장음표시 사용
151쪽
valde pauperes in hac potestate constitui,qui propter egestatem vanales uui,senderunt,ct saepe prius,ct nunc in Andryse corrupti enim pecunia quidam, quantum in se fuit totam rempub. inedixerunt: ct propter ems magistratu, nimiam potestatem , ac tyrannidi parem , etiam reges ipsos populares feri compulerunt: ut in hac quoque parte respublica laederetur . nam popularis natus,ex optimate resultauit. Continet tamen rempub.magistratus ipse:a quiescit enim plebs ex eo, quia maximi magistratus capax est .qἰ re siue per legi torem,siue per fortunam hoc euem , conducibialiter se res habet. Oportet enim rempub. quae duratura sit, veste, Ῥt omnes ciuitatis partes constent,atque in iam suo permaneant. Reges ergo propter honorem Dum ita se habebunt:praestantes autem viri propter senatum, nam ea dignitas virtutis e i praemium :plebs autem propto Ephoria miram constituitur ex omnibus. Sed oportebat hunc magistratum sumi quidem ex omnibus: non tamen per hunc modum,per quem nunc st: est .u.nimium puerile. Praeterea ct iudicandi de rebus magnis , potestatem habent homines utcunque: ιtaque melius esse nou secundum propriam mentem eoriudicare sed secundum literas ct leges. V etiam Ephororum v uendi moduώ, nequaquam conuertiens proposito ciuitatis.1 ho vi quidem molliter vii unt: in cateris autem tanta a*eritas es v rae, vs nequeant homines illam perferre, sed clam transiredientes legem, couoris voluptatibus1 uuntur. Senatorum quoq; potestas
non recte apud illos constituta es: nam si sint viri aequi O boni, ac sufficieriter ad virtutem eruditi, dicet forsan aliquis ciuitati
conducere . attamen quod per omnem vitam magnis de rebus discernendi potestatem habeant,periculosim est: est enim νι corporis , sic etiam mentis seneta s. Per hunc autem modum eruditis, it 9 legislator ipse diffidat, tanquam non bonis πιris,nequaquam tutum. Videntur autem i, qui in hac potestate constituti sunt,dο-na largiendi gratifcandique,ex communibus permultam faculta tem habere . quaPropter melius era eos non se absillae ulla correctione: nunc autem sint. Videtur autem Ephororum magistra. rus,omnes alios magistratuι corrigere: hoc autem Ephoriae inmisi certe permissum est munus: O non per hunc modum dicimus correctiones e ινμι oportere. Insuper creatio jμJenatorum,quam per
si fragia saxi ς per uis est, ac ipsum petere magistratum qui et
152쪽
gendus sit, non recte se habet: oportet enim O volentem,'non ,olente ad magistratu assisnneres dignus sit eo magistratu None autem idem facere in hoc videtur legi utor, quod O in alia republica: ambitiosos erum faciens ciue illis utitur ad Senatorum delectum e nemo enim magistratum petit, nis honoris sit affectator. attamen pleraq&e eorum quae homines iniuste faciunt, per ambitionem O atia iam corinnittuntur. Dς regia νero potestare,virum melius sit eam in esultatibus existere necne, alia fuerit dissutatio. Veruntamen melius, non ντ nunc quidem, sed pro vita cui Aus
regis iudicare. Guod autem ne ipse legislator credit posse δε-cere bono O honesto manifestum est: dissidis enim quasi non finxad sufficientiam boni Miri. Itaque legatos simul mittebant inim
