장음표시 사용
71쪽
duaestio XVIII. De appetitu Sessi.& poten. loco motiva.
dam , qui ex eoniuncti ne sensus in homine cum intellecta,ei verum iudicium attribuebant. quare in sensu inter no tantiim iudicium imperfectum iuxta primam, di tetaliam acceptionem repetitur,nec maius requiritur,sed hoc
si scit, ut bruta possint propriam vitam tueri, proprium finem assequi. de sentibus internis plura apud Ruii. trau. citato. ad sui scientiam diximus.
De appetitu senserius, O potentia loco motitia. GaIlio Decima Octavia.
A Ppetitus elicitus, de quo tantum est sermo est eadem IIJ anima, prout affectat, seu prout incia natur in Obiectum apprehensum cognitione, & si sit apprehensum temgnitione sensitiva dicatur appetitus sensitivus.de quo pii nia pars nostrae quaest. Hie appetitus ex D Thom. larie quastis. 31.-tie. 2.&communi Doctorum sensu,diuiditur in concupistibilem,
& irascibilem. Non quod si duplex potentia appetitiua; sed quatenus diuersa pt stat, ut enim prosequitur sibi bonum a sensu prςmonitiatum, de iugit tibi nociva, vocatur concupiscibilis: quatenus vero tetistit impedientibus talem prosecutionem.& iugam, dicitui itastibilis.
Huius potentiae est delectari, de dolere non enim aliunde otitur deleetatio,& dolor,quam, quia sensus apprehendit obiectum sensatum sensu externo conueniens, vel di- nueniens , de illud obiicit appetitui, qui circa conueniens procuitis,quadam naturalitatem illo detinetur; estque delectitio: circa disconueniens mininse, unde illud sugit, & cum nequeat suaere, abhorret di in illa fuga adipe itiua,ut ita dicam, dolor consistit. de modo quo dolor
est in appetitu fusus apud Ruus a sensuratius quae .
Irum. a. pertinet potius ad phil. moralem. Scio Huit .sιct. i. diis. I . velle, in quolibet sensu externo esse proprium appetitum panicularem , postea adesse etiam appe- et titum communem; sed nullam video rationem multipli-
candi tot appetitus,cum satis se communis, cui a sensu in terno cognitiuo obiici possunt omnia externa secata, quae animal possit sugere, vel prosequi ad tuendam vitam.
De organo autem huius potentiae non omnes conum
niunt ; nam alii in corde collocarunt cum Alistot. & Cal. 3alii veto in cerebio, ita Hurtad.sct. ii. Oviedus, & alii; quibus & ego asentio: ratio est: quia appetitus debet in
ueti a sensu representante ei obiectum senseriura: ergo in eadem parte esse debet vitaque potentia . alias rationes
habet Hultad nec obstat, quod cholera, & melancholi sint in corde: hoc enim aliud non probat, quam obiecta ibi esse,non dolor: scut prcciso membri est in pede, non in corde: non tamen in pede dicitur residere appetitus, sed in corde pet Aristot. quoad dolorem contrarium sentitur Ouiedus. Quo ad secundam partem quaest. potentia motiva dicitur vas, quae membra antinalis mouet ad piosequendasbi necessaria: vel nociva fugienda: quae potentia ex Aristot. text. de an ma subiicitur appetitioni sensi tuo; huius enim est imperate motum huic potent ae ad ea assecuenda,quae debentur ad vitam: ratio est, quia si motus au ampetitu non imperaretur , potentia motiva et tare posset,
cum ipsa nesciat quid prosequendum, quid fugiendum. Organum huius potentiae est musculus, ct dicitur esse quoddam ligamentum durum, & nemus mollior , simul a I ς coniuncta, diuisa in minutissimas panes, mixta eum came, alteriis,&c. quod fuit nece latium, ut sentiret, ad quod requiritur aliqua mollities, & ut moueret, ad quod requiritur aliqua durities : de suit etiam necessaria illa di
uiso,ut aptus,& in plures panes posset elle motus: pt et quae requiruntur etiam temperamentum debitum , ct spiritus animales. ex hactenus disputatis. Deducitur octo esse principales potentias animae lenita rstitiae,stilicet tactum,gustum olfacium, auditum, visim . sensum internum appetitum potentiani loco motitiam. de anima sensitiva satis.
in Tertium de Anima. TERTII LIBRI SUMMA.
POMum Arinem egit de anima sensi ira, ct eius poton: is incipit agere de parte mullcctiva, a cap. quem pum:
huius Gae Ilituunt Arabes neerpretes quem His quartum Larini, Graci initium dantes tortio tib.a lensibus intremis: inhaerendo ordini Arabam, diu ditur tertius tiber in duas partus principales. in prima usque ad tex. 3 7. nunc rem determinar de parie animae intellectius; iniec da determinati quid dicendum dei a anima, O musta an comprehenda prima pars in alias duas subdividitur. in prima quae en ad tex. 28. videtur autem sensit is P agit de inretilam secundum I secunda de eodem per comparationem adsensum, in secunda vero parte primae diuisiorus, quae in plures disparatas diuiditur, aut Aristote quomodo an a, sit quodammodo omnia; quomodo intellectus pendeas a sensu in operando; item de potentia loco motrici; tandem comparat potentias ad n iis , definiens, quanam Ismul necessario esse debeam; Nos in hunc Librum unicum tract. instituemus de anima intellectiva.
Tinctatus Vnicus. Qui est de Anima in
tellecti . De substantia animae intellectium Quaestio Prima.
Rinia conclum anima intellectiva est spiritualis,&i im, k. 1 dii ii sibilis. est de de fide cap. semiter de summa Triam t. in principιο. consenti inat multa loca Sacrae scriptum, S uniuersa i atrum schola cum D. Tl in I. par u quctio.
Probatur etiam ratione. intellectiis, & voluntas, sunt potentia; spirituales: ergo & anima intellecima , onus sunt pntentiae, consequentia patet: quia aninia non dimimgimur a suis potentiis . ante edens probatur . voluntas Operatait reluctante appetitii, &cognitione sensitiva ; et-go est spiritualis,& dirigitur a cognitione spirituali. ante
cedens experientia patet. consequentia probatur , non
potest assignari,in eodem homine duplex potentia, in specie appetitus,&m specie cognati ae eiusdem generis ira terialis, S sensitiva: ergo si voluntas operatur reluctante sensu materiali .adest alia potentia sepia sensum, cuius dnctii operetur; ergo spiralitatis. Confirmatur ex inim modo, quo anima intellectitatis operatur circa quodcumqtie genus entis, corporei, spiritualis, presentis, pr teritis, uniuerialis, singularis . . ad quod nullum vi quatra brutum peruenit: at tanta diuersitas non potest prouenire, ex stila organorum diipositione. ergo signum eis animam ipsim , ei se eleuatani supra stu-tan,& materiam, consequenter esse spiritualem. alias rationes asseriint Conimbric. de anima separata di p. i taret.
qua'. r. sed mihi videntur pati facilem solutionem. Contra hanc conclusionem instatur priino : si anima esset indivisibilis,esset tota in toto, tota in qualibet patre; I sed hoc implicat: quia quod est totum alicubi, non est e ita illum locum. respondeo sitis esse, si secundum nullam partem sit alibi,quin sit ibi, ad hoc, ut dicatur aliquid esse
Instatur secundo,si sic esset, posset dici aliqua pars hominis est homo, quia ibi esset tota ibi via hominis . negatur sequela, quia ibi non esset tota materia organi rara alibi
Instatur tertio, sequeretur idem moueri motibus coim uariis . item quiescere,& inoueri. Respondera hoc nullam
72쪽
7o In III. De Ani. Trast de Ani. Intellectiva.
esse implicantiam prout informat distinctas partes, ut se
enim liabet quandam , in lem inuisionem. Instat ut quarto, quando aliqua pars eorporis abstin ditur desineret :quia illa pars amplius non animatu non
desineret; quia ipiritualis non potest, nisi secundum Omnes partes abstedat. respondeo, desine te pet hoc tantium quia rei tingitur eius sphera, mi amittit quandam piplantiam partialem & primo informabat decem panes,
postea unam tantiam. - O Secunda cocluso. amno intellectiva creatur a Deo .cii
, Q insundenda est eoi poti . Prima pars eli contra Manich.&Piisiliata. de alios asserentes animam humanam esse parti culam Dei, consequentet mcreatam . qua error damnatus
est a concit. Bracard cap. s. & eontra Tertur. qui asseruit animam intellecturam productam ex animabus parcium. qui damnatus est a magistro in Liu Aa s. & D.Tho. lar. te quast ii Lars c. s. Secunda verbpars est contra Originti qui dixit animas creatas cum Angelis ab initio, mitti in corpus, tanquam in carceremur poenam peccati, quia tunc spiritualia dona fastidiu enim . damnatus est hieettora Conciti Bracard. cap. 6. quare ham conclusio est
de fide. Probatur etiam ratione anima intellectiva est spiritualis ex conclusione prscea. ergo iamex nihilo ; ergo creata a solo Deo. vltinia consequentia probatur: quia cxtera patent. ad creandum requiritur potentia infinita, ut suppono ex marer a de creas arie. Secunda pars conclusinis etiam probatur ratione D. Om Ioco Iupra cuatoi decuit Deum producere sua Opera perfecta ita anima aco pote separata est in statu incompleto ergo ii debet pro duci,nisi cum corpori est unienda . sed pro Tetti .potest instari r .exnu ' animae dicuntur egressae de firmore Iacob. resibondeo Sacra Scriptur. per an iniam intelligere sipe totum liominem . sic intext.
instatur secundoatilo Deus operatur adulteriis, iis quenter peccato, quod est haereticum. respondeo in adulterio , de in omni peccato duo elati, & actionem phys qua senetatur homo,quod dicitur materiale peccari, & quod illa actio sit conita te iam rationem, quod dicitur sormale peccati. Primum eiu etiam a Deo tanquam a cauta pimina. Secundum a Gla voluntate luimalia citin non sit quid positivum. Deus cooperatur quo ad materiale, non quoad setiale ideo negatur ieeunda consequentia. latius in Theolog. in mater. de peccato.' i o Tetria conclusio. anima intellectiva est immortalis. est de fide., Conor. Latre. s.feg. 8. x bi damnantur asseremtes, animam elae morialeira: quam immortalitatem habe te anima ex propria nat ira videtur etiam definitum in
preditici Concit. ubi dicitur,n ii selum vetia per se, deessentialitet humani corporis formam esse, verum etiam immortalem.vnde videtur, quod eadem phias . per se, essenti rer definiat aniniam,& esse formam corporis , &esse immortalem.
