장음표시 사용
81쪽
quaedani angulo oppositae DE, FG, HI, KL &
plures , si velis; itemque diuisa in totidem parte is KL ducantur parallelae M , FN, HO MEO, GN,IM dispescetur spatium in eos, quos vides
triangulos, inter sese omnino pareis Concipe iam lineas ab angulo incipientes repraesentare tempus ab aliquo puncto aequabiliter fluens, S parte is linearum aequale is repraesentare aequale is parteis , siue momenta temporis. Concipe rursus interuallum uni sormiter crescens repraesentare velocitatem unifori auter increscentem, rivos paret triangulos vides totidem gradus velocitatis,& consequenter parte is spatij, quod graue decidens percurrit. Tunc agnos ces sane , cum in primo momento sit unus gradus impetus seu velocitatis, acquiri in secundo treis, in tertio quinque, in quarto septem, qui progressus est numerorum ab unitate imparium. Et aliunde, si ducas lineam , quae diuisa in sexdecim parte is reserat orgyiarum sexdecim altitudinem agnosces cur graue in fine primi inomenti descenderit unam orgyiam, in fine secus di quiuior, in fine terti nouem, in fine quarti sexdecim e qui nempe ita se habere aggregando intelliguntur memorati trianguli in fine cuiusque repraesentati momenti Agnosces quoque, cur idem raue sirsum projectum secundum eandem lineari tinio tisipore ascendat, quanto de Dce'dit,vi velocitas motus eius eadem ratione ascensendo decrescat, qua descet dςndo increscit. Quia
si supponas vim proiectricem indidisse illi septem velocitatis gradus , ut sunt septem trianguli ad infimam
82쪽
simam basim; vis opposita sic retundet, ut cum in primo momento septem suerint, in secundo sint an tum quinque, in tertio tantam tres , in primo tan-ttim unus. Memoria autem tenendum est, loqui nos semper tantum de eo , quod est perpendiculare in moturi cum id quidem , quod est horizontale, esse ex se aequabile aliquoties iam inculcatum sit. Praetereo seruari eandem proportionem, si graue decidat
non ad perpendiculum, sed supra planum horizonti obliquum;nam segnius id quidem pro ratione obliquitatis , sed facto nihilominus eadem ratione incremento, ut experiri licet globulis demissis per tubulos
vitreos, cuiusmodi contici plureis in hunc usum cura- Uimus. Praetereo eandem quoque seruari circa numerum vibrationum, siue excutiuum, recursu umque
ut diximus, rerum pensilium , quatenus chordarum, quibus appenduntur , longitudines sunt ut quadrata vibrationum adeo ut, si ex quatuor hordis prima sit unius pedis, secunda quatuor, tertia nouem, quarta sexdecim, quo tempore quartum pensile peraget unam vibrationem, tertium peragat duas, secundum treis,in primum quatuor. Praetereo tandem exinde esse, unde tam Galileus, quam Mersennus noster,iali definiant quanto tempore lapis casurus in centrum usque si et foratam Terram concedas exsuperficie fuerit, quanto ex Luna, quanto ex Sole, quanto ex sideribus fixis. Supponunt quippe eandem accelerationis proportionem seruat L; tametsi ex eo ςapite non videatur eadem futura; quod eadem bique
impellens attrahensque vis futurariss sit.
83쪽
XIX. Vnum addo , nempe licere ex istis intelligi , quid sentiendum sit de dissi ultate vulgis
excitatat circa vim impressam proiectilibus Requiritur quippe quid nam haec vis sit in re mobili quomodo in ea imprimatur finito modo perduret quomodo evanescat Enimvero , cum haberi soleat vi vis activa lapidem mouens videtur tamen vis activa, quae proiectionis causa est , esse in ipso proiiciente, non vero in prolectari, quae meret diiudis habet id quod in re projecta est , motus est, qui licet interdum nominetur vis , impetus, &c. Vt etiam aliquoties a nobis factitatum eli, dum, ut facilius intelligamur , familares voces, quantum possumus, retinemus in non propterea tamen aliud quidpiam est reipia, quam iptemet motus. Et sane unus, idemque motus , ves per Aristotelem , actio simul,&passita est; actio prout est mouente, passio, pro iidii mobili quare vi in mouente est vis activa, qua, moueatri ita in mobili vis passiua , qua moueatur:&dum mobile re ipsa mouetur, non in eo quaerenda est vis activa , quae in mouente solo necessaria fuit, sed passJua solum, quae in eo est, o credacta quidem, ut vocant, ad acturr Neque obstat, quod movens separatum It aut interiisse etiam constante mota accepto , possit; nam non propterea requiritur ut aliam , praeter motum , vim a seipso transmiserit quae motum deinceps disciat; sed iussicit ut motum semes in mobili fecerit, qui continuari absque ipso possis. Potest autem quoniam est esus naturae accidens, ut modo lubjectum perseverans habeat,
84쪽
heque contrarium quidpiam occurrat persevcr.ire absque continua caulla suae actione valeat. Et quan .
