장음표시 사용
261쪽
cilias habent conditiones, rationesq; vivendi, veluti in alendis equis, quod no potest fieri, nisi a diuitibus. Ideo ciuitates lus equitibus plurimum valebant, sequebantur eam speciem gubernandi,quae dicitur paucorum potentia, & utebantur huiusmodi viribus, & equestri potentia contra finitimos in gerendo bello, ut Eritrenses
Chalcidenses, atque Magnesii, S ali j populi Asiatici.
sunt praeter differentias diuitu allatas etiam aliae differentes conditiones hominum: quidam enim sunt genere nobiles: quidam iuidios, S illi genere, ii si virtutibus efferunt. Istae autem omnes enumeratae partes differunt specie. alia namque est ratio pauperiS, Vt pauper, alia diuitis, ut diues cis, & alia eorum qui sunt med ij. Itaque respublica alia ratione gubernatur ab his, alia ab illis: &diuersa species gubernationis a diuersis regitur. Est autem respublica ordinatio partium ciuitatis. Verum in alia diuites dominantur, in alia alij enumeratorum, qui cum sint diuersi specie, & respublicae erutetiam diuersae specie , S sic diuersitas rerum publicam xum probatur ex diuersitate partium reipublics, vel ciuitatis,ut ex dictis patet Notandum,quod aliquis dicere posset partes ciuitatis non esse distinctas,cum omnes sint homines: homines vero non differunt specie, quodes: contra philosophum, & probationem paulo supra
allatam. Dicendum ex sententia quorundam exposito rum,quod partes ciuitatis stimi polliunt, ut materiales, S ut formales. Materiales sunt homines, qui cum non disserant specie, nec materiales partes ciuitatis specie disserunt. Secundo modo acceptae partes ut formales, differunt specie, accipiendo homines pauperes, vel diuites,non eo quo homines, sed inquantum pauperes,vel diuites sunt. Na opulentia,& paupertas,nobilitas generis,uirtus, & huiusmodi sunt tanquam formae quaedam,
quae insunt hominibus, ut in subiectis, & hoc modo dicere possumus secundit huiusmodi distinctionem distingui respublicas,quia conditiones diuersae, in quibus tales eminent,uci diuitiaru,vel virtutum,vel huiusmodi, Q indu ia
262쪽
inducunt diuersas gubernandi species, que ab illis sontibus oriuntur.nobiliιatis quoq;. idest notorum hominum. Sunt .n. ali j equites, id est dediti nutritioni equorum . Praeterea sunt alis, id est sunt praeter differentias diuitum
allatas, etia aliae, scilicet differentiae. Secundum aliquam aequitatem communem. vel nobilitatem, vel libertatem. Maxime uero duae uidentur esse quemadmodum de uentis dicistit, alios quidem esse boreales , alios austratos, cateros autem notos horum esse excessus: sie etiam respublicas duas esse , popular scilicet, ct paucorum potentiam . nam optimates, speciem esse paucorum totentium posuere: ct eam quae uocatur re1 bl ca rixerunt esse popularem . quemamodum de uentis Zephyram quidem borealem, timis autem australem. eodemque modo in harmoni,s,ut quidam tradunt: nam ct in illis duas species psuerunτ, unam Doricam, alteram Phrpniam: carerra omnes, uel ad Dori- eam , uel ad Phryniam referri. maximae quidem igitur consiliensrunt,de rebus blicissie existimare.
Haec est secunda pars capituli, in qua philosephus ostendit, quot sunt species reipublicae, & primum affertiententiam quo riindam philo phorum, deinde sua.d Dcit autem, secundum illorum opinionem non videntur esse, nisi duae species reipublicae principales, videlicet popularis,& paucorum potentia,ceteras aute gubernationes harum esse participes, & ad has reducit, veluti optimates ad paucoru potentia,& re inpii b. nomine generis vocitata ad statum popularem, sicut accidit de ventismam ad boream,& ad austrum reliquos uentos reduci uolebant,tanquam illoru participes. Idem probant quidam similitudine harmoniae: duas. n. species tan inmposuere, uidelicet Dorica, & Phrygia, reliquas ad illas duas referebant. Eodem modo duas species reipublicς, ut dictu est,posuere popularem gubernatione, S pauco- ru potentia, reliquas omnes species gubernandi, uel ad hanc, uel ad illam reduci uoluerunt, ut patet in textu.