Sed contra in statui primo, Eretis. 3. nus est in eristis
haminum . o iumentorum . sed inaniae iumentorum in
morte pereunt . ergo etiam hominum. respondeo factum tex. aliud.non velle, nisi quod, & homines ,& iumenti
instatui secundo , exi. Thimor. qui stas habet immo talitatem , te pondeo loqui de immoletalitate omnino independente ; anima enim posset anni hilari a Deo. instatur retrio, ex sexta S sua, ubi dicitur, anima et Ieimmortalis per Dei gratiam; ergo hoc non ei competit ab inuinci . Respondeo lyper gratiam sensiim sacere, esse donum Dei, quod si immortalis, sic ut etiam est. nuin Dei. quod iit intellectiva. spiritualis, die. quae tamen ei competunt ab intrinseco. Ouarta conclusio. animam intellectivam esse immor a ro talem non est contra lumen naturale. est de fide ex eodem
Concit, ubi inter errores damnantur, qui dicunt miniam . secundum phil esse mortalem. Probatur etiam ratione, primo, quia verum non opponit ut velo; sed verum est animam esse immortalem ex limmine fidei . quod non potest errare; ergo non potest con torium tali viam verum demonstrari.
Probatui secundo, ex multis demonstrationibus quas asseriant omnes Civit lici ex quibus omnibus unam tantum seligo: antara est spiritualis ex prima concliuione , et o est immortalis . probatur consequentia, quia mate. rialitas est radix omnis corruptionis,ut alibi diximus; nee alia ratione intelligentia sunt immortales, tu ian quia spi ritus citentes nisteria,nec a materia dependentes. Consimatur, quia nullum creatum adest, a quo anima
in suo esse simplicii et pendeat; alioquin non spiritualis. per se subsistens, independens ab omni materia; ergo est immortalis: nulla enim ratio cur desinere debeat. Qiueres de mente Aristot. respondeo cum Scoto in .di' ; cluast.2. Hem , de aliis: dubium fuisse: etenim irse docvit, ex nihilo nihil fieri, consequenter non potuite noscere aniniam independent et a materia creatam ritem posui mundum aeternum 3. phis ergo. vel animas cieatasiam arieti ci transiugrasse de corpore in corpus, ut Pithagoraei; quod tamen ipse negat; vel infinitas luisse, si inmortales Aontra ea quae dixit. .ph s. negans infinitumaciu. E contra vero sparsim per lib. de aniliri estianimam de sotis venire; antinam esse quid Di numae ii comi impantur intelligere) velle; non tamen intellectus: & aliasmilia; nobis patiam inretei Riud ipse senserit. Scio Cardi Oregium in sua libello de anima docti sine illinere Aristot. cognouuse, de 'oluisse miniam immortalem. via
dele ipsum,de Conambiic. de anima separara disp. l .art. 2 & alios. Quinta conclusio. Anima intellectivae multiplicanti ad multiplicationem indiuiduorum. est D.Thom. I. parte quaest. .art. r. ct communis.contra et rem Pictagoric. oui transmigrationem posuit animarum ;& contra quosdam, qui unicam tantum miniam in omnabus posuerunt
de saeti est de fide selinita in Concit. Lar ιν tib Leom X. 1 f. 8.quo loco remanent etiam damnati, qui dixerunt socundum plillo pluam unicam esse aninum, & s se indam fidem multiplicetur,quod scistiunt Miland & Achil linus: quia fides non est contra vetitatem, qua debet niti etiam bona philosophia. Probatur ratione primo, s animae non multiplicarem Pr tur, iis scite posset secreta alterius, sed hoc nunquauta b c
accidit: ergo. Sequela probatait: quia cogitationes postquam habitae sunt, remanent in speciebus terentis iii me moria: ergo si illa anima. in alio corpore ponatur, reco dabitur eorum.quae in alio corpore gessit,uel si eadem est anima in omnibus, it quid faciat. ubicunque existit. Probatur secundo s una, di eadem anima plura corpora inseri tetulit: vel siccessue, vel simul plutes & di uel si homines essent unus homo, sed hoc nemo dicit: er- r. sequela probatur a simili quia ideo verbum diiunum, e natura humana dicunt ut unum subsistens: quia eadem subsistentia substitimi, vi in Theu irati. δε Incinnatione dicituraet go a limi s eadem ima humana, dicerentur
Sed contra instatur primo: Aristol. 3. de anima, rex. ig. comparat intellectunt lunum : ergo sciat unum sumere, suis it ad oti nia illustranda, ita unus liuellectus , ad on nia intelligibilia respondeo negando consequentiam: cmparatio autem stat in hoc, qu d scut te uicitur lumen ad videndum, ita intellectiis ad intelligendiim . addo quod nec etiam unum lumen est suffciens. non enim lumei distulam per medium B deseruiet ad vadendum in medio C. quare nihil concludit arguim. instatut eudo, inultiplicatio indiuiduorum in eadem Oecie prouenat a materia ex ir. Mει. sed omnes homines sunt eiusdem speciei;ergo non propter distinisti nem mazed materiae. patebit responso in Met. cum de principio indiuiduationis,& illic explicabimus auet. Aristot. Sexta conclusio. Omnes animae intelle tiuae in substan- aettia sunt aequalis persectionis: denei sectione specifica nul Ilum dist,ium; sed dissicultas est de persectione indiuidit,li, an ratione differentiae indiuidualis iubstantialis, una aninia intellectiva alia sit persectior, ii stra conclusio negat ui respondet.cum Hem K. quod ibito 3.quaest. F.Duran. in a dist. 1 qua'. illa aliis tum ex veteribus,tum ex recentioribus apud Ruuir r. ae anima irae . de plinat. --marum quast. 1. cuius opposituria ipse sustinet cum multis
Probatur ptimo. vel laac persectio cadit sipra intelle-cituum ut intellectivum, vel non si primum. perimeret ad disset entiam essentialem specificam; quod nee ipsi dicent. Si oeundu:n, ergo Vna aniniarauellectiva non est persectior alia.
73쪽
Quaestio II. De dependentia intellectus in operando a sensu. eti
Probatur secundo, eandem diuerstatem, quae es in im gentem phantasmata speculari. de quo tellectu, in diuersis hominibus, sepius experimur in em Secunda concluso. intellectus in operando actualiter dem homine processu aeratis,ut patet in pueris, sensibus, pendet ab operatione sensus interna. probatur primo au- ament bus, dec. ergo non prouenit ex persectiori anima, ctor. Aristot. text. 3ασ 39Abi hiabet,quapropter nunquam quia eadem semper perseuerat in eodem homine. Dephantasmate intelligat anima.
Sed contra instatur primoaergo anima Christi. δe Iudae Probatur secundo ratione a posteriori . t si phantam, seu organo sensus interni impeditur intellectus, ne possit
Operari,ut patet in an labiis ebrin infitiaris cerebro, dcc. ergo vera conesiuio. consequentia probatur; quia si non fac, aliquam operationem posset intelletius edere teritin, quatum species conseruantur in memoria intellectuali, quia illae non pendent ab Organo Q. Radix autem huius dependentiae alia non videtur,quae magis quietet prae illa, qtiam inmur D.Ti m. q. parte P. I i. art. a. qtiae sic potest explicari: anima intellecinia hoc statu, quo in tormat corpus corruptibile, ita ac iammodaret eidem corpori, ut nequeat ab illo independenter operari, & clim operatio intellectus ut se non si pen-
eiusdem suetunt persectionis. respondeo,quo ad si hilaritiam concedendo totum , sed Christus Dominus habuit corpus persectissime organa ratum, insuper dona oin iasipematuralia cinstatur secundo, virus homo pollet ingenio prae alio; ergo anima est persectior. respondeo nepado consequen- , ergo persectior organiratio propter periectiorem dens ab organo eorporeo, ut infra, talem debet esse deam . respondeo organizationem corporis, non ei se pendens in hoc, quod simipatet in amentibus, in quibus ex sela organorum lisone tota intelle tisalis Operatio confundatur. Instat ut tetrici , organizatio corporis est propter ani
animam propter animam vi se sed propter operationes animae , consequenter etiam persectiorem organirationem prointer persectiores Operationes; ad hoc autem non requiritui perseetior antina,vt diximus.
An tueuectus in operando penderi a Iensu. Him Secunda. aris. CVpponendum primo anima intelles tuam,excommu a r o ni Theol. & Piul.sententia, tres habete potentias, ita
licet intellectum, memoriam, de voluntatem.de quibus omnibus singillatim agendum :& has non distingui rea liter inter se, & ab anima ex nostris principiis iactis, cum dedistinctione potentiatum reati. i. in secundum deamma quast. ι . recogitate.
Supponendum secundo, intellemini, de quo primo a. pendum esse potentiam de natura fra denudatam ab Omni4pecie rerum intelligibiliumδε omni stientia quod docuit Aristotel. text. ia. assimilans intellestinii tabulae, in qua nihil scriptum si contra platon. qui ab initio animas
productas , dixit . habuisse Omnium retum scientiam, de per corporis informationem Omma Oblitas. processis vero temporis eorumdem reminisci; unde dicebat nostrum stite ede quoddam reministi: mentionem fecimus huius sententiae Met logica tractat de scientιa, qtia'. r. ratio huius
suppositi est: quia si intellectus species haheret independenter a phantasa; ergo etiam independentet ab illa illis uti posset. consequenter a prima conceptione homo posita operati intellectit aliter, per consequens mereri, deme reti, dee. quod es haereticum. alias rationes, de argum. in contrarium videri possunt apud Conimbricens. q. de anima cap. quast i .art. . his suppostis. Prima quaeli. de intellectii est,an intellectus ad hoc, ut operetur pendeat a sensu. de qua si Prima Concluso. intellectus in retum notitia acquirenda pendet ab omnibus sensibus, externis, de internis. probatur virica ratione, intellectus debet habere presens obiectum intelligibile, ut operetur ergo vera c nclusio. antecedens patet.consequentia probaturi non est presens per species inditas reprςsentantes obiectum; ergo oebet fieri prilens. per sensus internos; sed sensus interni non sentiunt, nis obiecta Seniata sensbus externis ; ergo intellestias in acquirenda notitia rerum pendet ab omnibus sensibus externis internis. Confirmatur primo communi axiomate . quod multa doctrina amri Nouar. lib. s. amomat.num. 3 i . nihil est in inreti/EL. inpramo merit in sensu. Confirmatur secundo experientia, quod surdus, & crieus a natiuitate, eum impediar ut pr i is sensbus, quibus scientia aequiti debet, Dia nihil scire potest . sed de , hoc non est vita diis ita . tota dissicultas eo, an cum intellectus acti operatur, sue circa obiectum amplius non
, quod struit requitatur Operatio phanta. , quae medio corpore immediate exerceturi suod adetivetum est, ut etiam in statu innocentiae tali pacto intellectionem prompserint primi patentes, ut docet idem Diu. Thom. i .parte quast. ari. a S quast i 8.de veritate ara. Lad rixtum, ras rationes astat Sccitus in i .dιν. quast. de in .di'. s.quasi a. sed eas reiiciunt Con imbricen. ticacitat de Ruu triati deam interietius possabilis, quom . .
