장음표시 사용
101쪽
mutatione, qua nihil magis formidadum sit,extistimat.Tu uero,ut bene cdpositam,sepicter comstitutam, totq; secutorii dccursu ab omnibus co-
probatam philosophiae docendae,reliquarumque
artium tradendarum huius scholae rationem ad tuam uecorde libidinem uelut plumbeam lesbi aedificationis regulam trasimoucas, & subuertur leges maioru apertas & claras, uerbis additis, de tractis & immutatis deprauare & corrupere non formidasti. Atque ut relictis legibus ad rationes tuas ueniamus, quibus Aristotelem sum mis sententijs expendendum,non ad uerbum legendum assirmas:itanc tibi prolixus & quasi adipati asiatici circunfluons & redundans uisus est, ut circ cidendu & in copendia nescio quae cotrahedum esse iudicarisὶ qui cum rerum frequetia tam creber sit,ut quocs de Thucydide Cicero, uerborum
prope numerum scntentiam numero consequatur, quis unquam cocidendum & summatim e
plicandu censuitZQuis propter innumerabile r rum copiam quas nimia breuitate obscurasse creditur, Aristotelem no potius Paraphrasi & intemprctatione diffusiore allatandu, quam compe diis in breue contrahendu putauiciQuae tandem ista compendia nisi praecipitia sun6tam tibi reruinanis Aristoteles uidetur,ut libros eiusyriorum Analyticoru tribus lectionibus, Posterioru octo, Topicorum unica tabella, quod tui doctores i rati publice se fecisse dixerunt, interpretatas du-
102쪽
casZItane Aristotelis philosophiam morale & libros eius de uita & sensu, te uigilia somno & memoria faciles iudicas,ut discipulis sine praeceptoris opera, suo marte legendos com mittasῖ Quas tu captiones inutiles & redundatiam superuacaneam in Aristotele appellas Rame,nos rerum nomodo fructuosarum uitae cxcolendae,sed etia nccessariarum pretiosum thesaurum,S ueluti bcatissimum copiς cornu dicimus,admiramur,ado-Tamus. Quae cum natura sua abstrusae, numero propemodu infinitae,iata breuitate ab Aristotcle tractatae non esse multis dissicultatibus obstructet non possint,discedi cupidos aliis ante artibus instructos non oscitanter aut segniter, sed toto conatu ad eas aspirare uolumus. Haec compediorucommeta ueluti Syrtes aut Charybdim uitanda esse conterimus:nec minus poetas oratorest qui
si cu philosophis colungatur,sua amoenitate &illecebra philosophiae dissicultatu scopulos superare cupientcs,remoraturi atq; ctia auocaturi sunt,
ad lepus seponedos esse assirmamus. Quod enim Vlysiis sociis accidit,ut gustata loto salutis & patriae immcmores apud Lotophagos permanere uellent,& Cyrces ueneficiis in sues couers & dementati ab ea diuelli no possent, ide planc his co- tinget,qui exitiale qua introducis coitinctionem sequetur.Nam huius humanitatis esca allicefacti ad hos poetaru oratorumq; ueluti syrenios scopu
103쪽
tanquam absynthiu primo gustu insuaue asper
nabuntur. An nondum etiam uides Rame,quantum detrimenti prodigiosa haec tua ueteris aisci plinς coturbatio reip.adseratὶCantori apud Spartanos dixere multa, ' citharam digitis no ebore, quod usu publico receptu erat,pulsasset: & tu tantam rerum omniu subuersione diis hominibusq; inuitis susceptam,te impune laturum arbitraris
