장음표시 사용
311쪽
IN POLIT. An Is T. LIB. II I I. r 'armatura, exercitatio. Nam serunt leges circa ista fauentes diuitibus,ut manifeste patet in textu. Ponunt .n. nunc praemia, nuc penas, lus opulentis causam prςbeat, ut adsint: pauperibus vero,ut absint. Patet hoc,quia diuites causam habent, veniendi ad concionem ob penam oppositam: pauperes vero minime. Item magistratus gerere compelluntur diuites ob magnum censum : inopes autem minime. Item constituunt poenam diuitibus, si non intersint iudici js, pauperibus vero impunitatem & eodem modo faciunt circa arma atq; exercitationes gymnasiorum. Latenter enim decipiunt multitudinem, permittentes licentiam pauperibus,ut ab istis pro arbitrio absint. ex quo nullam sormidantes poenam, gubernationem emittunt,& rei familiari intendunt. Diuites Vero poena compelluntur, ut his omnibus intersint: &sic gubernationem suscipiant reipublicae, quae sunt artes paucorum potentia'. In populari autem statu contra fit: pauperibus enim mercedem, diuitibus nullam
Itaque manissum s , si quis Polit tuae haec temperare, quod oportet virisque a sumere et illis quidem salaria constituere,his autem poenam . sic enim omnes communicarent: nam illo quidem modo, respublica sit alterorum flum, vortet quidem x pub licam este ex iii solum qui arma positent. Censius autem magnitudo definiri simpliciter non potest quantus sit: sed considerata qualis i attinet maxim . cui qui participant republica sint plures, qμam is qui non participant θ hune instituere . γοlunt enim pauperes Ohonorum raperιes, quietem agere , si neque contumelia eos quis
afficiat, neq; bona illis auferat . sed hoc non facite: non enim semper contingiς,νι qui rempublicam gubernant sint mites O humani . consueuerunt autem quoties bellum est grauiter ferre, nisi si scipiam alimenta, cum sint pauperes, at vero si quis alimenta por riga cμpiunt bellum . Apud quosdam gubernatio reipublicae exseni non in i,sselum qui ad armaturam sunt habiles, sed in iis p exercuerunt arma . in Maliensibiu quidem gubernatio reipublicae erat in istis: ct magi Iratum creabant ex iis qui militabanς. pria raet e regublica alia Graecos constituta est ex iis qui bellum gem
312쪽
Do NATI ACCIAT OLIrebant, posteaquam desierunt regna: ab initio quidem ex equitibus, nam rabur excestentiaque besii, tunc in equitibur habebatur . peditatus .n. nisi ordo ac disciplina assit,inatilis est.huiu odi autem di 2 lina O ordo antiquis illis temporibuae nondum Erat: ex quo fiebat, ut in equitatu robur belli haberetur : sed auritis esuita tibus quae in armis potentiam magis habebant, plures ad communionem reipublicae recepti sunς. ex quo factum erit, νι quas nune respublicas vocamus, tune popularissatus diceretur. Fuerat M. antiqua esuitatum gubernatio rationabiliter paucorum,o regia:
propter paucitasem enim hommum,non emas magnus numerus me
diocrium . itam poci eum essent multitudine o ordinatione, ruet os ferebant ab alijssubernari. uam igitur ob causam plures sint rerum publicarum Orm ct quamobrem praeter illas quae dicumtur, aliae sint nam popularis gubernationis non ma numero ea species, neque aliarum similiter ae praeterea quae disserentiae sister eas, O quare accidar,ct insuper quae optima rerumpublicorum, ut plurimum dicitotest, ct aliarum quoque rerumlublicarum qualis quae bus congruat, dictum est.