Sed contra utramque conclusionem instatur primo, in- - tellecti is intelligit res spirituales, quae non cadunt sub seri Isbus: ergo. respondeo intellectiani res spirituales intelli. gere ad modum retum cori Crearum, quae ivetunt sub sensu; hinc,m percipiamus Deum, Angelos, seu alios doceamus , fingimus simulacra corporea, dec unde postea pι
uenit, una defatigato capite, ab huius di formatione, illo doleamus: quare dum dicit ut intellectu intelligente, phantasia pliam asari, non intelligitur , quod idem obieci iuua penitus cadat etiam sub phantasia, de de illo formetur idolum phantasticum, sed quod illud. vel aliud simile. ad cuius similitudinem, vel per cuius remotionem intellectus intelligit. ita respondet D. Thom i parie quasi 8a.
In statur secundo, contra secundam conclusonem non minus hendet sensus internus ab externo , quina intellectus ab interno, sed internus potest operati, non operante externo; ergo.reo iideo negando maiorem,ut experiem tia patet; ratio est, quod magis pendeat intellecius a seimsu interni uia alioquin operatio animς intellecliuet, ei et omnino independens a corpore,quod non decuit in statu presenti,ut diximus: qua ratio non militat in sensu inter noliestem externi.
Instat ut tertio. Species intelligibilis non 'Edet a phatiatasmate postquam est producta; ergo in ei lectus potestea uti independentet ab illo. respondeo disting. anteced. non pendet species intelligibilis in esse oncedo antee. in
usu. nego anteced. propter rationem allatam; quare negatur etiam consequentia.
An intellectus sit potentia ganica. Quaesto Tertia.
TItulus quaest.est. an intellectus in suas operationibus, quas exercet in corpore existens, addictus sit alicui parti deterii inatae,quae eius organum si sciat expetimur, in potentia auditiua,visiva c. de qua ditscultate sit Vniea concluso. intellectus non est potentia organi-
ea ita Atist hie rex. -. D.Thoum eodem loco ad ilin ιι P. s.art. i. Gaiet. ibidem, Zatur. de mente humana cap. ic nimbi. cap. 3 .qua triaret. 2.*. Pod spes at ad Orionem. Ruia. re 3 de natura actus inreuectus Obilis P. i. . 89. de est communis. Probatur primo ratione qiram aiseri Arist.te v. cit. in Leuectus actit operatur, Due circa obiectum at lius non tellectus potest ferri in omnem qualitatem cDTOteania; intellectum, sue circa alias intellectum, citius speetes tri ergo ab cimni debet esse denudatus ergo non est addictus inanserint in niemoria, necess. sit, Sensum internum ope rari: de externis enim patet, non esse necessarium: qiua,& si suis inras euadat, retinebit tamen scientiam eorum, quae primo sciebat ; siue nondum obiecto intellecto , visum amittat. poterit illius naturam inuestigare. aliis vertas lethaec quaest. agitati, scilicet, an oporteat inteli, alicui organo, quod necessario ex temperamento prima tum qualitatum constare deberet. Prima consentientia probatur axiomate satis noto eodem tex. ritus existens Mobet extraneum ; scilicet qu d existit in organo ii npedit, ne alia eiusdem generis in eodem ore an senti tui: sic si lingita amaritudine sit allecta , Omnes iapoleo videntur amari.
74쪽
sn 1 II. Dinni. Tract. de Ani. Intellectiva.
amari,&e. est ratio,quae paratur aliquam diis itarem, ut est videte apud Conimi, Ioco citis a & Nouantium L aximmatum num. 21 s. satis sit eam attuliste, ut illius axiomatis aliqua notitia inueheretur. probatur secundo ratione, intellectus de natura sua non requirit organum; ergo neque corpora Unatur. Antecedens probatu tr quia anima in statu separationis per secte intelliget. Consequentia etiam probatur; quia Vm-ciem sua elicitia est separatias.
rro Dices, sicut idem intellectiis in suo ei se immutatus dum informat corpus corruptibile intelligit cum dependentia
a phantas natibus, non veto cum est separatus; ergo potexit etiam idem,in uno statu operari medio Organo corporeo, non is alio. respondeo negando consequentiam, est enim dispar ratior quia non posse operati , nisi operante phantasia, non ponit ullam imperiectionem intellectus, sed solam connexionem cum sensu interno, eo quod sit sorma corporis, modo explicato: at uti organo corporeo
dicit incompletionem in virtute intelligendi, quod ideo egeat auxilio organi, cosequenter dicit impet sectionem, quod non est dicendum. Probatur tertio, organa ad aliud non requiruntur, ut 'patet ex dietis cum de theciebus sensibilibus, quam ut ex illis species impressae educantur,& ut recipiant expressas; sed hoc non pollet elle in intellectione, ergo intellectus non utatur ullo organo. inmor patet e quia species sem. pei de eodem subiecto educuntur, vi patet in sensibus externis,& habent deteramnata subiecta; quod ideo illis losis.& alteratis, de specierum productio variatur; sed cum anima est separata species implesiae. & expressae de ipsi
substantia intellectus fiunt, &in illa recipiuntur . ergo etiam cum est unita corpori; ergo non datur vlluinor g num propter species.
Probatur quarto caetere potentiae organicae non attingunt, nisi sensita & Metularia,ut expellentia patet i at in tellectu etiam una uertilia,spiritualia; insuper refeci it C. pra suos actus; ergo maxima probabilitate dicendum,non esse potentiam organicam.
confirmatur, quia no apparet quodnam possit esse eius
manum; deberet enim esse in capite, at ibi non est tanta diuersias temperamenti, ut adsit organum phantasiae,
di intellectus quod utiq; multo perseetius, & etiam alius
Sed contra nostram e ne lus nem in statur ptimo: intellectiis semper intelligit spiritualia modo corporeo . ergo est corporeus . negatur consequentia , sed hoc aceidat,
Quia non potest aliam speciem habere, quam ad similitudinem phantasmatis, quod est semper quid corporeum. Instatur secundo, i o cerebro impeditur intellectio ;erin est Organicus. ne 'atur consenuentia ideo autem ii
reditur,quia impeditur operatio plaamasae, a qua pendet
Instatur tertio, in aliquibus est orima phantasa pessimus intellectus; ergo vel intellectus est inaedualis secundam substantiam contra dicta si petius; vel habent diuersum organum respondeo negando anteced. ad summum
enim aderit phantasia quo ad vehementem apprehensio.
datur sana phantasia, sed eonsula, ex qua si confuso intellectus.
ANte omnia aduertendum est, lectum diuidi, in ad
aequatum, Λ in propol tinatum, in motivum, interminatiuum adaequatum est illud, quod potest ait inti a potentia quocumque modo attingatur, sue per propriam speciem, iue per alienam sue per se,sue per acciden saec. Hoportionatum est illud, quod talem habet cum potentia proportionem, ut per propriam speciem attingi queat. molirium, quod movet potentiam ad operandum. terininatiuum, quod eius aetiam te inat. do si non imbueat. hoe notarci
Prin a concluso. obiectum ad uatum intellectus est quidquid liabet entitatem. probatur, quia in; ilectus perat ut modo intellestiuo: ergo res est quidqui8 eam.
telligibile; ergo quidquid habet entinatem ; ergo vetitaeonclusio. probatur secunda consequentia; quia omne ens est intelligibile. Secunda concluso . obieetiam proponion anim intelloctus pro hoc statu est res sensibilis. probatur, inita intus
lectus per propriam speciem tui in fial non intelligh, nisi quod eadit sub sensu; sed sub sensu non cadunt, nisi sensibilia: ergo. quod ideo etiam spiritualia ad modum sens-halium attinguntur.
Tertia concluso. Obiectum motitium pro hoc statu est verum, sed sensibile . probatur, quidquid potentiam in uet, debet contineri lubadaquato obieeita; quia mouet, ut attingatur; sed obiectium intellectus est verum; ergo
debet etiam pro hoc statu moveri a veto ; sed pendet a
sensibus pria noe statu, ut moueatur, quorum est tantinia sensibilia sentite, ergo illud tainum verum intellestiam mouebit,quod est sentibile. hanc conclusonem aliqui 1 ciunt contrariam Ruv. nuli de inretistiti possibuι O. .nti. 11 i .sed reuera si bene expendantur. quae ibi dicit, nobas cum sentit, de si non adeo se explicet. Quarta concluso. ratio ibi lis obiecti intellectus est veritas.picibatur, intellectus est intelligere, seu petu adere cognitione obiectum , quod attingit; et o ratio scita malis, sub qua illud attingit, est vetatas . probatur consequent ia alioquin, s non tendit in illud, ut velitatem in seliabet, non tendit,ut eius naturam sciat, ct cognoscat; sed vi nesciat; est autem adeo certum, solam veritatem ess rationem sormalem obiecti intellectus, ut etiam cum decipitur , tendat in verum, quod postea cum non si vere verum sed tantum apparens verum, intellectus euadat DL
Vpponendum primo, ex dictis. omne obiectum comis currere cum potentia ad sui cognitionem; quod ideos si distans, per sui species unitur potentiae, vi expetiem tur de speciebus in speculo, dec. denMnstrant. Supponendum secundo, utim materialem, non posse producere esseetiim spia itualem , eo quod nequeat effectus este perfectior sua causa; tanto magis quando cauti, est aequivoca his supposiis. Prima sententia negat species intelligibiles .ita Themi.
probrile alii ex antiquis; ex tecentioribus Ares de alii.
