장음표시 사용
61쪽
positas disserentias;ideo Aegidius i. componente, re diuidente compa priorum pag. 43 ait, ii aliqua diui nante quantum ad nunciationem assio utilis euut ad intentum, maxi me sirmativam, diuidente quantum adesse, diuisio generis, quia haec po u galluam; ergo compotatio, d dimnebatur a quibusdam, ut necessa uitio important actum intellectus ria ad definitionem probandam . dirigibilem, non vero modum, Qua in re communis sententia . regulam directivam. asserit diuisionem esse modu scien Confirmatur, quia ex 3 de ani di ita Doctores supraeitati. ma secunda operatio intellectus est Opposita sententia docet diuisio compositio, & diuisicia ergo diuisionem non esse modum sciendi, ita est actus dirigibilis, non vero regu- Aegidius in proli Elenc pag. 2. col. 2. la dirigens. colligitur ex I. post pag. Io6.4 Secundo pr. quia vel est modus e r. prior pax s. ωZab lib. 3. de sciendi in ordine ad inueniendas methodis e. 7. 8. s. Quae senten partes definitionis ignotas, contia est vera, lamplectcnua struendam definitionem: vel in oris Pro resolutione sit conclusio. Di dine ad cognoscendum numerum uisio non est methodus, vel modus specierum, qui antea ignorabaturi sciendi . sed neutrum dici potest: ergo non Probatur . ex Aegid in prol. cit erit modus cludi pr.mi quoad p.p. modus sciendi est instrumentum a ex Arist. a. post o Aegid ibidem
dirigens aliquam operationem in pag. Ios primo quia per id quod ellectus in ordine ad cognitionem non syllogi gat aliquid propolitum, alicuius ignoti sed diuitio non diri. non obseruat forma syllogisticam git intellectum ad cognitionem si ad probandum propositum,nonio cuius ignoti ergo non est modus est probari quod quid est sed per sciendi; ma.pt ex dictis; mi.priquia diuisionem redactam ad syllogismudiuisio, tu compolitici important non syllogizatur aliquid proposi-
per se actum intellectus, nempe se tum, nec obseruatur torma syllogi-cundam eius operationem, viae est stica r ergo per diuisionem non po-
in sua potentialitate regulandaetergo est probari quod quid est; ob mi. diuisio cum sit actus dirigibilis, non quia si quis vellet probare per syllo- potest esse regula dirigens pr.ant.ex gestam diuisivum , quod homo es-
Aegid dicente. Videtis tamen , set rationalis,arguere liceomne an l-
ρον se a qui volumus, quod magis ae mal vel est rationale, vel irrationa-cipienda si disso D salectica secum te, homo est animal sergo homo vel
dum conceptus, s mentiones, qua est rationalis,vel irrationalis:ex hoc
sermamur exuras actibus, ut dica autem non concluditur propositum; mas, quod in tib praedicamentorum quia propositum erat probare, quod determinarων de simplicibus concep homo esset rationalisci non quod abus in de quidditatibus, Geon esset rationalis,vel irrationalis:ergo cenabus Oeam generum: in libro a. diuisio redacia ad syllogismum non tem perhier determinatur de enum manifestat aliquod propositum.
tiatione, qua formatur ex imeffectu Secundo, probatur ex Aristot &Aegid.