Sed certe melius ae uerius eri , ut nos divisimus, duarum uel ius recte constitutae, caeteras transiremones esse: O aliquas ei bene cote perata harmoni alias uera isus optimae reipublicae,ad
263쪽
IN POLIT. AR T. LIB. IIII. I 2 ς paucorum xero potentiam, quae duriores sunt, ac magis mistenta et qua vero remissae ct molles,ad popularem Hatum pretineo .
Affert etiam magis aperte sententiam Ram philo phus, & repetit distinctionem antea factam, videlicet quod quedam est respublica recta,quedam non recta. Rectae reipublicae species sunt tres, non rectar etiam tres,&videtur permanere in similitudine harmoniae. Est enim Vnus concentus resultans ex consonantia vocum, & ille est simpliciter talis: sic etiam optima respublica,ut quς da harmonia recta esse videtur,ita ut unius,vel duarum rerum publicarum, quae sint bene constitutae, aliae sunt trasgremones, & videtur per duas rectas respublicas in nuere regiam,& optimatum gubernationem . nam respublica nomine generis vocitata,& s a philosopho in numero rectarum gubernationum posita sit, tamen non est optima simpliciter, ut regia & optimates, sed comparara cu illis quo quo modo declinans est, & digressio quae dam a tali perfectione. Aliae vero sunt transgressiones absolutae,& quae intesiores sunt,dicit philosophus, permanens in transsatione fidium: ac etiam sint magis imperio is,vel heriles,& ad paucorii potentia rediguntur: eas Vero,quae sunt remissae,& molles,populares eisse dicimus. Sic igitur si menda est diuiso antea a nobis allata,& posthabenda ea,quae ab illis philosophis asserebatur.
Ad paucorum vero potentiam inclinant id est paucorum potentiam intensiores, ac magis heriles, remissas vero,& molles populares.s dicimus: ita ut recta atque optima media videatur ei se inter haec extrema, videlicet intensam &remisiam, quasi inter excessum & desectum. eq; vero popularis ita simplicitem nunc ponenda est,ut quida ponunt, ubi multitudo dominatur: nam ct in paucorum porent is, O ubiq; dominari, maior pars praeualet: etenim si esseeit uniuersimille trecenti, horum milie gent opulenti, neq; partem gubemationis darent trecentis illis pauteribus ingentiis,ac in caeteris pari bus,nemq certe diceret hanc esse popularem. Eodemq; modos pauci quidem inopes in ciuitate potentiores essent,quam multi opuleti, nee honores illis impartirentur, n-ο Ῥtiq; dicerer hanc eo sep
264쪽
ei qua appellatur paucorum potentium. Potius itas dicendum fuerit popularent quidem esse,cum penes ingenuos homines est gubematio : Iancorum autem potentium, cum penes opulentos .sed contingit ut alteri multi sint, alteri pauci : plerique enim ingentidμnt. rari Hro diuites Lien si magistratu honoresque publicis . cum um magnitudinem di Iribuerentum, ut in Aethiopia quidem tradurit feri, νel secundum pulchritudinem , paracorum esset ginbernatio, cum parua sit multitudo magnorum formosiorum. Verentamen non isto modo sat est re blicas istas determinasse ,sed in i Ire parte , multitudinu, O paucorum potentium, adhuc resumendum est,ut neq; ingenui pauci existentes, pluribus rne' Ionum multitudo, ingenuis dominetur,H in Apollonia , quae es m Ionio,ct in Thera et in utraque enim istarum ribium honores , di utatoq; erant illorum qui nobilitate praestabant, O eorum qui primi in eas colonias venerant, qui erant pauci et non autem distatum, licet divitum multitudine superarer populus, ut O in Colo phone antiquitus: ibi enim psidebat magna patrimonia multitud antequam bellum gererent aduersus Lydos. Sed est multitud in quadam gubernatio, quarido ingenui homines, O inopes multi existentes gubernant rempublicam: paucorum vero potentium squando opulenti O nobiliores pauci existentes gubernant. Ouod igitur plures sint re pudulicam θecies, et quibus de causis, patet.