Omnes eidem sententiae subscribunt. cum quibus stu uica concluso. dantur species intelligibiles. probatur primo auctorit. Aristot. hic rex. i . ubi habet, aliquem intellectum esse, cuius est omnia sacere actis. quod non potest intelligi, nis quod producantur species, a quibus postea euenit, quod obiecia intelligantur. Probatur secundo rati ne. eodem modo concurrit O ieetiam intellestiis ad intellectionem, ac sensus ad sens ergo debet eodem modo viriti intellectui , sicut
sui: sed non potest uniri immediate , cum se di-ns ; ergo mediate; ergo dantur species. Omnia patent ex dictis cum de speciebus sens bilibus. Probatur tertio, res materialis non posset elicere esseetum spiti tualem, sed obiectum materiale, M sensibile, de bet concurrere ad intellectionem spii itualem: ergo. non per se ipsum ergo per species spirituales: eigo dantur species. Secunda pars araecedentis pi baiuli quia res sensibilis est obieelum intellectus ;&cognoscitur ab illo. Pluma consequentia sequitur. Secunda probatur, quia non posset alio modo uniri intellectili , ut quid proponion, tum ad intellectionem eliciendam. Sed cotra instatur primo, appetitus sertur in obiectum per sellam sensum representatum: ergo & intellectus in obiectilio per solum phantasma replesentatum; ergo non dant ut species intelligibiles. respondeo negando primam consequentiam, quia appetitus sertur in linum' suum tanti m per modum inclinationis: ideo satis est, si ei obii, ciatura ibi sucognoscente; at intellectus sertur in obie clama
75쪽
Quaestio VI. A quo producantur species intelligibiles.
m,sibi vitiendo. & illud attrahendo; quare eum Obiectum sit distans .sbi vidit per species proprias, &c.
lnstat ut secundo,ogra intellectus semper intelliget e dem obiecta, prohatur consequemia r quia Chiecto nimia resis nequit assignari , sed in casti nostro potest bene as Guna vice intellectorum remanent species in mem raa . gnari, ed infra aisgtrabitur; ergo.
Piima concluso. Species intelligibiles Don producuntur a Deo probatur unica ratione conuinutillima , nor enim tecurrendum ad Deum , nisi cum causi creata natu-
Respondeo negando consequentiani , ad probationem praeter species intelligabiles requiri operationem phantasae,ut diximus circa idem, vel simile obiectio ; non est autem semper eadem phantasae operatio in latur tertio, productio harum spectetum esse deberet intellectici, vel volitio ; sed hoe non est dicendum, ergo. Probatut sequela; quia est actio vitalis perficiens animam ; at anima rationalis non potest perfici , nisi per intellectionem , & volitionem . ergo. kespondeo negando sequelam , ad probationem negatur aliun ptuaria, non enim esset actio vitalis , quia de natura sua non est immanens , cum possit esse ab extrinseco. immo deberet esti . scilicet ab obieet . negatur etiam , quod non
possit perfici nisi per intellectionem, & volitionem; quia scut sensus praeter sensationes , post et persei per species
receptas, in ordine tamen ad sentationem,ata intellectus.
Confirmatur , quia concursus Dei supplet tantum ii aliquibus casibus , quibus accidat delicere agens cre tum ; sed ie spectu specierum, semper supple: ei; quia pio hoc statu non possitim ab intellectu cognosci, itis obiecta materialia, es ad modum materia uini, consequenter linti obiecta nunquam possunt producere proprias species: quia materiale non potest producere spirituale, ut magis patebit conciusi ne seque Dii. Secunda conclusio. Hiant astra non concurrit actitae ad productionem si recidi intelligibila s. probatur ptimo, vel concurrit ut causa vitai ca, vel aequivoca; non primum quia est diuellae naturae, cum sit materiale, & sinii bile,species spiricitatis,insensbilis. neque secundum, quia causa aequivoca debet esse petiectioi tuo ei sectis , quod non esset in casu nostro . Probatur secundo, causa materialis non potest habetenis influxum matelialem.sed phantasim est quid materi, Instatur quarto , obiectum sensibile est proporato intum intellectuar ergo, & eius species materialis in phan- ie.: ergo non potest producere speciem intelligibilenta, tasiam producta : quia quale obiectum talis etiam spm quae est quid spirituale. cies ; ergo potest concurrere ad intellectionem ; ergo non dantur speciesaliae intestigibiles. Respondeo distinguendo primum consequens species illius obiecta,est proportionata,vt &ipsa possis intelligi, quod tantum videtur
inferre argumentum; concedo consequentiam , ut vice obiecti eo irat ad intellectionem,nego consequentiam: quia cum vnari debeat potentiae , ut eliciat vice obiecti
cognataonem, & intellectio si spiritualis etiam species inessendo spiritualis esse debet. quare negaret secunda , de
A quoium producuntur species intelligibiles.
si 'o grata . ducendum quid spirituale.
ars 'ootandiim primo ex Arioleti eriptequariora suim solo intellectu agenti
to, intellectum diuidi in agentem.&possibilem , tiam phantasimtis .explicatur,&probatur simul intelle seu patientem. intellectus agens dicitur quaedam antinae eius indiget speciebus,quibus determinetur ad hanc, vel Dices cum Fonseca, quinto Metaphsic. capite rigesimo octauo quosione o laua, I esione quinta, in ine, & cunil uuio numero sexagesimo, phantasma non posse producere speciem si ii iuralem propria virtute; at ut indilumen tum intellectus agentis, a quo eleuatur, sae . seu cum . nimbricesbus cap te quinto,quas anesecunda articias primo, . placet ex doctrina Caietani, es Iauelli: phantasmavi se non posse, bene lumine intellectus agentis illustiatum. sed contra vitamque tesponsonem inito,vel et uatio, &illustratio mutant influxum pliantasmatis . vel nonis secundum,quod est dicendunx ergo semper influit influxu materiali,conse uenter improportionato, ad pr male.
Species intelligibiles produntur 1
det facultas, seu potentia. cuius munus dicitur, aliqn obie. sens,ili representato in phantasmate, producere speciem intelligibilem, quae illud obiectum teptesentet. de potentia intellectus, qui promptutus est intellectionem; quod ideo intellectus ille patiens , seu possibilis dicitur, quia patitur, speciem ab agente recipiendo. & est potens ad illam recipiendam. Notandum secundo, in speciebus debere distingui es se entitatiuum in esse representativum: esse enim entitatiuum sibi vendicant iuxta naturam subiecti, de cuius potentia educuntur: spirituale, si de spuititati: nritetials si de materiali; esse representativum est illius naturae cuius est Obiectum, cuius sunt similitud , materialis , vel spiritualis es rout est ipsum biectum. quare cum diuerse naturae possit esse notentiae ab Obiecto, etiam diueris na tutae possint esse species in essendo. & in representando. his notatis. Variae sunt sententiae . duae tamen principales assignari postant, sub quibus caeterae comprehenduntur. Prinae sententia docet species produci a Deo , cuius est de se ctum causatum secundarum supplere , unde eum obi cium, vel propter distantiam , vel propter materialita. rem nequeat species nitelligibiles producere, Deus ipse
supplet. ita Zisarel. de mente Mente capite tertista cimo,
o die orario . Hurtadiis disputatio. quinta section -- prima in quam sententiam dici possimi etiarn incidere , per solam pi sentiam phantasmatis posset determinari ad illam intellectionem producendam . neque a principio materiali possitiat produci, sed a spirituali tantii ergo ab ipso intelleetu: quia aliud agens spiricitate, non adest, a quo producantur: ruinis intellectus de se est indifferens ad has,vel illas species producendas, sed posto tali phantasmate. de illo tantium, non de alio species producit et e go natura sita est determinatus,vit ivxta proentiam phantasmatis species intelligibiles producti: hane sententiam
sorte intendit Valent ramo primo dipulatio sexta quast ο- ne quinta .ptini a secundo, licet non ita clare eam enucleet. Sed contra in natur primo , intellectus agens non cmpnoscit, quale sit phantasma . ut ad illius initit speciem producat e ergo inala conclusio. Respondera negando consequentiam: non enim dicimus determinati a pham tasmate .tanquam ab exemplari, uod censuit Suareet, teristis de anima,capite secundo, sed a natura sua esse daterminatum ad pr sentiam talis pliantasnatis r in quo sensu non requirit ut cognitior sciat de appetitus, & h non co. gnoscat obiectum, & sit indissetens ad hoc . vel illud: a tamen selum illud appetit, quod ei obiicii ut a sensu, ouia natura sua est determinatus illud appetere, quod ei tibi, citur: ita lactinum natura sua est determinatum ad praesentiam paleae elicere tractationem eiusdem absque ulla coenitione. In statur seoindo eodem modo,& intellectus posibilis auctores citati apud Con imbricen capite. a. qua l. prima,
Seeunda sententia docet species intelligibiles produci
tib intellectu agente concurrente etiam phantasinate, per cuius concursum determinatur intellectus ad has, vel illas species ploducendas . est communis ; licet auctores dissentiant in quonam genere cauis ei scientis phantas intellectionem absq; alia specie, &c. respondeo negando consequentia quia intellectus missibilis est incompletus,&debet compleri per obiectum, quod cum in pnantasin are si materiale, nequit concurrere ad intellectionem spiritualem: unde requiritur eius species spiritualis. Instatur tento, intellectus agens est etiam incomple tus: ergo debet completi in suo principio operatiuorem
ma conoirrat cum intellectu ad species producendas. au- mala conclusio iespondeo negando anteced.quia est eome tes videri possunt apud c onimi, capite cιtato να hone pletus,quod vero non exeat in actum, nis pi sente plian. sexta, articias secundo. Ruuium tractat. de anteuem lac te non est, uia aliquem in luxum recipiat, sed quia agenti sis iis. tertia. Nostram sententiam sequentes coim est completus indeterminaia,quae inde terminatio tollit ut clusiores docebunt. a propria natura ad presint iam talis pliantasmatis.
D. Morandi Annus III. G Dices.
76쪽
In ΠI. De Anima Tria, in Anima Intellectiva.