62쪽
Aegid ibid. per syllogismum diui non est nccelsaria methodus.1iuum petitur quod si in principio Secundo quia cognitio numeri ergo per ipsum non potest mani ire sequitur ad cognitionem spccieru, stari quod quid est pr. ant qui syl liue distinctam,tiue contusam:cinologismus diuitiuus arguit,quod ho pro mani testatione numeri non est
moles sit rationalis , vel irrationa necellaria cthodus distincta ablis: sed quod homo it rationalis, ea , quae mani restat species ei se , non autem irrationalis quod est earum ei lentias pr.ant.de cogniti principale intentum' non probat, ne contusa, quia si ante cognitione
sed sine probatione accipit ergo quod species linc , ne possumus petit quod est in principio prob imperfecte numerum cognoscere,
conseq. quia quando sine probatio haec tamen cognitio erit impcrfccita, ne accipitur principale intentum, quia dum natura specierum ignora- petitur principium tur, merito dubitari potcst, an duae Tertio probatur ca eodem , quia aliquae spccies, quae sunt, sint ostendi uilio accipit medium terminum tialiter distinciae, an vero sint una communiorem, quam si maior ex ellcntialiter, induar accidentaliter; tremitas, vel lici lud , quod intendit ut palci dein lino, mulo: ergo cois Probares: nam non incendit proba gnitio numeri speci rum non estre hoc totum , s. quod homo vel lit iuncta a cognitione an sint,irationalis, vel irrationalis, scd quod quid lant, scd potius ei cum eis sit rationalis; ad hoc autem probari coniuncta. duaccipit pro m dio animal, quod Confirmatur, quia Arist. I. ph. est communita S, quam rationale,sed demonstrando quod principia sint, per magis cominune,in uniuersale quid sint, numerum eorum con- non potest probam ii, quod est mi loquenter declarat Dergo nulla damnus uniuersale,nam per substantiam tur ostensio numeri seiuncta a quae-
probari non potest animal de ho stione an sint, quid sint; ergo numine alias in prima figura fieret meruis pcci crum ignotus nulla me syllogismus cum maiori particulari thodo declarari pote se , nisi illa ea ergo nec per syllogismu diuisivum dem, qua vel ellentia , vel existe poterit probari quod quid est . tia declaratur. Venio ad alteram partem, pro Tertio ex Zal, si diuisio manife-bo,quod diuisio non sit utilis adio staret numerum specierum, vel talistificandum numerum specierum, procellus est in a genere ad diss primo quia numerus specierum per rentias; hoc dici nequit, quia ex accidens se habet ad scientian uergo genere non pollunt colligi differen-
respecti eius non est necessaria , malia ultimae diffcrenti: citent methodus pr.ant. quia ad scientiam nobis notae, cum nobis it notum ip- de animali parum refert scire anta sum cnus Vc ellit a genere ad
63쪽
termedia nobis ignota, de ratio Ae i coc media mi quis sine cogni-gidii est , quia species non se exce tione specierum , o disserentiarum
clunt puncta liter crgo genus mi ut argueret a genere, ad si cic ei ra-lo proccisu potest ei te nobis notius, et, uia inter species ad Quas c-
ut ex eo possiimus procedere ad in sccntac ret, possent dari multi aliaedaganda species Vul est processus pccies sibi ignotae, ut valeat crgo a disserentijs ad species tamquam a coniequentia , oportet quod prius noto ad ignotum, o non; tua tunc huiusmodi species , differentiae peteretur principium et nam filis it alia via lipponantur notae. molatio fieri non poteli, nisi stippoli cum ab animal ad Deum sit distanto, quod numerus specierum igno tia infinita, quae nunquam possit
tus interatur ex num Ero differen evacuata , ob hanc irationum fieritiarum noto; hoc autem cli proba possint semper aliae, o alia species re idem per idem quia ditiarentia animalium , nunquam potast a ge- est ipsa essentia speciei, nec potest nere ad species valere consequen- esse nota, dum species ignoratur. tia nili hae supponantur notae; quia forte erit alia species a Deo condi- g. 2. ta, nobis adhuc ignota ratione Aliorum argumcnta soluuntur cuius ex vi diuisionis non poterit intellectui manifestari differentia- Communis fore omnium recen rum vel specierum numerus. tiorum sententia asscri diui ob a syllogismus, in quo no sionem esse modum sciendi, ut x petitur principium potest aliquid supradictis constare potest,cum qui ignotum manifestares sed syllogisebus ob p. a gener ad dit ferentias mus diuisitius cst talis, ut in eo non valet consequentio ut dicendo, putatur principium: ergo poterit est animal, ergo vel est rationale,vel aliquid intellectui mile ita res, cirrationales ergo a genere possunt per consequcns erit modiis sciendi. in serri differentiae. mani testari. r. mi syllogismus dialectsciis non
Res p. dist. ant quando dissercn petit principium sed diuisio si h
tia supponuntur notae alia via, .g. logismus dialcaicus rgo nonic- per lignum, per essectum, vel per tit principium ma pr. quia talis aliquem sensum concc loci quando syllogismus procedit x notioribus,
non supponuntur alia via notae, ne & probabilioribus.
