Caroli Scribani E Societate Iesu Superior Religiosus De Prudenti Ac Religiosa Gubernatione

401쪽

38ς s VPERIORIS RELIGIO Si omnia, &. maior seipso animus supra omnia creata ad immortale S interminum se .lumen erigit, cupitque distolui, & illi uni aeternum tuligi, ut disruptis hisce carneis vinculis aeternum illi societur. ab hac felices illae mentium potationes ac cibationes, adeoque &. fortunatissimae inebria- tiones profluunt, cum a vino& caelorum

torcularibus ebriae nil praeter sponsum suum sapiunt, nil ambiunt, nil loquuntur, nil cogitant, nil suspirant, nil deructant aliud. Quo magis inuigilandum Superiori est. Eecli. ut cum Sapiente, cor suam tradat advigilan- ' dum diluculo ad Dominum qui creauit illum, se in cons=ectu Altisssimi deprecetur.aperiaι ossuum

in oratione, exclametque cum regio Pro -πD8. pheta. Prauenerunt oculi mei ad te diluculo, τι . 8 . meditarer eloquia tua. se mane oratio mea pra- .

oeniet te. Hinc illud Augustini: Optimum huic operi matutinum deputari tempus, id est, meliorem dieipariem In quam rem primum seipsum prouocabit Superior qui si D. Bona uentura monente , praepeditur variis cu- alis,e. s. rarum distractionibus,s eciali deuotionispius intenderer, saltem interdum cὰm oporIune va- ilet quasi urtim se raptim ad orationis studium se conferat, ne omnino refrigescat, ne in desiue- rudinem orandi veniat, ne Deo alienus esscia-

402쪽

LIBER II. C A P. XI. 387tur, ne gratia diurna propitiationis ei quasi insensibilitersubtrahatur. unde sis c. m per

populi negotia vexareIur exterIus, crebro in t

hernaculum faederis ad Deum recurrit, familiare idius colloquium ibi expetens, quo intrinsecus in syiritu refceretur. s licet parua detur , mora Praelato orandi, tamen quia pro alus debet ex ossicio orare, datur ei quandoque propter alios copiosior orandi gratia, ut quibud prodest agendo possis etiam orando prodesse:tantὰm non negligat quarere, nec abiiciat cum stertur, ne ex merito ingratitudinis ab eo gratia elongetur. Dabit deinde operam, ut stata omnia in Religione orationum tempora scrio ab

omnibus peragantur: cum tanta commoda una haec eXercitatio, tantaque eiusdem neglectus damna secum ferat, S aqua, pulso torpore desidiaque, diligenter peracta, omnia spiritalis vitae emolumenta merito sperari possunt, quaque neglecta, omnia spiritalis vitae damna & excidia demum iure metuenda sunt. Vt audeat Ephrem prorumpere in haec verba: Morationem operi praemisieris, s surgens e Lecto primorum motuum tuorum initia ab oratione duxeris,aditus peccato in animam non patebit.

Neque hic aut ingenij tardita, aut virium imbecillitas adferri, aut admitti inexcusationem debent. nemo tam rudi in-

403쪽

388 SVP ERIOR Is RELIGI II genio, aut tanta complexionis tenuitato

est qui si horulam unam continuae meditationi dare non possit; piς saltem lectioni, cui per interualla mentales sermocinationes misceantur, dare non possiti aut sane casestibus quibusdam aspirationibus frequenter repetitis, horulam unam eX-plere non valeat: neque cuiusquam ea virium tenuitas est, ut densatis aspirationi-hus,aut vocali orationi horulam per diem unam impendere non possit. Habes de his monentem Chrysostomum Si per interualla crebris precationibuου te sum accendes, non dabis occasionem diabolo, aut vitam ad tuas cogitationes aditum. Et alibi: Breues sesequen- res orationes fieri Christus se Paulus praeceperunt paruis ex interuallis. nam sisermonem in longum extenderis, in negligentiam frequenter

lapsus, multam subrependi diabolo facultatem dederis, o supplantandi se cogitationem abducendi de his qua dicuntur. Si vero continuaι screbras orationes facias, totum tempus interpolansfrequentia, facile poteris innodestam emhibere, se ipsas orationes cum multa facies solertia. Et Cassianum: Vtibus censent breues orationes sed crebriores Aeri. illud quidem, ut frequentius Dominum deprecantes iugiter eidem cohaerere possimus: hoc verὸ, vi insidiantis diaboli iacula, qua insigere nobis tuncpraecipue,

, cum

404쪽

LIBER i. CAP. XL 38'cum oramus, insiWit, succincta breuitate vitrimus. Quicunque tamen longiorum meditationum exercitationes admittere possunt Christi pernoctantis in oratione exemplo,animandi ac propellendi sint; cum certum sit ab his fere felicem infelicemque Religionis cursum pendere. his enirn rite mane peractis, in reliquum diem roboratur mens humana, & armatur in hostes: his incalescunt animi, & casestium desiderijs inflammantur,donisque gratuitis instru untur, caelestique quodam rore in

omnem virtutem foecundantur.