quam primipia mobilis interna dici possint habere
vim non passuam modo , sed etiam activam qua
talem motum continu nr:huiuscemodi tamen vis non
tam mouente impressa, quam excitata dici potest; planiusque est, ut a mouente nihil imprimi aliud quam motum dicamus. Imprimi, inquam, qualem an ouens habet donec mobile est ip i coiriunctum, qualis continuandus esset, futurusque perpetuus,nit a motu aliquo aduerso labefactaretur. Ut Moaris autem quemadmodum impresso huiusmodi fiat , considera istiusquam lapis transferatur peracrern, esse ipsum aliquantisper convinctum cum manu, de haberi quasi num idemque hoc est integrum mobile cum illaci quatenus unus idemque motus vitique iunctim conuenit , seu quatenus manus eodem ipso motu movet lapidem , quo stipam. Ex hoc enim fit , vi manu vel sursum , vel transuersdm, vel quoquoveruum voles, mota , lapis in eanae in
partem oleatur; quia tamen manuc cor', et Tetenta , prive innixa sese interim subducit a lapide fit vi lapis manu non cohaerens, ac solum con- jgu a pergat, coeptam lue cum manu non delerat viam. Muod si perpetuo viam non teneat, si cogatur deflectere, si postrem quiescere , dicta iam est causa non semel. Id solum nota , quod dico de manu , deritio libet alio physico mouet ite intelligi posse. Quippe nullum est naturale in iens , quod non ipsum quoque moutatur, taliquo squς q-
85쪽
bile deducat, in viam tenendam dirigat i quasi
tyrocinio aliquo instituens, promoueat neque enirn nudo contactis, absque huiuscemodi promotione propellcre unquam. inductionem facere nihil est mccesseri cum proposito quolibet exemplo , at te tione solum sit opus M aliunde constet, quo tuo. uens rapidius mouetur , dum contingit, de aliquo usque insequitur mobile eo celerius mobile ferri, quo segnius , eo tardius. Dissicultas esse poli ex de motu restexo; nam pila impacta in parietem ita re. silit, ut moueri ab eo debere videatur , cum immo tu tamen sit, neque aliquousque consequatur pilam. Verum ea resilitio , motusque est exus non tam a pariete corpore ve alio est ectente essicitur, quam ab tam et impingente euenitque solum, ut qui motus directo continuaretur obstaculo facto continuetur regexe Atque id quidcm dicere cum ipso Aristotele malo, quam motus quidpiam tribuere vel parieti,
velά arti ipsius quoniam licet res probabilitate sua
non careat is arguit leuissimus ictus, qui via cxtremo longissimae, crassissimaeque trabis impactus, exauditur in alio , tanquam luccessu in omne aparicis, de ultra per aerem , ad aurem Vsque propa gatus itemque ictus ianuae in limen , a quo totas concuti ardeis, fenestralia vitra , dum tremune demonstrant, caeteraque similia attamen res longi ris cst , quam locus erat, disquisitionis. Quinetiam non alienum fore disquirere , quorsum reflexio ad parcis semper angulos fiat s quantum ex eius natura est 'cum ipsa inciduiu iaci sed quoivise
86쪽
tandem proueherer cum id explicare potissimum soleam ex emersione rei pensilis a suo perpendiculo , quae non absimiliter fiat ipsi ira idem proccidentiaeci neque possim deduceres, quin expliceimsimul ob quam causam fiat , ut exsistente eadem pensilis longitudine , omnes procidentiae , atque
emersiones, omnesque adco excursiones, recursionesque , de quibus dictum quidpiam iam est, sint
prorsus aequi. temporanea Z XX. An non magis congruum putabis meminisse me pollicitationis , qua recepi superius declaraturum me ad calcem , quid ex factis experimentis , dicendum monstretur de iis , qua solent vulg obilci ad impugnandum motum Telluris 3 verum cum videas qua hactenus verborum mole obruerim te , aequum profecto riuos iam claudam , de quod huc usque dilatum est , differatur adhuc in proximam usque ad te scribendi occasionem. Erit hei interca plus aequo, quam ut pellegendo debeas ct se patiens de diem peilla bonitas tua, quam praeconceptam habui, ut
permitterem calamo exspatranci hctauiam, incit. Prae
sumpsi quoque te pro tuo veri cognoscendi ardore proque ea , quam de me habes , quamque non mereor , opinione , fuisse haud dubie quidpiam amplius , quam nudas illas circa motum obser uationes exspectaturum. Vtcumque sit , confido saltem te pro singulari cando se , amoreque erga me tuo, id , quodcumque si excepturum,
87쪽
habiturumque tanquat a viro , qui sit obseruantisti inus tui. Salute in Iacob, Fratri optimor, totique eruiit colenisti nunciari exopto. Vale. A qais Sextus il ΚΔ Dcccsub Cio II C. XL.
