장음표시 사용
361쪽
scilicet resp.tutiores sunt, dicit philosephus,quam alie, id est paucorum potentiae,& assignat duas rationes: prima eit,quia plus potest multitudo, quam pauci: secunda ratio est, quia populares, aequalitatem habentes magi, quiescunt, quam opulenti,qui non par sed plus, sibi
quam alijs tribuendum censent. Summatim in eam speciem gubernationis facile mutatur respublica, ad quam magis declinat. Illa vero stabilitatem habet in qua seruatur aequalitas secundum dignitatem, S datur cuique, quod suu est, ut iiistitia experit. Huiuι autem Origo est, id est hoc autem est principium. Penitus, id est sitim malim. Gubernatio eius esuitatis, idest gubernatiociuitatis erat magis paucorum potentia. Insiper, gia omnes optimatum Jecies ad paucorum potetiam declinant, nobilitis in istis plus habet: Ῥelut apud Lacedaemonios, opes O diivim in piscis sunt, ae magnam licentiam habet nobilitas faciendi quod libet,ct cui cunnue voluerit curam habere rquae causa fuit,νt Locrorem ciuitas interiaret, propter Dionysii asesnitates: quod non contigisset in populari Liatu,neq; in ea optimarum gubernatione,quae optime mixta,temperataq fulset.Maxime erό latent optimatum mutationes eo quod paulatim sese dis Oluat: quod quidem dictum est prius uniuersaliteride omnibus rebuspi bucis,id ; inter e fas nititationis, minuta paruitas appellatur :quando enim omittunt aliquid ex iis quae ad rempublicam pert nent,ac deinde aliud paulo maius facilius mouent, quo que mo-Heant totam reipublicae formam. Quod in Thuriorem accidit τρο ubi ca r cum enim legem haberent, per quam non ris intermisoquinquennio,militum praefecturam gerere licebat iuniores quidam
rei militaris periti ct apud multitudinem pro custodibus probati,
cum caeteros qui in rebus gerendis versabantur, Jernerent,ac facile se consecuturos arbitrarentur, legem illa tollere aggresspi serent: primum. lata altera lege, ut liceret perpeti e fidem praefectos ese at cum populum viderent illos prompte admittentem, et, magistra' iiii qui praerant su fragiis, quiq appellantur consultores, commmoti sunt prius ad resistendum, tamen postea destiterimi, p tantes hac una lege quamuis iura,cateras innuomnus ese peri nsuras postea uero prohibere volentes,ne aliae moueretur, nihil pediscere
362쪽
sicere valuerunt, sed mutata est eorum restablica in potetatum e rum, qui res nouo aggrediebantur. Alia causa mutationis est,quia cu omnes optimatum
species, scilicet improprie dictae, magis inclinent ad paucorum potentiam, fit ut pollentes opibus plus habeant, quam pauperes,ut apud Lacedaemonios euenit, ubi opes& diuitiae sunt in paucis,& hi licentiam habent faciendi quodlibet, &quibuscum volunt matrimonium contrahendi , quar licentia causa fuit ut Locrorum ciuitas interiret propter coniugium cum Dionysio cotractum. Vnde ex tali in aequalitate & nimia licentia oriri contentio solet ,& inopes indignantes res nouas moliuntur , quod non contingeret in populari republica, neque in- optimat una gubernatione bene temperata & mixta, dicit philosoplaus, quia optimatum gubernatio mixta ex eo dissoluitur,ut dictum fuit, quia non est bene temperata . Moime vero. Alia est causa mutationis quae latet,
eum modica si transgressio, & negligitur quousq; paulatim crescens funditus mouet rempublicam . minuta paseritas, id est causa consistens in paruo. Praeturam,id est profecturam ' Dissoluuntur cunnae respublicae interdum per seipsas, interdum per externam causam, quando contraria gubernatio sit, vel pro pe, mel longe quidem, sed admodum potens. quod quidem contigis, theniensibus, O Lacedaemoniis. Athenienses enim ubique pau- eorum potentiam: Lacedamon, νbique popularem statum euerιerant. Vnde igitur rerumpu blicarum mutationes,seditionesq', ea oriantur,sere dictum est. Affert causam quandam uniuersalem & cunctis rebus publicis competentem mutationis,& eam quidem externam. Dicit autem,quod omnes respublicae dissoluuntur aut per seipsas, id est propter causas internas, lus int seditione ut supra ostendit,aut per externam causam: Ea autem est,cu gubernatio externa praeualet alijs, & euertit alias sormas rcru publicarum, sibi dissimiles,ut exemplo Lacedaemoniorum,& Atheniensium ostendit.' ae arasem earum, O commaniter o seorsum de
363쪽
uniusculi Aue,consequens est,ut duamus. Illud ergo ante omnia paret,quod si sciamus per quae eorrumpatur resipublicae, scisms etiam
per quae conseruantur contrariorum enim, contrari, effectus: eo reptioni autem, conseruatio contraria HE.