Accedit a primis prope omnium Religionum institutoribus frequentatam hac

mentis cum Deo sermocinationem fuisse,

siue pijs quibusdam ingenij discursibus ac

ratiocinationibus animum terrendo, roborando, collustrando, in amorem impellendo; siue solius voluntatis affect ibus, frequentatis ab imo corde suspirijs in amoris quasdam delivias rapiendo; siue e nobili utriusque potentiae, intellectus ac voluntatis mistura, docendo ac inflammando; dum ad ea quae ingenium felici foecundoque partu invenit, voluntas excitata, in amicos sibi affectus prouocatur' quibus si bina per diem conscientiae CXamina accedant, non facito in deteriora Reli-

405쪽

39o SUPERIORIS RELIGIOSIgiosus labetur. nam qui mane seria meditatione Rectu, ad virtutem firmauit, a Ccontra vitia obfirmauit, Missae deinde sacrificio seu obeundo seu audiendo mentem pauit, ante meridiana denique ac nocturna conscientiae examinatione, se suaque in omnem partem discussit, factus sibi

ipsi iudex; aut in grauiora non corruet,aut diutius ijsdem non inhaerebit. toties enim animus die uno spiritualibus his alimentis

pastus ac roboratus, neqUe CX arescere, ne

que superari ab hoste potest: maxime si frequentibus per diem p ijs ad Deum suspirationibus quasi continuo filo spiritales illas exercitationes adnectat ; quibus tanquam perennibus in orbem propugnaculis firmetur, memor semper & ubique sui, futurorum, omniaque intuentis Dei. Denique si tacitus saepe secum Cogitauerit Superior, nullum a Religione ad aeculum saeculique mores Commigrasse, qui non prius a meditationis ac orationis studio ad earumdem neglectum transierit; nullumque orationis serium obseruatorem, aut cecidi sie, aut in lapsu diu steti ste; nullum in Religione magnum ad magna sine hac ductrice conscendisse ; nullum virtutibus Clarum, nullum Deo tenero quodam aut filiali aut sponsae affectu coniunctum

406쪽

LIBER I 1. CAP. XI. 39iiunctum; nullumque miraculis vitaeque sanctimonia illustrem, orationis prauidio destitutum vixisse, non dissiculter se sitos. que ad feruidum orationis studium impellet. bonorum enim malorumque tanta ex prosecutione huius aut destitutione copia est,ut non opus sit penitiore inuestiga- tione. res ipsa loquitur. Sane nemo tam alte, eXtra aut in ipsa etiam Religione stetit, qui ab orationis neglectu non altius ceciderit quam steterat. nemo tam vilis aut ingenij tenuis & abiectae conditionis fuit, qui non hac una maximos quosque eruditione, facundia ac prudentia claros, in verarum virtutum studio superauerit. Totum se proinde Superior, orationis suorum obseruationi impendet. frequenter de hac priuatim cum singulis, publicε

cum omnibus sermonem miscebit, utilitatem necessitatemque explicabit. eademque per domesticum Confessarium, aliosque viros maturiores, orationis pie tatisque studiosos, siue in priuatis colloquiis, siue in domesticis exhortationibus exequetur; operamque dabit ut nulla cuiquam dies sine spiritualis libri lectione transeat; cui certum aliquod tempus designari utilissimum foret. libri etiam iuniΟ-ribus a Super ioce aut domestico Confes-

407쪽

392 SUPERIORIS RELIGIOSIsario praucribendi, ne affectu potiusquam necessitate ducti, ijs legendis distineantur, a quibus plus curiosarum scientiarum quam spiritus dc solidae pietatis hauriant. Consultumque ante omnia fuerit e ma- turioribus aliquem designari, qui orationis tempora ac singulorum In hoc genere studium observet, Superioremque mo- aneat; ipsumque adeo Superiorem non raro hoc munus obire. calcar enim non leue ad omnem virtutem addit Superioris vigilantia : dum enim se suaque obseruari singuli a Superiore arbitrantur, offensiones cauent, diligentiam adhibent: &quae

a timore ac illius veneratione nata erant, paullatim in naturam abeunt, ac sine ductore iam, monitore, obseruatore placent, studioseque exequunturi & amore quodam consuetarum rerum proni avideque in eos magno conatu aflectuque feruntur,

facti sibi usu quoda magistri ductoresque.

