장음표시 사용
81쪽
ut vel hoc in primis nomine fugiendum Superiori vitium sit,cum fortunata infortunataque gubernatio opinionibus plurimum subditoru stet. Quare si fide apud suos careat, reliquis omnibus necessum est illum excidere. 6c quis se suaque credet mendacit quis vulnera illi morbosque reteget' quis fidem adhibebit vera dicentisthabet enim hoc omnis mendaciis assiletus, ut nec si vera dicat fidem inueniati ab
eodem enim ore vera falsaque cum proficiscantur, eandem censuram merentur. maxime cum videamus mendachsa siuetos, tot non veris circumstantiis veras narrationes vestire, ut plus semper falsitatis quam veri habeant. muliebre plane aCplebeium vitium, aut eorum qui virtutσdestituti, per scelera viam sibi ad magna struunt. quorum est aliud clausum pectore, aliud lingua promptum, Vultum qu
magis quam ingenium bonum liabere. casti hic sunt oculi λ corda libidine natant. frons serena sanguinem animus sitit. vultus hilaritatem mentitur, Cum mens moeroribus fluctuet. oris tranquillitas de- Cumanos pectoris fluctus tegit. una haeCambitio facit. quae dum experiri omnia suadet, mortalium plurimos falsos fieri subigit. veritas nimirum aditum ad cogitata
82쪽
LIBER I. CAP. VI. 6Itata obstruxit: inuenienda ratio est. virtus non potuiti scelera aperient viam . quibus improbum illud extremis semper natat labris: diuid interest quibus modis paraueram habuisse satis est. ne quaere modos, rem teneo. quaqua via, perueniste beatum est.
negabat virtuS, carere durum erat. scelera dederunt. non potui innoxia mente, ore,
manibus . noxia dederunt. quid refert qua via, integra an damnata fama, per innocentem sanguinem an sine illo, per alienas fortunas an proprias, per conuicta,calumnias, obtrectationes an verbera, ape
ta hostilitate an per insidias 3 satis est vicis. se. ad quae rapit arrogantia &. habendi siti si Et quid sperari ab his potest nisi vetus
illud &. Verum,nusiam potentia celere qua- sitam cuiquam fuisse diuturnam, aut quemquam imperium flagitio acquisitum, bonis artibus exercuisse8 Admoueat Conatum omnem, circumspectet prouidus singula, prudenter instructa,aliena fraus discutiet, aut scelere suo inferior corruet. dc quae callide destinata, feliciter occupata, dolo suo cadent. semper enim dolus qua-tamcunque fortunam nactus, pauidus
stetit,virtuti dissidens; & dum fraudulenta alia ex aliis consilia nectit, laqueos sibi struit, retia induit. nam licet dissicile non siit
83쪽
sit fraudes contexere, dissicile tamen est ijsdem artibus parta tueri. expeditiuS enim manus nostrae rapiunt, quam Contineant.nec magni moliminis est fortunam sibi dolis malis parare; magnum seruare est: cum citatiore fere quam aduolarat
cursu fugiat facilis in amplexum, facilior
an fugam. &quamuis aspirare& annuero dolis videatur, nunquam tamen simpliciter indulget; sed dolum plerumque dolo
premit &. ferit. At imperium adepto quid timendum est ρ ne contemne tuos. hostes habes. nil tuto in hoste despicitur; que sit spreueris Valentiorem negligentia effeceris.& quid magnum fraude parta, fraude euertere prauens necessitas consilia suggerit,& qui se spretum videt, dolo an virtute hostem sternat, pro eodem habet. hoc Certum. nihil tam firmum esse, cui periculum non sit etiam ab inualido. ita leo aliquando minimarum auium pabulum fuit;& exigua scintilla contempta, inter magnam urbem & nullam, vix horam Concessit. non spernet ergo si os, maxime si dolis imperium parauit Superior. facilius euer-
tuntur quam parantur regna: Vnaque fraus euertet quod multae pepererunt.