Hoccine est ad Troia pro patriae libertate & gloria pugnare,arcu Vlysiis tendere, & procos arcus tendendi imperitos cofigereὶ Cauc lis, caue quς-so inquam Rame,ne haec nimia arcus intensio in neruun diuod serui,deniq; erumpat. Verum ii cui grauistima animadueruone digna,nec leuiter fercnda sunt:ita quae sequutur summo risu mihi prosequenda uidiantur. Primum suis commentationibus ponit nomina pliilosophorum mo re, sua uocabulis notantium. In quo oper' re lium fuerit audire quedam uelut e Platonis Cra-tylo nominum impositore. In schola latina -- culus uideri vult: μνεω dicit: quod ubi legi, ali- . quid,ita me deus amet,de horoscopo expectaui. quanti est farret nunquam alius ita dixisset, aut pro Mov-NMρM posuistet:quod & tu fortasse,i cui obscure & occulte,significare Rame uoluisti,
ut institutionem tuam nouae cuiusdam doctrinae exordium csse, & ueteris interitum existimare mus.nihil usitata di peruulgata uocabula mora,
ris:tibi synthesis soraci, quod nos idiotae dicere
104쪽
solemus. Nς γλον ista lepida Rame, auspicato sectae tuae nata est:scitum cnim hominem esse te &doctum 1n tuo ostendit,sed in altero uersura pone faccre locuples paterfamilias no debuisti:tuu, non Aristotelicu Iroferri oportuit. Itane ἀνάλυαν dicis3 & alienus hic esse quam tuus mauisZno erat
id ingenij tui: aliud fingere,aliud constare debuisti.Ita cum rc fides tua perierat, ut eum mutuum
rogares eiq; supplex esses,quem semper superbis sine contempsistitAtque etia ut ostenderes qua tus domandis expugnandisq; monstris Hercules csscs,aniles fabulas commemorasti, suppositio nes,ampliationes,restrictiones,ascessiones, desce- sone exponibilia, insolubilia, obligationes:Buridanu, Dulardum, Tartaretum, reliquosq; spinosarum & aculeatarum quaestionu artifices enumerasti:deque his a te ueluti fusis & profligatis uerbis militaribus gloriosus thraso tri hasti. quod quis non uidet ex eode uanitatis tuae & in soletiae sonte natum Nam quis totis octodecim annis horum aliquem docendae philosophiae adhibuitZimmo quis uel leuem corum mentionem fecitὶPr clara uidelicet laureola tibi in mustaceo
quaesita. captiosarum conclusionum & acumiia natarum quae iampridem exoleverut,ut tua somnia redderes comendatiora, tu scilicet metio
nem intulisti3 Quid si h c tua fucata quidem, sed
uanitatis & illusionis plena multo maius detris mentum bonis literis,quam argutae captiosaeque
105쪽
illorum temporii quaestiones adserantὶ Vt enim
hae doctrinae solidae inanes essent, ad rerum tameabstrusarum inquisitionem in grauibus auctoribus ingenia hominum acuebant: tua uero dum loquacitatis, & futilitatis nescio cuius praestigias in primoribus adolescentu labris locat, reiu nulla icientia pectus instruunt,&ad grauium scriptorum cotemptum derisionemqi simplicos impellunt,qua pelle quae perniciosior fingi & excogitari potesti omitta hic alia quamplurima inc-ptiarii& absurditatis plena,quibus praeclara tua institutio describitur,si unum duntaxat attigero, uidelicet quo tu multo plus in linguarum, quam scientiarum cognitione temporis & studij collocandum esse arbitraris. Nam cum artes & disciplinς,iudicio Hippocratis doctorumq; omnium& prudentum,cum brcui uita comparatς longae
dicantur, atque ut exacte cognoscatur totam h minum uitam requirant:linguae contra,quanuis
ad perfectam sui cognitionem & tempus & dia
ligentiam expetant,tempore tamen multo breuiore parentur, neq; ta de uerbis & sermone soti licitos esse,quam de rebus ipsis oporteat,tu unus
inuentus es e sophistis, qui plus temporis inlin guis,quam artibus & scientiis collocandum putares. Sed hoc in te mirum uideri non debet,qui apparere & uideri,non esse:qui non a doctis pro
bari,sed imperitae multitudini placere desideras: cui loquaces,& futiles tui plane simillimos non doctos