Dices. Ergo natura propria erit determinatus. & in- hi tamen auctores dissident intra se de modo, quo pet 0r. determinatus, quod est impossibile. Respondeo intelle- ciem natura: viuuersili singularia cognoscatus e de mo-ctum natura propria pro diuetio statu elle, & determin, do reflexionis ad phantasmata,vt affert idem Ruii. n. i CCtumin indeterminatum, quod non implicat: determina- Tettia sententia docet, singularia gracsci ab inteli tum posito aliquo phantasmate: indeterminatum, si nul- in cognosti per propriam ipeciem. ita Scotus in uiis tum adsit phanta a. s.qu. . scard tu 1.δ'. 2 .l l . . Creg. - 1 .HI. 4.ν. l. Instatur quarto: ergo intellectus agens proprias euius. an. r. Marsit Oeliam. Thaan. & alii apud Ruii. loco citino. cunque obiecti species producet contra experientiam . num. ii C quos ipse sequitur: & est haec opinio his teinpo. probatur conseqtientia: quia ad hoc esset institutus. Re- ribus communis, cum qua scii pondeo negando consequentiam: ad probat. esie institu- Prima cinrcluso. intellectus cognostit singularia .P - - - tum, ut ad pKsentiam pliantasiliatis, & iudita illud species halut primo, intellectus diligit sensus externos circa i
producat. gularia.ergo ea cognosciant M. patet,prudentia enim ex
, , in instat ut Qiinto , species expressa intellectus debet re- 3. Et hic. est habitus intellectus dirigens actus sngulares. o presentate obiectum, quale est: materiale, s materiale: eti consequentia probatur . non potest esse directio, ubi non o cx impressa, sed species impimia materialis potest pio. est cogia io. uci a proprio obiecto :ergo mastra datur aliud agens. re. Probatur se do ullus sessis resectit sipra suos actus, spondeo speciem intellectus, ex dictis debere esse mare- at cipe datur reflexio supra actus phantas .cognoscimus maleni quidem in representando sed spiritualem in essem enim nos phantasiari; ergo ea cognitio ab intellectu, sed do: ideo inon potest produci ab obiecio materiali, neque hi acius sint singulares, ergo. est concluso certa, non timi me derogat dignitati obiecit . quia cum percipiatur a po- diget, quod pluribus probetur. multis eam probat Fons ientia altioris ordinisaatis est,si natura prouiderit,quid ei seu. a. iaco ctiato. quas famulatu pristet in umendo proprie potentiae ex his Secunda conclusio. intellectus de s gularibus tormat
Remanet impugnata sententia Arelli,Willorum, qui conceptus proprios .est contra Caieti ioca cit. & Capreoti negantes species intelligibiles,& s non eodem principio a. m. .43. 3 s. qui dicunt intellectum nunquam so reprocederent, conueniebant tamen in hoc, med intelle- conceptum proprium, & determinatum alicuius reii sit cius eampleretur per speciem materialem ad intellectici, gulariis. probatur intellectus iudicat inter unum singimnem eiiciendum rostia simus enim principium materim lare,&aliud,ergo serviat conceptum proprium. anteced. te nequi i e ad effectum furitualemcimmo aliquis ipsorum patet, dum affimat Petrum non esse Paulam Don alia ratione urget ponentes phantasma concurrere cognitionem nCn esse aliam.&e. consequent ad prodiictionem specierum intelligibiliunx nisi quia cati. est verum iudicium assimans, vel negans desa materialis non potest in spirituale. Quaeresquc, mado distinguantur intellectus agens,&gulari, ut talis est, ergo est eius conceptus proprius. Confirmatur,quia si non esset conceptus proprius intel
4 . Quae es qu m QO cum riguantur intellectus agens, ce in nrmatur,quia li non euet conceptus propriuSQDIC
I possibilis. Respondeo cum Al iore.Nypho, Abia. & aliis lectus nunquam esse posset certus de veritate. probatur apud Conii . p. scipι. t .art. 1. s. posteriorem sententiam, sequela: quia si conceptus non est proprius huius singui distingui tantum quo ad diuetia munia. prout enim pro- ris,alij cuius etiam esse potest, forsan non conueniet. ducit species dicitur agens, ut alia munia prinstans , passibili t ratio est , quia non sunt multiplicanda entia sine necessitate: neque cibi ar. quod intellectus producat sui in se Micausam ad intellectionem: quaa non producit aliquid sbi tum conuenire urgo vere sormat conceptus proprios defetens ex parte sui sed sibi defciens ex parte obiectivi Probat ut secundo, intellectus cognoscit singularia, satis est, quod non secundum eandem rationem, vitiam, precedo. conclusione: ergo de illis format conceptus pro-Quods dicant.intellectum. cognostere hunc concep- tum,ut huius esse verum ergo, dico ego, se at concep- ὼ 'tum proprium, quo iudicat huic singulari talem conce' ma, quia prima est productio ipsa spectetum. proprias species. probatur primo intellectus cognoscit militellectui agenti varia munera solent assignati satis si nam rem tingularem, non esse aliam: emo habet proprias
pincipuum explicatse. est producere species intelli. species .probatur consequentia: quia videt aliquid in una. ibiles,& omnia alia cilicet illustrare phanta ara, sacri quod non est in alia:ergo per aliquam speciem propriam quois non est in alia :ergo per aliquam speciem propriam
unius . non alterius. probatur vltimae n sequentia; nonribiles,& omiua alia cilicet illustrare pilanta ara,
id obiectum uitelligibile actu, abstrahere specles , Hon
tasmatibus,per iam munus exuluantur: quia dum species enim Decies naturae uniuersalis potest illud representare, intelligibiles producit , idit intellectus illi obiectum quia est eadem respectu utriusque. intelligeret item cibiestititi representatum in phantiam. Dices cum auctoribus contrariae sententiae, species na- anete tantiam sensibiliter secundum circunstantias indiui- turae communis deterivinari a phantasi te ad hanc, vel duantes: representanar altiora modo. secundum naturam illam rem representandam , dum intellectus ad phantasu; iam viriuetialem. io ipsis ii eiebus intellistabilibus, ne- ina se conuertit. sed contrat quia haec determinatio fuitque has nis ad pr sentiam ipsorum phantas tum potest etiam in productione ipsus speciei r ergo si nunc potest producere. videte Couit ricenses, quaestionesee da, & iacete . quod eliciatui species expressa pmptia rei iurgim v. ae Mettellicta agente . qua tiave ieram . M id quos latis, etiam potuit ut fieret species impressa. etiam sunt quaedam argumen. quod non detur intellectus Probatur secundo talis si h ecies, quale est phantasma iatensa acile soluentur ex diatis. ab ipsa enim ueteraramatur intellectus ad species prodim
. . cendas Aed pia antasma est rea simularis, erges etiam talis
semulare cognostaeis ab intellecta. θ ρη odia fiet species. Quaen o septima. Piobaiul tertio, ouod potest potentia inferior in m.
tentus antinae, potest etiam si petior; patet inductione; ori r Α Ntequam deueniamus adactum intellectari , invia sed Aesias pollunt cognoscere rem sngulate per propriam Ax nulla sunt enucleanda de eius obiecto e iu Di Q - periem tergo de intellacius. titur de singularibus, an cognoscamur ab intellectu, Pr init vltimo non repugnat dari hanc speciem,quia quomodo . de qua . materialis . curra delut per cinanes species nanira materia, Ptima sententia est intellectui ut Onc noscere singu- lis in communi Mon ut lingularis; quia I eius res singui, laria.ita Alexan.& Plut p. hιc cap. . I.Tlierni cursis rasma potest videri per speciem. vi docet Thecit. ει de
secunda lententia concedit cognota quidem cogita, rem sui larem, o facto argeli per p priam speciem v rdent quamcunque
tia, sed non per popia speciem, sed per speram, per Sed cimtra primam concinis em instaret ex i. pix quam cognostuntur uniuerialia, habita cosmet lane ad ι 2. .sensus ea sngulario ritellectus uniuersilium: Ornania a .ua D.Tho. . i . calet./bid. intellectus non pno i singularia. respondeo dii Feram ct communite; ientiam esse,quod senilis est tantilarat noularium; intelle. J Fonsi. Mas. t. v. . citi,jetiam unium, lum .
77쪽
Quaestio VIII. Quodnam sit primum cognitum. s
iespondeo ne pando sequelam, ad probat. poni, de predim p priam speciem; ergo eum prim moueat sensitin, illi cat species intestigibiles, ut diximus. Cis mouebit. 3c intellectiun . ergo. Instatur tertio: ergo sensus esset superfluus . Neeatur Probatur secundo, intellectus quod primo e gnostit, conti uentia , quia intellectus est tubordinatus sensui cognostit sine discurse; ergo vera concluso. anteced. D
iuxta illud. n hire 3 in intellectu,quin scierit ιnsensu. t et expetientia.consequentia probatur, Omnia, quae non Instatur quatto,intellectus est immaterialis, tes singit. cadunt sub sensu tolti discursu cognoscit imit, sed sola sin. Iatis materialis ἱ ergo non potest esse obiecium intelle- gularia accidentium cadunt iub sensu ἐ' ergo Lia e gno ctus. probatur consequentia r quia inter potentiam, de sciantur sine dascursu, ergo singularia accidentis sunt pii obiectu in debet esse proponio. te spondeo negando mim inum cognitum. maior etiam est nota experientia minor sequentiam, ad probatio. satis esse proportionem cibiecti- . remanet probata ex dictis, cum de sensibus externis, &uam. ut stilicet obiectum habet, quo possit immutare il- internis. vltima consequentia militur. lam potentiam ; non autem requiti proportionem entit, Confirmatur, quia si nihil est in intellectu, quin merittiuat . in sensu, Se singulare selinii accidentis est sub illo, de ab Intiatur quinto: ergo idem erit obieetiam plurium m. intellectu per capi potest,curptimo, non cognoscat in
tentiat uni. respondeo concedendo totum diuerso tamen probatur tertio , non cognoscitur uniueriale, nisi petmodo attingitur ab una, ae ab alia; de una plura attingit, speciem alienam alicuius singularis, quod tingimus com- quam alia,quod suiscit,ut sint potentiae distinctae. mune multis , seu inelle multis: ergo intellectus primul nuatur lexto contra tertiam conclusonem, res singim cognoscit illud si mutate: ergo singulate primo cognosta Iaris, ut cognoscatus , debet abliιahi a materia e ergo tui: quam unauersale; sed singulate substantiae non potest non cognoscitur per propriam speciem. Respondeo per esse primum cognitum, quia supponat primo singulate
hoc dici debere abiitini: quia per speciem spiritualena in accidentis ; ergo primum cognitum simpliciter eii singu-
Instat ut septimo, ex Fons intellectus Angelicus: quia Sed contra instatur ptimo. Singularia sunt magis m,
nolito persectior, per unam, de eandem speciem intelli- terialia: ergo impedaent cognitionem respondeo negangit, quae noster per plures: ergo noli eraeuin sit sensu per- do consequentiam: immo quia materialia, adi iurare prilectioi,per unam, de eandem intelligit omnia singula ia, pter dependentiam intellectus a sensibus pro hoc statu quatenus per illam uitelligit naturam uniuersalena. RG initatur secundo, conceptus uniuetialium est imper- 3 9spondeo intellectum Angelicum, non pendere a phantas ebis, quam conceptus fiangularium: ergo via utetialia prius male in recipiendis speciebus ideo posse liabere Uecrem, cognoscuntur. Probatur consequentia: quia natiata ten quat plura representet . at intellectus nollet pendet a dat ab impersectiori ad persee ora. respondeo quidquid phantasmate, a quo deterini natur ad speciem singularis, sit de anteced. negando consequentiam, ad probat. vera scari tantum in dis sitionibus subiecti, ad sormas recipiendas e at cognitio vinuetialis non est disposito ad eo gnitionem singularium. In statur tertio, inter principia complexa viri uetiali rasunt pruno cognita: ergo &in incomplexis tergo cum primum principium incomplexum stens enserit primum cognitum. res pCndeo principia complexa uniuersali radici primo cognata ; quia ab earum cognitione pendet eleuatur tamen in hoc supra sensum, quatenus ne dii singulate, sed etiam uniuersale cognos. it ; ouod ideo potest dici tenere medium locum inter intellectum Angelicum, de sensum.