go pro tanto enim valet, pro quan Resp. ex Algid. p. priorum pag. to prius notum est dari aliquam is s. quod syllogismus dialccticus la speciem animalis rationis compo eius per diuisionem est syllogismustem, aliam rationis expertem , ex hypotiae si quatenus cocludit ar-
qua stante cognitione valet conse ficia rationem unius diuid cntium . s. quentia, non tamen valere tui disse illius, quod principaliter intenditur,rentiae non supponerciatur nota cx negatione alterius tamquam Occum enim ut docet Aegid quodl. 3. hypotheti unde debet illa,cgatioq. speci sint uerti non sic excedat svllogistice o Ilendi, tamquam de- nctalltc., sed inter cas possit dari structio alterius diui dentium, tibi, ostem Disitias by Orale
64쪽
ostensa, concluta tuerit , sit postea processus ad astirmatione eius, quod principaliter olicditur. Ex quo rit,'nod diuuio nequeat esse ullogismus dialecticus, aut possit concludere intentum stine petitione principi anta litam delirii cito alterius diuidentium olicdatur, a qua postea fiat tran litus ad coni ructi anem alterius , quae principaliter intenditur. Haec ex Acgid. Ad arg. ergo in forma neg. mi. ad prob. diit. mi. diuitio est syllogismus dialecticus antequam destrucaei alterius diuidentium ostendatur, nego τubi ostensa fuerit conccdoci tunc aut cm non cst. mplius diuisio , sed veru syllogi linus , ideo luilio ut diuitio nequi esse modus ciendi. Ob. 3. si dicatur homo si mortalis, vel immortalis sed non est immortalis ergo cst mortalis. In hoc
syllogismo utraque praemissa sit
communior, & notior conclusione,
ergo syllogismus iste ex diuisione
sumptus erit ex prioribus, et notioribus et ergo erat line petitione principi j. Resp. ex Aegid. ibid. dist. mi. sui
sumptam i utraque si communior conclutione secundum conliquentiam concedor secundum conni lo in
nem Pgo, quia aggregatum ex illis praemissis aquale eii conclusioni, Acaeque go tum ac conclusio, antinquam ostendatur asti mpta negat=-
sic adhuc in eo petiturii incipium.
Dices illa ratio intendit homine esse mortalem, re hoc idem syllogizat,m concludit orgo noniciit principium, sed probat, ianifestat. Resp. ex Aegid.neganti quia diuisio tantum potest inferre alterum
diuidentium sub diuitiones, non ta-mcnlacterminate,' tamen intentum si concludere alicrum determinato; hoc auic quod intenditur, non syllogizatur, sed sumitur me
Ub. . definitio est methodus , tamen non est illati uaci ergo uilio poterit esse methodus etiam si
Rei p. ne g. conseq. quia definitio
licet non it illatiua , est tamen mani Ibitativa, regulativa intellectus, diuitio vero neutrum habet, ut constat ex rationibus premissis, ideo est penitus a ratione modi diendi exclusa.