Hic in secundus tractatus primae partis, in quo philosephiis posteaquam attulit causas mutationum reruna putili carum, in quibus plures dominantur in genere, &in specie secundum unam quamo; rempublicam successi-ue, nunc affert causas conseruationis earundem Diuiditur autem hic tractatus in duo capitula: in primo affert plures causas reseritationis rerumpublicarum : in secundo affert ea,quibus principales magistratus geretes conseruet rempublicam in suo statu,& mouet aliquas quaestiones. Primum capitulu diuiditur in duas partes, quae suis locis declarabuntur: dicit autem in primis,quod coi nitis causis mutationis,cognoscuntur causae conseruationis: ex hoc habe .ntis unde accipi possunt principia, ct causae conseruationis, id est ex cotrarijs principijs corruptionis. quare si principia antea allata corrumput &disioluunt respublicas, asserenda sunt contraria, quae Grunt co seruat tua. nam eiusdem medici cst aegritudinem S sanitatem considerare,& utriusq; principia. In istis igitur rebvspublicis,quae laudabiliter permn tae, ac tcpe ratae sunt, illud ea diligenter obseruandum, ne quid ex legibus,
in lirutisque moueatur, maximeque ab eo cauendum. quod paularim repit: latet enim corruptio, quia non tota simul sit, decipuuθqtie mens ab illis, γα sopbistica illa ratis: si unumquodque pMFllum, ct omnia: hoe dutem est νt sic, ct est Ῥt non, totum enim Oomnia non pusillum, sed compositum ex pusillu. una litur cuser dia aduersus hoc principium est opponenda. Haec est secunda pars huius capituli , in qii a philosophus incipit afferre causa, conseruationis. Prima causa conseruationis correspondens uni causae, corruptionis, est cauere,ne in rebus publicis bene mixtis, & temperatis aliquid moueatur ex lepibus,& videndu ne fiat transgrestio legum paulatrin etiam in parua re. Latent enim nos transgressiones in paruis,quia negliguturi& noncta
364쪽
rantur ob suam paruitatem, & tamen multae paruitates
cumulatae faciunt unum magnum,& corrumpunt esuitatem, sicut paruae expensae sepius facts corrumpunt patrimonium. Decipiunt autem nos sicut sophistica ratio. di, cunt enim sophistar, ostendendo alici uid veluti particulam hanc,vel illam cumuli,dicunt inquam,hoc est pa uuia Sc illud paruum. ergo totum & omnia sunt parua. Eodem modo dici potest de transgressionibus legum in paruis rebus,quod facile nos deciperent, si negligerentur. nam si haec transgressio legum est parua, dc illa pa Ila,ergo OmneS paruae,& paruum etiam qiiod ex illis, &minime curandii. hoc igitur pacto decipimur.Unde i telligendum , quod totum & omnia simul silmpta non simi parua,sed composita ex paruis. quare ille terminus omnia, considerari potest duobus modis, aut distributi-ue, aut collective: si distributive,utrum est quod omnes illae particulae sunt paruae,& transgressiones paruar. Sin
vero collective tunc non est utrum quod omnes particulae simul sumptae sint paruum. Est enim quid magnum
composituin vel aggregatum ex illis,& illud totum appellari potest magnum respectu etiam partium paruarum,eX quibus componitur. Quod paulatim repit, idest maXime quod est paruum Hoc autem est,ut si et est xi non,idest partim est sic, partim non est.
