduor sine pericato, priori em ori addicere. C Reditor vendidit pignus certo pretio, & emptori addixit hae lege quae dicitur in diem addictio,iat si quis
alaus intra certum diem meliorem conditionem, id est maius pretium onerret, discederetur a priori emptione. Cum ritur . an oblata meliori conditione possit creditor ea lege non uti, sicut lex quae precedit, otiendit id licere venditoti nempe oblatam meliorem conditionem abiicere . Hoeergo quaeritur, an creditor etiam oblata meliori conditi ne possit non addmittere sUsteriorem emptorem, qui majus pretium Mert, an eo relicto possit adhaerere priori 3 Et respondet, non posse . ne injuriam faciat debitori; quia imeterest debitoris adiectionem recipi pretii majotis , de quamplurimo fieri potest pignus vendi. verum additur exceptio, nisi is, qui pretio priori superadficit non fit solvendo . de impediendae tantum, atque interpellandae Priotis emptionis causa interveniat: quia adiectio liviusmodi ple- iii, quam inops seeit, inanis est sed si locuples, ct idoneus aliquis pretio superadjiciat: hona fides o quae in pignore ,
sive fiducia a creditore exigitur,puta,ut in dilitanendo pignore, sive fiducia, hona side negotium perato non patiturni fraudem debitoris, ut non recipiat adiectionem posteri ris emptoris. Creditor qui plenus distrahit. hona fide rem gerere debet, i. q. c. de dii trab. pigri. I. vis. c. s vendito
Ad L.XXIll. De Actionampi.&.vend.si quis Ieraudi,quem eum peralia vendiderare manti feriet, non foltim pretilii nomine , quod serras Misit tempore , quo mantitat rhaetur, sedo eorum, qua postea acquirit, tenet r. O praeterea cavere debet qtiitqῶd ex hereditate liberii ad etim pervenerit, resti ivstim iri. Marte Itia notat: Ilia tractare venditor ex erepto
debet . qua haberet emptor , F homo manumistis non et ei. Non conrinebuntur igii r , qtia, s manti sui non fuit, ad- ipi ras non esset.
V Tndidi servum cum peculio,& priusquam dominium
ejus servi trans seriem ad emptorem id est priusquam eum servum traderem emptori, ut dominus, cum servum manumis et ex hae causa teneor emptori actione ex em pio , quanti interest esus servum manumissum non esse: in cujus ratione ineunda etiam continetur, sive deducitur peculium , quod is scivus habuit manumissonis icmpore . &quod pon manumissionem acquisavit: quia id omne , si
manumisius non suisset, emptor habiturus erat, quae ratio innuit, ea non venire in rationem eius, quod intereti emptotis. quae si manumisius is homo non fuisset acquis tutus non erat,id est,quae solis libetis hominibus a uiti possunt:
veluti commoda militiae , ut L inde Nerati f. s. r. Dp. ad L qui1 venire igitur ea tantum, quae etiam in servitute a quirere potuit, licet ea quaesiverit post libertatem . Cavere etiam venditor emptoti debet . quicquid ex hereditate lia herii , id est, ejus servi manumisii ad se, ut patronum Iri venerit , id se resulatum emptori, cui, manumittendo se vum . praeripuit occasionem manumittendi, di nanciscendi juris patronatus r quod genus cautionis etiam praestat maritus . qui solvendo non est, uxori , si servum dotalem manumiserit, is erectante, sin vir , hs vero . solat. marrim Loquc exemplo puto etiam omissa hae eautione poste emis plorem actione ex empto consequi quicquid ad venditorem iure patronatus ex bonis liberti pervenit.
Ad L. YII. De Evietion. Qui a pupillo fiam tittim ei servum
emerit agere cum D mittito ex empto ies: O ex stipulainde evictione et cum nevirtim earum actioniam adversus rapibium habere potuerii. Ad L LXXXIV. Ad legem Falcid. Reperitur eastis. quo heres agere pet eti . Pamvis te salor arere nori posverti. vel iis ivsor.cum solveret legata, non interposuerit sei latinnem, quanto plus , quam per Ierem Fastidiam rapi hetierit , solutum fuerit. recte pillat sti dem eo nomine tutelae non agit: sed heredi nus hoc quoque nomine furor obluvius erit.
S Equitur i. . de evictio ib. cui coniungenda est omnino
ex eod. lib. LSq. ad let. Falciae in I. . ptoponitur unus casus
74쪽
gi In Lib. XIII. Digestorum SalvijJuliam. di
casus. qtio in heredem agi potest ex contractu defuncti, I quamvis in desunctum agi non potuerit. Casus hie est . Si pater idiosam. impuberi in secundum casum . puta si in pupillari aetate decesserit , substituerit servum proprium cum libertate, quem post mortem patris pupillus vendiderit , de caverit emptori evictionis nomine, ac pollea exstiterit conditio substitutionis, mortuo filio ante i annumediam hoe easu, quia substitutus,quem pupillus vendiderati laesita cautione de evictione , vocatur ad hereditatem
pupilli , ct ad libertatcm, quali evicto servo, emptoti competit in ipsum servum, qui ex subiti tutione pupillo heres exstitit,in heredem igitur pupilli,actio ex empto, vel actio ex stipulatu evictionis nomine, quae nulla competiit in pupillum, ut Ls i. s. i. ct s. non mirtim, Me iit. Ubi etiam additur . mitum Me videri non debere . cum de aliis, inquit. quibusdam casibus plenior adversus heredem . vel heredisompetat obligatio , quam defuncto competierit, ex quia hiis casibus unum ponit ibidem . Est & asius casus in Lamin fi de in i Esese re ju- vhi heredes eorum, qui non pol- sunt eondemnari creditotibus, nisi in id. quod facere possint, condemnantur in solidum. Atque ita plenior est,uberiorque obligatio heredum , quam defunctorum . Unde com ludamus in specie hujus L I. actionem, quae non ec pit in defunctum, incipere in heredem, ex contractu dEluncti scilicet . Et hic utique easus semper exceptus suit a regula illa veteri . ut actio . quae non ecepit in deiunctum , non inciriat in heredem, quam Iustin .sustulit. Ex me etiam I. . intelligimus . eum teneri de evictione , qui se ipsemet evicit, de adseruit in libertatem ex testamento domini quia non tam se ipse evicit, quam sus ipsum evicit illum,& voluntas testatoris . Male autem Accursus censet in specie chimus legis A in actionem ex empto , qua cum substituto pupilli agitur, etiam venire hereditatem pupillarem, quam aure substitutionis acquisit; quia , ut didicimus ante exir3.de actiones Lin actionem ex empto non veniunt, quae
me Iibertate scivus aequisiturus non esset, & sine libertate utique non erat acquisitutus hereditatem pupillarem .Lt ita etiam,ut annotat Fulgosius ecte sentiunt Richardus, de Iacobus Richardus, qui fuit urisconsultus magnus , de obsit Romae per calumniam inquisitorum e ejus opera nulla exstant , sed saepe a Docton aliis in testimonium adducitur Richaia. de Malumbris . Et hi quidem duo D ctores ad L M. ad i. Fastid. quae sequitur in hoc libr.qua nititor Acculnus . respondebant verissime eam l qui de seruo herede instituto sine libellate , sorte contemplatione sui domini, ut per eum domino ejus quaereretur hereditas . In I. D. ad I. Falaiae ponitur diversus casus , ponitur scilicet e coi: trario alter casus, quo heres agere potest, quamvis teliator agere non potuerit: in s. . casus, quo in
heredem agi potes , quamvis in desunctum agi non potuerit , contra, in LSq. heres agere potest, quamvis delui cius agere non potuerit. Et casus hie este Si pupillo filiosam. nam extraneo pupillo non licet) herede instituto, eique
dato substituto pupillati . lepatisque relictis tam a pupillo
hetede instituto, quam a substituto ejus, si inquam . tutor eius solverit legata integra sne deminutione quae a pupillo relicta erant , non interposita stipulatione Falcidiae ( eujus formula ele3antet hie proponitur . quanto plui , quam per legem Festidiam ea, tittier id . solutum stierit . reddi ) quam
Craeci vocant ilia mer se a Mik.rae ae r Legata autem relicia a substituto tutor non solverit: quia nondum debebametur,vivo scilicet adhue pupillo e poli vero exillante casu subsit utionis, id est. mortuo pupillo in aetate pupillari, &contributis legatis uti oportet, communique caleuis subjectis,quae sunt relicta a pupillo & a substituto ejus omnibus, s emergat ratio legis Faleidiae id est,si ea omnia legata exsuperant dodrantem vel absumunt assem,suhstitutus eo in mine apere potest cum tutorer quia non debuit omittere
stipulationem Falcidiae . I. go. aILFaliud. Substitutus , inquam . eo nomine agere potest cum tutore . quod culpaesus omissa fit stipulatio Falcidiae . quamvis pupillus . cui
substitutus heres exstitit. tutelae agere eo nomine nora lam
uerit: quia quamdiu is vixit, legi Falcidiae locus non fuit. TOMIL PUL. Et hic etiam easus semper fuit exceptus a veteri illa regula:
ut ab herede actuo non incipiat, quae defuncto non compe tuli I.dtilium . c. Thrae de duveri. res M. Ad L. XXVI. De Acquir.rer. dom. Cum in eo tis quidem, Dod traditur, consentiamus. in eausu vero disse tia se nona maduenoetiae inest ax sti tradidior vestiti s ego eredavi me ex testamen o ιibi silvatum esse, tit fundum tradam igia existimes, ex stipuisti tibi eum deberi. Nam etsi pecuniam numeratam illi tradam donandi gratia . ta eam quasi ereditam arcipia,e consas proprietatem ad te transire: nee impedimenIo
esse,qaia circa ea am dandi, atque accipiendi dissenserimus. S Equitur lex cum in ramus 3 g. de aeqvir. per. domin.