Guod iam sit primum cognitam. Quanto Oct a.di . Vna obieetiam intellestiis esse possit,&vniuersale,& Q --
ώ singulare,quatit quaeae virum ipsbrum prius cogno- gnitio minus uniuei laum,ut con lunone sequenti pascatur. tebat: de etiam quia ex termanis magis sunt nota. hinc ta. Prima sententia vult cognosci prius vim uetate.ita Div. men non sequatur etiam sic in incomplexis: quia comple Tl m. i. parte quali. Ssiaret. s. communis Thomam apud xa supponunt cognitionem te imi notum primo habitam quos est quaest famosi. Originaliter per sensus, circa aliquod singulare . non sup seeunda Sententia vult prius cognosci speciem speci, poneret autem, si primum cognitum simpliciter esset viii lissimam ita Scotus in i a Dr. q. p. . r. s. his promellea uertile. Mis preeipue L contra istis obircitur, ubi aperto negat sn- in statur quarto,ex Aristote l. t. et rex. 9. uniuersilia gulare esse primuin cognitum. hoc dico contra aliquos, sunt notiora ratione; ergo pinis cognoscuntur. respon
qui situm existimant voluisse singulare , esse primunia deo hoc dici, quia intellectus se solo disturrendo deuenit cognitum. ad eorum cognitionem, de ad cognitionem singulatiuin Teitia sententia vult primum cognitum esse singulare. dependent et a sensu. ita Durandus in a.d ima. quaset. . - 7.Gregor. Ma inflatur quinto, omnis potentia sertur primo ad si iam sit. Niph.& communitet ; sequuntur Conimbricens i. Obiectum adaequatum, respeetii autem intellectus est D P0 . cap. i. qua'. art. i. Humis sipui. D quast. 6. Ruia. tum ens: ergo primo set tui in ens: ergo non singulat
reae .de inretie Iung biIι quaest. num. ii a lint etiam aliae accidentas. Iespondeo negando maiorem; potentia enim
sententiae sed minus principades, qua ad has reducuntur. Visua non sertur ad Omne coloratum, quod est eius adae Pio decisione . quatum obiectum ς neque auditiua ad minanem sonui Nolandum primo in hae questio. nos posse compar, ien intur 'uidem omnes potentiae ad obieetiam, quod at te vel singulate, cum singulari, scilicet singulare acci- tingunt, lub propria ratione sotiuali; se visus ad albuin, dentis, cum singulati substantiae: vel singulate cum vni. vi coloratum: auditus ad vocem , ut cinus est. dec. sed uersali vel mastis uniuersale cum minus uniue sali: 3c de in hoc sensu negatur minor, quod in solo ente, ut sie in omnibus sngillatim definienda quaest. vi clare innotestat communi . st ratio a aequata obiecti intellectiis r est ipsus deciso . enim etiam in ente singulari, tinnio in hoc solum est invii Notandum secundo, cognitionem respectu uniuersa- primo intellectus propter rationes assignatas. lis diuidi in actitarem, & viriualem. & utramque in coim becunda conclusio, cognitione actitati distincta priui 1 ese stilam, de distinctam. actitatis distincta est, cum aliquod cognoscitur magis, quam minus uniuersale ; natet coim II Qtotum essentiale cognoscitur secundum suas parte s visen- Uuuo. ex notab. ad hoe vi cognos ut distincte totum, tiale siue physicas,isue metaphin distinet C. actualis coim necesse est ut cognoscantur eius partes essentiales , seu
tuti quandra non se cognoscituri virtualis distincta, 'u- - - : P is
- -luan physicae, seu metaph. ergo illae pruno cognostiantur; sed
do aliquod totum potestati utina cognoscitur distincte se- illa sent magis uniuersales: ergo. cundum omnia Cia inferiora: vi tmesis Vero consula,qua. Tertia conclusio, coenitione virtuali distincta prius do non sic cognoscitur. his notatis. Cognoscitur manus, quam magis uniueriale: patet etiam Pruna conclusio. primum cognitum simpliciter est sin- ex notabit. ut hac cognitione aliquod totum potesta-gulare accidentis . probatur pruno intellectus pendet I riuum cognoscatur, est necesse , ut innotestatit ora sensit ita cognoscendo; ergo vera conclusio. antecedens uia eius inferiora; sed eius inseriora sunt minus viii- patet. consequentia probatur. sensus primo percipit sin- . uersilia .gulare aecidentis: ergo euam intellectus: ergo singulare Quarta concluso. ablatis omnibus impedimentis co
est primum cognitum. gniti ne actuali confusa prius cognoscitur minus, quam Conrmatur, quia singulare accidentis cognostitur pet magis uniuersite . est Scoti aperiissima loco citato. i)t
Io. Morandi Annus II l. G 1 bat ut
78쪽
In III. De Anima Trassi De Anima Intelletalia.
tui a priori , cognosti niν consise , qua sum ma . eis propinqua serisuit sed huiusnodi sint minus unimet. alia: ergo. maior probatur: quia notha cognitio pendet i semibus ; ergo ea primo coanostuntur . ad quorum cognitionem mediis sensbus saepius poteti ac di . minor etiam pIobatur, quia singulare accidentis. quod ii mediate eadii sub senili imiorem dicit connexionen, rara Decie speciali lima, quam clam aenere, ut supra, color, sapor, carit e sunt talis snggaritatis magis, quia sunt in homine, quam quia an animali. vel substantia c. quian ultoties substantia vi se, vel animal ut se, non requirit talia accidentia, bene homo. Sed contra hanc clanclusionim in statur primo . cognitio quo magis confusa, eo minus diiuncire represen.
tat i ergo secundum rationes uniuersaliores . reapondeo
anima antellectuali e gnosci, nee tamen cadunt sub vlla sensu. Pro decisi me. Notandum ptimo, duplicem tantiliri modum habe intellectum , suo Obiecta attingat. primo, in te ipsis per propriam speciem. Secundo perdicurium in alio.
Notandum secundo, cum de lini cibiecto si dictum idebere uniti datentiae cognitio ad exprimendam cognotionem ;etialia in Obiectis, quae perdiscursum in alio attinguntur,alli nandum esse, vel obieetiam ipsum, vel aliquid loco obiecti, quod simili cum potentia cognitionem eliciat. his notaris Prima concluso. omnia,quae non eadunt sub sensu, ab intcllectu attinsuntur per proprios conceptus . probatur, ad hoc ut sie attingannit, latis est, si talia enunciet, suae illis proprie eonueniant, & cum illis recipi ocentur; non dari cognitionem magis ci nimiam ablatis impedi- sed sic est in iis, quae sub sensu non cadunt: ergo. nui tmentis; sed omnes esse eodem modo consulas. verum
csi lquod cognitio consilia non reptς sentat distincte; sed
ad noc non est necesse, ut represententur rationes magis
viii uetiales ; sed satis est, si non distinetis singularitas, numeritas, e .
instatur secundo, a longe intuens oculus videt quidem Ele ens, corpus, dec. non veto hominem; ergo .respondeo tunc adeste impedimentum, ideo dixi ije Maris
instat ut tertio, ex Ruuio. Prima PhUAM. capite primo qua tione tertia prima parte. Fortius mouent sensus accidentia, ut supra,corporis,quod est uniuersalius quam carnis : ergo pii iis c tio uiri magis, qualia minus viii probatur: quia cum dicitur Deus bonitas innitita: intelligentiae cum dicuntur Civlos in te laticabiliter mouerer subilantiae esse sobstite accidentibus. Sc. sunt conceptus adeψ proprii , ut alijs nunquam competant ἔ
Secunda conclusio. Omnia, quae non cadum sub sen- - - su, non attinguntur ab intellectia per proprias species. Probatur ptimo, intellecius agens est potentia dete Lirabilis a.s productionem specierum per phantasinata ex dictis: Da eo tum, quae sub sensu non eadunt , non dan . tiir propria phantasmata: ergo neque producitiar propria species Probatur secundo, si darentur propriae species eorum,ue ualς . consequentii probatut , quia quod sortius Dio- quae non cadunt sub sensu , non esset minus certum ill uel lenium. primo a sensu percipitur; ergo etiam ab m- dari, ae accidentia sensibilia, sed hoe est salsiam : ergo tellectu. Respondeo negando antecedens: quia abla- D: uor probatur, cognoscerentur in se ipsis. minor etiam iis impedimentis cogi Limus accidentia camis prius, pirabatur: quia ut experientia pater, non nisi post multum
quam corporis : ideo primo dicitur esse cam , quam discursum ea dari colligimus. corpus. Confirmatur quia, quae per proprias species cognoscuni nitatur quatio, ex D. Thom infantuli omnes homia tur . illico cogito utatur: ideo Angeli : quia omnium nes vocant Patres . N Matres ; ergo prius cogi Witue proprias habent species, non iustumini. sed intellectus
magis, quam manus uniuertate .lespondeo hinc consi- bumanus pro ii statu multis indiget discitisbiis ad comati nostram con lusionem: quia inapis patet . homo, gnoscendam naturam eorum, quae non cadunt sub sensu: quam pater. & mater : vei dicim cum Huriad. .sι. ideo ergo non cognostiantur per Droprias species. hoc accidere, quia ni it laces infantulis sepe lapius mei - Probatur tertio, fidelis sola fide tenet in rueharistiarrant nomina patris,dc matris. non adesse panem et ergo substantia , quae non cadit sub Quinta ooncluso. cognitione actitati confusa , si ad, sensit , non cognoscitur per propriam speciem : consesnt impedimenta, prius cognostii ut nugis , quam mi- quentia probatur: quia si per propriam speciem cogno-nus uniuetiale. prodatur 'uratis primo inicii igatur, quod stet et substantiam panis, nabita destione panis , noria primo cadit sub sensu; sed si adunt impedimenta, ienses immitteretur amplius propria species e ergo natura pinus percipluiit accidentia communia: erso . rnor pa- litet cognosteretur , ibi non adesse panem, sed hoetet experientia , visis existens eminus, seu etiam aliquo est haereticum : ergo non datur propria species sit,
humore alteratim videt quidem coloratum , videt esse , itimia. 1pus. ecc. non tamen diicetiari , quodnam corpus, Tertia eoncluso. quae non cognostiantur per pro- quodnam coloratum . quare , det tantum indiuiduuania priam steriem, cognoscuntur per discursum ad modum
vagum. rei sentibilis texcipe existentiam propriorum actuum. Lxta concluso. cognitione virtuali consula aliquan- de ma infra . Prima pars pmbatur : quia non est alia
do cognostuntur magas, aliquando mimas uniuernalia , via, qua intellectiis possit cognostere, ex primo κρωνι prout adsint. vel non alliunt impedimenta. eodem modo Secunda etiam probatur: intellectus cognostit obiectum,
philosophandiam, ac de actitati contusa. ad modum alicuius rei: non spirat ualis, quia si sic, posset Ad auctoritates Aristotel. si quae piat senta: rii : quo- rem spiritualem in se ipsi cognoscere,quia id, ad cuius inisties asseremur, dixisse unaue taliora prius e nosti, dia
cendum, esse locutum, de cognitione actuali dili incta; si quando dixisse minus uniuersalia , esse loeutum de cognitione actuali consula posto aliquo impedimento. Quare primum cognitum simpliciter est singulare ac-
eidhtiti, i& si non adstit impedimenta singulare signa er
tum speciei specialissimae; si adsuit impedimenta . singu- sum Iuniuntur inedia cognitione illius cibiecit , a quo lare vagum magis, vel minus uniuersale iuxta plura, vel ad aliud se discursis, explicatur. cogi titio ut supra accisar aliud cognostitur , in se ipse cognostitur : ergo admodum rei materialis.. onfirmatur ex luditientia. temper ac rem aliquam non sensibilem intelligin us, s aduertamus, e gnosiemus cm nil am ad modum alicuius sensibilis. Quaria conclusi . ea, quae cognoscuntur per dis pauciora impedimenta . inter autem ipsa uniuei salia , quandoque magis,quandoque nullus uniuersite.