106쪽
doctos & sapientes tuos reddere abunde satis ui deatur. Qua temcritate & inscitia probris omnibus nimis procaciter Aristotelem primum in cessisti,& scholis eiecisti: deinde dolo malo noscio quo & simulatione retentum,impietatis &de aliis quamplurimis iniuria accusasti,quaq; noper compendia'& summas sententias uelut pertransennam inspectus, tantus oc tam grauis a
ctor,sed accurate,studiose, litigenter & ad uerbuexplicandus si si quamque stulta & absurda sit ea philosophiae & cloquentiae coniunctio,qua comfusis philosophiae poetarum reliquorumq; ciULdcm notae scriptorum professionibus adumbra sti,aperte & maniseste me docuisse existimo. Lc ges etiam huius scholae nouas & ueteres, longam tot annis docedae philosophiae confirmatam consuetudinem,senatusconsulta,iura ciuili pontificum regumque decret denique rationem ueritatemque ipsam contra te stare, ita mc plane demonstrasse puto, ut ne tenuissimus quidem scrupulus in animo cuiusquam resideat. Quae si nos Omnia, praeter hoc unum quod tuis istis ficulni arietibus propugnaculu obiiceremus,deficerent: ita maiores uoluisse, in more transiisse, iis moribus &nunquam mutatis legibus iam annos plures centu uiuere:quod maioribus placuit, & longa cosuetudine nobis constitutum est, pro omni rationc & iure ciuili esse:quid alij ante annos ter cetum secerint, rerum informi, rudi & impolito
107쪽
statu,quid aliter homines alibi faciant,nos no curare: a more que accepimus & maiorii institutis in quae iurauimus,niu religione soluamur,recedere nec uelle nec posse: id firmissimum ubiq; ius esse' quod a maioribus traditum,usu & consuetudine acceptum probatumque sit, id pro legibus omnibus atque iure ualere:quid esset in quo tibi spem ullam reliquam esse putaresὶ Quid contra comminisci,quid dicere aut facere possesὶ qui ex hoc puteo in que no iudicio descenaisti,seo gloriae cupiditate uolitans praecipitast emergeres Quado igitur huius scholae causam tot praesidiis
firmatam,tuam omnibus auxiliis nudata 5: spoliatam uides,cur relicto errore ad metis sanitate non reiicavi cur in praua sententia animo obfi malo permaneas ξ cur prauam scntentia mutare, quam pertinaciter eam retinere contumeliosius
putes)cur cum infirmitate iudich leges & praecepta docendaru artiu aliis tradere no possis, sapie tibiis hominibus qui hac in paric nobis consuluerunt, parere in animum no inducasὸ Manticae
quid in tergo sit, & quam tibi curta philosophiae supellex,quaeso Rame inspice:uires ingenij tui ad
laudandos bonarum artium parentes artes'; ipsas conuerte: Aristotelem unum humanam omnem facultatem supergrcssum admirari atque amare disce, & calumniari desine: prodigiosam hanc poctarum cum philosophis coitinctionem quae in misero te fatigauit,& tibi rationes omnes
108쪽
conturbauit, ex animo eiice. Desine Rame dc- monstrationum mathematicam usum ex poetis& oratoribus exquirere,cti, ipso Aristotcle toste, nihil ta absurdusit,il mathematicu psuadere, &oratore demostrare conari. Desine nobis semper
eande cupressiim simulare. Dcsinc linqua) odio sum illum totius philosophiae usum in poetis,aqua quod aiunt in