I sc est tertia pars huius capitul ut qua philosophus
xenaouet sententiam quorundam circa statum popularem, S paucorum potentiam. Quidam enim dicebant, quod ubi dominatur multitudo, ibi est status popularis, ubi vero pauci,ibi est paucorum potentia: ita quod istae pubernationes distinguantur paucitate,& multitudine: sentetiam tetigit,etiam antea sub dubitatione. Ostendit igitur quod talis determinatio, vel distinctio, ut volebant illi,non est vera.Textus est manifestus. P - que. Affert nunc philosophus sententiam suam , &ostendit,quod iste respublice non distinguuntur primo, Sper se ratione multitudinis, & paucitatis .nam hoc accidit,ut pauperes liberi sunt multi, diuites vero pauci Ied ratione paupertatis, & diuitiarum quae inter se aduersari videntur,& quod tunc dicemus esse gubernationem
265쪽
nem popularem,cum liberi qui sint pauperes dominantur, siue plures sint,siue pauciores: cum vero diuites gubernant,dicimus esse paucorum potentiam: & ostendit quodam exemplo, quod magistratus si distribuerentur secudum magnitudinem corporis, ut in Aethiopia fieri dicunt, vel secundum pulchritudinem, cum magni vel pulchri pauci reperiantur,diceret talis gubernatio paucorum potentia. Sed hoc est absurdum, ergo absurdum ratione multitudinis vel paucitatis terminare paucorupotentiam . itaq; alia ratio est,unde talis gubernationis species oritur. na ubi si distributio ratione alicuius boni externi, siue diuitiarum, siue nobilitatis, dicitur paucorum potentis,ubi vero multitudo liberorum pauperum gubernat, dicitur popularis gubernatio, & accidit, ut plurimum illos esse paucos,hos vero plures.Ex his co cluditur, quod gubernatio popularis est, cum liberi inopes, multi existentes,gubernant: paucorum vero potentia cum opulenti & nobiles, pauci existentes, dominantur: & notandum, quod accipiunt hic non nulli liberos quasi ingenuos,&libertatem,quasi ingenuitatem quandam,& vacationem a sordidis ministerijs. Adhuc resumendum est, idest, se mendum est,quod neq; si liberi pauci pluribus, & non liberis dominetur, scut in Apollonia que' est in Ionio, & in Thera contingit: neq; si diuites, quia
multitudine superant propterea populus, id est popularis est gubernatio. uam ob rem νσο plures sim psam sita quas dictum rear, qu iam istae sint, ct propter quita, deinceps dicemus, principio ,
unde prius, si pio: fatemur enim non unam partem, sed piares, . Omnem habere esuitatem. Vt igitur si animalis Ῥellemus species capere, primo segregaremus id quod nec4sarium sit omne animal habere,ceu quaedam senseriorum, ct quod cibum conficiat atq; rec ptet, puta Os ct Ῥentrem, ct praeterea illas quibus mouetur partes. Si itaque tot species filum,harum xero di berentiae essent: dico aurem ceu oris genera plura , ventris Osirioriorem, O praeterea
earum quibus mouetur partium harum coniugationis numerus ne
c serio timeret plura genera animalium : non enim feri poset ur
266쪽
idem animal haberet plures differentias oris,sic etia neq; aurium itaq; quandosiusceptaefuerint omnes eombinationes istorum , faciet g eetes animalis intot quidem ecies, quot coniugationes sunt partium necessariavum .Eode modo de dictis rebussublicis eιuitates.n.
non ex una,sed ex multis partibus constant, visaepius dictum est.