eos resalutem ciuitatis esse putabat, seditiones regum. Pon bene etiam circa commestationes,quae illi Phidicia nominant, lege com Bitti tum est ab initio . Oportebat enim magis ex sublico esse conuentum, quemadimo in Creta, sed apud Laceda monios vii quisque conferre habet, etsi sunt quidam longe pauperrimi,qui huiusmodi sumptum nequeant sufferre . ex quo fit, ut legumlatori con tra euenia quam ipse olueΥit. Voluit enim ciuitatem facere p pularem per commesationes ζ' autem minime popularis, ex tali legis prouisione: nam non facile est pauperibus , commessationum esse participes: more enim patrio fic apud eos definitur , ut qui commessationum particeps se nequeat, is ad reipublicae gubem
nationem non admittatur. Legem vero quae ea circa praefectos
classis,et ali, quidam improbarunno recte quidem improbarunt: est enim Jeditionis causa, m cum reges sint belli duces,praefectura ista perpetua, fere alterum es regnum . Et simili pacto suppo tionem legi toris quis reprehendere possit, quod O Plato in se is
legibus reprehendit: ad partem enim virtutis, rosa ordinatio ιθα--m legum contendit cilicet bellicam: haec autem utilis ad victoriam obtinendam . Itaq; saluabantur bestum gerentes, peribano ruero ubi rerum potiebantur. quoniam nec ocium agere neq', quis quam aliud exercere sciebam prasiatiliis, quam rem militarem. Istud quoque erratum non sine minus: nam putabant bona illa, quae ad besium pertinent, ex virtute magis ,quam ex vitio feri,
in hoc quidem recte: sed quod haec potiora quam virtutern i am Iinant, in hoc non recte. Male etia circa pecunias publico apud uaria
153쪽
Spartiatas constitutum est: quia nec in publico habent quicquam,
magna bella gerere coactι, pecunias arare conferunt. nam quia Spartiatarum est plurimum agri, non scrutantur inuicem quanti quis conferre possit. euenit legislatori contra quam quod c Ommodum est: nam publice inopiam,priuatim auaritiam induxit. De Laceda monior uin igitur repub. in tantum dictum , Isint en ιm hac quae maxime quis reprehendat.
Hic est secundus tractatus huius secundi libri, in otio postqua superius confutauit res publicas scriptas a phialosophis tam in ciuitate versantibus, quam non, ut patuit: Nunc redarguit res publicas,quae apud homines reipsa extabant,& putabantur bene regi & gubernari. Diuiditur autem hic tractatus in quattuor capitula: In primo redarguit rem p. Lacedaemon iorum : In secundorem p. Cretensium: In tertio rem publicam Carthaginensium: In quarto redarguit leges scriptas a quibus. dam in plerisque diuitatibus. Primum capitulit diuiditur in tres lecim partes, quae suis locis patebunt, & breuibus verbis explicabuntur, quia textus satis est manifestus. In prima igitur parte dicit philosophus,quod in republica Lacede moniorum ac etiam in alijs, duo sunt consideranda: Unum si quid recte,vel non recte si ordinatum: alterum si quid positum sit secundum modum & suppositionem rei p. contrariar et,quae proponitur:Ueluti si quis constituere velit regi a gubernationem, & afferat leges conuenientes tyrannidi, vel si velit introducere rem p. & asterat leges conuenientes paucorum potentiae. Sic enim in scient ijs aliquid reprobatur, ut dicit Sanctus Thomas, aut quia non conuenit veritati, aut quia non conuenit positioni. Guod igitur necessarium, secunda est pars,in qua incipit refellere constitutiones Lacedaemoniorum. Idem faciet in sequetibus. Dicit igitur,quod omnes una voce conueniunt in hoc, quod oportet in bene constituenda re p. adesse necessariorum facultatem, necessariς autem