Ob. s. ex Arist.p. prior. t. q.4 ex Aegid ibi, 4 pos . t. Is diuisio est utilis ad habenda ea, quae sunt in quod quid est, Mestriti aedam parua particula dicte methodi ergo erit manifetialiua, di methodus ciendi. Res p. ex Aegid ibid.dis . ant est utilis ad habenda ea via collectiva,
concedo via manifestativa nego: non enim per diuisioncm manite satur an tales disserentiae sint el- sentiales , vel accidentales diuiso, sed ad hoc cognoscendum regulamur per ea, quae sunt communia toti praedicamento v. g subitantiae nam si dicant essentiam, vel partem essentia per se existentis, poterunt esse essentialia his, quae sunt sub animali, speciebus eius si vero non sint talia, non erunt errantialia; cum ergo intellectus quoad hanc cognitionem non reguletur ex vi diuisionis, sed alia via , non poterit diuilio elle manifestatiua , aut modus sciendi;dicitur autem parua particu
la methodi, quatenus aliquo modo cit
65쪽
est utilis saltim ex parte rei scibilis, eis ordinem naturae. ut insta ostendam. Secunda sentetia docet ordinatio. Ob G Aegid in artem et de su nem partium considerandarum κbiecto Logica docet quod modus nostra faciliori cognitione sumen- sciendi est triplex s. definitivus, di damella cita ut de ca prius pertra uisiiuus,4 collectivus, desin pro hae ctetur, quae nobis notior eli, no quimio Elen. alibi docet quod diui natura nisi limul etiam ill i, quae ensio est modus procedendi, lagen notior natura , iit et a nobis notior. di in scient ij et ergo erit modus Hanc sententiam se utitur Aegidius sciendi loci mox citandis, Zab.lib. p. deis
Resp. Aegidium loqui large de thodis Malii communiter. Pro re
modo sciendi, quatenus omne in solutione. strumentum Logicale inseruiens in Sit concluti, In scientris dispo-tellectui uiue ad disponendas res nendis seruandus est ordo docti consideratas liue ad eas mani sestan. nae,ita ut prius de ea re pertracteturadas dicitur modus sciendi quae nobis est notior. Haec conclusio est Aeguli j iiii cap. de differen- SECTIO SEXTA tia pag 9.ait recti Porphyrium prius
Vtrum in scient is sertiandus sit or egi illa de specie , quam de disserendo naturae, vel doctrinae 'ia r quia licet differentia sit principium speciei, ta proinde it natura g. I. prior,non est tamen prior quantum Senilntia, opstnuntur. isera eam ad cognitionem ; ergo ex Aegidio Algidι approbatur in dii politione rerum considerandarum seruandus est ordo faciliorisORdo est habitus instrumenta nostrae cognitionis, non cro natu iis, qua docemur cuiusque di rar, nili quando in idem coincidunt.
cipline partes cou. nienter disi nc Sccundo probatur ex codem,cap.
re est alitem dissicultas unde nam de relatione, ubi ait Ideo Aristote- talis clispositio sumendauit, cura , lem egille de relatione ii concreto, enim non lit temere a nobis talis di non in abstracto,quia concreta sunt spolitio facienda,examinandum est nobis notiora et ergo in rerum con- unde sit desumenda. A duobus au sideratione inspiciendus est ordotem sumi potest; primo a rerum coe doctrinaeis siderandarum natura,secundo a me Tertio ex Aegidio p. Elene pag. liori,& faciliori nostra cognitione 32 col. ubi quaerens An Aristotc- aqua ergo principio lit de sumenda es recte prius determinauerit de
quaritur in praesenti fallaciis in dictione, quam extra di-Prima sententia est asserentium citonem. Respondet, quod aliquid sumendam elis a rerum consi ieran est prius ordine doctrinae,quod nondarum natura, ut prius in scientia de est prius in esse,fallaciae enim extra hac vel illa re pertractetur, quia ita dictionem plus allunt, di sunt prin- exigit rerum natura: qui consequen cipaliores fallaciae, quam sint falla- ter asserunt, in scientiis seriundum ciae in dictione: tamen quia doctri-