Sed neque si virtute consecutus est, fraud
84쪽
de tuebitur. eadem virtus seruabit quae dedit nec sapit virum dolus, ut merito inclamet Homericus Achilles: Odi etenim ceu cla raErebi,quicustoquuturore aliud, tacitos aliud subpectore volvunt. Hinc damnati Romanis Martius & Atti- Iius, quod Macedonum regem mendacio circumuenissent; laudatusque Traianus Plinio, quod quae vellet velle, quae nollet nolle sciret omnes:damnati alii. - ait, ram infidum mare, quam blanditia Principumisiorum, quibus quanta unitas, tanta fraus, ut facilius esset iratos quam propitios habere. Fortiter vero Isocrates regem monet,vc veri-
ratem manifesto ac aperte colat, ut iniurato illi poιius quam iurato alteri credat r Quod potiore longe iure Religioso Couenit, in cuius ore mendacium Principum periurio
deterius haberi debet. & quo illi mendacium' fallere vult' indigni stimus nominestio est, falli dignissimus. parare dolis vult quod virtute non potest dolis ludi dignus
est insidias struitὶ meretur. dignitate, ambita praecipitia metuat. imperium cogitas tutius, imperium pati est praeesse dignius 3 certius, subesse est. Commoda adfert 3 sed tantis inspersa incommodis, ut tanto felle tam modica mella emi non debeant.
85쪽
Quod si deinde suorum in se fiduciam
amoremque excitare Superior velit, nulla prope re. alia Valentius prouocabit, quam si facta verbis respondere viderint; nullaque re certius firmabit imperium: quod inferiorum amore fiduciaque solidatur. Nec falli potest qui dixit: Labium veritatis firmum erit in perpetuum: mendacij
vero corruet, domumque totam mutua
implebit dissidentia, detractionibus, dOlis,euersionibus mutuis. Nec priuatis parietibus malum hoc claudetur. nescit os bilingue labiis suis moderari: qua perfidia in domesticos, eadem in externos eri t,cum ingenti religiosi nominis dodecoratione. quod si adnexa veritati prςmia considerauerimus, si mendacio damna, nullo negotio ad amplectendam illam flectemur. Eleganter Regius Propheta: Domine quis habitabit in tabernaculo suo Z aut quis requiescet in monte sancto tuor sum loquiIur veritatem in corde suo, qui non egit dolum in lingua sua. Do mendacio vero habemus ab eodem ore: Perdes omnes qui loquuntur mendacium. Et illud .Potior fur quam usiduitas viri mendacis, perditionem autem ambo hereditabunt.mores hominum mendacium sino honore: se confusio iiDrum cum ipsis De intermissione. Fugiet pro- inda
86쪽
inde mendacem Sopera Or, domo Ctiamsi potest familiaritate vero semper CXclu., de te ne aut probare videatur, aut imitaricis lues M. maxime cum vix re periri quisquam possit. a quo maiora familiae damna timeri debeant. nam quid agat Superior Obsessus illo cui perpetua fraus dolusque in ore natat' arma enim aperta palam vites. fraus& dolus occulta, eo quo ineuit hιlia dc aduersum hostem viro forti opprimere haud dissicile est occella pericula quae prudentia vitabit Z aut quem non fallet mens tecta in aperta fronte. oculi blandientes toxico venenati, labra ridcotia
sanguine grauida ire quid credere, quid sidere Superior potest mendaciis assii elo, Cum frau, an diuidua mendacij comes sit indis clando illi nexu sociata' exulante vero fide & fiducia quid sperari potest;
quid non merito timeri ρ am cum mendaciis asIuetus, totus plerumque ex adulationibus ac detrachionibus consutus sit, quae non damna metuenda suntὶ mutuarum sane dissensi uia iam Causiam mendaciis praeberi quis non vi
deat'oc quid faciet Religio dissensionibus
in diuersum actaὶ Religio non erit. amor illam facit. hunc qui sustulerit, illam deleuit. neque enim illam sic seueritas, rigor-
87쪽
6s svpER I RIs RELIGIOSI que, aut Circustantes poenae quam tutatur lamor. haec arx inaccessa, hoc inexpugnabile munimentum est, quod alijs propu- sgnatoribu S non eget. nam metus & terroFinfirma Religionis vincula sunt, quae ubi remoueris, qui timere desierint, odiise incipient. Subtrahet ergo dissensionum materiam, ignibus nimirum ligna prudens Superior. faciet si omnem mentiendi licentiam in rad e praeciderit. non ferro, non ignibus hic parcat, ut reliquo corpori bene sit. quod si quem vitio huic indulgen- tem nactus fuerit, fortiter emendando ins stet: nusquam parcet. perdit qui parcit, seruat qui punit. ut laudanda hic seueritas
sit, parcere nescia: improbanda clemetia, ignoscere assueta.neque enim malum hoCindulgentia viceris,aut molli benignitatis spongia deleas; a ferro & nouacula sanitas sperari potest. a mitioribus tamen medicamentis inchoanda curatio. ab iniecta verecundia, a serijs monitis, a negata aut sit btracta familiaritate: inde ad validiora remedia properandum,donec pulso morbo victrix diligantia steterit.