Ostendit nunc philosophus quod non set error, si
temperata mixtio adhibeatur, accipiendo ex utrisque eam partem, quae congruam facit mixtionem,idest expopulari mercedem pauperibus tribuere,ex paucorum potentia poenam diuitibus imponere.tunc orietur temperata respublica & concurrent ad gubernandum medio- .cres homines inter pauperes & diuites, & erit tertium quoddam ex illis resultans,ut seperius etiam dictu fuit. Posthaec moderatur lege, quae est circa arma dc forsitan dicere possumus,quod tangere intendit hoc loco virtutem illam militarem allata superius in republica communi nomine vocitata. Est enim ciuilis quaedam sortitudo . Nam urbanae copiae sunt illae,quarum proprie est fortitudo dicit philosophus,in libro moralium . Quod si arma desiniri debeant aliquo censu , dissicile est affer- re determinatam quantitatem censiis: sed oportet considerare,quantum,vel quale,ut habeatur respectus ad illos medios,de quibus diximus : ut sint plures vel per se, vel cum altera partium,idest plus valeant, quam ali; secundum
313쪽
cundum qualitatem in gubernatione reipublic .nec est dubium de egenis,si recta sit gubernatio dicit philosophus . Nam homines egeni etiam si non sint honorum participes, quietaint, dummodo eis non afferatur iniuria. Sed non est facile, ut qui rempublicam tenent, camueant ab iniurijs, quia non semper accidit, ut gubernatores reipublicae sint mites,atq; humani. Et egeni consueuerunt tempore belli indignari, si non sesceperint alimenta : inopes enim sent. Quod si quis porrigat alimentum, volunt & contenti sint pugnare pro patria, &reliqua,quq patent in textu satis manifeste. Alterorum solum. idest aut diuitum tantum, aut popularium. Sed considerata. idest considerantes quantum, Vel quale maximum accommodari potest, ut participantes reipublicae sint plures,quam non participantes,hoc instituere. Mnin his qui ad armaturam . idest non ex his,qui arma serunt, sed ex his qui arma gesserunt, quibus gubernationem deferebant ob experientiam rerum. Primaque, scilicet respublica prima post regnum. Sed auctis rivitatibus que in armis. idest auctis ciuitatibus, & his qui arma habebant plures &c. Rursu aut 'comuniter et separati de unaqN ', dicemus earum partium,quae post haec sequumur, conuenientisumpto principis. Sunt ergo tres partes nuam rerumpublicarum in singulis,
quarum Hudiosius legis positor, considerare debet utilitatem: quibus benes habentibu necesse est rempublicam bene se habere: Ogubernandi formas intem se differre,in eo quod singulae istari disserunt. Harum trium partium isa est qua versatur in publicis consili, altera in magistratibushoc est,quos esse oportet,ct quam p testatem habere, quemadmodum habeant creari. Tertiat param iudici,s consi sit. Ea pars quae consilit, authoritatem habet de bello O paccide societate ineunda ad bellum, vel dissoluenda, de legibus ferendi vel abrogandi de mora de exilis de rublicati
ne bonorum, de rationibuου reposiendis.
Ilic est quartus & vltimus tractatus huius quarti Iubri, in quo philosophus postea quam declarauit rempublicam communiter optima, & competentem pluribus ciuita
314쪽
Huitatibus,& ostendit, quae quibus, & qualis qualibus
conueniat,nunc affert tres partes,ex quibus constat unaquaeq; ciuitas,uidelicet consilium, magistratus, iudicia: o ostendit varios modos unius cuiusq; partis,& cui reipublicae quis modus accommodatur. Diuiditur autem in tria capitula secundum numerum istarum trium partium. In primo declarat concionem, vel consilium, &ossedit quot modis fiat & quibus ciuitatibus accommodetur quisque modus. In secundo declarat magistratus, ct distinguit eos, & ostendit quot sint, & quam authoritatem habeant. In tertio considerat ipsa iudicia, am rendo modos & ditarentias eorum. Primum capitulum diuiditur in tres partes, quae suis locis declarabuntur. Prima autem pars est mani sessa deser dicit enim quod vult tractare de tribus partibus,quq reperiuntur in Omni republica, & vult tractare de eis communiter,& separatim:communiter,quantum ad ea quae competunt cuilibet teipublicar: separatim, quantum ad ea, quae com-Petunt huic vel illi. Hae autem partes sunt consilium, magistratus,& iudicia. Et cum ista tria bene se habent, etiam bene se habet illa respublica. Oportet autem legislatorem considerare istas partes: quia earum diuersitas facit diuersitatem in rebus publicis.
Hecesse est enim vel omnibus cnubus hae omnia decernenda tribuere,vel quibusdam omnia, ceu uni cuida magistratui,aut pluribus aliis alia: vel quaedam iliora omnibus,quaeda vero quibista.
Haec est secunda pars huius capituli, in qua philo
phus affert diuersitatem eorum,circa quae versatur con-
ilium, & consultatiua pars riuitatis, & in primis affert Varios modos, ostendendo quod fieri potest, ut omnes vel quidam deliberent de omnibus t vel alii de alijs,vel omnes de qilibusdam dei quidam de quibusdam . Plures igitur sunt huiusmodi consultandi & delibera di modi.