66쪽
na a facilioribu debet luci pereo pite de quantitate mentione fecerat ideo ordine doctrinae fallaciae in di de relatione , ideo ordinem doctone praecedunt fallacias extra di clarinae sequens, prius de ea deterictionem: ergo ex Aegidio in dispo minauit. nenda scientia seruandus est ordo Confirmatur ex Arist. e. met. dis dotarinae . cente , non semper in disciplinis Deinde hoc iis uirobatur ratio principium cognitionis esse princinibus, quibus utitur ob & primo, pium rei essed id unde tacilius disci xiii huiusmodi dispositio sumen mus: ergo c. esset a natura rerum consideran- - himo probatur, quia scientiaedarum, nodaretur alius ordo, quam traduntur non ut in rebus statuatur compolitivus: nam in omnibus lim ordol hic enim iam a natura prae fi
plicia, principia sunt priora com xus en et sed ut nos discamus Dergopolitis, oc principiaths,4 per con eo ordine sunt scientiae tradendae,
sequens in omnibus disciplinis sem quo melius, facilius discimus &per incipiendum esset a principi ha ideo dicitur ordo doctranae, quia is sed datur etiam ordo resolutivus. ciliori modo aequiritur doctrina sic in aliquibus ab eo est inchoandum e tradita, iis polita
ergo non est sumenda a natura rerum considerandarum e pri mi. ex . .
Arist.7 mei. t. 23 ubi ait artesim Argumentas intur: nes effectrices tradendas esse ordine resolutivo, qui est a cognitione Τ Erum contra propositam,
finis, compositi ad principia, ritatem Uta raristoteles p.
simpliciar ut .g. in arte aedificandi cap. i. inchoavit scientia a prin- primum est incipiendum a defini cipi se, non quia nobis notiora sint rtione domus aedilicandae, de exinde sed quia sunt principia, ἐκ percoi- descendendum est ad fundamenta, sequens secundum naturam antepo- parietes iccetum, ab his ad lapi nendaci ergo ex Arist. in scientiades, lateres ligna, est cementa seruandus est ordo naturae.
Secundo probatur, quia Aristo Resp. Aristotelem non inchoasse teles in Malyticis ordinem resolu philosophiam a principiis, quia sint
tiuum seruauit. tame hic ordo no natura priora principiatis sed quia sequitur ordinem naturalem rerum no possumns aliorum cognitionem ergo ratio ordinandi disciplinas assequi, nisi ex cognitione princis non debet sumi ab ordine naturali piorum, di per consequens Arist rerum considerandarum emine in telas ex nostra eognitione, non ex lita praedicamentorum relationem rerum natura motivum ad talem om ualitati anteposuit ob faciliorem dine seruandum accepit. octrinam, di neglexit ordinem na .a.Principia rerum naturalium turae, qui expostulabat, ut prius de non sunt nobis notiora principiatis squalitate, quam de relatione per sed multo ignotiora: ergo si seruan tractaret, cum absolutum sit natura dua esset ordo facilioris cogniti prius respectivor quia tamen in ca nis, incipiendum illest a principiatis, cxDisilire by Orale
67쪽
ex eis ad principia procedendum praedicabilium δε sensus tactus sine
Pro hoc argumento noto cum praeuia cognitione visus , possint Zin quod cognitio duplex est, una simpliciter cognosci , non tamen ita imperiecta,m confusa altera per facile , sed magna cum dissicultate; fecta,& di itincta es utraque duplex at eorum cognitione praemissa, taci alia enim est simpliciter perfecta, ius caetera cognoscuntur.