Deinde,non confidere iis quae conficta Dudis alicuius gratia τ praetenduntur ad populum, redarguuntur.n ipsis operibu . qualia Nero dicamus rerumpublicarii figmentaduperius e ii sen i m. Secunda est causa conseruationis, que sit, cum caue- mus a deceptionibus,& fallacibus persitasionibus. Decipiunt enim interdum populu huiusnodi homines,ouorum seperius meminit, cum ostendunt aliquid prodes e- populo,& tamen referunt id ad commodum sitim.Veluti dicebatur, quod poena costituta erat diuitibus, si consilio abessent, pauperibus vero minime. In hoc pauperes videbantur habere quandam praerogatiuam, tamen erat quaedam deceptio, quia talis poena constituebatur, ut diu ites stubernandi occasionem haberent.
365쪽
IN POLIT. ARIs T. L I P. V. sIntueri licet quasdam respublicas durare, non solum ex optim tibus,Ῥeri etiam ex paucorum potentv r,non quia per se ipsae sabiles sint, sed quia hi qui gubernant, rect . se gerunt,tam erga eos , qui fiunt extra rempublicam,quam erga eo qui in reipublicae gubernatione versaritur. Erga eos quidem,qui non panicipes sunt gubemationis,non assciendo ipsos iniuriis, ac praestantiores ipsorum ad participationem reipublicae recipiendo: cupidosque honoris ron honoris priuatisne,iniuria assciendo, uris multitudinem suis commodis fraudando. erga illos xero qui sci, in gubernanda republica sunt, humane inuicem,ac populariter se gerendo:a qualita .n. illa quae in populari Liatu absectatur, ea in simili ι no; solum est iusta,uertimetiam utilis. uamobrem si plures sint in gubernarisne reipublicae constituti,eis Iermulta popularium innitutorum utilia sunt: ceu semestres esse magistratus, H omnes, qui similes sint adipisci valeant: sunt enim tanquam populus iam isti, ut i
ter se par in similes sunt: itaqi in illas Irequenter existunt, v lut duces quidam populi cui prius diximus. Deinde mini, in potentatus incidunt paucorum gubernationes,o optimates nou.n.
smiliterfacile est malignari,in breui tempore magistratuι,et M longo. nam ob hoc,in paucorum gubemationibus O popularibus t rannides fiunt,aut enim hi qui maximi sunt in γtras , tyram
desis inuadunt, hic ductores populi, ibi potenteo vel qui maximos gerunt magistratus,quando longo tempore durant. Tertia est causa conseruationis,qua fit ut etiam quaedam respubi ice, ius per se minime sunt firmae,perduret. Ea autem est recta gubernatio; idest bene se gerere tam erga participes, quam non participes gubernationis: &haec causa opponitur illi cauta corruptionis , qua dixit gubernatores interdum male se gerere erga populum, de inter se ipsos. textus est manifestus.In potentias, id est in potestates. Non enim similiter facilis est latere, idest non enim similiter facile est male agere in breui tepore magistratus,& in longo. Conseruantur autem reipublicae, non solum eo quia procia sinta corruptionum periculis , vera metiam interdum quia propinqua sunt. homines.nformidante vigilantius intendunt ad reipublicae cristodiam. quare oportet eos qu/ rempublicam saltiam esse , olunt, formi-
366쪽
formidines quasdam parare,quasi nocturnam quanda custodiam, i caueant,neq; Alssoluant rei publicae Obseruationem,ct quod longe abest, propinquum facere. etiam nobilium contentiones, sed
rionesq, , per leges quoq, oportet conari obstruar et qui extra contentiones sunt eos praeriour citanquam malum ab initio ea oriens cognoscere non cuiusuis sit, sed ciuilis viri. Quarta est causa conseruationis, quae opponitur unicauta nititationis,quam appellauit negi: gentiam, seu incuriam . nam gubernatores reipublicae,icnentes clauum in manu,vigilare semperitanquam in specula debent,&tempestates etiam remotas,Vt imminentes, timere. Curandum quoque est legibus, ut contentiones nobilium sedentur,& cauendum antea,ne illi,qui sine contentionibus sunt, in cas incidant. oportet enim ciuilem virum cognoscere ab initio malum nascens, & ci obuiam ire, quia ut dictum est supra,omne malum nascens facile opprimitur, inueteratum fit plerium; robustius. Tanquam malum ab initio, idest quoniam malum cognoscere ab initio exoriens non cuiusuis est,' sed ciuilis viri.