Omnia igitur es omnibus populare est: talem enim a qualitatem affectat populus.Sunt autem plures modi eius,quod est onmia --nibus. Vnus,sisingulatim o non simul omnibus, dii est in republica Telectit Milsi, ct m aliis v. spublicis, deliberant met
315쪽
INPOLIT . ARIs T. LIB. IIII. Isr Iratus simul eosiecti,ad magistratum vero vadunt omnes gulatim ex tribubus O partibus etiam minutis donec ranseat po omnes . congregatur autem populus , solummodo pro legibus feren
dis, O pro iis quae pertinen3 ad reipublicae Harum , O pro iis audiendis quae a matistratibus nuntiantur. Declarat omnes istos modos, ex quorum diuersitate oriuntur diuersae rationes rerum publicarum : primus modus consilij est circa gubernationem popularem, cinomnes de omnibus consultant, ubi aequalitas a populo, quaeritur. hoc quatuor modis fieri potest: idest iste in dus principalis in quatuor diuiditur, primus modus cuomnia omnibus tribuuntur in populari gubernatione rhoc pacto contingere potest,ut nunc pars haec, nunc illa deliberet: Sic enim omnibus omnia tribuuntur vicissim munera consultandi: vel omnia omnibus sic, ut
ex singulis partibus veluti ex qualibet tribu accedat ali ua pars ita,ut ex singulis partibus accedant aliqui, quieinde simul collecti deliberent, ut in Telectet legumlatoris republica,& alijs quibusdam rebus publicis fit. deliberant enim magistratus simul collecti,&plures ex omnibus partibus. Sisingulariter, id est si pro parte.
- . lius modus eri, omnes simul conuenire, arat solummodo ad
magiatratus creandos, O ad foendas leges , O pro belu uel
pace , ct ad rationes reposcendas: in caetem uera eos qui magia
iratum gerant discemere ad singla deputandos, uel per electi nem uel per sortem. Secundus modus, quo omnia omnibus tribuuntur in populari gubernatione, fit, cum totus populus congregatur ad creandos magistratus & leges serendas,& sunt-liter cum de pace, vel bello, & reposcendis rationibus publicae administrationis, & huiusinodi rebus grauibus consultat. Nam in reliquis sunt magistratus electione, vel sorte constituti, qui de eis decernere possitnt.
A lius modus est, H ad magistratus creandos O rationes rep scendas conMemant omnes cive 'ad deliberationem belli susici piendi, diei societatis ad bellum ineundae, caetera vero maga ira tus exequantur per electionem creati, stacunquefuerint: tales ver
316쪽
- βιην quoscunque gerere necessarium est, eos qui sciunt. Tettius modus,quo omnia omnibus tribuuntur, seri potest,cum omneS congregantur ad creandos magistratus,& huiusmodi res magni ponderis decernendas:c te ra vero disponunt magistratus quidam electi. & iste modus est similis priori, praeterquam in eo quod magistratus, ut quidam expositores volunt, eliguntur in uno, ex quibuscunq; , non autem in alio, vel differt etiam in eo, quia hic electione tantum, ibi sorte, vel electione magistratus constituti decernunt.
Quartus modus ea, ut omnes de omnibus conuenientes deliberent, magistratus autem de nullo Euman , sed tantum primo A- eo sententiam dicant: quemadmodum sit in extrema ilia gubem tione populari, quam in paucorum gubernatione speciei violentae, O in gubernatisne unius tyrannidi correspondere diximus. mergo modi populares cimnes. Quibusdam vero omni paucorum potentiae. Habet autem O hoc uisse rentias plures: quando enima mediocri censu fiat assumptis, O multiassumuntur propter eameensius mediocritatem, O quae lex vetat non moueant sed sequantur,in liceat possidenti censem, habere paucorum O huiusmodi
gubematio,sed tamen ciuilis propter eius mediocritatem.
