장음표시 사용
401쪽
IN POLIT. ARIs Τ. LIB. V. 19 ris nulla propria assignatur. inquit enim causam esse mutationis , quiasic natura comparatumsit,ut nihil permaneat,sed in ambitu quodam temporis mutationem recipiat. Esse vero pNncipium horum inquit . quorum sexquitertium fundum quinario coniugatum, duas exhibet harmonias , inquiens, quando numerus diagramma
iis huiusmodi Upiciatur solidus. νtputa, natura producente pra Mos , O meliores disciplina. Hoc est quartum caput huius tra ctatus, in quo philosophus affert sententiam Platonis circa mutationes rerum publicarum ,& eam refellit. Diuiditur autem in duas partes, quae declarabuntur. in prima igitur parte philosophus affert sententiam Platonis de mutatione Reipublicae.nam posteaquam constituit rem publicam, locutus est de mutationibus Plato per interlocutione Socratis. Videbatur enim quod optima res publica ob suam persectionem & unitatem,quam tribuebat ei, deberet permanere.Cum autem aliquando mutetur,& ex parte sua nulla causa appareat, dicebat Plato causam nutus mutationis prouenire a natura,& conuersione cqlesti,& horum principium esse ex sexquitertio & quinario,ex quibus resultat tandem numerus cubus. Itaque reducit causam mutationis ad conuersionem uniuersi, quam harum rerum mutabilium causam mutationis eia
se uolebat. Refellit igitur eum philosophus, quod nullam mutationis optimae reipublicae causam propriam assignat. Nam a conuersione coeli dicere uidetur nomines nasci bene uel male dispositos ad disciplinam & uirtutem cinsequendam : quare si oriuntur homines male dispositi, sumentes malam complexionem a conuersione coelesti,& sunt contrarij illis, ex quibus composita est optima respublica, tunc oritur mutatio illius,dic bat Plato, assignando causam communem & non Pro priam illius mutationis. Super tertius funduε,id est,sexquitertia radix,& intelligit, ut quidam exponunt, de radice secundum arithmeticos, & quod primus sexquitertius numerus est quaternarius,quia cotinet ternarium,& tertiam partem ternarij. Igitur ex quaternario & qui Bb i nario
402쪽
nario resultat novenarius, quo esciuntur duae harm niae, uidelicet diatesseron,& diapente: & ex tali numero dicunt Platonici,oriri annum magnum, cuius ambitu, & conuersione mutationes rerum mutabilium fieri uolunt. Diagram iis, id est,descriptionis. Quidam uero exponentes hunc locum, dicitiat,ut ex dictis Platonis& Aristotelis colligere possimi, Platonem uoluisse e his mutabilibus ea,quorum fundus atque sit bstantia os
fet numerus continens proportionem sexquialteram
inter duo & tria, quae coniuncta faciunt quinque, α& sexquitertiam inter tria & quatuor , quae coniuncta iaciunt septem , ex quibus restillat duodenarius numerus: ubi duae harmoniae, secundum dictas proportiones reperiuntur,este maioris durationis, quia numerus.
huius diagrammatis, id est descriptionis, uel figuratio nis, sit solidus, & constet ex ductu unius lateris in alte
rum, ut tria in viatuor.Troos ct meliores,id est, bene uermale dispositos secundum aptitudinem naturalem ad virtutes suscipiendas uel capessendas Ethas aptitudines & dispositiones uolebat prouenire a natura,& ab iP s' coelo. influi complexionem talem ac talem. Vnde di-Σst malo,quod respublica constat ex hominibus, quorualijs insusum est aurum,aliis argentum. sed cum Oriuritur homines, in quibus insusum est ars,tunc facile distolui potest talis respublica . Hanc igitur causam assignatam dicit philo phus esse communem aliis mutationibus,& non propriam mutationis talis reipublicae. Hoc ergo forsan inquit non male. Fieri autem potest, ut sint aliqui quos disciplina institui, ac bonis feri uiros , impossibile erit.
Sed haec quomodo propria mutatio esset illius reipub. quam optimam ese dicit magis quam aliarum omnium isniuersiorum,si fiam etiam ιn tempore' propter quod inquit omnia mutarisO qu
nonsimul incipiunt, simul quoque mutantur: ceu si pridie mutationis facta, simul forte mutantur.
Haec est secunda pars huius capituli, in qua philosophus ostendit, quod Plato sorsitan in eo dixit non ma-we, quod voluit quosdam nasci aptos, quosdam ineptos ad
403쪽
red disciplinam, S hoc habere a natura ,sumque coel sti . Aristoteles in sexto Ethicorum lituus nodi aptitudines appellat habilitates naturales, quae inclinatio nes , vel cum inclinatione sint, & non necessitates per mores, & rationem aliter atque aliter disponi possunt, .ct ad peius meliusque conuerti ab hominibus, qui libero utuntur habendi principio. Vnde eum dicit impossibile, intelligendii in disti et te. Nullam enim in his, quae ab
hominibus fiant, necessitatem imponit. Quin etiam intertio libro Ethicorum non solum dicit, sea etiam probat, quod omnis virtus, & omnis prauitas est uolutaria.& in sexto huius politicae . Caetera inouit animalia maxime vivunt secundu in naturam, parum uero aliquid secundnm mores, homo autem & secundum rationem.