Ad mutationes Nero quae propter censum sunt, ex paucorum potenιia,aim ex republica,quando contingit hoc, manentibus esse dem censibus,m pecuniarum copia facta, Hile fueris considerare universim totius ciuitatis censium, ac prasens tempua ad prat ritum conferre: in quibusdam autem civitatibus census agisAr annuatimin maioribκs Yero per triennium, aut quinquenium: c si sis multiplicatus,ac multo maior factus,quam prius erat iste,secundum quem statuta fuerat reipublica gubernandae habilitas, legis
erit prouidere, νι census , vel augeatur, vel relaxetur . si quidem excedar, augeatur secundum mulιiplicationem: si vero deficiat, relaxetur, ac minor fat censess taxatio . in paucorum enim gubernationibus,ct in rebuspubliciu nis hoc fas,hic paucorum gubernatis , ibi potentia illa nimia insurget, ilio autem modo ex rePublica quidem pupularis flatus: ex paucorum xero gubernatione, regu-Pica,aut populus. Quinta causa conseruationis est,habere rationem irsus. Dictum est. n. antea , cx diuersitate censu S mutari quandoq; paucorum potentiam , ct compublicam com muni
367쪽
IM POL 1 T. Ast I sΤ. L I B. U. III muni nomine vocitatam. si enim augentur facultates ciuium,crescit numerus eorum qui fiunt habiles ad gubernationes: sin vero minuuntur,& numerus eorum minuitur, qui erant habiles a tanto censu , & sic mutationes oriuntur, ex tali alteratione facta. Oportet igitur,ut remediu adhibeatur, dicit philosephus, videre, quo pacto facultates ciuitatis se habent, an sint auctar,vel minutae, ct respectu illarum adhibedo prudentiam, & iustitiam,
augere, vel minuere quantitatem, idest summam, ut ita loquar,ipsius censius, secundum quam qualitatem ciues admittuntur ad magistratus vel repelluntur ab eisdem. ac praesens tempus. i. debitum tempus capere. Totius ciuitatis censism, id est facultates unius citiusq; ciuis,& hoc fac re in debito tepore. i. in eo tepore, in quo a ciuitatibus solet fieri inquisitio facultatum,quas ciues possident, ac multo maior iEius.i. multiplicatus,aut minor factus his .i. in ipsa republica. ibi, id est in paucorum potentia. Commune autem est se in popul ri, O paucorum gubemati ne,ct in omni republica, neq; augere nimium quenquam si pra modum, sed magis conari parvos longi temporis honores praebere, quam confest magnos. corrumpuntur enim,nec cuiusuis est hominis prosteritatem Isree. quod si accumulate dati sint alicui honora non simul omnes postea auferendi, sed paulatim. Maxime ne o lege ita prouidere conandum est,Yt nemini sit excessiva potentia, neq; amicorum,neq; pecuniarum . quod si id contingit, peregrime faciendi, sunt huiusemodi hominum clientelae.