Hoc est cum omnes de omnibus deliberant.Magistratus vero in hoc tantu praestant alijs, ut primo loco px ponant,vel dicant sententiam suam: populus tamen est dominus decernendi omnia, & hoc contingit in ultima specie popularis status, quae est deterrima omnlii, quam philosoplius dixit similem esse quarte speciei paucorum potentiae, & ipsi tyrannidi, ubi leges minime valent. uibusdam vero omnia. Affert philosophus secundum consilij modum,cum quidam de omnibus consultant ac deliberant, qui contingit circa paucorsi potentiam, & iste trifariam heri potest,atque ideo in tres modos isse principalis subdiuiditur. Primus est,cum a mediocri censust electio consilitantium, & eorum, qui deliberant: &sic assumuntur plures ob censius mediocritate. Hic modus pertinet ad paucorum potentiam, & tamen est minime malus inter paucorum gubernationes, & quasi mi
317쪽
IN POLIT. A R Is T. LIB. IIII. Isaxtus . acquirenti. id est habenti. ha re, idest participem esse gubernationis reipublicae. uando vero non omnes participes sunt ,sed hi qui eliguntur, secundum legesgubernant,ut prius,paucorum potentiae est. Secundus est modus circa paucorum potentiam, cum non omnes, sed quidam electi decernunt de omnibus , sequuntur tamen Ieges in deliberando&decernendo. Vuando autem ipsi se eligunt,qui deliberandi auctoritatem habent,o quando filius patri succedit, domini r legum, necesese est huismodi gubernationem esse paucorum potentiam λ. Ts ius modus est circa paucorum potentiam, cum
apti se ipsos eligunt, & cum filius succedit patri, & post
habentur leges. Tunc enim sumitur quodammodo te tia,& quarta species paucorum,quae nint valde propinquae & iste modus est deterrimus. Sed quando quada,em cum de bel lace, repetendis rationibus,uniuersi euno cunt de alsis aut magistratus electi,vel se te assumpti,optimatu id est,uel eius quae appellatur res b.quod si de quibusdam electi,de quibusdam Hro sortili , O Hlsimpliciter sortiti, uel ex praelestis, uel communiter electi ae sortiti, partim optimarum est, partim reipublicae ipsius. Distinguitur ergo ea pars quae in eonsulendo deliberandoae consistit in hunc modum, pro narura rerum publicarum . ct administratur unaquaq; respublica.seeundum hiau Odi determinationem. Hic tertio Ioco affertur modus ad optimates,vel rempublicam pertinens. Nam vel respectu optimatum,Vel respectu reipublicae nomine generis vocitatae fieri pota Electio enim ad optimates,sortitio vero ad ipsam re publicam spectat. ex prelatis. id est ex praestantioribus. Confert autem Ogisereationi illi populari , quae nunc max me videtur esse popularis, cdico autem ei in qua populus dominus i , etiam legum in deliberando ae melius dissonendοθ hoe idem
facere in communious, quod sit circa iudicia in praeorum pore tia: imponunt enim planam illis,quos iudicare uolunt, ut iudicent. Populares uero mercedem furuunt pauperibus. Confert ct hoe idem circa conciones agerennelius enim in communi deliberabunt,
si omnes consilio intersint, populus quidem eum nobilior bus, icti
318쪽
a: DONA et I ACCI AIO LIomm eum potuis. Conferet etiam per electionem assumi eos , qui deliberaturi hunt, uel per senem aequaliter ex artibus esuitatis . confert etiam si plurimum excedat multitudo plebis eos qui sunt ira gubernanda republica peritiores: uel non omnibus mercedῆ tribuere,sed quatis corressodent numero nobilitati uel raserim plures.
Haec est tertia pars huius capituli, in qua philosophus affert quaedam , quae conserunt statui populari, &paucorum potentiae circa consultationem . Affert autem. tria successive, quae conserunt speciebus status p pularis. Primum est,ut constituatur diuitibus pena si ad concionem,uel consilitatione non veniant: pauperibus merces, si veniant, & hoc pertinet ad ultimam specie status popularis. Secunda est, ut per electione,vel sortem lumantur hi,qui sint costillaturi, vel deliberaturi,aequaliter ex partibus civitatis, idest ex qualibet sorte ciuiusumere oportet conuenientem numerum proportione
seruata: & hoc consert aliis speciebus gubernationis popularis.Tertiuin est, si multitudo plurimum excedat ubros insignes atque electos, tunc subtrahatur merces quibusdam, idea non detur omnibus praemium ad ueniendum, sed tot, quot possint aequare homines notos atque insignes,vel sortiri plures ex illis.
In paucoru vero gubernationibus,aut eligere quosdam ex
risudine, aut talem magistratum constituere, qualis est in quibusdam riuitatibus,quos appellant prae copultores ac legum custodes, ac de iis solummodo rebus ad consilium referre, de quibus ante ii deliberauerint. Per hunc enim modum populus interuenies in deliberando,nec tollere quicquam de republica ualebit.Insuper, aut illa decernere poterit populus, aut nilal contrarium illis, quae proponentur,uel conueniendi qEidem omnes participes facere:do liberandi uero magi ratibus potestatem relinquere. Et oppositsmeius facere, quod sit in populari Liatu. populi enim decretum ineondemnando raium non sit, sed ad magistratas rursu referatur. quod contrast in popularibus: magi Irat, enim absiluendi, lo- minisunt omnino: condemnandi uero non, sed ad poprelum hab ram recursus. De consulendo igitur O deliberando, tuaque pol Elate, in hunc modum deter natumM.
