장음표시 사용
61쪽
biliter subtiliores iis , qui a re foetida emittuntur; utque ex effectu opposito intelligas, radios illos, quasi catenulas , uncinulosque rei pulcra esse posse incomparabiliter subtiliores iis , quibus rosa nareis ad se pellicit 'num reperies difficiles videlicet imaginari cnuitatem illam incredibilem huiusmodi corpusculorum sed quia iam legisti , opinor, in exemplo epistolae superiore Augusto ad Licetum scriptae , quod est uillerio prae manibus , unde possis existimare dissicultatem esse submotam, ideo
submouere non aggredior heic Velim solum consideres eam esse sensuum nostrorum hebetudinem, cam naturae subtilitatem, ut ubi subtilitas nostra desinit, suam explicare natura incipiat, veluti dum exsoluit, aut compingit animalculum Acari ex innumeris
prope illis myriadibus particularum, ne quibus id
animal constare omnino non potest;&in cuius tamen paruitatem acuties nostra desinit Daut dum ex corporis superficie continenter deradit visibile is species &quasi membranulas nisi malis has totas esse a lucidis corporibus ex superficiebus corporum res exas quae vix tandem post multa secula coadunatae, unius telae araneae crassitudini exaequari possint. Hein sine minus mirabere , minusque ridiculum duces, quod propono tibi de illa ineffabili, aut inexcogitabili potius tenuitate organulorum , quibus agentia naturalia in eliciendis illis suis plane adimi rabilibus operationibus utuntur. Vtcumque sit sane,
ipse non percipio , quomodo quicquid per sympathiam, aut antipathiam perhibetur agere,agat reipsa,
62쪽
nis Immittendo in eam rem, quam allicit, abigit, aut quomodocumque mouet tenuissima organulai, quibus illam excitet , admotum comi ellat. Id solum notandum , non excitari, aut moueri rem ab hii
organulis nis eae particular, quibus illa excipit, analogiam quandam , seu proportionem cum ipsis habeant hoc est, ut si illa snt v. c. uncinuli, res ansulas habea ipsis respondenteisci si aculei , res habeat particulas, quae ab ipsis premi , configique possint: si figuram certam habentia , res spatiola habeat vel pari modo configurata inde accommodatio , a Clenitas, ct dispari, unde laceratios ac asperitas,&ita de aliis. Atque ex hac quidem caula esse potest, cur prae caeteris ipsa magnetis organula reperire particulas analogicas debeant, ut vim in illas capri, mant suam. Nimir vim paleam , papyrum , ligni ,
lapidem quidvis aliud illibatum praetereunt, solim modoque siue ferrum sue magnetem alium asticere deprehenduntur. Hac certe ratione vapor odoratus prata erit, quod dicebam mox manum, oculum, caetcras parteis corporis casticitque solum intra naries ipsum olfactus organum ci ii ad in eo solo receptacula analogica inueniat. Sed dissicile forte erit captu organula Lec corpusculave maguctica Dcnetrare non modo pannum, chartam tigni: in corporave alia laxiora vertim etiam marmor, quo Lante dicebam , aliquot crassum digiti tua quod magnes commouero ferri ramenta, fragi Dinula obseruatur Attamen rei ca in mentem .sllans, cuius iam memini, subtilitatem natum. Considera etiam
63쪽
nullum esse corpus adeo odi duet , quod non sim numeris poris mea tulisque peruium quanquam per illos corpuscula cuiuscumque generis trai;ci non possitit Scilicet corpustula otii corpora pervadunt, quae corpuscula aquar penetrare non possunt, , si accipias vas terreum optime viti tum , id quidem neque aquae, neque olei penetrabunt corpuscula sed penetrabunt tamen corpuscula salis atque adeo vias sibi patulas, quae alii, tueratri caecae , imperviaeque, reperient. Sic corpuscula ista hon transeunt per vi trum , per quod transeunt arrien corpuscula lucis & aliunde tamen corpuscula lucis ea non pertran
