Donati Acciaioli In Aristotelis libros octo Politicorum commentarii, nunc primùm in lucem editi. Index rerum, & verborum memorabilium

발행: 1566년

분량: 571페이지

출처: archive.org

분류:

341쪽

xitas,quae est dissimilitudo eorum,qui moribus,& conditionibus sent dissimiles. Vt plura. quia possitiat reduci ad

1eptem,tamen si volumus ampliare erunt plura. Horum autem contumelia,O lucrum qua habeant vim, quot seditionum causae, fere est manifestu: contumelia enim, et a Maritia eoru qui gubemant, homines nouocantur adseditiones contra illos, O contra Liatum reipublicae,quae Ha feri patiatur: auaritia ero quandoqs ex priuatis rebus si quandos ex pi sicis.

Declarat philosephus causas allatas, & affert etiam alias effectrices seditionum,ut successive patebit. Dicit autem in primis explicando duas causas simul quod fere est manifestum, quam vim habeant contumelia & lucru,& qualiter sint cauta seditionis. nam superbia & cupiditas plus habendi prouocant homines in eos, qui gubemnant rem pub. Quot sunt, idest quo pacto sunt causae. Auaritia, id est cupiditas plus habendi.

De honore etiam elarum est,ct quid valeat, O quomodo causa sit contendendi: ipsi enim inhonorati, O alios honoratos ceruiet a Ieditionem a rediuntur.Hac autem iniuste quidem fiunt,cum praeter dignitatem honorantur quidam, vel inhonorantur, tune uero, cum secundum dignitatem.

Declarat aliam causam,qua contingit,ut seditio fiat, cum hi,qui posthabentur cernentes eos qui honoratur, non quiescunt, sed moliuntur seditionem.

Propter pra potentiam autem, quando quis malos ' O potentior,νel ous uel plures, quam secundum esuitatem O potetiam xeipublicae,consueuit enim ex talibus feri Mnius dominatio,i et gubematis violenta. Quapropter quibusdam in locis Hiraconio utuntur, ceu Argis O os thenis, atqui melius erat ab initio prouidere, ne in huismodi potentiam augeri homines permitterentur, quam post contra auctos remedium qimore.

Declarat aliam causam seditionis, quando praepotentior fit,& ostendit, quod melius erat ab initio prouidere, ne tale eueniret,ut patet in textu . nam omne malum

nascens,ut inquit Cicero, facile opprimitur: inueteratum fit plerunq; robustius:&principium est plusquam dimidium toti IS. X Propter

342쪽

DOMATI ACCI AI o LIPropter metum vero ad seditionem deueniunt, qui formidans ob maleficia commisa ne parnas den et hi contra quos paratur uiolentia, praeuenire olentes, priusquam malum patiantur, ut apud Rhodum,nobilitas contra plebem insurreait metu iudiciorum, e

sibi parabolum. Declarat alia causam & exepto Rhodiorsi confirmat. Propter contemptum vero ad seditiones deueniime o infuseunt, ceu in paucorum potentia , quando plures sunt illi qui a

νepublica excluduntur, potentiores enim se putant. Et in populari flatu, vulenti contemnentes inordinationem O malam admini irationem eo rum, qui rempublicam gubernant: ceu apud

Thebanos post pugnam in Omphytis commiserem, mala gubernatione, popularis Liatus interiit. Et in Megarinsibus, cum per inordinationem O magistratuum negligentiam superati sunt . Et Syracusis ante Gelonis tyramidem. Es Rhodi, populus, ante aquam

contra insurgeretur.