Hoc est tertium capitulu huius tractatus, in quo phic losophus ostendit magis particulariter,plures esse spei cies rerumpublicarum, vel ciuilitatu praeter iam dictas. Diuiditur autem in duas partes,quae patebunt: in prima
igitur philosophus probat fimilitudine animalis, quod plures atq; diuersae sunt species rerumpublicarum, sicut sit de animali, ita de re p. sed animalis plures sent species ob diuersitatem partium animalis, ergo ita erit de re p. quod ratione partium ciuitatis plures erunt species rerumpublicarum, vel ciuilitatum . patet ratio ex
sententia Sancti Thomae,& Brulei, videlicet quod quaedam sitiat partes materiales ad speciem pertinetes,quaedam non ;&secundum distinctionem partium, quae ad speciem pertinent,distinguitur forma, quavis distinctio formae non sit propter distinctionem materiae. De tali-hus igitur partibus, quae indicant diuersitalcm specie rum, loquitur philosophus. Et accipit primo sensius,vel
sensuum instrumenta, sine quibus animal constare non potest postea accipit os Sc ventrem, lus sent partes,quibus animal nutritur, & istae sunt partes necessariae ani- mali ad hoc,ut vivat:tertio accipit partes animalis,quibus animal mouetur,vel pergit de loco ad locum. Quod si volumus inuenire diuersitatem specierum animalis, i sumemus distinctionem ex istis partibus . videmus enim in viis animali esse unum instrumentum sensus, lilod non est in alio, & ex hoc arguimus differentiam anima lium. Item ex diuersitate oris & ventris, & ex diuersitate instrumentorum, quibus animalia nutur ad motum, ostenditur diuersias eorundem animalium,ut in libro de Amfleta,& in resolutivis posterioribus declaratur.
. Quod si idem est iudicium de animali, & re publica, &plures iunt partes rei p. & ciuitati. , sicut diximus, plu- κ
267쪽
res esse partes animalis atque diuersas, sequitur, quod ex diuersitate partium orientur diuersae species rerum publicarum, praeter illas iam dictas,quae tamen sub illis continentur,vel ad illas rediguntur. Quod si sumantur
coniugationes istarum partium animalium,tot erui species,quot coniunctiones,Vel coniugationes partium n cessariarum.SG rmius. listingueremus. Quaedam se
Dinorum, id est,ut quedam sensuum instrumenta, Sc diceremus quod illa animalia sunt diuersa, in quibus talia
instrumenta sunt diuersia. Vna quaedam pars est circa alimenta multitudo, quos agricolas
dicimus. Secunda uero pars ea quae uocatur mechanica: haec aulauersatur circa arte sine quibus ciuitas habitari non pol. ru u το artia aliae sunt necessari aliae ad delicias pertinent,o ad uatarae eultum. Tertia pars est forensis multitudo, quae circa eme με dum uendendumque,ct circa mercaturam, O numulamem ne atur. Quarta pins,mercenar,. Quinta propulsatores besii,quae qu
dem pos non minus necessaria civitatiest, quam aliqua superio rum,si uelint aduersus inuadentes tueri libertatem: impo sibile est enim ut quae ciuitas uocari mereatur, sis natura serua: per se enim sufficiens ciuitas,seruus autem non per se sufficiens ect. Quapropter in libris de republica, ornate quidem hoc ,sed non sufficis
ter dictum est a Socrate: inquit enim ex quatuor moame neces mis esuitatem constare et hos autem esie, tenorem,agricola cori