quae ex diametro creditur pugnare cum l. si ego i X. de rebus credigis , sit. Quaestio est de te tradita alteri animo transferendi dominii , si in ea re tradenda, si in eorpore eius rei consentiat uterque. de is scilicet. qui dat, de qui aeeipit . si uterque consentiat in rem ipsam, vel pecuniam . quae datur , de accipitur. Denique D non errant in eorpne , quod traditur. de aceipitur. sed errant in causa traditionis uno existimante se tradere ex causa legati . altero se aecipere ex eausa stipulationis an dominium eius rei transferatur in accipientem , an dissensus in causa traditionis impediat translationem dominii Et Iulianus scribit, non impedirer itaque dominium transferti in accipientem, etiam ii non ea opinione aeceperit . qua ei tradebatur et quod evenire etiam ostendit in noe exemplo. si pecuniam certam , culus in corporibus singulis optime consentiamus, tu misit dederis donandi animo . ego aereis petim quasi creditam, sive mutuam e Nam & hoe casu pecuniae dominium mihi acquiritur, non exprimit Julianus qua ex ea a mihi acquiratur . in priori exemplo ex causa legati, an ex causa stipulationis: in posteriori ex causa do nationis , an ex causa crediti, sed hoc tantum dicit, domi
nium mihi acquiri et sorte quia sive mea . sive tua opinio spectatur, cauta traditionis, quam quisque animo praesum psit iusta est causa transferendi dominii. Legatum justa est eausa transferendi dominii, de stipulatio suns iter. di in pisteriori specie donatio certe etiam iusta est causa trans serendi dominii, & mutuum quo uer quod etiam sie dictum
ferunt,quod de meo fiat tuum.Uttius vero opinio spectanda sit, utrave causa, lulianus non dicit hue loco . hane tamen vel illam ut spectaverit, necesse est: alioquin nuda eniet traditio, & si nuda, inellieax:cum tamen ipse dicat hoe loco,se non animadvertere . cur inesticax sit traditior nunquam, ut ait I.nunquam . hoc sit. nuda traditio dominium transferti sed ita , si aliqua iusta causa praecesserit, veluti venditio . aut donatio.aut legatum . propter quam traditiosequeretur. Boetius in Topaci Ciceronis: Pura inquit,tra H isne puram vocat, quam nos nudam o rei mancipi
alienagis nunquam explicature utitur eodem articulo nM.quam: non spectasse autem Julianum in hae posteriori specie opinionem dantis, qui donandi animum nabuit Ulpianus refert in L si ego. de reb. eredit. quae tamen huie obitet tur. Id vero reseri, his verbis 3 Iulianus Ieribit. donaetionem non esse. Julianus ergo negavit, donationem ullam esse e si pecuniam dedi quali donaturus. tu quan mutuam accepi ni . negavit hoc tantum donationem esse, non inspexit mentem dantis. Unde innuit non obseure . Iulianum scripsssse, mutuam pecuniam esse inspecta opinione accipientis . quoniam negavit tantum donationem esse , sed non negavit mutuum esse r de tamen Ulpian. hoc mutuum sit. Mene, in disi,utationem & in dubium revocat, dum ait in
D. si ego, sed an mitia sit , videamus. Nam de illa lex en extis. Di pur. Ulpian. & ait quidem Ulpianus . non se scire
certo . sed putare. &opinati, quo vertio uti solent auctores nostri in re ambigua , ut interpres Demosthenis, eui est
do, non pers sim habeo, dicit --. in re ambigua de eo plane verbo significat non improbabiliter aliud defendi posse . Ait inquam Ulpianus, se putare, nec mutuam pecuniam esse e Ergo me donationem esse . quod de Iulianus latebatur, nec mutuum . quod Iulianus diffictatur.
75쪽
Unde inseri statim Ulpianus, pecuniam accipientis non . Afieti . videlicet, quod nuda traditio sit . qua in re, ut dixi, Ulpian. & Julianus inter se dissentire videntur. Ulpianus
dicit nec donationem , nec mutuum esse . Julianus . donationem quidem non esse, sed mutuum esse. Ulpianus, num mos accipientis non fieri. quod nuda traditio luerit: tuli nus nummos accipientis seri . At in concordiam adduci possunt Me modo . Duplex eth conditio ereditae pecuniae et una ex numeratione, quae proprie competit cum ab initio mutuum contractum est r altera conditio ex consumpti
ne, quae a veteribus dicebatur condictio de hene depensis edi tunc demum competit, cum tradita pecunia, bene, id est. hona fide consumpta est. l. non omnis . s. si pupillas. de reb. tred. de in specie proposita . quamvis numeratio, si urgeas.
mutuam pecuniam non faciat. consumptio tamen esus pecuniae , quam quis accipiat quasi mutuam. bona fide saetat B
mutuam pecuniam facit. vel quod idem est . quamvis ex numeratione ipso jure e dictio non competat, quod eadem non fuerit mens dantis, de accipientis, competu tamen
ex consumptione , ut de Ulpiam ipse fatetur in I. I. si ego .