seunt , quae corpuscula quae , olei , salis. Quippe nisi proportio sit magnitudinis, figura inter meatulos corpuscula, quae non possunt non esse inter se&inaequalis crassitudinis, diuersimode figurata, fieri pertransitio non potest. Itaque mirum nota est, si magnetis corpuscula meatulos subeant Te vadantque, per quos alia non traijciuntur , cum ea praesertim subtilitate esse valeant, ut in paucos , aut etiam nullos non satis patulos incurrant. XIV. Verum ubi concessum fuerit corpuscula quaedam ex magnete procedere quae ferrum ad ipsi in pelliciant Lintelligi - ne tamen potest , aut quaso in sint, ut attractionis organa fiant , aut quomodo quave ratione attracti per illa possit peragit Hstic sane prs sertim conjectandum est, cum non modo dit Scile, sed impossibile etiam sit agnoscere gerisIanum modum, quo intima rerum natura admira
taleiscillas suas operationes exsequitur An-non
64쪽
proinde est, quod condones , si ut obscure solum conijcio ita consule solum balbutiam si nihil tan-quarn ratum , exploratumque id de quo dubitare non liceat, diuendam , neque velim Vnquam prsu dicium factum perscrutantibus , excogitantibusque meliora Nullum non verso lapidem, ut experiar, si forte quidpiam occurrat verisimile; cum ingenue profitear esse ubique angustias, videor mihi esse excusatione non indignus, dum recantare semper paratus , illud interim profero , quod videatur praecarieris similitudinem habere cum vero. In hoc negotio , cum videatur esse satis perspicuum , non posse unum corpus attrahere aliud, nisi transmittas aliquid, quo illud ad se pertrahat ecquis est tam eriadeo solers, qui coni j ciat, aut explicet , cuiusmodi id sit, quod magnes, quas organum , ut ferrum ad se accersat, transmittit Asserere forte possemus, id esse quas speciem sensibilis rei, qua animal pellicitiir; at durum sorte nimis esset animam quandam cum Thalete, sue in magnete, sue in ferro ponere. Cum vero poni saltem id debeat ut continuatum aliquid ex magnete in serrum usque quonam modo habere
potest harpagonis vim si ex corpusculis distaciatis.
constat si, cum mittatur, non uno extremo tenetur sed dimittitur si facta extremi alterius in ansu las ferri injectione, non subinde reducitur, sed continenter impellitur 4 complura milia non exiguae difficultatis Et admitte concursus , complexusque corpusculorum, cum Empedocle; adhibe vacui interceptionem cum Democriti, fugam cum Platone,
65쪽
ωquidui aliud clam e eteris a pares . dissicultate scrutat Ancngo prester Caeterorum conjecturas, dicere liceat concipi possis magneticos radios, ob con et melitem emulionem, eam rigiditatem tueri, ut fiant quali vingulae , aut sistem quasi chordula tense PNempe tametsis ex contiguis duntaxat particulis constarit; potest nihilominus continua succedentium Q secti , indesinensque instantia , ac vehemens propul
ip rigiditatem illam creareri ut in aqua exsilitione per angustos tubulos manifestum est fieri. Certeis ip squcis radios non videmur posse alia ratione concipere fine vibratos,sive repulsos An proinde ut lucis stadiidh uno quodam puncto prodeuntes, bithipiti unius in aquae planitiem, quacumque Occurrunt poruli meatulique, pertranseunt quippe analogici sunt sed unus directe , perpendiculariterve, σου teri restacte seu cum deflexione ad illum citara dij magnetici, quos in orbem effundi constat tanquam ex uno centro prodeuntes ubi impinguntur in ferrum, quacumque pii sporuli, meatu lique Occurrerint, penetrant scilicet analogici sed nus directes is nempe, qui per mediam molem ac veluti axem grauitatis traiicitur' caeteri refracte, defleaxe sue ad ipsum' Quaecumque certe et in aqua solidiuscularum particularum dispositio , quae radiorum lucis restactionem faciat eadem radiorum magneticorum, proportione adhibita, facere refractionem potest. An cum utrique radi solidas particu las vrreant, illas nempe, quae versus meditani, perpendicularemue sunt radium, ut pote in quas deflectantur