res sunt, ut serui, S subditi uel subiecti,& huiusnodi instrumeta. Sed non facile est sic tales homines instituere
154쪽
DON ATI A CCI AI o LIut obsequentes sint, & in hoc reprehendit Lacedaemo nios: quod nunquam inuenerant legem & modum, quoilois, idest homines illi montani atque agrestes eis subditi in fide permanerent alienissimis temporibus rei publicae. Nam in eorum rebus aduersis deficiebant ab
eis sicut penestis,idest ille gentes a Thessalis: quod Cretensibus nunquam accidit tale a suis Pericliijs, id est a
circum habitantibus in suo territorio. Praeterea lenitas. Tertia est pars, in qua redarguit lenitatem Lacedaemoniorum circa gubernationem mulierum, quae nimia licentia utebantur. textus est manifestus. ad diseri nem cistitatis. intelligendum est ad felicitate ciuitatis. in eorum principatu, a mulierib-, intelligendii est quod administratabatur a viris pro voluntate mulierum. Turbam infer
bant, id est tumultum magis inserebant,quam hostes. Mνφ agantes, id est vacantes bello,nam cum vacabant bello, facile tolerabant leges, quia assuefacti erant in vita militari, ubi multae dissicultates seruntur, Sobseruantia & obedientia praestatur superioribus. Mulieres ve ro ob malam consuetudinem in omnem licentiam dic solutae non potuerunt deduci ad obseruantiam legum, di haec suit causa erroris ab initio incepti ob tale omis sonem bonae disciplinae, deinde inueterati ut nulla postea prodesset medicina. Nam omne malum nascens,ut
Cicero inquit, facile opprimitur , inueteratum fit plerunq; robustius. Nos vero non quaerimus utrum Lacedaemonii sint excusandi ,sed quaerimus, quid recte se habet,vel non habet,& reliqua, quae patent in textu. Postigia enim prae nunc. Quarta est pars,in qua redarguit inq- qualitatem posi essionum,quia & si legis lator venditionem possessionum prohibuit, concessit camen, ut donare, & testamento relinquere liceret, quo fit, ut in idem incidant ciues, quia quomodocunque alienare, ut ita loquar, eis permittitur, sequitur translatio agrorum ad alios, & praesertim ad mulieres, quia multae instituuntur haeredes viris decedentibus,& etiam quia habebanta parentibus, vel a suis magnas dotes um melius esset,
155쪽
ut haberenis vel nullam, vel modicam vel mediocrem dicit philosephus. licet donare, licet donare, vel dare ineoniugium mulierem haeredem etiam si non condat testamentum. Contraria etiam quodammodri ininta est pars,
in qua ostendit sequi contrarium quoddam circa istas constitutiones, quia ex una rarte lex satiet proli, & generationi filiorum,ex alia ista inequalitas possessionum& distributio agrorum reddidit eos pauperes. Quod si1Eruetur illa inaequalitas, & etiam plures generentur, ut intendit legis lator, sequetur, quod multi erunt inopes & egeni in ciutitate. At.n.ct quae circa Ephoros. Sexta est in qua redarguit rem p. Lacedaemoniorum circa magistratum Ephororum, qui sumebatur ex populo, & licet talis magistratus, aliquid utilitatis haberet: tamen multa sequebantur inde absilrda, & non recte facta, ut manifeste patet in textu . Senatorum quoque. Septima est pars, in qua philosephus redarguit modum quo utebantur Lacedaemoni; circa magistratum senatoru, quia per totam vitam durabant,& etiam ob alias causas,ctuae patent in textu. ΕΠ enim ut corporis sie etiam mentis senectus.