Declarat aliam causam, & exemplo multarum ciuitaturn comprobat. Fiunt etiam propter incrementum excel um mutationes rerum psilicarum:vt enim corpus ex partibus suis constat, et oportet eas simul pro modo quamq; suo cresce ,πι commensiurationis maneat

harmonia, ac nisi hoc fiat corrumpitur Oeu quando pes quatuorctibitorum sit, caeterum vero corpus duorum palmorum Angitud nem habeat, interdum etiam in alterius animalis figuram transire queat, si non silum quantitate, Ῥeri metiam qualitate immodo tum feret incrementu ita O ciuitas ex partibus constat, qua utim interdum aliqua latenter Fuccrescit, ceu egenorum hominum multitudo,in popularibus gubernationibus O rebi publicis. Contingis vero quandoq; id per fortunam,uelut apud Taretum, cum superati praelis ab Iangensibus Obilitatis magnam partem amiasissent fuit autem id praelium paulus id tempus,quo Medi Graeciam inuaserimu ad popularem Hatum ex repub. i facta mutatis.et Argivi post cadem sitarum in Hebdoma a Cleomene Spartiata faciam, coam sunt inquilinos quosdam ad rempub. recipera. Et Athenis, cum terra male pugnaretur aduersus Laced

monios , nobilitas attenuata erit, cum ex descripta se submittere ad bellum cogeretur: contingit autum hoc in petularibus gubernationibus,

343쪽

IM POLIT. ARI s T. L I P. U. Isstionibus, rarius tamen. Pluribuε enim diuitibus existentibus,

,el diuisiis in pluribus auctis, mutatio fit in paucorum potentiam

atque potentatum.

Declaratur aliam causam coparatione partium corporis & multarum ciuitatum. exempla affert, quae sitnt clara in textu. Ex descripto, id est electione. Mutantur etiam respublicae,absique sedition propter Ῥοem diam : H in Horear cum enim per electionem jumere magistratus solerent, pstea fortiti sunt,ex eo quod electiones eorum in homines turpes, pallendosqs cadebat. Et propter negligentiam,quandoqua uno ad summas potestates eos assumi, qui non sunt amici Liatus

eorum . per quem quidem modum, apud Horeum euersa ea pare eorum gubernatio , per Heracleodorum, qui magistratum nactis, gubernationem ciuitatis ex paucomm potentia , ad popularem fiatism traduxit.

Declarat vel ponit aliam causam mutationis,scilicet Verecundiam, id est cum assumuntur ad magistratus homines indigni illo magistratu,tunc fit mutatio absq; seditione. Nam ubi antea solebat eligi magistratus per electionem, postea assim untur sorte vel contra . Verre eundia, id est indignita, per narum, Graesie dicitur conductio hominum ad seruiendum. Turpes pudendo';,id est quasi sordidos. O propter negligentiam, declarat aliam causam, ut patet in textu. oreum, est oppidum in Euboea. Insuper propter pusillum. dico autem pusillum, quando lates paulatim succresiens reipublica mutatio, quae ad magnitudinem latenter euadiis negligatur id quod pusilur quemadmodu apud

Ambraciotas a paruo censu prius erant magistratus: tandem vero

a nutu fuerunt, quasi nihil aut prope fores inter parum ct nihili. Explicat aliam causam,quae est pusillitas. Sunt enim paruae institutiones, quae si negligantur, paulatim fiunt magnae, veluti apud Ambraciotas contigisse dicit.

Seditiones etiam concitam aduenae, donec in eadem simul con- si iratione deuentum sit . ut enim non ex quat is multitudine con-Himitur esuitas, ita etiam neque in quouis tempore. Quapropter

quicunque iam inquilinos susceperunt aduenas, Ommesserie seditionibus iactati sunt. ceu Sabarim, una cum Trarrenis. incolae run

344쪽

runt Achaei, postea maiorem in numerum crescentes Achaei, τορο etenios pepuleruns: νnde ortum odium ea Sybaritis . O in TLuriis idem fecerunt Sybaritae contra illos , qui eos receperant. nam

plus habere volentes, quasi de suis agris pus sum. Et apud B

sentium aduenae in oppresonem ciuium coniurati,coxnita re proselio O armis expulsi sunt. Et Antistaei, exules ex Chio susceptos,

tandem armis de cere coamsunt. Zanclai vero qui Samios receperunt , mox ab eis sunt propria riuitate deiecti , Apolloniatae qui sunt in Euxino ponto, aduenis receptis, seditione agitati sunt. Et Syracusani post tyrannos expulses, cum hospites O conductos milites fecissent ciue inseditionem O praelium inciderunt.Εt Amphipolitae,receptis Chalcidensiu colonis, pus tandem ab illis sine