66쪽
ctantur, in quas nisum faciant, magnetici tamen robustiores sunt, parteis magnetis vehementius premunt Cum radi certe ita refracti, sint quasi chor-dula deflexae ut mox dicebamus, tenses, non possunt non premere in urgere parteis , quae intra ipsum angulum deflexionis comprehenduntur. An
ex hac pressione intelligi potest adigi ferrum versus
magnetem , ut pote omnibus chordulis factis quasi
bracchiis , quorum qu si cubiti, marticuli sint in ipsis deflexionibus: quaeque conspirent omnia in adigendo ad ipsum ferro Parem prosecto adactionem experiri licet, si firmati simili ad parietem aliquot funiculi traij ciantur per foraminula in globo, aut crassiiusculo assere ita comparata , ut medium sit directo ductu , caeteri a parte citeriore in ulteriorem non nihil deflexum versus medium habeant. Nempe si funiculo medio intenso manente, duca umque solam dirigente caeteri pone conducantur , simhilque tendantur lobum, asseremve sic prement, ut ipsum compellant in locum parietis , unde ortum habent. An hac ratione intelligi licet non allici ferruit , nisi ex certa distantia, quod ex radiis in orbem fusis, ac magis magisque continuo rarescentibus, aut nulli, aut nimis pauci , quibus superetur ponderis resistentia, ad serrum pertingant attrahi ferrum tanto potentius, quant propinquius fuerit; quod crebriores stat rad ij, atque adeo chordula pla. res, seu plura quasi bracchiola , quibus corripiatur, atque pertrahatur teneri ferrum ipsi magneti ar
ctissime junctum , quod singulae chordulo , qua si h
67쪽
bracchiola stringant, cuinctumque contineant de eiusmodi caetera An licet quoque intelligi succi num , ceram obsignatoriam electricaque caetera ideo attrahere festucas silamenta papyrace fragminula,
simileisque alias leviculas resci quod pinguem ex se
halitum emittant , constantem ex radiolis, qui rerumpor ulos subeuntes, pari ratione deflectantur, & quasi
decussentur , resque ipsas versus id, unde profu-xerunt, divergere faciant , Premant, compellant, perducano desumpto indicio vel ex eo inubdelectrica ista corpora non trahant, nisi prius assi icta vesti, tapeti, alijve re, ut eo scilicet assi ictu excitetur,
exsiliatque pinguis halitus , suam quasi praedam re
XV. Quorsum vero ista tam multa Nimirum ut intelligamus , quomodo esse in Terra possit magnetica vii, qua corpora omnia, quae dicuntur grauia , trahantur corium, perpendiculariterve in ipsam Acesse quidem in ipsa Tetra aliquam eiusmodi vim confirmari aliunde melius, quam ex effectu ipso non potest quare, ut quae est in magnete, non aliunde, quam ex ipse ferri attractione conuincitur; ita, quae esse in Terra supponitur, non aliunde, quam ex attractione lapidum, carierorumque potest conuinci. Quod ad modum vero attractionis spectat, idem plane dicendum est , proportione tamen seruata, quod de magnete iam diximus. Subijcio proinde verisimile esse , quemadmodum virtus magnetis ita in orbem ditanditur, ut corpuscula radiose efflilientia tanto rariora iant, quanto procedunt
68쪽
longius, sicque minus conserta minus polleant,&Γuperata quadam distantia , attractioni imparia, ac tandem nulla sint; eodem modo Telluris globum
ita illam suam attractricem vim in orbem diffundere, ut corpusculorum emissortim radi summopere tandem rarescant, neque ex quacumque distantia vi. si
velis,supra-lunari, aut extra-mundana attrahere lapidem possint. Concipe certe lapidem in spatiis illis
imaginaris, quae sunt protens ultra hunc munduaa,&in quibus posset Deus alios mundos condere an censeas ipsum illico ubi constitutus illeic fuerit, versus hanc Terram conuolaturum, non potist ubi fuerit semel positus, immotum mansurum , ut puta quasi non habentem neque sursum, neque deorsiim, quo tendere, aut unde recedere valeat Si censeas fore, ut huc feratur rimaginare non modo Terram, verum etiam totum mundum esse in nihilum reda- cstum , spatiaque haec esse perinde inania in antequam Deus mundum conderet tunc saltem, quia Centrum non erit, spatiaque omnia erunt similia;