88쪽
. imi candor in factis in merbis.
CAndorem in omnibus quis. verbiS, qua factis prae se ferat Superior, ut il
lum inferiores sentiant, clareque videant nihil in verbis illius fictum, nihil ad cuius. Cunque gratiam compositum. exul et proinde omnis simulatio, omnisque politica agendi ratio, tanquam bonae gubernationis pestis, moitiferumque religiosae moderatiorus venenum . nam si vel unum hi ius in Superiore exemplum extet, satis est ad omnem illi auctoritatem tollendam, omnem erga illum venerationem, fiduciam, filialem Obseruationem, amorem que penitus exstirpandum, dabitque occasione inferioribus eosdem mores imrtandi quod ubi fit, nulla iam Religio sed cum moribus suis faecularium Principum aulae ingrediuntur, sequuntur doli ac
fraudes, mutuaeque pro mutuo amore &candore cireum uentiones, ablegata pietate Sc religione uniuersa.' Iam cum si Nulata ac potirica haec agendi ratio fere ab animo dignitates ac honores meditante proficiscatur, quasi gra-'E 1 dibus
89쪽
dibus hisce ad optata perueniatur fastigia, fit ut in vanitatis ac superbiae campo, talium vota firmentur: quc nec diu perennare, nec validε firmari possunt. cedent nimirum primis quibusque tempestatibus, nec aduersantibus Obsistent,adeoque mole sua nullo impellente corruent. Et
nescio an aliquod vitium Religioso viro indignius reperiri possit. fallere. socium
Circumuenire, amicitiam mentiri, obsequia fallaci dextera deferre, virtutem, probitatem, benignitatem, mansuetudinem prae te ferre qua Careas, viri non est; ignauete ac mollissimae mentis .ac virum suum mentientis est. Sane gloriosior quissique antEanimam ponet,quam mendacio S. fraude commaculabit , laetiusque per virtutem cadet,quam datam fidem fallat. magis etiam Superior, qui ex munere paternum pectus,matris spopondit ubera. at pater non est,qui verbis in dolum com
positis filium in fraudem inducit; non est mater, qui pro uberibus scorpionem aut lapidem porrigit; venenaque pro lacto propinat. Facit hoc Superior omnis, qui pulso candore,animique sinceritate, aliud promittit ore, aliud menti destinat; aliud verbis loquitur, vultuque praefert, aliud animo versat; patrem fronte simulat, inimicum
90쪽
micum pectore fouet; matrem oculis, ta .ctis nouercam exprimit. quae ubi semel eruperint sui diu latere simulatio non potest) hostiles exurgunt animi, nulla arte aut annis ponendi; exulat fiducia omnis,& pro religiosa simplicique ac non fucata sapientia, ingens diffidentia nascitur; dcaulici mores,qui dolis fallaciisque prudentiam metiuntur, qui nudum ingenuumque candorem pro fatua, solertem fraudem pro prouida mente deputant. quod ubi accidi t, a sola sectione remedia speranda sunt. durum medendi genus, quod sine
ferro &. ignibus valetudinem non pro- . mittat; miseraque omnino conditio, ut aut Superior munere exsoluendus, aut
conscij morum illius inferiores loco mouendi, alijque horum ignari primorum loco substituendi sint. Quae res diu stare non potest: perfacile enim aliquid primis elabitur, quod ad aliorum aures Veniat. quod ubi acciderit, frustra meliora sperantur, unaque ratio medicandi superest, Superioris mutatio. tantum concepta semel opinio exemplo firmata potest. milli illam anni eluent,adeoque infixa pectoribus inhaeret, ut deposita etiam simulatione, pulsoque uniuersim politico spiri tu, fidem tamen no reperiat. semel enim frau-