Sextam causam affert conseruationis communem inmi reipublicae. nam antea in enumerandis causis mutationum attulit praepotentiam: nunc affert remedium commune,ut patet in textu. Cum vero ex priuata etiam Ῥita, res nouae oriatur, magistratus
constituendus est quidam,qui sit quasi in specula ad mores ciuium
intuendos,ne quis ira vivat, i reipublicae nocere post. In puta lari quidem statu,ne alien e uiuat a popularitate, in paucorum autem potentia,ne aliene a natura ens s gubernationis . Eodemq; mo
do de at s quibusis speciebus rerumpublicarum. Septima causa eo seruationis est ex parte modi vilio
368쪽
di, quae opponitur luxuriosa' vitae,& inhoneste antea allatae. Habenda est enim ratio morum,ut in fine Ethicorum ostendit philosophus, & ad hoc propositum magistratus creandi, ut Romae censores. Et si quid exultet,prs eritatem sit elatum in esuitate, particulatim obseruandu est, propter easdem causis : cuius rei remedium est, semper contrariis partibus , magistratus O res agendas committere. contrarira partes voco,ceu bonos O aquos multitudini , Odiuites pauperibus. Conandumque est uel admiscere pauperes cum diuisita uel medios augere: hoc enim dissoluet seditiones ob inaequalitatem procedentes. Octauam causam affert conseruationis. sit.n .ut inter dum populus, interdum vero ut paucorum potentia augeatur atq; excedat,veluti in animalibus dictu fuit, cum pes nimium excedit.Tuc igitur dicit philosophus, respicienda est pars opposita.Ueluti s paucorum potentia nimium excedit,respiciendus & obseruandus est populus: sin vero populus excedat,prςstantes viri sunt cole di more illoru,qui ligna rectificant,medij vero augedi,ut partes excedentes ad aequalitatem quoad fieri potest, redigantur per accessionem illorum. Maxistim vero illud est in omni republica,et legibus, et caetera omni diligentia constituendum, ne ex magistratibus lucra prou niant. id aut maxime in paucorum gubernatione est obseruandum leuius .n. ferunt populi,qui a republica excitidistur,quinimmo gaudent quod sua agere non impediuntur. at si existiment eos qui magistra maegerunt,ex ijs quae coia sunt,ditari, duplice capiunt molesia,et quod ab honore excludiatur,et quod a lucro: uno vero modo
contingit simul existere popularem flatum et optimatum,si ita quis
institum: contingeret.n. ut et insignes et plebei haberent quae viris ellent .Licere.n. omnibG τ p. gerere, populare est, magis ratus diero ab insignibus teneri . optimatis. hoc aut accidet, quando ex magistratibus non proueniunt lucra: pauper . n.magiyratus non πο-
ιent, si nil insii lucri, sed potius suis rebus propridis intentia e. Huires autem,quia non indigent ex ulla re comma ni lucrari magi si r tus gerere Nalebtit.quare hoc pacto cotidiet egenis quide datari obveram rebus suis impensam, insignibus vero non subdici cui cur I,. Nona
369쪽
IN POLIT. ARIIT. LIB. U. I 78 Nona causa conseruationis est, si curetur ne ex magistratibus lucra proueniant. hoc aut cum in omni specie reip.tum in paucorum potentia seruandu esl,dicit philosophus,na ubi diuites revunt remp. inopes excluduntur,& id ς quo animo serui, c agere non impediantur. i. si permittantur vacare rebus suis,& circa propria negocia. verum si existimant gubernatores ditari ex magistratibus, tunc indignantur egeni duplici causa & quia a gubernatione excluduntur,& quia priuantur lucro. Prouidenduest igitur, ne ex magistratibus lucra proueniant. Quod si hoc fiat & statuatur, tunc recipit .i. contingit unico modo simul esse statum populare, & optimatu, quia Vtraq; pars habebit,quod expetit. nam quod omnes possint republicam gerere,hoc videtur esse populare, quod autemagistratus habeant homines insignes, hoc videtur esse optimatum.Veru ista possunt euenire,si illud fiat, quod diximus,& viriq; habebunt,quae volunt. nam populares,& inopes, licet possint remp. gerere, tamen non curant, si non est lucrum,& magis volunt circa propria vacare et insignes vero non indigent lucro, & magistratus gerere cupiunt. quare utrique habebunt quae volunt: illi vacabunt rebus proprijs: hi magistratus gerent.