illo loco, licet eredictione tenemur . si eos nummos con timui rii, qui accepit quasi mutuos . Unde consequens est, vel ex post facto nummos accipientis factos videri quasi ex causa mutui :& ita etiam Graeci hane l. 36. accipiendam esse censent, cum hoc modo scilicet, si qui accepit quasi creditam . eam hona fide consumpserite consumptione convalescit mutuum . quod propter dissensum contrahentium ab initio non fuit mutuum . verum, ut eleganter subjicit Ulpian. in L .s ero . aequum est, agenti condictione de bene depensis, de pecuniam repetenti quasi creditam, opponi hane exceptionem . si non volumage tuai: qui nimirum ania Cmum mihi donandi habuisti . ntimmi eo umpit Ante quo quidem remedio exceptionis plane fit, ut cum effectu dominium perpetuo jure remaneat apud eum. qui accepit raemedio exceptionis, non ipso stire. Et in summa, ut Graeci aiunt. haec est mens Ulpiani. ut, etsi effectu, sive eventu ipso translatum sit dominium in accipientem, is ita a Mais distis aeuis aesis Mapcs et quia scilicet utrique parti . quae in mentem venit causa vel donandi, vel accipiendi, iusta suit causa transferendi dominii. donatio scilicet. quae in men tem venit dantis, & mutuum, quod in mentem venit accipientis e tamen quia in causa transferendi dominii non consenserunt . non ante perfecte dominium intelligitur esse translatum in accipientem . 'uam consumpti nummi fu tint . Et ita haec lex explicanda es . cujus explicatio iuculentissima. videamus nunc , cur facilius admiserit Julianus Din specie proposita mutuum esse ex mente accipientis,quam donationem ex mente dantis . Dico , rationem ex eo duiscendam esse, quod donatio . ut Aristoteles ait A. Top. striau us in . - . datio irrevocabilis. live erediitim in talide, ut Seneca loquitur O de benes. Mutuum vero sit creditum solubile . quod reddi, de resolvi oporteate Et summa sit ratio in te ambigua facilius admittendi crediti solubilis. quam insolubilis: nee iura etiam solere, facile donationibus locum dare , quas di ubique stringunt. quam maxime fieri potest . Et hoc idem de qualibet alia irrevorabili alie- . natione diei poteste huic perficiundae assectu . animo , de opinione pari dantis , & accipientis opus et . L in omnitas reb. A ia . in au Illi non item e quia redditio. sve resolutio, id est . solutio pecuniae rem omnem conciliat. de emendat, si qua sit diserepantia . Quamobrem . quod maxime nnotandum est . arbitror . Iulian. in hae i. d. ita argumentari voluisse i ii dissensio in eausa alienationis non impedit alienationem . quoties quam habuit in animo causam is . qui Meuniam dedit. ea insolubilis. & irrevocabilis fuit. veluti donatior & eontra quam regitavit is, qui accepit, solu-hilis . S revorabilis suetit veluti mutuum ( quod est posterius exemplum h. l. Longe minus igitur disensio, ii eausa alienationis impediet alienationem, id est, translationem dominii , is quae utrique parti eausa in mentem v
nit . laetit insolubilis, ut puta ( quod est prius exemplum hujus legis o ex parte dantis, s suetit in animo legati, ex
parte accipientis stipulationis causa a utraque causa est per
petua,& insolubilis. Et ita tae explicanda sunt. Accursus. ne omittam gl. fingit hoe Iora . ut expediat se Idi v. eum, qui accepit pecuniam, in posteriori exemplo . sive
specie , eam accepisse quasi creditam a se . atque adeo quandebitam sibi ex causa crediti, in I sero accepisse quasi mutuam . quae fictio rem nullo modo explicat. Quoquo enim modo eam acceperit , sive quas mutuam . sive quasi debitam sibi, utroque casu locus est sententiae . de rationi ab Ulpiano propositae in dius ego,quia alia opinione si acceperit.
dominium in eum non esse translatum . Lademque rati
ne , quod aliter fingit Accursus, eum, qui dedit, dedisse ex solutionis causa , ut se liheraret a promissione , quam
secerat donandi animor eum, qui accepit, accepisse quasi mutuam. Dieam, in accipientem dominium non in translatum eadem ratione . ut dixit quia alia opinione ae-
reperit . id est , quia dissentiunt in musa traditionis. Ad L. XXXVI. De Amit t. vel acquir. possest pigri ris ea a fundum creditori tradit . ivtelligine et post dere. Sed etsi eisdem precario rogaverit . aeque per diutinam possessionem rapiet. Nam cum possesso creditoris non impedias capionem, longe minui pretarii rogalio impedimento esse non debet: ram plus juris in possessione habeas , qui precario rogaverit, quam qui omnino non posscti .
CENissimum est. debitorem, qui pignus tradidit crediatori. id est, qui rei pigneratae creditori possessi e celint, omnino non possidere. ut ait haec t. in h. solum creditorem possidere naturaliter sure pignoris r in unam tamen causam . & in eam quidem solam. etiam debitorem intelligi, aut fingi possidere, pura . ut rem plenori datam , si aliena fuerit . ulaeaperet. id est, coeptam h usus rei usuc pionem implere ponit, Petitae atque s possideret re vera .
LI. per servum corporaliter. Me iit. I. idatissim. Creditor. ut
dixi, re vera solus possidet rem sibi pignoti traditam: quia per traditionem debitor ei possessione cessit: debitor obrino non possidet e nec possunt esse in solidum duo postessores es nidem rei. At quod attinet ad causam coeptae usuca pionis , debitor intelligitur possidete . lieet non possideat .rt pignoris datione igitur non intelligitur intertum pi usu capio . Idemque inulto magis dieendum est . ut in hae lege proponitur, is debitor poli traditionem pignotis crediti rem preeario rogaverit, ut sibi re sua pignerata uti liceat, suam putat csse suam e nam etsi sua suerit, precatium rei suae in pignore consilite quia possessionis roratio est . non proprietatis , larare. s. vlt. de precar. Is aliquam hoc rit. At
quamvis praeter traditionem , etiam precarii rogatio creditorem possesserem esic confiteatur. aut magis possessorcinfaciat e tamen, quod ad usucapionis causam attinet. semper
debitor possidete intelligitur . vel eo maxime . quod plus juris debitor in possessione habeat, qui precatio rogavit, ut in posscssione esset, quam cum omnino non possidet. Unde . de haec est eollectio Iuliani, si debitor. qui rem omnino desiit possidere pignori traditam . non desiit eam usucapcre. multo minus desinet, si taliter qualiter . puta precamrio eam rem possideat.
Ad LXVI. De Obligat. de actionib. Qui a servo hereditaria
mustiam pecuniam accepti, di stin m. Hi hominem pignorite se ei tradiderat, precario rogavit et precario posscti . Nam feratis hereditaritis stati per traditionem accipiendo pro prietatem hereditari a virile ira precaria dando egeti, ne res Uucapi possit. Nam eis commodaverit. vel deposuerit remperatiarem . commodari, O deposti actionem hereditari adquiret . Noe ita . si pecusare negotium eongriartim est. Nam ex
causa etiam possessio ad dia intelligi debes. SUperiori legi valde obstat L ig. de obligas. O iniam
quamvis sit ex eodem lib. Iuliani quae lex ait, eum, qui precario debitori dat rem . quam ab eo pignoris causa accepit . efficere . ne res usucapi possit. Species haec est e Servus hereditarius jacente hereditate . id es , nondum ad ita , mihi pecuniam mutuam dedit et Ego vero rem hereditariam , quam bona fide possidebam cx susa cauo aequiret M
76쪽
In Lib. XIII. Digestoriam Salvij Juliani.
di dominii, nee dum usuceperam, ei Pignoti dedi: mox ean- A dam. Sine posiessione eivisi iis apio non prodidit. Re ta dem rem mihi roganti servus preeatio dedite datione qui- men , ut didicimus sam supra ex L s d. de acqxir. possessor
dem pignoris rem usucapere non delinor at precarii rogatione eam , ut illa lex ait. usucapere dei no e quia precario eam habere incipio . Iste viter dicendum est, hanc I. 36. exisceptionem esse eius sententiae , quar pr ponitur in I.;6. de aequir. posseis nimirum exceptionem hujusmodi, si servus hereditarius rem hereditat iam sibi pignori datam a debi-etore, qui eam coeperat usucapere, eidem debitori precario dederit, quia servus hereditarius dominae suae, id est, hereditatis jacentis , quae habetur pro domina, i. non minus , Stie . his.de hered insL quia , inquam, dominae suae conditi Dem deteriorem sacere non potest . rem hereditariam damdo precatio, meliorem facere potuit, sed non deteriorem, L melior . de rem jar. Atque ita dando eam rem precario de hi toti , non debitori causam implendae usucapionis prae- Bhuisse majorem . sed uiuevionem interrupisse liatius vid tur , ut, quod habetur etiam in hae l. t s. quemadmodum servus heredita ius, id est, servus hereditatis nondum adiistae: quod interim traditum sibi accipit, quodvellipulatur, acquirit hereditati dominae sine . Lin eo, s s. vli. er i q. de acquir. rer. dom. L 36 de stipvi. ferv. Heleditas jacens obtinet locum defuncti. Et ideo servo hereditario pro domina est. Ita vero servus hereditarius precatio dando rem hereditariam , commodum interruptae usucapionis eidem do minae acquirit. Nam de obligationem eidem dominae ac quirit , in interim antequam adeatur hereditas. rem peculiarem commodaverit, vel deposuerit, L l .fatem sese, mus , Ap . i. tum hereditas , C eod. tit. Et postessionem
quoque, si ex causa peculiari possessionem alicujus rei ade- ------ ----ptus suerit. Secundum haec igitur, quae in medium adduxi- C Ad s . XXxit. De Solis t. Si feratis sectiliari homine eredi cani regatio non interrumpit usucapionem in pignosse.
uod debitor omnino non possidebat. Unde vere ita di lingui . di consimii potest: Si quod non possideo , usucapio . veluti pignus, quod tradidi creditori meo, idqtie si a
creditore precatio rogavero, ut possiderem, non interrumpitur usucapior si haec est altera pars distinctionis quod
possideo iusta ex eausa civiliter, de usucapio . Precario rogaveto , usucapio interrumpitui. Ita haec explicanda sunt .