uia 5c ratione reruuel orationc cocisse,uci perpetua ad morem Aristotelicum sese exhibet:in poetis uero & Oratoribus uix rudibus primis illis lineamentis adubra tur.Quisquilias de tanquam prςsegmina philosophiae cxtimamque cutem in poctis oratoribtisq; non solidas partes, non sanguinem,non neruoS, non medullam,nec ossa deprehendas, argumentum aliquod a pari,maiori, minori, simili, dissimili,adiunctis, signis & pronunciatis,quae uolentes ducant,in his ostendas:quq autem uere eis χνα, utq; Aristoteles uoluit duci S in rebus ipsis insi ta dici queat,quae urgeat,quq cogat, quiῖ assensiO-
nem uel a nolente cxtorqueant, nequaquam in uenias ita argumentationes uerisimilitudine ali
qua S probabilibus coiecturis nixas, indigestas& incompositas,no ad amussim & regula logica cxactas,non modo S figura expressas,non ex cui dentibus, certis perceptis-nccessariis concluderes,sed leues,infirmas, mancas & clumbes in his
pumice querere.Intimς enim pervestiganda dc portractada diuinaru humanaruq; natura
109쪽
ostendere queas. In his,inqua, philosophiae quaedam auulsa ueluti a corpore frusta quae in toto cualiis coalescere dc cohaerere non possint,sine ulla artificiost cofectionis fabrica sparsa animaduer tas:totius uero philosophiae compage & structu
ram artificio,via & ratione constitutam,non magis quam alatas in aere balenas,queas demostra
rc:dialecticae dc totius philosophiae usum nusquamulius quam in ipsis Aristotelis philosophicis
monumentis aeternu uicturis pervideas. Desine
igitur,desine inquam Rame,hunc tibi per inso nania cognitum philosophiς abusum moleste nobis inculcare, & uerum eius legitimumq; usum non a me, sed ab iis qui uere pnilosophati sunt, potius quam a poetis & oratoribus cognosce.
Sed ad id quod postreinu in nostra diuisione posuimus,ueniamus. Quonia philosophiae nomen tam crebro usurpas,ut eius possessione tua esse putes,reliquos laquam interdicto finibus eius summoueas:equide no possum no uehemeter mirari
quid in mentem tibi uenerit illud philosophandi genus potissimum deligere,quod omne philosophiam funditus euerterct. Te enim cum illo tuo gemino fraterculo parisque uecordiae consorte, academicum audes praedicare. peripateticum ui delicet nomen de Aristotcle pessime oderas, inque omne uesaniae tuae uirus improbissimis scriptis exprompsisti: mallem tamen quantiis,tote rabilem modo,sectam reduceres,quam pertur batricem
110쪽
batricem istam academiam suscitares. nam aliae fere omnes,ctiam Epicuri disciplina ab omnibus sanis merito semper improbata, religione tamenonnulla retinere conantu r. Academia cum alia omni tum omnem ex animis hominum sanctitatis & pietatis persuasionem euellere prorsus te-tat, & Titanum more nefarium cum diis immortalibus bollum gerit. Quid cnim cuiquam uel de deo,uci ulla de re constitutum & certum esse potest,qui aliorum sentcntias refellere semper soleat, qui sensuum fidem omne labefactet, qui rationem conuellat, qui nullis quantulauis perspicuis credat, qui desperatus omnia relinquat incerta,qui omnem perceptioncm & assentionem,& hinc omnis uirtutis firmitatem S co- stantiam tollat Scilicet qui exploratis manuque pone comprehesis fidem non habet, naturam di uinam,quae uix tenui animi conformatione porcipitur,csse credet ξ Ergo nostor Arccsila ca tu disciplinam secutus cs,quae no ueritatis inuestiga-dae, sed ubique subucrtedae rationem profiteturὶ Itaq; cum in ipsa iam lumina & decora literaruomnium Aristotelem, Ciceronem, Quintilianupetulatissime inuaseris,quis praestabit, quin si ia6
tuus,at tuorum sectatorum caecus & perditus suror in sacras aliquando literas erumpat Z Atq; , ut opinor,ubi Euclidem canina tua cloquentia al-