319쪽
IN POLIT. ARIs T. LI P. IIII. 1 3Αffert nunc, quae conserunt paucorum gubernatio ni,ca autem in textu sunt plana atque manifesta . aut i
ta dec ere,idest eadem. quod fit in populari Linu, idest oppositum eius, quod ibi iit. Nam ibi, idest in populari
statu pauci habent potestatem absoluendi,condemnandi non habent, nisi omnes. Sic igitur declarauit unam. partem ex tribus, idest cosultatiuam, ut patet. Consequens his est,circa magistratus disinguere:habet enim Oha e pars reipub licae differentio multas: quotque magistratus Oguarum rerum authoritatem habere, O pro quo tempore magistraius quosii cnam ali, semestres,ali, breuiores Γ, annuos, al, diu turniores Hatuunt magistratus O virum oportet esse perpetuos,
an ad longum tempus, o neutrum. νtrumfrequenter eosdem, an
non eundem bissed Mntum semel gerere oportet O praeterea circa constituendos magistratus,ex quibus oportet,se a quibus,O quο- modo,de his enim omnibus oportet posse destinguere, quot modis leat feris Odeinde accΘmodare,qui quibus conferamigubernationibus reipulicae.
Hoc est secundum capitulum huius quarti tractatus, in quo philosophus posteaquam declarauit consilium, id est unam ex tribus partibus, ex quibus constat omnis ciuitas vel respublica, nunc declarat magistratus de quibus erat secundo loco considerandum.Diuiditur autem hoc capitulum in quinque partes, quae suis locis declarabuntur . In prima igitur parte philosophus propones voluntatem sitiam & ordinem procedendi, dicit, quod post declarationem partis consilitatiuae,consequens est de magistratibus dotirinam afferre, cistinguendo ipsos per differentias quas habent, & videre quot sint,& qua les,& quato tempore duraturi. Tum ex quibus,& a qui bus hominibus, & quomodo creari debeant, & qui quibus & quales qualibus couferant, vel accommodentur. v aratem ne hoc quidem facile dei erminare , quales magistratus Iuni nuncupandi: indiget enim citillis scietas multis magistra rum gerentibus. quapropter non omes qui Pel eliguntur,vel assummuntur sorte ,sint magistratus existimandi: Hputa in Frimis socerdotes: hoc enim aliud quiddam ponendum est a cruisibim ma U' gyra--
320쪽
gistratibtis. Praeterea festorum prouiso O praecones,o legati
qui eliguntur. Sunt autem curae ciuiles , aut omnium ciuium ad mam actionem puta,dux eorum qui militantraut secundum partem, vi mulierum,pureorumque curatores. Aliae dispensatia sepe enim eliguntur quidam ad distribuendam annonam . Aliae ministrativae,ad quas si vulenti eliguntur, substituunt seruos. M xime vero, visimpliciter dicamuGilli sunt magistratus appellandi, quibus est deliberare de quibusdam,ct iudicari,ct iubere: O maxinse hoc extremum,nam iubere imperosius est. Vertam ista quantum ad Uum nihil disserunt, ut ita dixerim: nondum enim determinata eLi huiusmodi de nomine controuersia: habet enim aliam quandam intellectivam considerationem.
Haec est secunda pars capituli, in qua philosophus
ostendit,qui sint magistratus: quia ciuitas indiget multis praesidentibus, & tamen non omnis praesidentia magistratus est appellandus. Dicit enim quod sacerdotium non est magistratus, sed cura quaedam circa cui tum diuinum: nec qui praesimi sestis, nec praecones,nec legati sunt dicendi magistratus. Postea ostendit, quod quaedam sunt curq circa publica,atit omnium ciuium,ut
est dux exercitus,aut circa partem ut circa mulierum,&puerorum mores, quaedam circa forum, ut habeant curam mensurae rerum venalium: quaedam ministrativae circa eas res,quarum cura committitur ministris,ut sunt curae circa publicas aedes reficiendas , & circa portas ciuitati, aperiendas,atq; claudendas,& aliς cure eiusdem generis,quae ministrativae dicuntur. Postea declarat,&dissinit quid si magistratus, dicendo quod magistratus est proprie, cui data est facultas & commissiim munus
deliberandi,iudicandi,&jubendi: maxime autem competit ei iubere: quia sine hoc non videtur magistratus . Saepe enam eliguntur quidam, idest saepe eliguntur quidam, qui praesunt mensuris. quandam adiam nitellectivam con clarationem, idest aliam quandam intellectionem. Sed quales magistratu O quot necesari, sunt ciuitati, O quatis necesar, , quidem, istutiles vero ad bonam reipulicae gubem Mone metu Mique quissum dubitabit, ct ad ominem rempubi