Ad hoc autem,ut non surripiantur pecuniae publicae, exhibitio pecuniarum fiat omnibus quidem prasentibus ciuibus , ct descriptae, per Iocietares,o ordines,ct tribus deponantur. eo νero quod
magistratussint absq; lucro, statuendi per legem sunt honores iis, qui optime gesserint. Dictum fuit,quod prouidendum est,ne ex magistrati bus lucra proueniant. quid ergo faciendum est de pecunijs publicis, dicet aliquis i tunc dicit philosophus, tribuantur pecunis publicς quibusdam in custodia, prς senatibus cunctis ciuibus,& aeque scribantur per tribus & ordines ciuitatis, ut patet in textu. Editio fiat a ciui bus Omniabus. i. tribuatur coram omnibus ciuibus. quod uero. i.quia magistratus fini absq; lucro. i. vi bene se habere possint sine utilitate,& ut gerentes tales magistratus,aeqtio animo careat lucro,curandu est,ut loco ipsus lucri habeat
370쪽
praemia honoris, qui optime gesserint tales magistratus.
Oportet autem in popularisiam diuitibus parcere,ac non modω possessiones eorum non aeqliis partiri, sed ne fructus quidem eorum: quod in quibusdam riuitatibus imprudenter fit. melius vero etiam est prohibere volentibus,ne munera illa subeant, quae sint magni sumptus,ac nullius Ῥtilitatis,em choros exhibere, O ludos Osaces,instar Chiorum, O caetera huismodi mumera.
Decima est causa consseruationis praecipue popuIaris status Sc paucorum potentiae . nam in diuitatibus sunt nobiles & ignobiles,diuites & pauperes, communiter ab istis extremis oriuntur seditiones, ideo philoiphus circa ista praecipue versatur. Dicit igitur,ouod in populari statu cauere muli tudo debet,ne bona diu itum eripiantur a pauperibus, & ne fiant sumptus inutiles, etiam si sponte facere vellent.Veluti choros exhibere & ludos, S alia eiusdem generis. Volentibus prohibere. i. interdicere& prohibere etiam, si sponte velint facere sumptus inutiles, prohibere inquam,ne faciant tales filmptus. In paucorum uero gubernatione, cura est pauper u suscipienda diligenter, ct officia quibus sunt salatia constituta, illis tr denda. O si quis diuitum eos contumelia affecerit, maior pana est
constituenda, quam si is si inter I. idem fecissent. Et suceessio in
hareditatibi s per cognationem si, non per donationem, Nec Maleat quisquam plures haereditates capere , sed unam solummodo rpεν hunc enim modum, magis aequales erum facultates,o egenomia plurimi ad abim tantiam traducentur.
Affert documentum, quod pertinet ad paucorum potentiam, in qua ratio pauperum habenda est, sicut sit pradixit, quod in populari statu habenda erat ratio diuitum . Et successio. Undecima est causia conseruationis circa haereditates, ne plures ad iri possint. sic enim facultates magis aequales permanebunt. nam ex inaequalitate seditio orituri &plerunque pauperes poterunt ad
n zssariortim abundantiam peruenire. quod si hoc Grit paveorum gubernatio, ut exponit Sanctus Thomas, magis conseruabitur, quia pauperes propter hoc magis quiescent . Vult enim hoc remedium allatum esse