fere omnes. Seditionem autem concitant in paucorum quidem potentiamultitudo, indigne ferens quemadmodum dictis est priusὰ quod cum i sunt pares, non que honorantur. In populari vera flatu nobilitas quod par fiat caeteris,cum ipsi sint praestantiores. Declarat alia causam seditionis,quam in enumerando appellauit imparitatem vel dissimilitudinem , quae fit cum peregrini admismi sunt ad rempublica guberna dam, dicit philosophus,&exemplis ostendit. Et hoc inquit videtur accidere, donec in eandem dispositionem& similitudinem morsi peruenerit. Peregrinitas dest dicsmilitudo ciuium ex peregrinis locis in ciuitatem perducta, At in paucorum potentia multitudo occasionem. habet mouendi seditiones, & in populari statu nobili tas ex ipsa quoque dissimilitudine.

Incidunt autem quandoque in seditionem esultates propter se tum quando talis e i locus, ut non ad unam eandemque gubernationem sit aptus. vi Cladmeni,s accidit, qui in Cistro habitant, contra eos qui habitant in insilia. Et Colophoni,s erga Notios . Athenis quoque non eodem modo, sed multo magis popμlares sunt qui in Pyraeo habitant,quam qui in urbe. ut enim in praelitii pro

simul sesarum, etiamsi admodum par sint, interrumpit ordines militum,ita in esuitare dissimilitudo omnis videtur di sensionem facere. Maxime forsan dissident vinus , ct vitium , deinde P pertas ct diuitis G ct alia magis, quam alia, quarum rerum via I illa, de qua diximus.

Assert

345쪽

Ameri aliam causam seditioni, quae sit ex diuersitate

loci, ut exemplis ouarundam ciuitatum,& comparatione praeliorum probat philosophus. Quare omnis diss- dentia seu diuersitas in ciuitate facit seditionem : sed maxime seditionem facit dissimilitudo,& distantia morum,quae est inter virtutem & vitium : quia proponunt sibi diuersos fines : posthaec paupertas atque diuitiae, ut

patet in textu. Oriuntur autem seditiones non pro paruis rebus, sed ex parius

ad magna perueniunt. maxime Ῥero etiam paruae corroborantur,

quando in principalibus nior contigit Syracus is antiquitus: mutatus ese enim esuitatis status propter duos adolesientes, qui in magistratu constituti, simultatem inter se habuerunt, ex amatoriacatiga. altero enim absente balter ccum sodalis eius esset puerum, quem amabat, sibi conciliauit,at ille reuersus,cum id grauiter sese τet, uxorem illius habere Liuduis . ex hoe,omnes qui versabantur in republica,diuerso fauore diuiserunt. Ouamobrem ab istis priu-cipatibus cauendum est diligenter . ac distoluendae fiat sunt e rum discordiae,qui multum in republica po unp. in principati .n.

peccatur, principatus autem dicitur dimidium esse totius , itaque paruum in principatu erratum, consondens est ad alias partes. Omnino autem excestentium virorum discordiae, totam post se trahunt esuitatem, t contingis apud Hestiaeam , post popularem fiatum : duobus enim statribus de drisone patrimon, contendentibus , νnus eorum qui erat pauperior , quasi non exhibente altero tre bona omnia, neque thesaurum quem pater inuenerat proferente , querebatur,ac populum in suos fauores pertraxerat: alter,ero,qui diuitiis poliebat,ucupletes sibi acciuerat. Et in Delphis ex a pnitatis caus contentione ea orta, principium uit seditionum omnium,quae postea fuerunt in ea ciuitate secutae.hic enim cum sibi

triste augurium incidisset,νι xenis adstonsam: susicipere illam n luit . isti vera quasi streti atque contempti, sacrarum quiddam ceo

sacrificanteo ιmecerunt, atque H sacrilegum accusantes,capite danari fecerunt. Mitylene quoque seditio ex haereditate coorta , --gnorum malorum fuit origo, de quoque bellum Atheniensibus contra Mitylenos susieptum , in quo urus eorum a Pachete duce costa fuit. Timophane enim quodam opulento homine, vita functo,