uomodo intellectus cognoscat ea, quae non cadum Iubsensu. Quaestio Nona
dente sensibili per pro pilam speciem, per quam natura eius cognoscitur . quod alteri insit, nee se solo possi stare , concludit etiam subesse aliquod subie inimia,
uod per se stet , & se habetur cognitio substantis ricitur. igitur in conclusone , quod intellectus utitur tanquam specie , qua intellectionen substantiae eliciat, cognitione, quam pr habuit de accidente i s ex una INtellectiam cos secte est , quae cadunt iub sensu per c tutione , vel accidentis , Vel iubstantiae, rus aliam propriam speciem iam stabilitum est : quaerit nunc ti- accidentis, vel substantiae disturrat, semper illa, quae litatis. de modo. quo intellecti s cognostat ea quae a nuti ei .eluti terminus a quo discuisus, vii tanquam spe la potentia senstitia peicipiuntur; videlicet naturas vnti cie ad intellecta em nouam eliciendam. Pmbatur con Dei sales: substantias omnes corporeas; substantias spiti clusio , quia non apparet quo alio modo possit intercede toles; Deram, & Angelos: accidentia spirimalia i ,rii. te dis illi . & obiectiam Vniri DNniis, s non dant utinam iptam: riptios actus δε alia omnia,quae Piniti, prorita decies impressa
79쪽
Quaestio X. De natura Verbi mentalis. ν
Quinta concluso. ea, quae non eadunt sub sensu habita quia non Glum esset in potetia ad operationem, sed etiani M ptima cognitione modo exposito, possunt recognosci per ad formam operationi nec a iam . respondeo negando
Pioptias i pecies implesias, impeti celas tamen . ex placa- sequelam,ad probatasse in potentia, non laquam ad xiit, & probatur sinuis . facta longa inquisitione alicuius rei per distursum ,& recognita, in alais recognitionibus maxima facilitate recognoscitur; ergo datur aliqua species ; quae illam representet; alioquin nulla esset ratio,cur prirda vice tantus labor, non secunda, ct tertia; sed ii obiecium non aliter sine noua mqtusitione cognoscitur, quam primo per distursum , ergo eli species, nin i r sentans adaequale naturam rei ; sed tantum imperiaci iuxta quod tuit di ursus: ergo vera conclusio. Sexta conclusio. anima gnoscit existentiam proprimrum a una per se ipses modo experimentali. Probatur, quia non cognoscitur per propriam speciem, quia si is tetur species repissentans existentiam, posset, de est entiam , & tamen vi sic cognoscuntur tantitim per distur. sum ad modum rei sensibilis; scut extera,quae non cadunt
siti sensu ; neque existentia horum actuum cognostitutpet discursum: quia ex nulla re sensibili potest concludi.
quod tu actus existant: ergo remanent, ut cognoscantur tantum per expetientiam: quia cum operetur vi mindo,dum Opetatur, cognoscit se operari ex hi Omii bus Patri, quomodo cognoscantur uniuetialia. subitantiae corporeae, Angeli, Deus, anima, operationes animae,&
cipium operationis; sed tanquam ad teri num ; ideo esse tantum in potentia accidentali. Instat ut iecundo , per actiones sentiendi, volendi, &c. nihil producitur ; ergo neque per intellecti nem. respon deo negando anteced. quia in omnibus actionibus invitanentibus datur proprius terminus, scisaeet speetes expressa quae est sensitio in iacto esse. videte. nimbiici capp.
Instatur tertio , Filius in Diuinis , de Spiritus S. intelligunt, nec tamen verbum producunt; eigo non in omni intellectione verbum producitur. respondeo , concelso anteced. negando consequentiam piamo: quia i quimur tantum in creatis. Secundo, quia eadem intellectione ,
sua intelligit Pater, intelligunt Filius, ct Apititus s. lieet in Patre sit , uetia vesti .no in I illo bprimis S. quate illamet intellectio fili e productitia verbi,licet non ut in filio, ratione,quae assignanit in Theol. non est huius loci, cum multa supponat de Peti is Diuinis, quae hie no
laut tractanda. Interim videarii Torres de T νιαι quas 27 .an. , ait p.6 parte s.f. vel νespondeam s. Aduertendum aurem, verbum requiit ira Omni intelle etiolie,ex conditione intellectit si qua a enim est i K poten- extera omnia, se quibus partieulares quas austituunt C . tia passiua ad cognationem, eget forma per ovain reduca nimbri c. cap. s.qua'. s . oc Ruii. de interreiau agente qua l. tur ad actum,& via res ii co . s. s. . de quibus omnibus nobis placuit sub una quaest. nostram sententiam aifferre breuitatis gratia. aliqua argu naenia in contrarium videri possum apud eosdem au imies, sed sunt facillima. De narura verbi mensa is . cuanto Decima.
et es Emanet, ut agamus de tibi intellestiis, qui est intelli a 3 ri gete seu intellectioin ptimo quatit ut de natura verhi mentalis.
Notandum primo in intellectione intercedere veram, de realem actionem,ut docet Aristot Ine tex. 4 & 1 r. Aser. text. 1 3.& acceptatur communiter, dum admittitur diis. ω a bouis in immanentem, de transeuntem: sub inam nente enim nullum dubium , dc intellectionem includi, consequentet in ipsa nos debere assigilare aliquid, quod per illam actionem producatur: quia implieat actionem intelligere sne termino,ut alibi diximus,cum sit essentialiter ei iactio termini. Not fidum secundo, terminum per illam actionem productum vocati verbum mentale. dicitur verbum ad timilitudinem verbi vocalis, scilicet vocum pro libito aliquid signifieantium quia scut illud, sic dicitur: quia dum pro- se itur,anternos conceptus significamus, & exprimimus ;ita intermino intellectionis Obiecbim, quod intelligitur, nobis exprimimus dicitur mentale . ad distin itionenia. verbi vocalis .-etiam serim: solet etiam appellati, species expressa intellectus; conceptus mentis; vsbum mentis, notitia genita, dcc. de natura huius verbi, est pristias
Ptima concluso. in omni intellectione creata plodia. civit vestum. Probatur primo aust& primo D. August.
s. de Trim lat. cap. I. conceptum rerum veracem natu iam
tanquam merbum apud nos habemus, O dicenda , insus d e nitis. Secundo aue Or.D.Thom. I. parte quast. 27. Mi. i. cunque intelligit eo ipso, quod intelligit,procedit aliquid intra Usitim,quod est conceptio rei interreria ex νι ιη ιD IJ,-uia proueniens, o ex eius notula procedens, quam qu demconceptionem vox Agni iras, o dici thr Nerbum cordis si earum verbo παιι. hae auctor. loquuntur de omni in
tellectione ; ergo in omni intellecti ne producitur ver
Probat ut secundo ratione intelligere est vera actio, vel f ut in omni opinione loquamur P actionem supponit; sed omnis actio essentialiter dicit terminum; ergo in omni intellectione est aliquis terminus: ergo vera conclusici. vltima consequνntia probariat: quia non est alius tirna nux assianabilis pretet verbum. alias rationes habet Hur-tad.sea. c. Sed contra hanc conclusonem instatur primo ergo in- trilectus cum specie imoressa esset ira potentia est entiali ad intelligendum, quod est absurdum. piobatur sol tela ;
respectit cognitionis est potentia vi talis . delut talis Ibrnia ab eo produci: quia vero est potentia cognosti titia, debet haec sortira esse actitatis sinu litudo obiecti,quod cognostitur vitaliter expressa a cognostente, perquam cognostem fit simile obiecto cognito. quare necemos Verbi non oritur ex prςsentia, vel absentia obiecti; in quo decepti sint Caieta e alii existimantes, quod sicut species impressa est ad supplendam absentiani obiecti, itae iam expressa. alia argui videri possint apud nimbricens& Ruuium. quod tetigit,& Nouat in.tib. .