τιum ediscatorem . rusu vere adiungis,quasi isti non bussciani, fabrum seriarium, O pariorem necessaricrum pecuduna, Om- super uegotiatorem, O nummularium et O haec omnia ciuitatem complenr primam. Quasi vero ciuisas omnis necessariorum gratia sit con, ututa, ac non magis gratia honem, O quasi aeque imdigeat coriariis, ct agricolis. Propulsatores autem belli non primam facir partem, an quam aucta regione, vicinis eoactis, dbellam dei maturratqui ct in quatuor EEGO in quotcunas communicantibus, necessarium est esse aliquem, qui ius dicat, Od cernat :si quidem ergo animam quis ponat animalis esse partem V . magis quam corpuι , O ciuisatum magis talia ponenda sunt ες se paries quam ea Pae pertinent ad necessarium usum, propul tores belli Ude et, ac iustitiae iudicia, exbibitores O praetercac cul
268쪽
eonsiliores,quod est ciuilis prudentiae uiu, ct hoc iis separatim existat quibusdam, siue eisdem, nihil refert ad hunc sermone. nam O in armis esse,ct agros colere, saepe contingit eisdem. quare si et e ct illa ponenda sunt esuitatis esse partes, manifestu est quod propulsatores belli pars necessaria sunt ciuitatis. Septima pars est
eorum, qui magna patrimonia habentes, re G. Onera sustment, quos opulentos vocamus. Octaua eorum qui publicam operam exhivent,o qui in magistratibus gerendis occupati existunt: ciuitas.n.
absiq; magistratibus esse non potest et necessarium es igitur esse quosdam,qui magistratus gerere valeant,ct hoc muntis Iu ferre in es ultatemel perpetuo ,uel ad tempus. Reliqua vero sint illa, de quia bus ad integrum determinabimus, quod in consulendor et itu eo trauersiam habentibus reddendo, uersaturis limr haec esultatibuo
adesse oportet, recteque feri et iuste,necessarium est esse aliquo qui
nutem habeant rerum civilium . Caeteras ergo potentias eisdem
adesse post e videtur pluribus, em eosdem esse propulsiores belli, O agricolas, O artifices, O praterea con ultores, O iudicantes arrogant quos sibi virtutem cuncti , O multifariam se existimat idoneos ad gubernandum: uerum pauperes O diuite eosdem esse impossibile est,quapropteτ hae partes praecipuae videntur esse ciuitatis, inopes scilicet, opulenti. Et praeterea ex eo quod ut pluriamum ali, pauci sunt ili, multi,contrariae partes inter se apparet. quare o res b. secandum earum praualentiam constituerunt, cduae videntur popularis scilicet, O paucorum potentia: sed quod sint plures restub. O hoc ob quas causa dictum est prius. - Ηaec est secunda pars huius capituli, in qua philosophus enumerat plures partes ciuitatis, sed quia non sunt eodem modo dispostae in quacunque ciuitate , idcirco oriuntur diuersae respub. ut patet. prima pars est multitudo agricolarum. alia est circa ministeria,ceu artifices,& horum quidam sunt, sine quibus vivi,quidam vero, sine quibus commode viui non potest. tertia est multitudo,quq versatur in foro dedita mercaturae,& omnino cotractibus emendi atq, vendendi. quarta est mercenaria, idest eorum,qui locant opera suam,& manualis est exercitatio . quinta propulsatores belli, & hoc loco redar-g uit Platonem,qui posuit primo quatuor partes necessis artus
269쪽
sarias ciuitati,deinde adiungit fabrum serrarium,& p
storem,tum negociatorem,& mercatorem,eX quibus omnibus existimauit sium cientem habere ciuitatem, sed postea addit propulsatores, quando ciuitas est constituta,& incirit augere fines suos. Philosophus autem ostendit necessitatem propulsatorum requiri in prima constitione ciuitatis,quia sine illis sua non potest libertatem tueri. Quod si fuerit serua natura,ciuitas proprie appellari no potest, cum ciuitas sit per te suffciens,seruus autem proprie dictus per se sumciens non sit: sed ipse, &operationes eius alterius gratia esse videantur. Insuis-