346쪽

. BONATI ACCIA I LI

eum duae filiae superstites fuisse iit,Doa andrus quidam dari illas filiis in matrimonium concupivit: quod cum asseclui non potuisset, aliossibi praelatos doles,res nouas moliri aggressus:Atheniensibus

quilus erat publice hospex, bellam suscipere persuasit. Et apud

Phocens esseditio exoria est ex hareditate, inter Mnaseam Mne- sonis patrem,o Ent cratem 0numarchi. haec seditio Phocensibuι i istium fudi eius belli, quod sacrem appellaverinit. Mutasus

est et Epidamni ciuitatis Elatus ex nuptidis, desponderat quis NIiam , cum vers pater desponsetae magistratum gerens ,siti damnum irrogasser , quasi de ectus, omnes qui praejenti riuitatis statu infensi erant, perfactionem ad se rececepit. Affert aliam causam philosophus, qua ostendit, quod interdum seditiones oriuntur non de parilis rebus, sed a paruis incipiunt,deinde magnum suscipitini augumentum,& Vires acquirunt eundo, praesertim si talia discordiarum semina incidant in primarios cinitatis. Cone- 1 ondens est, id est proportionaliter se habet ad reliquas Partes , veluti parua alteratio in corde animalis magna facit in reliquis partibus, & modica diuersitas in semine magnam facit in eo,quod fit ex semine. Quare paruum erratum in principio magum in finediabet momentum. Et in Delphis ex fauore partium , id est in Delphis ex matrimonio seu sponsalitio facta discordia principium filii omnium seditionum, quae postea secutae sunt. Hic enim, scilicet gener. Sacrisum quiddam, idest aliquod vas accommodatum ad sacrificium iniecerunt, vel immicuerunt inter sua, ac si ille serripuisset.

Fiunt etiam mittationes in paucorum potentia, O in populari Hat O in ea quae appellatur respublica,ex eo quod aliquod eo talegium, vel aliqua pars esuitatis famam sit Hl augmentum maiovem in modura consecuta. νt apud Athenienses, Ariopagi constalium per tempora belli Persarum, famam consecutum seueriorem reipublubernandi formam videtur fecise. Et rursuι naualis tumba, quod causa victoriae Salaminensi bello fuisse videbatur,o Ob eam Hororiam principatum maris acqii isse riuitati, popularem ratum validiorem effecit. Et apud is uiuos, nobilitas, quod in pratio conιra Lacedaemonios , apud Mantiniam urbem commisso ,

347쪽

IN P o L IΤ. ARI ST. LI B. U. I 6r Iram famam consecuta erat , poptilarem Hatum delere tent uit. Ex apud Syracusanos multitudo γrbana, quod causa victoriae besti aduersus Athenienses videbaturfuisse, rempub.mutariis ad popularem Hatum. Et apud Chalcidense quod smul cum no-Htitate ad opprimendum Phoxum t annum plebs insium isset,

satim reipub. gubernationem suscepit. Et apud Ambraciam e dem modo populus cum aggressὸribus Periandre t anno exputaso, in seipsum gubernationem conuotis. Et omnino hoc Luere non

oportet,quod qui potentiae causa fuerunt. e primat siue cottigia publica, tae tribus siue pars aliqua tauitati siue quaecunq; multitudo seditionem commouent. aut enim qui honori eorum inuidens

seditionem faciunt, set ipsi propterpraeualentiam par habere cum

reris non acquiescunt.. Affert aliam causam philosoptas, qua mutationestam in paucorum potentia, quam statu populari, quam etiam in republica conam uni nomine vocitata , fiunt Id autem fieri dicit,cum aliqua pars ciuitatis,sive victoria adepta, siue re aliqua egregie gesta famam vel augumentu. consequitur,ut pluribus exemplis ostendit. Contingit autem mutatio talis,aut ex parte inuidentium rebus egregie gestis, aut ex parte eorum,qui ob victoriam maiorem quam antea, potentiam consecuti caeteris se