88쪽
a Motore translat Epist. II. ro
sed mox obsignatis, missasque, quas pervidebis iteris hasce occipio , ut liberem de ptoposita Parenthes fidem. Quippe intertexturus fueram quod adtexere praestititn videri ex iis obseruaris, quae circa motum a motore translato impressum memorata sunt , infirmum reddi argumentum, quo solemus vulgo quietem asserere globo Telluris. Non quod exinde pronunciem moueri haud dubie Telia lurem . ut Pythagoreis olim visum est . nunc Co- pernicanis placet 1 .d quis damore Veritatis , de consequenter ad ea , quae deducta sunt, nihil prolubere existimem, quo minus insinuem conquirendam esse rationem verisii niliorem. Videlicet haec disquisitio non videtur esse ad eos releganda, qui laborant vertigin v familiare est obiici , quando sapientula, non postremus Seneca dignam rem duxit conten,platione, ut sciamus, in quo rerum statu simus pia gerrimam ortiti, an vel simam sedem circa nos
89쪽
diuini cognomentum tulit, Telluri attribuit tum
junior reuolutionem diurnam circa proprium axem,
tum aetate maturior etiam transationem per zodiacum Nosti enim, cum in Ti nato sensisset Tellurem in uniuersi centro degentem , una sui circumductione versus ortum, diem , noctemque essicere dum interea Sol, carier que astra apparerent oriri, ac deferri versus occasum post-modum tamen, Vt ex Theophrasto apud Plutarchum intelligitur, eum collocas solem in centro in Terrae praeter motum diurnum, assignauus etiam annuum, quem dum
circa Solem in sub fgnis zodiaci perageret, Sol appareret intere opposita signa peragrare. Sed hisce dimissis ecquod-nam est illud, de quo dicere Volo, argumentum Nempe illud est,quod ab ipsevsque Aristotele solet obijci, dum neminem fere
non vides , qui diurnum motum oppugnans , nonitisset fores, viri Terra circumvolueretur in ortum, lapis directe sursum projectus non in eundem, e quos ore projectus locum recideret, sed caderet procul ad parteis occidua sci quod eo versante per aerem , locus esset interea versus ortum procillsubductus eo modo, inquiunt, quo sagitta surstim evibrata e puppi, dum nauis mouetur, non in puppim
recidit, sed in aquam 1 tergo puppis, quae interea
subducta est. Enimvero quis non miretur neminem ex anta obij cientium turba rem fuisse expertum adeo facilem: omne isque exemplum in re simili urpare, non quod ipsi probauerint, aut ab expertis acceperint; sed quod aluinde sic se habere, aut debere
90쪽
debere se habere sint rati Z Siquidem ex iis, quae deducta sunt, manifestum est posse omnino Copernicanos tale exemplum retorquere , atque adeo argumentari, tam posse lapidem in eundent Terrae locum recidere , quam sagittam in eandem pup
cuius pede proijciatur sursum lapis ad usque fastigium 8 donec lapis est in aere , supponatur moueri Terra versus parteis orientaleis CD EFGHI turris profecto una mouebitur : putas vero lapis deseretur a turri Desereretur sane , si is, qui proijcit, non inhaereret ipsi Terras eodem modo, quo si quis extra navim consistens lapidem sursum proijciat , dum malus e regione transit; talis quippe lapis non sequetur malum, sed ab illo deseretur. Atquemadmodum si naui inhaereat, qui lapidem sursum secundum malum proijcit, tunc lapis malum sequitur , neque ab illo deseritur cita