ciens igitur fuit Plato,ait philosophus, quamuis eleganter dixerit,cum posuit primo illas quatuor partes,Vt valde necessarias, secundo illas alias stipra allatas,& adhuc non posuit belli propulsatores. Praeterea fuit insufficiens,quia inter primas partes non posuit eos, qui reddunt iura. haec autem pars est valde necessaria, & est sexta,& etiam consilitatiua,cuius inserius meminit.septima pars est eorum,qui dicuntur opulenti, quorum opes
subministrant necessitati reipublicς. octava pars est ciuitatis regimen ex illis,qui gerunt magistratus,vnde sumitur ordo, & institutio reipublicae. Addit philosophus
partem consultatiuam,&iudicatiuam, idest eorum, qui iudicant,& consulunt: quoru superius meminit.Verum haec fieri & exerceri non possunt bene recteq; , sine vi tute. Oportet igitur viros studioses adesse, & ciuili vis tute instructos. Verum sunt aliquae partes, quae possunt conuenire in uno,& eodem homine: nam potest idem esse agricola, e miles,vel artifex, & idem, qui reddat ius& consultet,non quod iudicare,& c6sulere sit idem,sed idem homo viruius; munus subire potest. At vero duae sunt partes,quae in eodem conuenire non possunt,videlicet non potest eodem tempore unus & idem esse diues, S pauper, & plerunq; sunt plures pauperes, diuites au- te pauciores: propterea summa est inter ipsos cotentio. Ex his inseri philosophuς sententiam obortam idest corrosarium,quod cum diuites,& pauperes duertzntur, ita
270쪽
qnod non possint esse in eodem,& alteri sint pauci, alteri niuiti,propterea dicitur,quod in ciuitatibus due tam tum esse solent species rerum publicarum,videlicet paucorum potentia,& status popularis. s diuites praeualet, paucorum potentiam; sin vero pauperes, statum popularem oriri volunt. Sic igitur habemus, quod cum sint plures partes ciuitatis specie disseretes, sequitur etiam, quod rerum Dublicarum seu ciuilitatum plures sunt species. Quod si ob ij ciatur superius dictum, quod sunt tres respublicae rectae,& tres non rectar,& non plures, dicendum,quod intelligi debet superiti, fitille allata tria genera rerum publicarum rectarum,& tria non rectarum:
sunt tamen quae habent species sub se contentas,uel quet ad illa quo quo modo reducuntur,& hoc pacto loquitur hic philosophus. Altera est pars circa ministeria, idest
altera est pars,quam appellamus mercenariam. Hecessarium est id est necesse est esse aliquos ciuiles homines, qui exerceant virtutem. Et multoriam existimant, id est putant se posse plurimos magistratus sit bire. Verum pauperes, si dicatur, quod antea non fecit mentionem pauperum , elim enumerauit diuersas partes ciuitatis, dicendum quod in agricolis, & artiscibus,& mercenarijs enuiverandis satis tetigit pauperes. Tales enim plerunque pauperes sunt. Notandum,quod cum es uitas si non tam necessariorum,quam honesti gratia constituta, ut dicit philosoplitis,qui magis conserunt ad honestatem ciuitatis, merito praesidere Γc gubernare debent. Tales autem
sunt studios,& virtutibus praediti. Onod γero O popularii ipsius 1 ciri sint plure bet paucorum
potentiim ,ofitendemus. Daici aute hoc ex iis quae dicta sunt: nam
O in plebe, in nobilitate plures sunt species: plcbis quidem v af ecies,agricola alia artifices aba,negociatores, qui emendis Mendendison, rebus intendunt alia,circa rem maritimam, et horum alybellatores ali, mercatores,ali, portitores, as, piscatores: multis.n. in locis horum turba ingens, tit piscatores,Tarenti θ' urantu :nα- Malis multitudo, Athenis: mercatores, in Aegina Chro: porti- rores Tenedo: insiper mannales O paruo jacu.tans haben-