alia vero tantum in genere is pro His praemita Res p. ad aret dist. conditione δε natui illius Alci anti non sunt nobis notiora cogniplinae. tione confusa concedo cognitione
Noto 2 qiiod duobus modis ali distincta nego; ii enim principia quid est notius alteroci aut enim ita ut impii iter notiora, ideo prius
est notius illo, ut ad illius cognitu o cognoscenda, quam principiata vinem acquirendam conlarat aut ita id oritiir ex eo, quia principia magis est notius, ut tamen non conferat cognoscibilia sunt possunt enim dia ad aliud cognoscendum triangu stincte cognosci abique distinct. Ius enim ei notior primo motore, cognitione princi piatorumcat prin- eius tamen cognitio nihil confert ad ci piata non polliunt distincte coincognitionem primi motoris di de gnosci, nil suppotita cognitione hoc notiori non est sermo. No distincta principioriim; quia cognsetius autem quod confert triplex tio eorum pendet a cognitione ca est nam vel est notius alio tamqua sae; cognitio tamcn causae non pen- causa cognitionis illius r qui s. hu di, a cognitione essicius. Ex quoius cognitio tacit nos alsequi coiit fit quod si ratio ordinandi sumeretionem alterius, liue di itinctam, si tur: nolira cognitione confusa vim ne contusam quo pacto generatio haberct arguinentum quia tamen est nobis notior prima materia . sumitur a sola cognitione distincta, in medium ad eam cognoicendam ideo nihil valet. vel caenotius altero, non quidem ut Ob. 3. Ita debemus disponere res medium, & causa cognitionis alte considerandas a sc L ntia, ut prius rius sed ut necelsarium pro illius possimus speculari illa, quae sunt c cognitione assequenda, o lic ani muniora secundu naturam ex Arist. mal est notius equo, quia ad cogni I. h. t. s. sed principia sunt comis nem altim distinctam equi est ne muniora secundum naturam et ergo cel aria cognitio animalis, etii haec debemus ita disponere res conlide- non it causa per se illius,sed tantum randas, sicut exigit earum natura adici possit causa line qua non: vel est non vero nostra facilior cognitio notius altero ex eo tantum quia est Resp. Aristotelem ibi loqui de utile ad cognitionem alterius eo natura intellectus nostri, cuius haec enim cognito facilius alterius co et natura, ut propria non cognΟ-gnitio alsequitur, desita se habet co scat, nisi prius communiora cognotagnitio praedicabilium respectu prae uerit: non vero loqtii de natura rei dicamentoru, cognitio sensus vi cognoscendae
sus respecm tactus licet enim prae Ob. . In partibus philosophiae dicamenta ii 4rmia cogntuoae procedimus a communioribus, quia
68쪽
natura sua sunt priora: ergo cinia tota philosophia eundem ordinein
seruare debemus, uic ordinem naturae z pr. ant. quia a decim metiat. 34 idco speculatio cecinima Exordium sumit a vegetatiua,quia natura
sua hec est omnium prima;ergo ser uandus est ordo fiaturo . . Confirmatur, quia cx Aristotele habemus, semper incipiendum esse a primis Resp. dist. consequens quando
non urget ratio facilioris nostre cognitionis concedo et quando autem urget, nego: tunc enim seruandus est ordo doctrinae, quia in anima vegetatiua non urget ratio facilio ris cognitionis; cum eadem sit vito que modo caeteris notior, ideo in eius tractatione seruatur ordo na