Ad L. X v. De Novat. si creditor poenam si vivitis fuerat , s ad diem peravia solusa non esset e navatione satia , non committitis stipulatio
SI ereditor poenam stipulatus sit certam,si ad diem sit .
sive pecunia credita non solveretur, postea iacta nova tione obligationis, si ad eam diem pecunia non solvatur . non committitur stipulatio poenalis . videlicet, si in nova obligatione repetita eadem poena non fuerit: quia priorem
obligationem novatio exstinxit omnimodo . tam natur
lem, quam civilem . sides uisorem quoque liberavit, re pugnus. i. i S. Me tit. i. q. c. de F desebr. Ergo ct nipulationem poenalem sustulit, quod de die solutionis prosato I eum habet, i. cum stipulatus, de me . illig. Itemque exacto jureiurando a debitote, si suraverit, se dare non os,orter . ut didicimus supra, i. o. de jures r. cum qua hane legemas. omnino cons ungi velim, quia S iussurandum Iomnovationis cedit, L Pi jurasse. s. uti. de stirejvirimus. ita distinguendum: aut res, quam usucapere coepi, &nondum impleta usucapione pignoris causa creditori meo tradidi, aliena fuit, non hereditaria, puta Lucii Titii , non res hereditatis jacentis, non res deiuncti r & hoc casu preis eatii rogatio, puta, si a creditore . cui eam pignoris cauti dedi, mihi roganti precario concessa sit, usucapionem a me te inchoatam non interpellat , ut in da. 36.aut ea res h reditaria fuit, quam servus hereditatius a debitore tignori accepit, de mox eidem debitori precario dedit, ae hoc e si precaria possessio usucapionem interrumpit, quam debitor inchoaverat. Et quemadmodum ( quae comparatio notanda est servus , qui novat peculiarem obligationem citra voluntatem domini , adiicit potius obligationem obligationi, quam tristigam novat, ut melior potius satiquam deterior domini conditio. Ideratis . de novat. Ita in D hae specie servus precario dando abrumpit potius . quam
auget usucapienda conditionem. Eadem ratione coniungenda est etiam L I s. de f. quam exposui supra e Nam 3e ea est de precario , quod in re sua non consiliete docet, stae ut nee de postum . vel commodatum , vel conductionem.
Sed excipiendum est precarium . quod ratione pollessionis, ut ante dixi, in pignore consistit. Ad L. XVIII. De Precario . Uncquisqtie potest rem nam . quamvis non m devi, precaris dare ei. Di possideat . onjungenda est etiam L ig. de precari quae hoc tan tum versu constat: Unustu que potes rem suam .liamvis non possideat, pretario dare ei, exi possedeat. Ex quo Milo lingularia eliciuntur et possessionem alii dare quem a L ad mirares pertinenti impon. De Ignorante autem loqui-
posse . quam nullam habet . ut etiam ostenditur in I. 2 v a- - - . t H di
deru . Astie debitor , eum i noraret dominiim mortuum esse, ante adigam hereditatem flueerit , liberabi ur. Idem stirigerit . eis mutimili, servo debidor pecuniam solverit , ram
ignoraret ei secvlitim eontestim non esse. Metie intererit. vira, an mortuo domino pecunia ntimerata sti . Nam Me quoque rasu delitor liheraetur. Sic vir is . qtii iugiis es a tr ditore pectiniam Titio solvere . quam aris ereditor moritim
'erii, nihilominus pecte Titio soliuir se modo livoraveris,
Rrstat ex hoe libro tantum L SE. DA . servus ex peculio suo pecuniam credidit L. Titio, mortuo servi domino , atque ita morte domini editincto peculio, debitor peculiaris ei servo pecuniam creditam solvit, quaeritur,an recte solvit, id est , an liberetues Et ita distinguit aut sciens mortem domini solvit . aut ignorans et si sciens , non liberatur e quia de hoc simul scivit , aut scire detuit, per mortem domini sinum , ut jam amplius servus non habe-ict peculium di si ignorans solvit . utis itaris causa receptum
est, ut liberetur , Linter. I. i.manae di crecte , Instit. eod.lit. I. pen.de reae creae; ignorans , Et puta , si peregre mortuus sit dominus , nee ullus adhue eius heres existat, quo casu
sane justa est ignorantiae cause . Huic distinctioni etiam locus est servo manumisi' vindicta adempto peculio: Nam si debitor peculiaris si iens manumissum esse servum , &peculium ademetum ei solvetit, non liberatur: si ignorans liberatur: ve vivo adhuc domino solverit, sive moraeuo , nihil refert. Si non esset manumisso ademptum ejus peculium, omnino liberaretur . l. de manumiss quae sebiae princae acquires seis veluti possessionem precariam tradere possum alii ejus rei, quam non possideo. Item . quod
est alterum singulare , ei qui possidet, possessionem tradi
posse , tradentis nimirum facto mutata causa possessionis .
puta eo, qui possidebat pro suo, secto post flore pro ali no . quod fit c exempli gratia ) re , quam possidebat promptote , et i domino data precario. I. uti. Me tit. l. quiram , in print. pro em . Et hoc quidem genere sane usucapio interrumpitur e ciuia delinit possidere Pto emptore . a que ita des nil possidere civiliter. & incipit possidere naturaliter, id est, precatio. quae popessio naturalis nihil potest prodesse ad usucapionem , vel inchoandam, vel implei DUII. Togmur , qui sustam habuit ignorantiae causam . cuius jam unum exemplum attuli supra: Alioquin si absit iust, ea usa ignotantiae a sit ignorantia stulta, obstipa, resupina, crassa, vel affectata . puta, si nesciat, quod scire debuit, quodque seiunt omnes, quod lippi. atque tonsores, ut dicitur , lixeipnorantia pro fitentia habetur , di nocet. Iustae ignorantiae ex satio. de venia est . cusus de hoc exemplum proponit in hae lege: Si debitorem suum sufierit creditor pecuniam debitam Titio selvete. & post mortem ereditoris debitor Titio solverit, aut sciens mortem creditoris c qua moricri ut dubio finitur iusium ejus, sive mandatum o aut, in
quam, sciens creditoris mortem. εe consequenter mandatisinem, pecuniam solvit, & non libetaturr aut ignorans,
77쪽
S tune liberature quia aequissimum est, ut ne iussa, & Aprobabilis ignorantia cuiquam damnum adserat.
Ad LXXXI. Mandati . Si negotia mea mandavero gerenda et , qtidi nuhi actione in quiarupium tenebatur , post annum
vero in sex pilam: etsi pose ann m eum eo mandati Mam,pr.