Sic igitur dicit philosophus, in hoc forsitan Plato dixit
non male, cum uolnit quosdam nasci aptos quosdam vero ineptos, id est parum aptos ad virtutes suscipiendas . Sed ideo errauit , quia attulit unam causam corruptionis rei pii blicae, quae est causa communis alijs, quae cor rumpuntur, atq; mutantur. Oex tempore, id est per tempus illud per quod inquit & alia mutari &.etia ea, quae non simul inceperunt fieri simul mutantur. Veluti si hodie res aliqua Orta , uel facta fuerit, dicras sit principiuconuersionis dicebat,quod haec res hodie mutabitur sis mul cum ill is,quae iam factae uel Ortae suere.=extempore, id ust per tempus, quod dicit haec mutari, & quae non mul inceperunt fieri, simul mutantur. Ceu si prmia dies. id est ceu si in eo die ferent, quae antecedit mutationem . simul mutarentur.scum illis,quae iam dudum facta, uel orta suerunt. Hanc igitur causam mutation is,dicit philosophus, tulit Plato coena aliis, quae mutatur& non propriam eius reipub. quam optimam esse Vult:
Pra rer ea quam ob causiam ex illa transit ad Lacedaemoniorum
rem publicam pluries enim in contrariam transiimi respublicae omnes, quam in eam quae sit propinqua . eadem ratio est de aliis quoque mutationibus . Ex Laconisa enim, inquit, mutatio fit ad paucomm potentiam , ex ista uero ad popularem Liatum , ex illo
404쪽
MGus ad tyrannidem. Atqui ct e conuerso mutantur: ceu ex populari in paucorum potentiam , O magis quidem quam in unit in
Arguit alio modo contra Platonem, qui posuit gra dum mutationis optimς xeipublicς suae, videlicet quod fit eius mutatio in rempublicam Laced moniorum,qua philosophus posuit elle speciem quandam optimatum.
Dicit enim,no esse verum,ut ea mutetur in Laconicam,
es Laconica deinde in paucorum, potentiam, &haec in popularem statum, & popularis rursus in tyrannide: quia istae gubernationes sepius mutatur, in contrarias, qua in propinquas: veluti status popularis magis in paucorum potentiam, quam in tyrannidem . Saepe, id est simpius. Vel, idest quam. Notandum, quod Sanctus Thomas dicit hoc loco, quod si Pilato intellexit huiusmodi gubernationes gradatim in sibi propinquiores inutari solum, non recte: sin facilius, recte dixisse videtur, cum ipse Aristoteles ostendat in libro de generatione, quod in habentibus symbolicam conformitatem fac,
lior fit transituS. Praeterea e tyrannidis mutatis sit, siue non sit , non dicit,
propter quam causam, nec in quam reipub. sipeciem transit. Huius ero causa eLE, quod non facile dicere' alebat . indeterminatum enim . nam secundum eum oportebat. In primam ct optimam :sic enim utique feret continum circulus . sed mutatur in dem tyrannis , ut ea quae apud Sicyonios ex Myronis tyrannide in Clbsthenis. ct in paucorum potentiam,vt illa quae in Chalacide fuit Anticleontis . O in popularem Hatum , ut illa quae Gelonis fuit oracusis in optimates, xt illa quae Cariati apud Lacedamonios, ct Carthaginenses. O in t=rannidem fit mutatio ex paucorum potentia , ut in Sicilia plurimae uetustaram: in- Leontinis in Panet, tyrannidem , ct apud Gelam in Cleandri, θ' apud Regium Anaxilai, O in alijs compluribus esultatibus
Arguit contra eundem Platonem in eo, quod omisit causam mutationis tyrannidis, nec ostendit,in qua speciem reipublicae mutetur: hoc autem omis dicit philo
405쪽
sophus, quia tot modis est mutabilis, ut non satile determinare posset, nisi quod sequendo opinionem sitam, Oportebat eum dicere,quod vertitur in illam suam primam,& optimam,ut seruetur ordo conuersonis, & circuli sui.Nos autem videmus quod mutatur nunc tyrannis in aliam tyrannidem,ut apud Sicyonis nunc in paucorum potentia,ut in Chalcide,quq est in Euboea: nunc in popularem statum, ut Syracusis, & in alias etiam species rerum publicarum,ut exemplis ostendit. Absurdum etiam est putare,in paucorum potentiam ideo tra sis quia homines cupidi O pecuniarum studiosi,m xnagistratibust esensur,ac non quia plurimi diuitiis seuperabundantes,non iustu sonent par habere in riuitate eos qui non habent facultates, eos qui habent. In multisque paucorum potenti,s non licet pectinio congerere, rerum leges posita sunt id prolubentes. apud Carthaginem alitem, quae populariter gubernatur pecuniis Audent, necramen adhuc mutati sunt.