censebis lapidem non huc accessurum , sed in loco illo fixum permansurum. Restituatur mundus , in ipso Terra, an lapis statim huc contendet Si fieri dicas, oportet sane sentiri Terram a lapide, dcbereque proinde Terram transmittere in ipsum vim quandam, atque adeo corpulcula, quibus sui sensum illi imprimat, seseque restitutam, ac In eodem loco
denuo exsistentem veluti renunciet. Secus enim
quomodo capi posse lapidem allici ad Terram ZId vero si ita futurum sit, quid-nam aliud arguitur
69쪽
quam lapidem, alia Vpora terrena Terram petere, quod corpusculis ab illa transmissis ad eam alliaciantur. Et fac iam certum aliquod aeris nos ambientis spatium fieri a Deo prorsus inane adco, neque ex Terra, neque aliunde aliquid in ipsum peruentat an conititutus in eo lapis feretur in Terram, centrumve ipsius Merte non magis, quam constitutus in spatiis illis ultra munda nisu quia ipsi hi neque cum Terra, neque cum alia re quacumque mundi ipsius communicanti, perinde erit, ac si Mundus, Terraque , aut centrum non esset , nihilque rerum exsisteret An non igitur, si in Terram iam fertur,
ideo ferri putandum est, quod aliquid ipsum circum
stet, qui cum communicationem habeat, maxime
ex parte Terrae, a quo pertrahatur; si id quidem non sufficit, quod superne est, ut ab eo pellatur Nec te
moretur, quod tanta moles, quanta ingentis saxi est, non vidcatur compelli posse tenuibus adeo chordulis; nam considera etiam quam tenuibus magna ferri. moles ad magneticum lapillum trahatur. Addo saxa, caetera corpora , quae dicuntur gravia , non
eam habere ad motum resistentiam , quam vulgo concipimus. Vides Auippe si ingens moles appendatur funiculo , quam levicula vi ibi opus, ut e loco dimoueatur, urorsum , retro is umque eat. Cur maiore ergo opus sit, et cieri deorsum possit mee dicas velo esse malo rc , ob motum magi pernicem istenim cuin primum coit Lm contendit, motus illius pernix non est , sed cntissimus potius, causaque dicenda mox est , ob quam deinceps accelere-
70쪽
a Motore translato Epistra. σε
tur. Adnoto interea vim illam quae ex chordularum insensilium singularibus viribus constatur,4 constat, comprobari tantam , quantam superari oportet , ut manus, aut res alia grauitantem rem , velut lapidear, abducata serra. Et vides profecto quid fieri videatur, dum lapis jbi ipsum e Terra attollere conanti resistit. Nempe tot illa chordulae suis deflexionibus, quasi dechssationibus illum implexum de
tinent; . nisi vis major interueniat, quae eas deflexiones decussitionesque promoueat , uictionesque fieri ulterius cogat, nunquam a Terra lapis tolle in
Heinc fit, ut quanto vis externa , seu quae a manu ,
aliave re extrinsecus imprimitur , pluribus gladibus vim illam chordularum superauerit , tanto lapis ei feratur iublimius; quanto paucioribus , tanto numilius. Fit etiam , ut impressa vis initio pollens vehementer pellat, quia nondum refracta elici deinceps Verbsegnius, segnius ue, quoniam ipsi semper aliqui
gradus adimuntur cnc ille solus lupci sit, quo exaequetur vi chordularum idque ad eum pene modum , quo , si ad uerius torrentem nitaris, poteris quidem aliquo usque, vigente conatum, occurrem eis undas proscinderes; scd quod interam tam ciunda impellente undam conatus sensim refringatur quia quod ab una superes , a succedente detrahitur to. geris tandem dcstitere, abripierisque secundum to Ientem. Fit denique , ut si duo lapides , duove globi ex eadem materia veluti ex plumbo , Vnua pusillus alius ingens, simul dimittantur ex ea dc in altitudine, eodem momento ad Terram perueniant , ac