Quasi dicat etiam si essent viri boni, & sum cienter instructi, tamen est periculosum committere eis potestatem duraturam toto tempore vitae sit , quia est etiam
senectus intellectus, sicut & corporis. Unde illud Ui giiij, Omnia fert aetas, animum quoque . Senes igitur debilitantur. Notandum quod intellectus per se non debilitatur in senectute, & quando senex debilius intelligit, hoc non est ratione debilitatis intellectus, sed
ratione sensium, vel virium sensitivaru deseruientium intellectui. Et hoc non contingit cunctis senibus. Nam reperiuntur senes habentes instrumenta sensuum interiorii phantasiae di memoratiue ualida & uiuacia, quod
accidit plerunque ijs, qui moderatet uiuunt, & tales si
nos melius intelligunt, quam in iuuentute ob experiene iam Sc memoriam rerum,quas experti simi in vita via de Cicero in Catone maiore, M. tuent in znia senibus, modo permaneat studium Sc industria: R in sacris litteris
156쪽
ris dicitur, cani hominis sapientia est. Per hune aurum modum eruditu. Dictum est paulo ante, quod si essent boni viri,& sufficienter instituti: tamen estet periculosium,ut haberent magistratum & potestatem duratura per omnem vitam, multo magi, est periculosum & parum tutum deserre talem magistratu viris eo modo instructis , scut erant apud Lacedaemonios, eo inquam modo i structis, ut illis non confidat vel diffidat etiam legis lator . Quin etiam regem per totam vitam constituere noluit, quasi timens non polse inueniri sufficientem in bonitate per totam vitam, ut infra dicet. Largiendi grati- seandique, id est videntur velle videre largi & tribuentes multa & non possunt cogi ad reddendam rationem post magistratum, quia durant in vita, & post mortem non pollunt eam reddere. De regia autem. In hac octava pa te redarguit constitutionem latam de regibus. Nam &si disputatio utrum regnum sit melius, an non, in alium locum differatur,tamen suppositio, quod sit melior regia gubernatio, no est eo modo melior, ut erar apud Lacedaemonios. Quin etiam legis lator quasi ὀiffideret non posse reperiri suis cientes,& iὸ eo bonos viros,instituit legatos , qui regibus in expeditionem euntibus, &gerentibus bellum aduersarentur, quandocunque Opu Solsci,& materiam dedit alendi seditiones,ut patet. 2on bene etiam circa commessasiones. Nona est pars in qua reda guit constitutionem de commessationibus,&conuiuijs, quae publicae fiebant, ex qua sequi videbatur detrimentum populi & pauperum, praeter intentionem legis latoris , ut manifeste patet in textu . Legem itero. Decima est pars in qua redarguit constitutionem Lacedaemoniorum circa prςsecturam classis,ut manifeste patet in textu. Eim suppositioni legis. Undecima est pars,in qua ostendit,quod iure quis reprehendere potest, id quod legis lator supponebat tanquam finem,uidelicet, quod dirigebat legem ad unam partem uirtutis, 1dest ad bellicam pro tuenda patria, ex quo sequebatur quod Laced monii nesciebant uti citi ili vita, & paci accommodata, sed
157쪽
militari tantu. IPud γοp. Duodecima est pars, in qua redarguit Lacedaemonios, quod existimabant bona ad bellu pertinetia, seu sit fortitudo, seu victoria,seu aliquid aliud potiora esse,quam virtutem. Hoc aut non est versi dicit philosophus. Nam prudentia & iustitia sunt virtutes digniores,& bellum est propter pacem. Non enim bellum geri debet propter bellum: Sed ut M. Tullius. inquit,pro repellenda iniuria, ut sine ea in pace viva
tur. Malia etiam. Tertiadecima est pars, in qua redar guit Lacedςmonios,quia non habebant publicam pecuniam,nec erarium publicum, sed eueniebat ut haberent publice egestatem, priuatam auaritiam, praeter intentionem legis latoris, & reliqua, suae patent in textu.