s are Mihi Dad titium debebit. Nam Di alterius vetvita af nnii libanda scisit, id praestare debes in sua per una, qtiod
Ex hoc Lib.XIV. est l. siananae quae docet, procura-iCrem . cui generaliter omnia negotia mea gerenda mandavi, si mihi tenebatur actione quod metus causa, aut actione vi bonorum raptorum, vel in factum ex edticto de calumniatorihus ( quae actiones intra amnum sunt in quadruplum , post annum in limplum ) cum
ctiam post annum mihi teneri actione mandati, heredemque eius in quadruplum . non actione quod metus causa, aut i notum raptorum aut in factum de calumniatoribus quia tempore liberatus est, sed actione mandati, ut dixi, vel negotiorum gestorum, ut /.8. in princ. i. I s. de negor. gest. l. d. Di d Itiliatum . in stri. Me iii. teneri, inquam, etiam post annum in quadruplum actione ne liorum gestorum , vel mandati, culpae nomine scilicet, quod a semetipso, qui tractabat omnia mea negotia, intra annum mn exegerit quadruplum, & rationibus meis non intulerit. Nam . ut eleganter lulianus ait hoc loco. procurator, qui alterius omnia negotia administianda suscepit, procurator, qui generale mandatum habet, id praestate debet in sua persona, quod di in aliorum . Porro quae alii domino debent. suo tempore exigere tencture Tiro & suae ipsemet odem debet. Et ne de tutore dicitur in I. Miteri . s. item s temporali, de astandi. ttit. Tutorem, quod adversus alium plaesare pupillo suo debilit id advelsus se quoque debere planare. Lex potest esse usui in plerisque causis' articulis suris,ut lex III. Ad L.XIII. De Fidejussor. Si mandatti meo Tigio decem cre did/ri . o meram mandati ererit , non liberabitur Tititii, a sed ego tibi non asster eo Amnari delebo, qtiam s actiones.stias adversus Titium habes, mia praeniteris. Item di etim Titio exeris, ego non literabor: sed in id tantaxat tibi obliga ttis ero, qtita a Thio servare non postieris
DL actione mandati ex hoe libro est etiam Lia. de fide
iussor. Mandatu meo Titio pecuniam credidisti . Titio non solvente ad diem, hoc sure. Praetermisso, & inexcusso Titio , mecum agere pores mandati, ut solvam et quia tua interest tuam pecuniam tibi reddi, & utique eondemnabor tibi, re solvere cogar, si modo paratus sis mihi cedere . ct mandare actionem principalem, quae tibi competit
adversus Titiumr atque ita cedendo actionem. me sacere procuratorem in rem mea me Neque enim electo mandato re , vel condemnato, protinus debitor liberatur, sed soluta pecunia demum , & quatenus soluta suerit. Itaque ante
solutionem integra creditori in dehitorem adito eii, ut plane eam mandatori cedere possit. Idemque est e contrario, ut in eadem lege proponitur. si creditor prius egerit in debitorem principalem e nee enim electione rei principalis mandatot liberat ut . sed pereeptione creditae pecuniae tantum. Itaque si partem creditor a reo principali solummodo consequi. N exprimere rotuerit quod plus sacere non poli ut . tes tui ei integra aetio est adversus mandatorem. D rique eatenus duntaxat mandator liheratur , quatenus pecuniam suam creditor a debitore receperite & recte ait . Granitis et r. bre rit. judicio eonvento principali debitor . mandatorem non liberaria solutio liberat maneatorem, non conventio. vel electio. vel condemnat o rei principalis. Diadem vero Iuliani verba usurpat Casus in I.F qias aikia.
Ad L. LII X. Pra socio. s. Si filiussamilias Iocietatem eater i. d iisde emantipatus a patre fuerit. apud lugian m quaeritur, an eadem societas daret, an vero aeta suis sorte poti inanis eirationem in societatem Aratum elli stiliantis scripse sh. i .
ning eandem focietatem durare initium enim his contracti-lti, in philendum . Dualus aurem actonaris agendtin esse rima adversis patrem et altera adversus Flium e tam parre de eae cujtis diei ante emancipalionem resu: nara ejus temporis , quo post emanae asionem stactas Ararit, nihil praeflare ra irem oportele ctim Aio augem. de titroque tempor , id mini ora Dei erate. Nam di s quid institio civisti post emancipationem sui dolo fecerit,eius,non patri sed sua actio danda est. SC ipsi etiam hoc libro Julianus de actione pro socio.
ut constat ex I. g. g. piliquis imitas, I. ε 3. g. i. pros . In s. i. sessuis alias, ouenditur, societatem sniri maxima quidem, de media socii capitis deminutione . I. verum, s.titi. essat . pro sic sed non etiam minima, veluti adrogatione, vel emancipatione , ut Lictione. F.hoti et as , eod. iit. Nim si sit iussam ii. societatem coierit cum Titio . deinde emancipatus fuerit, Titius socius permanet, eademque s cietas est . non alia, non nova societas: quia, inquit, initium contractus spectamis. quod observatur semper in sule .
Rata es, avarisia uiri Qualis igitur societas initio suit.
talis & hodie est post emancipationem stili, nee mutatio status, mutatio societatis est. Nec huic sententiae quicquam obstat F.tili. husus legis: primum non loquitur de filiosam sed de servo, , de capitis deminutione, quam nullam servus pati potest , cujus nullum est caput, sed de alietatione
servi: de haee est sententia fitili. Servus. qui societatem coiit eum Titio, si mutaverit dom num, ex cuius liarsona foete istas consistebat, ut puta, is alienatus fuerit. societatem qu que mutari neces le est: ideirco alia , non eadem societas enhoe casu e si post alienationem in societate perseveraverit. nova est societas: quia di novus dominus, cmptor scilicet. In specie autem ante proposita de filiosa mil. recte subiicii ut in d. s. s Livisamii. cluas societatis actiones esse: unam quae competit in patrem de peculio in ra annum , ut Od iredus notat recte , esus temporis nomine , quod fuit ante emancipationemr alti ram, quae competit in s tum de uir que tempore, id est, de eo quod suit ante emancipationem. in quantum sacere potest. de de eo. quod fuit post emancipationem, in solidum, ut Liaese itidei. O rations. diseri l.iti
iorem de ad te. Itit. de tempore squutra mane ipationem
nulla in patrem . nulla fluoque patri actio competita Nam& s quid sorte socius filii post emancipationem dolo malo secerit . filio . non patri datur actio , quod est in M. I. i.
s Lissam. Cui nihil obstat Let 8. s sitissam. de ver im tuae hoc dicit: si sit iussam. stipulatiis sit sibi dari aliquiaul, conditione . deinde emancipatus suetit pendente conditione, post extiterit conditio, actionem ex stipulatu dari patri . non filior quia initium contractus spectandum est et sed, ut bteviter absolvam, hoc ideo fit, quia conditio, quae existit, retrotrahitur. de perinde habetur . atque s stipulatio. quae interposita est sui, conditione, sine conditione facta suisset, Lit. s. i. qui po ior in pign. Haec in natura cCm
ditionum . quae contractibus adiiciuntur . ut retrotraham tur. At dolus. quem socius filii commisit post emancipalionem filii , non retrotrahitur. Itaque qua ratiore esus doli nunc naseitur actio, nee ante nata intelligitur. N consequenter actio necessario acquiritur filio emancipato, non
patii . Quod autem ait d. si filiussam de tempore . quod fuit post emancipationem. sive de eo, cuius die, cessit post emancipationem filii . patrem nihil praestare oportere . ei magis videtur obstare Lis. de nex. xest. in quam multum laborant interpretes . & potissimum Aecur s. quti quidem l. consentit quidem in eo cum hoc s. quod dicat, in neu tiis gerendis initium esse spectandum . stat in contractusne ietatis id dicitur, initium este rectandum. At in eo maxime diistit ab hoe s. quod significet, eum . qui filii sam
78쪽
8y In Lib. XIV. Digestorum Salvij Juliani so
negotium gerere coepit, de eo. quod post emancipationem A rentibus, vel patronis potest e harum personarum nomini
renit in eodem actu perseveram, etiam in patrem habere .ctionem de peculio, vel de in rem verso . Deniqtie non idem tantum negotium este poli emancipationem , sed etiam dandam actionem adversus eosdem . At contra in hoe s. conceditur quidem . poti emancipationem eandem societatem esse, sed negatur , eandem actionem esse . quaesiit anter nec enim pater tenetur post emancipat cinem, puta de re gesta post emancipationem . Respondeamus hi modo . ut lit unum idemque negotium , di una eademque actio in I. is. animus negotiorum gestoris fuit, qui non inspecta qualitate, sive conditione eitis, cusus nc solium est. in eo exequendo perseverat , quasi in negotio personae ejusdem e & utique pcfloris tantum animus spectati potest non ejus. ad quem nepotium P rtinete quia abest,& ign ex ill imationi. & famae omnimodo pariendum et Nam re interdictum unde vi , licet ipso jure non lit iamosum, sicut nee ullum interdictum e tamen i quia in eo suduio vis fit
mentio, quam nemo non probus abhorret, ideo non da
tur libet is in patentes, vel libertis in patronos. l. liter. haesit. l. s. Ri eiciate vim hae. de vi, O vi arm. Verum ex causssumosis solet agi in eos in factum, non in personam, nota to stili rei facto , non notata persona, quae secit: ita ut vis, quam fecerit, aut do i aut furti, aut perfidiae non fiat mentio. I.non debet, de doli, O d. g. intradictum hae. I. i i. s. i. de intuor. I. r. c. i. O advers. Pos in integr. restiti. non posis Quo sensu etiam Lampridius in Alexandro Se veto , heni- pnum adeo illum suisse dicit, ut neminem damnaueCt, nisi
verbis temperatis in factum, non in personam scit. Et haerat. quod agitur. Absentis. S ignorantis animus spectari B cum scriberet Iulianus , sorte incidit in mentionem actio- qui potest e At in speete fis filii fare. animus utriusque , nis in factum, quae dicitur praeseriptis verbis, quia dicit . socii spectatur, qui proculdubio in utroque, vel in altero eam dari ex contractibus, quot iam appellationes proprie
.. - - -υ-- c. - r. re.. nullae jure civili proditae sunt. l. s. de nec verae quae est
etiam ex hoe lib. ex quo nihil habemus amplius. hie est , ut intelligat . si alterius personae socium esse post emancipationem . Denique in specie Lis . animus pos oris facit . ut eadem sit actio . qui solus spectari potest. At in hecie fis stitissam. vel animus alterutrius iacit, ut mutato statu socii. mutetur de conditio actionis.