aequari non patiuntur,ut de Ariopagi consilio dicit philosisphus. Nam cum senatus ille confirmasset sententia. Solonis, quod mqnia ciuitatis erant naues, adepta victoria magnam est authoritatem in ea replib. consecutus.. Affert etiam alia exempla, quae patent in teXtu. Mouerux quoque resipublica, quando partes illae ciuitatis , quae contrariae νidentur ese parificantur ad inuicem cceu diuites O. plebs medium autem, aut parum aut nihil omnino sit. si enim quavis pars /ta robustafat, ut ad id quod praedomniabatur proxime accedat. p i hac minime vult discrimina subire . Quaprompter se qui Urtute praecellunt,intillam cωt ita dixerim2 saciunt sedisionem: pauci enim sunt, ali, uero permulti. Vniue aliter ergo in cunctiso ebsublicis, initia causeque mutationum ac sedi-- m, in hunc modum fiunt. Affert aliam causam seditionis: nam fit, ut imitati O-

348쪽

DONATI ACCIA IOLInes interdum oriantur ,cum due partes in ciuitate, quae videntur esse contrarie, ut pauperes & diuites, adaequaritur, & non sunt tot medij ciues, qui eos contineanto, ne alteri alteros invadant. Pares enim cum sint, quilibet vult praeualere alteri. Quod si alterutra pars ita robusta fiat, ut sit manifeste superior, reliqua non vult periclitari, sed quiescit,quia viribus inferior est. Quin etiaviri studiosi, licet virtutibus prassient, tamen cum sint pauci & probi viri, ipsi quoque quiescunt. Unde partes

illae contraria' si pares sint viribus, mouentur; sin alte utra manifeste superior sit,cedit alia & quiescit,ut dictu fuit. Si enim quae M idest si alterutra pars ita robusta fiat, ut manifeste superior si reliqua, non vult periclitari.

Mutatur autem quandoque restub. pre vim, quandoq; per dolum. Per uim autem, statim ab initio, aut postea compellendo . Verum emimuero stam duplex est: non uam enim decepti ab initio, sua demum θοnte recipiunt alium gubernandi modum, d inde postea uiolente conseruant . ut accidit cum quadringenti illi, Atheniensiu rempubsusceperunt, et mantes quod Persarum Rex pecunias ad bellum contra Lacedaemonios subminastraret, ac in eo mentiti,nihilominus postea ui retinere gubernatione conati sunt Interdum autem ab iniιio persuadentes, ac postea rursum persuasi

sponte ac uolentibus retinent gubernatione . Simpliciter ergo circa

omnes rsublica ex ,s quae dicta sunt, contingit mutationes fieri. Posteaquam philosophus attulit plures causas leditionu,affert nunc duos modos mutationis,& dicit,quod respublica quandoque mouetur per vim , quandoq; per dolum. Per vim rursiis dupliciter, aut statim, cum altera pars alteri prarii aluit, aut postea compellendo per fraudem quoque bifariam fit mutatio: interdum enim decepti ab initio ciues postea vero coacti tolerant eam gubernandi forma,quam gubernatore, introduxerunt:

vel paulatim ab initio decepti, ac postea persuasi sponte gubernatoribus cedunt,& eoru gubernatione ferunt. Sed oportet in unaquaq; θecie rerumpublicarum hoc idem considerare. Popularis ergo Hatus,maxime recipit mutationem,pro-

.pter eorum hominum perfidiam,qui sunι ductores in populo:hi.n. partim

349쪽

IN POLIT. ARIS T. LIE. V. ' 168tarum egregios PUPe opulentos sprissatim calumniando , conspirare eos simul compellunt cogit enim in unum communis metus, etiam eos qui prius erant mimicissimi partim quidem publice multitudini sugillando,o hoc fere ubiq; in hune modi; feri uid

mus. INO O apud Coum popularis Hatus interiit, ob prauitate eο--m , qui populum ducebant: nobilitas enim conssiratione facta, vegimen esuitatis arripuit. Et apud M odum: Etatutas enim Aiapendiorum pecunias,quae conduciis militibus luerentur, poten- res quidam iis populo pro se retinebant. eratque id impedimento