Cretensium uero res ub. huic finitima est. Haber autem pauca non detreius quidem, sed plurima minus nitide. Emmuero videtur feriar Lacedaemoniorum respub. in plurimis imitata Cretensem. vetusta autem pleraque radiora sunt noms.Ferent eum Lycurgum post dimissam Charisti regis tutelam, cum Asngo tempore perurianaretur in Creta , tune plurimum temporis fuisse diuersatum propter cognationem: erant enim Lycti, Lacedaemoniorum eoAnies Deperant aut i, qui in eoi coloniam venerant,mstituta legum,qua tunc in antiquis habitatoribus obtinuerans. quapropter O nunc accolae eodem modo illis legibus Ῥtuntur, quomodo eas Minos constituit primus . Videtur autem haec insula ad principatum Graeciae nata,ac perclare sita. cuncto nanq; imminet mari coem fere Graeci omnes,circum mare sint pomisabest.n.hinc modissi a Peloponnes, illine vera ab Araba loco qui circa Triviam O Maodum. Quare imperium maris obtinuit Minos, ac insularum alias subegit, alias νετο dutam incultas habitari fecit. tandem Siciliam aggressi, circa Camerinam defunctas est. Habet autem conu emiam Cret ca is titutio cum Laconica: nam agriculturam exercem Fud hos
quidem Ilore apud isios iero Periaci,id est accolae. Et comessationessint apud Ῥtrosque: ct antiquitus nuncupabant Lacedaemon hae non Phidisiaded AndrM : quemadmodum Cretenses. ex quo palam erit inde novenisse. Insuper autem O reipub. institutio. Ephori nanq; eandem vim habent, quam in Creta j qui Cgni appellantur. nisi quod hori in ero qκinyejunt Coquii antem ce-
158쪽
DONATI ACCI AIO LIcem. Senatores autem, pares sunt Senatoribus,quos vocant Cre
res consilium. Retia autem potestas, fuit primo apud Cretas, po-Lira illam sustulerunt,imperio in bel7ο ad Comos translato. Con cio autem omnibus communis est, sed aliam nullam habet aratoritatem,quam ea comprobandi quae a senatoribus, Cosmis fuerina ante decreta . suae igitur de commessationibus constituta sint, . melius se apud Cretas, quam apud Lacedaemonios habent. nam apud Lacedaemonios unusquisque certum quid in singula capita ta- tum Ioluit quod nisi faciat a repub. lex repellit, ut prius dixi
mus . at in Creta communius eri: ex cunctis qui oriuntur=ctibus O armentis,ex publicis ci iis allationibus quas ferum accolae , diuisio fit, ut pars dina ad Deorum cultum, o ad publiea onera , Iars ad commessationes deputetur. atque ita fit ut ex pu'blico educentur omnes mulieres, O pueri atque viri,ad temperantiam autem cibi,quo Ytilis sit, multa legislator philosophatus est, ct de mulierum diuortiis, de earum congressione ad viros, nes perfluam pariant multitudinem, etiam pros exit . quod utrum praue, an non praue constitutumsit, aliud erit considerandi tempus. sed quod circa commesationes melius prouisum sit apud Cre ras quam apud iaced renios, manifesum est. Ac ciτω Comos deterius', quam circa Ephoros: quod ei lin mali habet Ephororum magistratus id est O in istissumrentur enim quiuissed quod in his prodest reipub. illic non est. na hic quia ex omnibus asumptio est, particeps populus amplissimi magistratus, vult manere rempublicam : illic autem non ex omnibus' un. tuis Comi, sed ex quibusdam familiis,OJenatores ex iis,qui iam Cosmi uerunt:De quibus idem dici potest,quod de iis qm apud Laceda monios uni. na esse liberum magistratum atque perpetuum, maius est munus,quam dianitas eorum mereatlir. O non secundi m legem scriptam iudicove, sed secundum quod sibi xidetur,periculo um est .s uiscere autem plebem non participantem, nullum signum in bene constitutae esuitatis. Tec qiacquam si ceptionisfit Co nu, quemadmodum Ephoris: abeuntque pre insulam tbnge a contendentibus. Medicina υσυ quam huic delia ο adhibent, dictita est leo ciuitased poteraratus: Venisnexo enim aut collegae illoruis, aut priuati homines insurgentes, perseditionem Comos expellunt. Licer aurem Cosimis seipsos magistratu abdicare: enimuero hic omnia psestabaἔ lege
159쪽
IN POLIT. ARIST. 73feri, quam pro hominum νοluntate: non enim secura est regula . Omnium die το deterrimum potentium a comam aepositio, quam saepe concitant um non sententias dare volunt.qua etiam ratione