Ad L LXIII. Pio socio. s. Videndum est , an es Delusorisbeii id praestari deleat et an vero personale bene telum P. quod magi, verum est. Sed s hic filium Dr. quas disensor so- H. ita ratim severit proderit Mi. Ivamque J savus lib. i . Dixest Ierit u i defensorem Deli iv id, Dod solitis fatere potest . eondemnavi oportere . Idemque is, in patroni defensoreaecipere debere au . Ei urique idem erit in iniversu , qtii in Cid , Mod sacere possunt, conveniunIvr.REstat autem, quod refertur ex hoe libro in hyeram .
. i. eod. iii. Beneficium , quod datur seeio , ne actione pro socio conveniatur supra quam sacere possit. esse personale . ideirco fideiussuri socii idem beneficium non dati, nisi quas defensor socii iudicium acceperit socii nimine, non suo nominer personalia beneficia, quae tribuum tur nobis. & competunt , etiam porriguntur ad defenseres nostros. Lalia ratio. Phraatr. I.pi ctim proram de re suae Ad L. II. De Obsequiis patent. Honori parentivira, ct Iair
norum tribtiendtim es . tit quamvis per trottiratorem lude-eitim ate triani, nee actio de dolo,aut injuriartim in eos detur. Eieri enim ridibis edicti non habeamur infames ita condem nasi, re tamen ipsa,-opinione homin m non estigium imsamia notam
Ad g. Interdictum quoque unde vi, non est adversis eos reddendum .
Potio ex hoe lib. etiam est l. a. de obses par. O ratron
pristi. Famosae. & turpes actiones sunt, veluti de dolo, iniuriarum . furti . mandati . pro socio. S aliae quaedam. s. ex q ibusdam. Infiii. de serva tem. litig. Lae scilicet semota
actiones infamia notant eum, qui iis actionihus conventus sitem contestatus est, ct condemnatus suo nomine r Nam si ipsemet litem contestatus non sit, sed procurator ejus, evitat infamiae ncitam e ipse etiam procurator non notatur, qui alieno . non suo nomine sudicium aecepit, hsurii, F. i. de hii, Pi noransam. Hoc vero quanqu im ita se habeat. t men honori parentum, is patronorum . & reverentiae hoe datur , ut nec actio turpis in eos detur , si per procurat
rem judietum suscipiant. Nam etsi hoc casu cum per procuratotem iudicium suseipitur. ipso iure samosa , ct turpis
.ctio non sit, id est, neminem notat. neque dominum , ne que procuratorem. tamen re ipsa,& opinione hominum D mosa est . Duplex est inomia: alia, quae legibus, vel edictis praetotum. vel quae constitutionibus irrogatur e alia . qnae opinione hominum bonorum , & gravium . non ipso iure,
non legibus: illa. quae ipso jure irrogatur, inquinat plane rham a pergit: illa laedit penitus, haec pulsat tantum, S suggillat pudorem illa ulcus facit. haee tumorem veluti quendam, i. I s. n. de in jus vo .de neutra infamia irrogari ph
Ad Lib. XV. Digestorum SA IJ JLLIANI
RECITATIONES SOLEMNES. Ad L.XII.De Legib. Non possunt omnes amictili Billatim.aut Iegitat . alii Senatuscon Diti, cum rebense sed etim in aliqtia ea, a sententia eorum mavistim is . is . 'rii jurim laxi praesi ad Disa procedere, atque ita jus dicere debet.
EXPOSUI jam Lib.XIV. Diuest. Iuliani. sequitur
modo . ut veniam ad Lib. XU. In quo atque etiam in se . Iulianus seripsi de contractu emptionis, &venditionis de quae vcnditioni emptioni proxima est. quaeve emptioni venditioni atriaris , . de locatione. At conductione. Atque adeo, ut hoc sit primum . quod etiam ex hoe lihici ptimum locum tenet in hic e Pandect. Dae tr. de ieriis. Cum hoc esset iure civili constitutum tutotem rem pupilli sui emere non posse, nempe, quia cum ipse rem pupilsi sui vendat . fieri non potest, ut de ipse rem eam emat. Nec enim unquam aliquis quidquam vendidit sibi, sed alii. Denique idem homo emptoris . di vcnditoris ovicio fungi non potest . I. s. s. item ipse, ins de auctori itis. Cum vero
idem non esset constitutum de curatorc , puta . rem admi escentis , vel furiosi , vel prodigi curatorem emere non posse : nec de procuratore nesotiorum constituto ex ma
dato, vel immiseente se negotiis alienis sine mandatri non posse hune quoque etiam quidquam emere de rebus do mini . ad quem negotia 'itinente de tamen subesset in ii eadem latio, quae in tutorce atque ideo dubitaretur, an &in iis personis idem dici posset et an scilicet, quod de tu toro nominatim proditum est , porrigi Pollet ad curatorem .
procuratotem . negotiorum gestorem . de quibus idem no minatim proditum non est lege , aut Senati consulto. auteonstitutione ulla e Iulianus cripsit hoc ithio. quod &Paulus in Is in emptione. g.tili. de contrah. ein V. qu d de tutore nominatim constitutum est, porrigendum este ad ni milia . Haec sunt verba Pauli. id est , ad curatores. procu latores, de eos, qui aliena nystoria petunt. etiamsi de ii, ni hil legibus . vel Senatusconsultis Dominatim cautum siti nec enim lmue. ut ait in hac Lir. de Ietth. oinnes artieulos, id est, omnia themata, omnes casus, si e species, qui qua doque inciderunt, ut idem Iulianus ait Lio. - iit. cujus auctolitate utitur etiam riistinianus initio Novellae et . non posse . inquam, omnes articulos, omnes casus sigillatim . . aut legibus. aut Senatusconsultis comprehendi. sed cum . ut ait in hae i. r. in causa aliqua sententia legum . vel Se natusconsultorum manifesta est . eum, qui tutisdictioniplaeest . id est . magistratum ad similia proeedere. atque italus dicere debere e Magistratus esse leges porrigere ad n ἔ milia,
79쪽
milia , & non tam verba spectare, quam sententiam legum, Don tam cutem primam, quam sanguinem quoque ipsum, di medullam . Scripsit iisdem lare verbis Quintil. declam. 33 i. nullam esse potuisse tantam providentiam legislatorum , quanquam fuerit se mina, ut ad omne genus litium. controversiarum , quaestionum occurrerent. luris quoque
interpretes. maxime ii, quibus a principe permisium ei ijura condere , idem sibi arrogant, ut scilicet possint leges porrigere ad similia. quod & his. quae sequitur, sansluat
illo loco, vel interpretatione. At exemplum extat i eadem causa tutoris . vel curatoris, L qtii ne e lusores, de reb.eor. qui sub ivt. vel chra Dis. verum quod attinet ad constitutionem illam juris, ut tutor rem pupilli sui emere non possit e quae ad eam apponitur exceptio, nil eain rem emat palam ex auctione publica telum pupillarium . de hona si-
de , i. r. s. tutor, pro edisti l. s. c. de contrab. ensi. eadem, II
quoque cxceptio absque dubio pali ratione pol rigenda est ad sinulta , id est . ad curatorem . ad procuratorem, tit mrruliter constitutum est in I. tili. Oe M. O stir. hastae fisc. lib. Io. quae est constitutio Graeca , comitem rerum privatarum prinopis, vel patronum fisci, vel Palatinos rem si salem emere non posse , nisi ex auctionc publica praecone vendente . de addicente rem . Sed de hir. satis superque. Ad L. XXXIX. De Contrah. emptione . Si debitor rem pio verasam a credidore redemerit, quas suae rei emptor actiove ex vendho non renerar e di omnia in integro sing creditori.