C Α Ρ V T XII. orificationis sudium.

ΜAiorem etiam mortificationis curam habeat Superior. nam in sola oratione stetisse, nec ad mortificationis

408쪽

LIBER II. CAP. XII. 393

exercitationes transisse, idem est ac si quis

intra domesticos parietes Velitetur, arma paret, exercitus aut comitetur aut ducat, hostem feriat, Quem nunquam n Usquam viderit. miles esse qui volet, inimicum experiatur ferrum, cominuS arma, dextram

dextrae, pedem pedi conferat. hausisse Scdedisse sanguinem, militis est. asti, escat duris, neque e molli pluma aut puluinaribus, sed a ligno aut lapide aut nuda humo exurgat in hostem. Idem faciat noster miles; non solum orationum deliciis suauibusque illius commonitionibus, sed difficilium usu animum ad magna paret. nam ut multum in suadelam possis oratio,

facta tame potentius inhortantur. illa ducit, haec rapiunt,& languido vires animosque addunt ad magna. Sane debiles non paucos corpore, assidua exercitatione indurari ac roborari videmus. Idem faciet

mortificationis studium. inuigilabit proinde huic Superior, quo maioribus viribus, in hac spirituali lueta incursantibus undique hostibus indigemus. prudenter

tamen ac moderate ut suorum firmet, non .

frangat animos. a paruis primum in iiijs, per mediocria ad magna ducet; vires singulorum metietur; ac praeibit ipse cepe, ac manu quasi militem suum ut pater filium

409쪽

39 s VP ERIORIS RELIGIOSI ducet. si viderit oneri siccumbentem, temperabit, minora imperabit: laudabit tamen conatum ; ac si quid generosius ac tanquam supra fortunam egerit, ad paria aut maiora etiam prouocabit. Saepe praemmeditato & exspectanti ac vitro deposcenti asperiora iniungat, nec raro praeter Opinionem ac exspectationem, quaedam ingerat, ut e subitis discat quid animo re- Conditum lateat. Sane sua donte, teste Dorotheo, ad vilia quaeque exercitia currere non es admo m magni profectus'. quin eIiam feri potest ut inanis se vana sit gloria. at cὰmmile tibi aliquid ac contemptibile praecipitur, neque repugnas aut contradicis, sed in omni

mansuetudine ct obedientia iussa capessis orsacis, tum vere illud sit ad profectum. In qua re non CXigua prudentia opus est, ut dispiciat Superior, quem per haec

improuida exercitamenta ducat. neque enim omnium est. quare non postremam habeat ante per CrebraS VltroneaS aC spontaneas mortificationes experientiam

illius, quem per haec inopinata, maxime si ardua sint, deducit. in quibus si senserit

succumbcntem aut reluctantem frena remittat,& alio cursum flectat. tentet de in. de Commodiore tempore, totque repetitis interpolatisque vicibus rem aggrediatura

410쪽

LIBER II. CAP. XII. 39ytur, donec tandem militem suum subitis imperatisque his assuefaciat. Quod si quela repererit uniuersim ad imperia haec omnia fortiter recalcitransetem, solaque oratione ac alta quadam mentis tranquillitate Contentum, reliquaret rectantem aut refugientem, sedulo periculorum monebit. oliendet orationem mortificatione destitutam, daemonum fere illusionibus patere, iudicij noxiam quandam tenacitatem in generare, ob dientiae frena excutere, aut sane laXarz,allorum contemptu adducere, omnibus', prope periculis subiacere. Sanc qui in sola oratione delitescit mortificatione neglecta, nec subesse nec praeesse tuto pote itised solitariae magis quam socialis vitae idoneuS cultor erit. in quo vitia non tam superata quam sopita iacent: accedat CXcitator,& exurgent etiam validius quae latebant mala: cruda enim dc in viridi suo robore tanquam in stabulo suo equi fero- .ciam premunt, quam educti campo dato

Qui vero per mortificationum varias exercitationes esseruescentem animUm, esterosque illius motus domuerunt, ad Omnia natos arbitrabere . dura, mollia; a

spera, lenia, ardua, dc facilia iuxta habebunt: .