Ad confirmationem Resp. inel-pieuidum semper esse a primis, qua do reliqua non possunt sine eis c gnosci ita facile concedo; secus autem nego; raristoteles primo modo est intelligendus. Ob i. Si hoc esset verum peruer teretur ordo philosophiae: sed hoc non est dicendum vergo nec id , ex quo sequitur; pr. ma. quia prius nobis nota sunt elementa , qua coelum et ergo prius agendum esset de elemen iis, quam de coelo Resp. quod ob hanc rationem Aristoteles antequam de coelo inciperet pertractare, quandam rudem elementorum cognitionem praemisit, ut fecit .ph cum de motu recto, circulari locutus fuit,4 8.physic. ubi praemilla quadam facili cognitione clcmentorum, statim postea aggreditur speculationem de coelo. Ub o. ordo debet accomodari
naturis rerum: ergo talis est seruan diis, qualis est ordo ipsarum rerum 3 ergo seruandus est ordo naturae. . Resp. dist. ant debet accomoda ri naturis rerum, ut praescindentibus a nostra cognitione nego: tam in bis cognoscendis concedo δε tales autem sunt naturae crum, ut dicunt habitudinem ad cognoscentes a taliae sint nobis notiores, alia igno tiores,aliae faciliores, aliae dissiciliores; aliquae ad aliarum rerum cognitionem conferant,non tamen e conauerso I hic autem ordo non semper est ille, quem res habent anatiira, ut praescindente a cognitione, sed contingere potest hunc illi elIe conis
Ob. 7. Non est proprium ordinis
incipere ab univcrsalioribus; nam Euclidc in primis quatuor libris egit de elementis in speciebus magnitudinis, in quinto vero egit de magnitudine, quae ostic nus ad omnia clementa ergo incepit a paria cularibus ad uniue salia. - Resp. Euclidcm rccie ita fecisse, quia ad cognoscendam illentia in specierum nulla generis cogniti requirebatur, cum illae dcfin .cones specierum sint per se nota, ct non dc pendeant a cognitionc generis,Mideo milia in primis quavior libris ab eo fit demonstratio, quae a d monti rationibus quinti dependeat,nc econtra' quia ergo nulla in cognoscendo erat depi,dentia, potuit Itum a primo, tum a quinto incipere; incaepit tamen a primo, qiua quae ibi dicuntur sunt facillin .ae cognitionis; quae vero in quinto difficillima, etsi sine dependιntia unius abali ro, quantum ad cognitioncm
69쪽
ordinem, methodum syllogistimcam unam methodus ista procedit a notioribus locundum primam acceptionem notioris . s. ex quibus inferuntur illa ignota, litiae quaeruntur: ordo autem procedit a notioribus iuxta secundam,& tertiam acceptionem , non tamen iuxta primam, nil aliquando per accidens, in oris
dine enim illud semper est obsc=uandum , ut ab his incipiamus, quae vel necessario,vel saltim ad bene esse .utile est cognoscere, ut alia,
cuiae cognoscenda cinanent, tacilius cognoscantur, rideo in ordine nulla est Latti. Ad tantum dispositio rerum tractandarum4 ut haec Prius tractotiis, illa,cro posterius. Colligitur L differentia intc hqc duo instrumenta quantum ad utilitatem; nam,cthodus syllogistica utilis est ad notificandum, quod est ignotum, d facit ut discamus , cum aperiat id , quod erat absconditum rordo vero non habet vim docendi, di manifestodi ignotum, sed tantum disponendi res, ut facilius doceamur sic cognitionem sensiis vi sis, emtactus ex methodo ista agno. scimus, ut vero hanc melius, facilius coinsequamur ex ordine habemus : melius quidem , quia aliter disponendo, cognitio optima in eo genere haberi non pollet facilius
vero, quia licet possit acquiri cognitio per tecti, etiam eo ordine non scruato haec tamen ac livrcretur magno cum labore, cum ingentio scilitate.
Colligitur . definitio ordinis, quae ex fine, utilitate sumi debet, est ordo est habitus instrume talis, quo ita uniuscuiusque disciplinae artes ita disponere Pollamus,
ut quantum fieri possit, optime, facillime ea disciplina a nobis addiscatur. Haec definit o est optima, cum εἰ naturam definiti declaret,&uniuersalem rationem ordinandi, ex
fine,& utilitate ordinis desumpta my
Vtrum tantum duplex sit ordo LCompolitivus, de Rettit ut tuus.