IN priori patre hujus legis hoe docet, nullam esse emptionem venditionem . si debitor rem pigneratam , de traditam creditori suo, ab eo emerit, de receperit r ideoque Ct ullam obligationem ex eo contractu nasci, ut ait i. rasti hoe iit. puta non teneri debitorem actione ex vendito . ut
pretium, de quo convenit, solvat reum etsi id solverit igno rans . pretium rei sua scilicet, indehiti condictionem , sive repetitionem habeat . quae de indebito soluto proponitur rnon teneri etiam creditorem actione ex empto, si nondum rem pigneratam debitori restituerit, ut eam tradat debitori , qui emit frustra, vel renituale emptionem contrahi rei alienae quarendae causa, non rei jam sibi quaesitae. quae nee pipnotis datione debitoris propria eue desit. l. e msoriis. s. vli. fudi de si . aE. I. g. c. eod. iit. Ex eo sequitur, nihil huiusmodi emptionem venditionem creditori officere , cum ipso iure nulla fite ideoque in integro omnia tuta cieditori esse . integram actionem in personam crediti nimine . integram actionem in rem plenoris persequendi Dgratia . quae hypothecaria dicitur . Frustra autem hule sen
tentiae obsicitur l. si mandavero ea. s. pi hi , manae eum &ille s. idem dicat, in persona debitoris ereptionem pignoris non consistere , qui eam rem emi mandavit: non negat emptionem consilere in persona mandatarii , sed in persona debitoris tantum, qui quodammodo eam rem emit per interpositam personam . Eiacmque modo , quo supra proxime dicium est , tutorem rem pupilli sui emere non posse . ei frustra obsicitur L fg. de ad visi. ivit. in qua proponitur , tutorem vendidisse pupilli sui animalia quaedam , & emptore non solvente pretium, ea animalia rei inuisse . & pietium accepto tulisse rationibus pupilli .& emptioncm nihilominus consistere . non quidem in persona tutoris propter rationem , quam attuli initio, LITl a res r. suo rem, ut Apollonius loquitur ille, qui nHomerus Grammaticorum appellatus est e dum docet , ea ratione nullum pronomen primae personae esse vocatiuum . nullas imperativi personas primas quia nemo potest seipsum vocare. nemo liburs imperare, ut in proposito etiam diebreus . neminem sibi ipsi & emere . de vendere posse, eumdem hominem dividi, aut standi in duas personas non posJe, hoe esse . At in supradicia 'cete d. . f. empti nem consilete in persona veri emptoris . licet nondum solverit pretium . Nec enim mora , quam abhibet emptor in solvendo pretio , ditatuit emptioncm jure persectam . Iure autem perseitur consensu nudo . D lixe de priori parte
hujus legis dicta suiliciante postremam paucis ea diam.
Ad s. Cum certus numerus amphorarum vini Iegattis eget. eo, quod in svias Semproniano narum essedi non amplius deleri plactiit, di quos trausionis vicem obtinere haec
Ad L. v. De Tritico, vino, de ol. leg. Posterior pars hujus legis est eonjungenda eum I. s. de
tril. vim CF es. et quae est ex eodem Iuliani libro . Proponitur autem in nae posteriori parte , aliquem vendidisse fructum oleae pendentis . de sipulatum esse decem
rado dici, quod natum esset, id est, ab eo stipulatum es
emptorem Io. pondo olei. quod natum esset, totidem
que pondo eum promisisse emptori r de stipulatus est , im quit. id est. He,rer . A. passive, ut in plerisque aliis iuris nostri locis habetur , quod de Isidorus testatur Io. Origin. his verbis e stipulari es pino itere ex verbis, inquit. luris
consultorum . At eum ita convenisset inter emptorem , de venditorem , ut proposui, evenit, ut s. tantum pondo olei venditor legerct . quaeritur an teneatur emptori praeliare Io. Dondo Et Iulianus ait, s. duntadiat, quae legit, esse praestanda, non io. quia haec verba . quod narum esset, taxationis, sive conditionis vicem obtinent et adeo ut non tin
pliciter ita olei pondo promisisse venditor videatur. sed ex eo . quod natum esset , usque ad io. pondo , si legi siet plus quam ita pondo e aut si minus, id tantum , quod i gisset: quod idem tulianus d. l. s. ostendit obtinere etiam in legato et puta , si legata sint io. pondo olei, quod natum
esset. Nam n s. tantum percepta sunt, s. duntaxat lcgatario debebutitur , non io. It tamen, quod summe notam
dum est , in specie, de qua agitur priori parte hu)us imis.
songe alia est ratio contractuum, alia legatorum: Nam etsi creditore rem sibi pignetatam vendente debitori, venditio nulla sit e tamen legatum valet, si creditor eam rem dehitori lesaverit, i. i. s. r. de liber. leo. quia . haee est ratio di ferentiae . hoc genere legati crediicit pignus debitori henigne, de liberaliter remitisse videtur . L Senim, s. titi. ins. delegat. t. quod creditor episse non videtur, qui pignus vendidit debitori . legatum cst gratuitum . venditio non est gratuita. Atque ita observandum duas in hae L proponi species, in priori non esse idem tutis in legatis, de contra
etibus , in polletiori esie idem suris . Ad L. XvII. De in diem addire cim dis servi duobus separatim densi in diem addicti sia, edi aestiterii qui pro tiir
De sin dei, refert. tinius pretio io. an singvilorum quina ad elat. secvndam superiorem inionem it servus inemptas erit, cuius presio assectis lacta stierit e strandam possenorm actionem titerque ad posteriorem emptionem pertine-hit. auod F incertum sit. ad iurius pretium addiderit. a priore emptione non videbittir esse discessivit. n X sui jam ex libro i s. capita triae venio ad quartum. . quod est in I. I . de in diem addict. In diem addicito est lex, sive pactio. quae solet apponi in tradenda . N addicendare vendita . ita concepta . hi s quis intra eretum diem pretio
sura adjecerit, ut Cicero loquitur, res auferaltir priori emptori , ct addicarar posterim , qui lititatione vicerit. his tan-
indidem prior emptor adjiciat. qtiantum posterior . Hoc enim a casu prioris emptoris causa potior est. I. S. Me iit. l. v I. infrinc. de jtire rari. I t res ita plet unque petitur in auctionibus publicis, praecone, vel aliparitore sub hasta vendente, de addicente jussu domini. Hoe cognito, sinoe: Quidam cum haheret duos silvos. Stichum, S Pamphilum, Stichum Lu- eici Titio vendidit iolidis decem , de addixit in diem e Pamphilum autem Gaio Maevio vendidit, Ad hunc quoque e cem vendidit, Ad addixit in diem , ruta hae lege, ut si quis
alius intra triginta dies accuderet amplius, vel adderet pretio, a priori emptione discederetur, de majori pretio res addiceretur: post extitit quidam, qui pro utroque servo obtulit triginta , id est, decem amplius . quam venisset utc ut
Quaeritur, an ad eum uterque servus pertineat3 Tt docet Iulian.multum referre quid actum si inter contrahentes: Nam
D id egerit posterior emptor, id est, si haec mens, & cogitatio
80쪽
In Lib. XV. Digestorum SalvijJuliani.
eius fuerit contrahendo cum venditore , ut adjiceret pretio Atinius servi tantum . Puta pretio Stichi adjiceret viginti. pretio autem Pamphili nihil adficeret. nihil accuderet, ut Plautus loquitur . solum stichum auferet priori emptori. non etiam Pamphilum . Sin vero id actum sit, ut utriusque servi pretium auctarium adjiceretur , puta pretio Sticha s. re pretio Pamphili totidem . procul dubio uterque servus
ex mente contrahentium ad posteriorem emptorem pet..tinet, Ad evincitur priori. Quod si non appareat quid actum sit, si, ut Iulianus ait. incertum sit ad utrius pretium post rior emptor adiecerit. Prioris emptoris causa potior erit.
scinde ae si nihil posterior adjecisset: quandoquidem pariae sunt, pretio non adjecere, de non apparere, utriusque , an alterius, Ae etrius pretio adjecerit, Lin lege, Delit. prodi.Ld a sunt Titi,inflae tectam tui.Haee est sententia f. I .