manifestum est, habere illam institutionem aliquid reipublicae,sed
non ei e rempublicambat potentatum magis r consueuerent autem concitata plebe ct amicis,ad unius arbitrium rem conficere, seditionesque ct pratia inter se miscere . at uero id quid dissera ab eo quod tandem ea ciuitas nonsit, dissoluta ciuiliscietate U -- tem periculosus hic reipublicae statuι, si qui γelint, possintque in uadere . sed cri supra dia imi Useruatur propter locum: procul
en aduenas expulit: quapropter accolae manent Cretensibuουοῦν mim Ilotes persape a Lacedaemontis defecere. non.n. erat in Cre
ta externorum YLus principatus: sed nuperrime besium peregrinum irrupit in illam insulam, quod patefecit imbecillitatem legum Darum . De hac igitur republica,haec dixisses ficiat. Hoc est secundum capitulum huius secundi tractatus, in quo posteaquam reprehendit rem p. Lacedaemo niorum,nunc reprehendit rem p.Cretentiu, comparando eas inuicem.Diuiditur autem hoc capitulum in duas partes, quae suis locis patebunt: In prima autem parte
dicit philosophus, quod respublica Lacedaemonioru in multis imitata est Cretestem & est ei similis, & assignat rationem, & narrat quod Lict ij gens una Cretensu fuerunt Lacedaemoniorum coloni, & isti susceperunt vetustas consitutiones antiquorum habitatorum, similiter Pericis,idest circum habitantes iuxta ciuitatem Cretensium illis legibus utuntur, scilicet vetustis, quas constituit Minos rex huius insulae in eo mari prsclarissimς sitae. Deinde ostendit nonnulla in quibus conueniunt haeres publicae Lacedaemoniorum atq; Cretensium, & alia quibus disserunt. textus patet. Quae igitur de commesationibus. Secunda est pars,in qua comparat ambas res publicasM ostendit in quibus alteri altera praestat. Priamum circa commessationes, deinde circa magistratus, idest circa C nos & Ephoros. Nam apud virosq; PO terat sumi quiuis sue studiosus, siue non. Verum apud Lacedaemonios poterat mini quiuis ex quali et condi-
160쪽
tione hominum: apud Cretenses non ex qualibet conditione hominum, sed ex determinatis familijs: utrique prsterea erant reprehendendi ob durationem magistratus per totam vitam, & quia ad arbitrium no secundum scriptas leges iudicabant, postea refellit quandam responsionem, quam facere possent Cretenses, dicendo, quod & si non sint omnes participes magistratus, tamen hoc non obstat, quin sit bene instituta respublica, cum appareat populum propter hoc non moueri. Sed quiescere. Dicit autem philosophus, quod hoc non cit verum signum. Talis enim quies & tranquillitas reipublicae ex alia causa procedit. Nam Cosmi non habent
aliquid ad subministrandum bello, sicut Ephori,nec habent populos vicinos gerentes bella, cum sint in insula constituti. Nam si haberent aliquos propinquos, sciat. habent Lacedaemonij, ipsos Argivos, Messenios, & huiusmodi, non quiesceret plebs a magnis honoribus e clusa, sed sorsitan turbaret Olnnia cum ingenti periculo ciuitatis: nunc autem quiescit per accidens: non autemper se,cum sit ei talis occasio erepta propter locum,qui omnes aduenas & peregrinos hostes excludit. Demque redarguit remedia, quibus utebantur contra Cosinos,
ostendens, quod neque per vim neq; per abdicationem magistratus ad libitum hominum,sed per legem,remedium erat adhibendum. Narrat et ea quae sunt maxime reprehendenda in illis, Scostendit, quod conseruatio eoru magis a loco, i a legibus stabilitatem habuit,atq; laoc patefactum esse dicit nuperrime ex peregrino bello, ad temperantiam cibi.i.ad sobrietate,vel ad parsimonia.
Videtur autem Carthaginensiu res b.bene constituta,multaque habere prore alias, quaedam vero maxime similia Lacedaemoniis.
tres .n. istae respublicae quodammodo inter se proximae sunt ό mul rumq; distant ab alijs,Cretica dico, o Laconica, ct eoum intra Carthaginensium, milia ; apud illos prouisa sunt recte. Signummum reipublicae bene institutae est quod populus manet in instit tione reipublicae,neq;seditionem ulla quod dicta dignum sit -- quam feci neq, t annis. continet aut similia Lacedaemomorti τῶ