Secunda conclusio. verbum producitur per dicere sivdicrae denotat actionem,qua aliquid dicitur prosertur χς Qlixe conclusio est Scotim I st. I. φ- Τ. . f. ad secundum
Abium dico D.Thom. I Parae fuast. 3 .art. I. ad tertium. de communis, intra ira a paraea ο t I. cap. q. umii. qui existunat actionein, per quam verbum product-tur,non esse dictitanem, sed dilationem esse ipsi miraei ver- bum . probatur, quia sicut se haber verbum vocale ad di rere vocaliter, ita dicere mentaliter ad verbum mentale; sed vel bum vocale, vere producitur per dicere vocale pergo etiam mentale, Per dicere mentale.
Sed contra instatur ex vasque E. Verbum non dicitur ;ergo non producitur per dicere. Consequentia pater. Ari. tectae probatur, quia si quis interrogetur, quid apud se dicat, respondebit, non verbum, sed rem per verbum signatam. Protesponsione aduertendum , verbum duorincludere respectus, unum producti ad principium producens ; alterum fignantis ad rem signi ficatam :ita etiam msum dicere, unum respectivn ad verbum, quod per ip- una producitur, alium ad rem per verbum significatam. modo ad argum .negatur anteced.qtria verὰ verbum producitur per dicere ;&potest etiam dici quod verbo rem dicat, quia per verbum signaticatur; ad probat. anteced. ideo sic responderi; quia interrogantes nolunt scire. quid intra se pmducat, sed quid expriinere velit, quod est finis intellectionis, non verbum; quod in tantum intenditur. in quanthin non potest esse expressio obieeti. sine ullo. Tertia concluso . verbum in uno sensu pmdu irperintelligere, in alio nequaquam. explicatur, SP pmbatur simili conclusio . dupliciter potest considerari intellistere; sni intellectio. Primo in fieti. Secundo in sacto esse . . Primn modo est iplamet proditatici verbi. Secundo modo est ipsum verbum, ut intellectum inscii at, & reddit intelligentem: primo igitur modo verbum fit per intelli gere: quia tali pacto idem est quod dicere, per quod diximus verbum produci: Secundo modo nequaqlia linquia est terminus, qui ellipsummet verbum; at nihil fit perseipsam. Quarta concluso. Verbum non est id, quo cognito e
80쪽
In III. De Anima Tract. De Anima Intellecti
aduertendis pis Mevoios. Se alvis, qui dicunt, cibiecta in illo tantum consistit se aliter intellactio: consequem fieri presentia intellectua , quia debent acetum terminate . cia probatun quia intellectio est assimilatio. Confirmamenon seeundum esse reale. sed secundum ainialem simili- aetio productiva verbi est prior item natura verbo: eratia dinem, quae in phantasia esst idolum, in intellectu ver- go prius intellectus mi elligeret, qu1m haberet verbum; humo e hanc debere coenota, ut imago est obieeti , qua que dest absurduin, qiua verbum est actualis sinula ludo. cognata, gno tur obiectio; nostra mi utri est via Ad argumentum da immo antecedes per lum verbum contrarium, quae sic probatur: si verbum esset obiectum habetur assimilatio in iacto elle, et iacedo antecedens: incognitum, prius sermaretur, quam e gnotaretur obim fieri, nego antecedens: quare negatur consequentia, adinam, sed hoc est falsum: ergo. maior probatur: quia res probationem intellectionen .esse ais mulationem in fieri, cognoscera prisupponitur cognitioni. minor ampli ' conseqirenter includere, meumonen , de verbum ad batur: quia ut ipsemet Ferrar. dicit intellectus Mimando nationem dato antecedente, negatur conseque
qu a Obiecbim intelligitur . nec alia aetione produci rur,quim per obiecit intellectionem ; ergo non potest verbum esse obiectiam cognitum, nisi cognitione reflexa; de qua modo non est noma conclusio.
In quo formaliter e si ita ine iam .
Mestro Vndeam. Iificultas est, an intelleetici se aliter constat, i tia i facit enim transtum a prioritate a quo, quae impori tur tan um per prioritatem natum, de assanamur in antec. ad prioritatem in quo in consequenti. Instatui secundo, ex Vasque an . ι . si intellectio est dictio, & e cometa; ergo obiectum P ducitur, scut ver hum . 6c verbum intelligitur, sicut obiectum; sed hoe est falsum; ergo. respondeo negando sequelam, ta dicere, ut dicebamus aeuos dicit respectas, & quia prout dicit
nun non dicit alium; ideo & si dicereri intelligere idem
. - . . . .. sint inundam rem: quia tamen intelligere solum impol
productione verbi. et in Vettio, vel in ut . sim tat respectum representandi, quod tantum conuenit Odie-Prima sententia docet, consistere in sola productione , isto vei ; dicere vemin productionem, quod tan- rari,ira cit tut Zunul i. parte s. ad tum verbo comperit,deetrani in tionem, quod rei mani-ἀ.ec adducere possumus ucia ei arcu citatis ea q.preced. sellatronem: ideo non poteli dici λιectum p r duci ; n ta alios e I hoiru'. dicentes beatos mulum vervum QN que Verbum intelligi: potest tamen dici verbum,& obi mare de Ueo clare vi . consequenter eorum intellectim ctum dici; verbum vi, suo obiectum ut quod: quia verboncar considere in sola actione. obiectum ninufestatin per haec patet ad atra. D. Tho. Neeunda Sententia docet , confistere in Glo verbo. ita t. parte quo. Det t. - . in qua tantum fidit Ruii. Qi-Va Ploco fuato quali pr eden. dc Ruin tras . de aeris licet quod intelligere nullam raticinem Originis importae
E Iustos .s num. 276. qui etiam cita pro se sed dicat istam habitudinem intelligentis ad rem intello U. l nom. bccitum, de ad hanc adducere Pollamus on, cham : intelligitur modo explicato per remestrum talius ne i los, ira dixerunt intellectionem ei se adtronem gram niani seditionis. quem dicit intelli re, de si retiera consi-maticalen quia constituentes intes lecti memin Glo vet- stat in Ue ibi productione . pluribus apud l
, seu Ieriauno dictionis intellae ae , qui non est actio, instatur tertio,im,dem vasti ter auctor. Aristotel. his
sed qtialitas quaedam actionem terminans , dixerunt ei Ieactionem grammaticalem, scilicet significari per verbum intelagerc. apud gramimis actionem denotans, de si Ieuera intepide re non sit actio. M tςrminus aetionis. Tenia sententia vult intellectionem mi liter dicere, Sc productio em, de verbum ipsinu, in liuellectia tu . t . ita I lua.dι , α, dc deinceps cum Suarea, dc alin ,
Viuo conclusio. intellectio. krinaliter consiliit in v. t qucipitabatur primo auctor.Mutat. cap . in Met. ubi inter actiones immanetes, enumerat uitellecimnem: tera. 27. ubi dicitur,intellig re essς motum persecti: ergo. interi VasipieΣ , non consistit in actione, alioquin esset actus enus in potentia ad verbum, consequenter impe fecti. respon leo primo, quod si Aristot. excluderet acii
tiem, excluderet etiam motum, quia omnis motus inuo ιut ictionem. resipom eo secundo natellestionem vocari
motum persecti: Qua intellectiis, de si sit in potentia ad
verbum i non tamen ad intellectionem: quia i mellectici dicit etiam ipsam actionem, qua in fori tus intellectias, quasi iam perfectus ordinarur ad verbum , ad differet, nec valet elli sitim, quod sit actio staminati ealis : quia , t tam merorum inominia,quorum finis cumst mrma tan actiones imina nentes non sunt actiones grammaticales. tum, per actionem non perficitur si Atiim ut sie , sed Pmbatur se do i mellectio eli expressio αν iv, quod tantum ordinatim ad ternum . per quem postea perficit melligitur; sed expressin utrumque includi Lergo. maior tur; ideo vocantur motus impetie i. quare ex hoc loco patet: quia non alia ratione dicitur cognoscetra esset, res I, mus firmatur nostra conclusio. hanc nostram senten.
gnara exprimit pressio dicit sed hoc aliud non et . quam verbum: ergo. Confirmatur quia rasi aetiialiter intellectus sistat in ex
Confirmatur seci md xperientia. ita si iselle his te
Quaeres, an , Glo Deo intellectio produci possit. Re, dic
tu quoi. . de alijs, ratio est, primo quia intellectio, de cim.
ni, aediis cognostinnus de si i int in m est attingentia , Obiecti respectit pi ducentis; respectu enim a levius esta tingentia; at Deus non potest actu creato obiectumat. ectat septa iliam intellectio m. cognostet tunc, c um intelligebat, a se quasi sensi illa aliquid enianasse, conis tingere ;m et quamquod mi non attingemur abi quentet a i atram edidit se actionem. telleetii ciearo , sed a1 eo. Secum o omnes ac ironesin. P batur tertio, vives intellestiuinn formalit et in actu
primo consistit ibi esse principium activum, se perficiendi ab intrinseco: ergo vivens in aetii secundo consistet iri se
actualiter perficere: ergo in actitati operatione: sed viteltrinsece deno mi ant agentem; at omnis cornino mi imm in aetione r ergo denominabit cognostens tanti nia proprium eisciens; ergo non potest umini denominare cognoscens, de ab alio inici ; et Io cognitio alicuius non
otio eii, qua vi rens a mellectivum se perficit ab tintrinse- potes esse a Glo De . neque ob tat, quius l)eus possico: ergo intelleram consistiem allioli operatione tergo genere eausae essicientia quidquid poteti causa secundata, veta concilisci. anteco'. tet ex defruticine vitae. Prima cuia hoc intelli iti rexceptis actibus . qui ex intrinseco com uotia probatur: quia aetias secundus est exere ina denciminant proprium emciem, de illotum denominatio aeus pluua . Secunda consequentia etiam probatur qiua repugnat Deo cuius Dodi sunt omnes sentalones, inteIe- ac aut et se petii re dicis actualem operationem. 1 - ctiones, volitiones, dee. qua te per hoc ne dum determianor Mamimpia eum prima consequetura parem. Secunda nam is de intellistione . sed etiam de ceteris actibias viispo Mutare quia in intellecti me non P uest esse alia actis , talibis Og iotatium appetistius. Hur t. nobi in coim
silaiua verbi , quae cli 'n 'ossit esse fine , sentiens. quod intellectio non possit esse a toto Deo, eam viro uectan istere sori ter intelia quo. dieat aetionem, dicit tamen in sententiam eorum, de alios. qui in sola qualitate intellectionem comtitinuit. po se eo' per suum vel bum quod illa iniatuas vincii produci a Glo D . videatur diali et tu allinulatio intestigenus ad rem intellereuri tergo δεαι ait C 3