Ad L. VIII. De Heled.vendat ex Furdus h=reditat tinus, avaequam rateri adirent hereditatem . pertiniam . quastio poena dia vivae a tectatore omnem fo Hritin hereditatem vendiderit, nec a cohereditas suis pro er exestatem eorum q icquam servare poterit, etim empe ore herediimit, vel ex sit latuinei ex vendito recte experierti . ominem enim Pectinium hereditaria nomine datam eo maius sitis est, quod initidicio familiae erciscunda Leis r e per Dod nihil ampliusti siti que a coheredibtis sos conseqhi potest . quam quos
tan in heres impenderit. HEreditate vendita ,stipulatio mutua inter emptorem , di venditorem plerumque interponitur, ex parte emptoris . quanta pretima heredigario nomine ad vendidorem p pervenerit. tantam emptori praestarie ex parte autem venditoris . quamam petaniam vencior hereditario nomine solveriti tangam as emptore venditori prassari et quae Ilipulatio . si sorte omissa fuerit, non est dubium , ex iisdem causis dari ultro, citroque actionem ex empto.& vendito quod & in hae lege haee verba demonstrant . eum emptore hereditatis. vel ex stipulasti. vel ex vendita recte experietur. Et ratio haec, tria emptorem hereditatis vicem heredis obtinere aequissimum videtur. l. r. I.pen. Me tit. I. I . de pei. hered. . S. DP. tam vim praefor. l. i f. titi. de vi. Ieg. Species
autem, quae in hac Lig. proponitur . est lius usinodi. Unus ex pluribus heredibus defuncti adiit he teditatem . & cut caeteri nondum eam adiistent . pecuniam omnem solvit . quae suh poena certa a defuncto debebatur . atq; ita poena levavit hereditatem, & tem plane suam, & coheredum acturum in diem addictus est . sed fundus, vel ancilla . Itaquc c communiter gessit, amputata poenae quapropter ese a cohe- fructus , aut partus alius emptor nullus admittitur, qui su- redibus postea adeuntibus fuscio fam ereiic repetere pota Ad L. IV. d.tit. s. idem liniantis ti is quaeritim res in diem addicta interciderit. Hi ancitia decesserit, an partus. vel fractus estis nomine adsectio ad agi posiLEI negat admurendam adiectionem: quia alterius rei, quam eius. quae distracta es, non soles adiectio admini.
CVi mox addamus, quod etiam de in diem addictione
ex eod. Iuliani libro Ulpian.tefert in I. . s. i. ra Litae .lit. In L . s. s.fundo. vel homine addicto in diem certo pretio. veluti io. si priusquam quisquam alius pretio ejus quicquam adiiceret, is fundus, is vel homo perierit. partus, vel f luctus interim ex ea re capti ab emptore adjectionem
non admitti,um isas sis , a, non admitti ut Graeci vocant, vel mora a M vel a Isae a Ma sequia non partus tui se
pra io. quanti veniit fundus. vel anellia fructus, vel partus Domine liceatur. sive polliceatur. Aut enim haec licitatio sive pollicitatio emptio venditio non est, aut secunda emptici est. Atquin secunda emptio esse non potvi , quam non antecedit prima. Primam autem fructus vel partus. vel scutus emptio nulla antecessite & est ratio evidentissim . Et
mox subiicit ex eod. Iuliani lib. aliud direndum esse, si ex dureus servis pariter uni venditis uno pretio, puta viginti. ct in diem addictis . alter vita decesstrit. post venditionem sei l. quo casu in superstite consistit emptio venditio, aliter
quam si ante venditionem alter sam vita decessisIri, cum hoc contrahentes ignorarent . is sion tar si consenstim , O . domum. Iuniit. prox. In casu autem propoli io ii supet.test, quod pro partibus eorum solvite quia necesse habuit poenae levandae causa omnem pecuniam solvere, hoe est . non pro sua parte tantum, sed etiam pro partibus coheredum alioquin si patiem suam duntaxat solvisset, nee pro sua parte poenam minuisicet,quae ita promitti solet, ut non nisi soluta omni pecunia des nat. IJeredet. Ridem juris, fa- mitere c. L Lugius . de action. e . Denique poenae oble tio non dissolvitur, nisi sotte omni soluta . I cenae causa i dividua est utque ideo sorte omni soluta, ut oportet poenae evitandae causa, iudicio familiae erciscundae locus est, id est,
deduci hoe potest in judicium familiae erciscundae , quod
quandoque vertetur inter coheredes , L Aeredes. s.s unus.
At in proposita specie,si heres, qui omnem pecuniam solvit
si itis servi nomine aliquis adiiciat supra dii quanti veniit, poenae circumcidendae, & abolendae causa. partes a cohere uterque, adiectio admittenda est, de servus superstes a prio- - dibus postea adeuntihus hereditatem , recipere in solidum te emptore ad posteriorem transferendus e . In priore ea- tuas pro eis impendit, non possit judieio familiae etciscun-su pretium adsieitur rei quae non est vendita,& in diem ad- dae . propter egestatem eorum (decocturae proclivis egestas ditia, puta partui, vel fretui, vel fructui rei vendi. & ad- si, inquam . paries ab eis in solidum recipere non possit dictae in diem . quod frustra fit. In hoc autem posteriori casu manifestum est pretium adiici rei venditae, de addictae in diem non quidem utrique rei, quae addicta est in diem, sed alteri, quae superest . quod est latis. Idem vero Ulpa i i Iboegit. ex eod. Juliani lib. cum quaereretur, an landus semel primo emptori in diem addictus . posset etiam secundo emptori meliorem conditionem osterenti. rursus in diem addici, & terito, vel quarto limiliter: reserti multum int resse, quod inter contrahentes atam sit e quid enim sens rint, id solum spectandum, S sequendum est. Si hoc sense, judicio fami l. et esse. propter inopiam eorum . nee vendita quidem a se hereditate omni de consensu coheredum e nnee post venditionem totius herceitatis sectam e sensu
coheredum in solidum servare sibi possit. quod pro partibus eorum solvit, ita res explicanda eurAEquum est,ei subveniri adversus emptorem hereditatis data actione ex stipulatu id est, ex stipulatione emptae, & venditae hereditatis. vel data actione ex empto vendito, hac ratione, quia her ditatio nomine pecuniam solvit.Haec ratio facit, ni sit ei,&in coheredes actu, familiae eresst undae. qua conse uatur. sirint, ut semel tantum res in diem addiceretur . non poterit se idonei snt, quod pro partibus eorum solvite vel si idonei
nisi semel in diem addici e si ut saepius . saepius quoque poterit addici admissa adjetaone, sive licitatione maioris pretii, prima, & se da, & tertia, & quatia: qua in re luti nus a Sabino dissensitauius tamen sectam. N institutionem ut plurimum sequitur: Nam Sabinus existimabat . iundum semel tantum in diem addiei posse . Hoe autem lino pro addieete Iulianus scripsit collocate i Nee impedire . inquit , idquam, vel Me agi , in saepius fundis eo laeetuae. Collocare est addicere,quod in idiotismo. Eurousser. & Graecis p p. varro lib. sc linguat. tibi. inquit, qui vim consistia Deus . Et subiiciti as eo preto dicitur lorare clocare pro coli care aia..ix e ) qtioad tinae id eruitvr , quoad in aliquo eoami pretium, id est, quoad aliquis auctionem evincat non snt in emptorem hereditatis actio ex stipulatu . vel ex venditor neque enim iis actionibus ex hac ea uia ipso sum
aliter locus est quam si hereditario nomine tanquam heresset vetit. Me obstat huic sententiae tacther et , I s filius . quam objicit Acturnus, & ad quam respondet exiliter, &mater speciale esse in filio: nempe, ut si filius, eui in testamento coheredem adjecit poteri vim , aut mortuo patre.
nihil refert, defensionem esus in iudicio susceperit; etiamsi
non tanquam heres eam susceperit, quia nee tanquam heis res potuit eam suscipere vivo patre nec Ortuo Item quo niam eum eo actum est, non tanquam cum herede patris . sed tanquam cum defensore et ut, inquam, nihilominus , si