quo mιnus ea redderentur, quae triremium debebantur praefectis. praefecti autem classis,cum pecunias non haberent:ac nihilomintis nauigao ex lege cogerentur , ueritipoenam iudic, costrationem inierunt, ad popularem Hatum euertendum. Et apud Heracliam

quoque, populus, oppressiss est istico post coloniarum emissionem,obeos qui populi erant ductores: nam illi potentes in populo , illatis

iniuriis,nobilitatem expulerunt. illi uero postea eon jamde eo in unum conuementes in urbem reuersi, opulum oppresserunt. Nec

multo dissimiliter apud Megarense popularis Hatus erit,i: Ductores enim populi , quo pecunias per bonorum publicationem haberent, multos e nobilitate pepulerantini tandem factasirpem

gna exulum mulpitudo: exules ergo in unum conuenientes, pratio

superarum, oppressoq; populo paucorum potentiam constituerunt. Contigit hoc idem apud Cumas, in populari Liam , quem destruxit Thrasimachus. O apud alios sere quis insticiat mutationes

eodem modo contigiste. Interdum enim ut gratificentur iniuriantes, nobilitatem costrare faciunt, uel patrimonia aeque diuiden res , uel redditus muneribus publicis subjcie es. interdum uerὸ calumniantes, ut bona opulentorum publicari faciant.

Hoc est tertium capitulum huius primi tractatus, in quo philosephus posteaquam attulit in genere causas com mnes seditionum, vel mutationam rerum publica rum, in quibus non unus,sed plures dominantur, nunc in specie affert particulariter causas mutationum,& primu in hoc capitulo affert causas mutationis popularis status. Diuiditur autem in tres partes quae sitis locis declarabuntur : in prima philo phus ostendit, quod popularis status mutatur interdum in Paucorum Pot θ

350쪽

DONATI ACCI AIO LI

tiam ob perfidiam ductorum populi: qui multitudinem

irritando,& calumniando diuites & nobiles,causa simi, ut illi simul conspirantes, mutent reipublicae statum. Egregium, id est opulentum quemque. Impositis enim pecu

ndis,id est impositis pecunijs pro stipendio ad bellum, du

ctores populi vetabant eas dari praesectis. Illi vero cum pecunias non haberent, & cogerentur proficisci ex lege,timentes poenam, statum mutare aggessi sint, cuius mutationis sontem,& originem praebuere ductores populii Potentes, id est ductores populi. per bonorum publictionem, id est ut bona eorum publicari faciant. Vetustis quidem temporibus, quando idem erat ductor populi,

ae belli dux, populares respublicae in tyrannidem mutabantur: profecto antiquorum tyrannorum , plurimi ex popularibus hominibus fam sunt. Causa vero cur tunc fierent, non autem nunc, illa eL quod tunc qui popula maxime ducebant, erant ex bs qui bello gerendo praeficiebantur . nondum enim dicendi peritiam h bebant : nunc autem Rhetorica arte superueniente, qui dicendi

facultatem habent populos ducunt quidem jed quia imperiti simirerum bellicarum, Vr nidem inuadere non audent: nisi sicubi parum aliquid tale accidat. Drannides certe siluentius fe-b ς prius , quam nunc, O propter magnas potestates quibusdam commissas, ceu Mileti ex praetura: mnitarum enim ac magnarum rerum potestatem habebat praetor. Ac etiam ob id, quia tunc ur bes non erant magnae: Ied rure homines habitabant, sese negoci,soperum exercentes. qui autem praesidebant in populo , cum uiri militares essent, tyrannidem inuadebant . idque agebant omnes

prα illa sibi fide a populo , quae quidem proueniebat ex inimicitia

aduersus vulentos,ut Athenis, Pisistratus per factionem contra Pediacos 1 ceptam: O Megaris, Theagenesin mentis opulento rum occisis, quae iuxta flumen repererat pascentia. Et Dion saccusans Daphnaeum O diuites, meruit tyrannidem Syracusis

obtinere , propter inimicitiam nobilitatis sibifide a populo pro Hira , quasi popularis esset. Haec est secunda pars huius capituli, in qua philos phus ostendit, quomodo priscis temporibus, & quibus de causis status popularis in tyrannidem vertebatur, &

SEARCH

MENU NAVIGATION