Rea Medici secuti ruerung, tr Neis species ordinis , .s compolita uum, reicit ut tuum,4 diffinitivum. Altera sententia est aiscruntium duas tantii ulla species ordinis, nempe com I i litiuam ac resolu1uam; quae sontentia vera est, mam Nectenda et unde pro reto butione Sit conclusio species ordinis sunt tantum duae s. ordo compositivus, ordo resolutivus Pro hac concluuione noto quod cum finis ordinis sit nostra melior,& facilio cognitio in hoc enim
ordinis ellentia constitit Ἀκ noctra cognitione sumendae erunt specie&ordinisci omnis autem nostra cognitio vel est propter se ipsam, vel
est propter operationem ad extri exercendamu prima est ea, quae t tenditur in scienti is speculati uis, in his enim ultimus finis est ipsa contemplatio veritatis secunda vero, licet intendat cognitionem veritatis, non tamen ibi sistit, sed ultra ordinatur ad extra, nempe ad operan dum ea, quae ab hominum volimia. Disjtia ' Coral
70쪽
te iuxta exigentiam illius cogniti, uentians: crgo non est admittcndus nis fieri poliunt: prima est in icien alius ordo iij speculati uisa secunda vero in . crii, quia ubi sunt multa ordiis praeticis,4 in omnibus artibus. Ex nate coiideranda , quorum alia sunt hac cognitionis, de disciplinarum holum principii, nulliis alius con- . diuertitare,oritur necessitas duplici vcnicus ordo scruali Lotcst, quam ordinis: nam si scientia propter se vel a principijs ad ultima; vel abvl- quaeritur, incipiendum et a primis timo ad principia et go omnis ordo principijs,dc sic est necessitas ordi vel erit copositivus, vel rc solutivus, nis compolitivir si vero facultas ut 4 nulliis dat itur ordo dcfinitivus.
timate quaeritur propter operatio Bogas quomodo hi ordincs demnem , incipiendum est a coinitione ciuemla tinc finis,m ex ea procedendum est ad Resp. quod ordo compositiuus cognoscenda principia, a quibus sic congrue definiri potest. Oh
postea inchoanda cit operatio; oc bitus instrumentalis Logicus, quo sic est necessitas ordin s re lutitii speculati acientie pariccita dispo- compositivus enim ordo procedita nuntur, ut a primis principiis ad
primis principiis ad principia po alia, cic tandcm ad principiata deueis
seriora, ad ea, quae ex principiis latur, ut quantum in eo genere fie- fiunt: ordo veris lolutivus a fine times rerum tractandarum sciem Proposito progreditiae .ad mdamn tiit, tacillime acquiratur.
da principia, per litae imis illeio Ordo reis utilius est habitusi nea ad extra produci possis. Quo rumentalis Logicus, quo a n6tio-
praemii M. ne fini ab honune libere prodii-Probatur concluIio, quia omnis cendi, progressitur ad inuenienda scicntia, vel facultas, aut intenditur principia, a quibus postea inchoan- vltimate propter se , aut propic fi da est operatio,c finis producudus. nem ad extra producendiim,& nulla datur alia facultas , quae sub aliquo g. 2. membro ex his non com praehetida Te fcienti s -bus hi ordinestiirrirgo omnis tacultas au tradi inserarant
naerit ordine compositivo, aut re uti uo vergo non est admittendus T sinuatum est ordinem eomp alius ordo, sicut non admittitur ab I si tuum inseruire centiis pec
facultas necessita. enim ordinis ix uitis, resolutiuum,cro artibus, Mnecessitate facultatum sumenda est, scientijs moralibus, utrumque iam ex ea oritur. do est probandum
Secundo probatur, quia Aristote Ἀρ ergo ordo compositiuustes no cognouit nil ordinem com seruandus litin acquisitione scie Positiuum, quem significat . m. tiae speculatii , probatur a quia fi- c. I. lib. I. meteorolog oc resolu nis scientiae speculatiuae est sola co-
iutim, de quo egit omet t. 23. nitio veritatur sed haec haberi non lib. . de moribus c. e. qui est ordo potest,nisi ex cognitione principio Rrtibus, di morali philosophiae con rum; ia ex Arist. I.ph.tunc scim s