Arguit contra eundem Platonem ex eo, quod voluit rempublicam mutari in paucorum potentiam, quia gubernatores, sunt alii di pecuniarum & trahunt gubernationem ad potentiam paucorum, ut suis cupiditatibus satisfaciant. Nos autem dicimus, aliam esse causam, videlicet quod diuites, quia non putant esse iustum, ut pauperes tantum reportent de honoribus &masistratibus, quantum ipsi , qui opulentia praestant, ic eo trahunt rempublicam ad paucorum potentiam. Praeterea quod non sit causa mutationis i ii paucorum potentiam illa, quam assignat Plato, ostenditur ex eo, quia leges in multis paucoru gubernationibus uertant gubernatores pecunijs intendere,& Carthagineses populariter viventes pecunijs student, dicit philosophus, ergo non est causa mutationis in paucorum potentiam' ea,quae affertur a Platone. Quidam expositores dicunt hanc causam, quam assignat Aristoteles esse propinqua, quam vero alii gnat Plato, ese remotam . Absurdum etiam dicere, duas esse taustates Fub paucorum gubernatione , uniantorum o inopum. Quid enim aliud huic ,
406쪽
DONATI . ACCIA Io I. I rquam Laconicae accidit , vel alteri cuicunque , ubi non omnes riqualia pobsideant, aut non omnes aequaliter sint boni viri y nulta autem pauperiore facto, nihilominus transimulantur ea paucorum gubernatione , ad popularem Lutum si plures sint inopes: O ex putatari in paucorum potentiam ,si potentiores sunt opulenti , quam multitudo: Oct alteri negligant alteri intendant. Arguit contra eundem Platonem quia dixit duas ciuitates contineri sub paucorum potentia ex eo, quia
constituitur ex diuitibus & pauperibus. At hoc si ita esset, dicit philosi,plius, competeret etiam alijs speciebus rerum publicarum , ubi sent diueris hominum conditiones, id est ubi sunt disterentes diuiti js, & non sunt omnes aequaliter opulenti, aut aequaliter viri boni. Videmus autem quod nulla faetii diminutione substantiarum, & nullo facto pauperiore, tamen paucOrum potentia, & popularis status inuicem permutantur, id est paucorum potentia in popularem, si plures sint inopes, vel contra popularis in paucorum potentiam , s potentiores sint diuites. textus est manifestus.
Cumque plures sint causae ex quibuό mutationes sunt, era non dicit, sed γnam Dium , quod prodigaliter νmentes Uuris confecti, pauperes essciuntur. quoi ναο fuerint omnes ab initio diuites, uel plurimi eorum. sed hoc favum.Sed quando eorum qu3 du cessunt, quidam patrimonia consumpserint, res nouas moliuntuΥ:quando autem ali ,nihil gratie accidit. O mutantur nequaquam magis, aliquando in popularem Liatum, quam in aliam speciem gubernationis. Insiper uero si honores lina cum aliis non capiant,si iniurias inferant,si contumelijs assciant .seditiones oriuntur mistationes in repti b. unt etiam ces nulla distipatiο ρα- trimonii interceserit ea eo quod liceat quicquid uolunt, espcere . cui rei causam esse feracit, nimiam libertatem. Cumque plures sint paucorum, plures etiam populi gubernationes, tanquam utraque una sit, mutationes assignat Socrates. Arguit contra eundem Platonem, quia cum plures sint cause mutationis, unam tantum assignauit Plato,
quod iii uenes dilapidantes patrimonia, pauperes fiunt, atque ex eo mutari omnia student: quasi praesupponat
407쪽
omnes ab initio es diuites,vel plurimos. Debebat autem assignare causis,quas nos attulimus, iiique eas precipue. quibus diximus mutationes fieri,cum alij excluduntur ab honoribus,alii iniurias inserunt, vel assiciuntur iniurijes,vel alia huiusmodi eueniunt,&vlterius increpare videtur Platonem, quod cum plures sint sp c es paucorum potentiae plures etiam status popularis, assignat caiisam mutationis, ac si esset una tantum,&non essent plures paucorum, plures etiam populi gubernationes, & sic quinto libro finem imponit.
408쪽
ao T igitur int diserentiae, O quales eiust, quod deliberandi habet facultatem , O in quo summa huius rei consistit in republica,
ct circa magistratuum ordinationem,ct de iudici,s , edi qualia ad qualem ordinentur rempub. O praeterea de corruptionibus, Oeonseruationibus rerumpub. ex quibuου pro
ob causarissimum est prius. Sed cum plures sint gubernationum,de illis quod νsat,non peius uerit considerare, ac simul unicuis earum proprium o conuenientem modum reddere, ac praeterea considerare coniunctiones simul ipsorum modorum: nam eorum coniun cis parit rerumpub . arietatem,Ῥt et optimarum gubernationes ad pau-
eorum declinent potentia, O res'ublicae magis populares ex fant. Dico autem coniunctiones, quas considerare oportet, ct nunc Us consideratae non sunt, ceu si pars illa quae in deliberando υσμ-tur, O illa quae circa electiones magistratuum consistit, ita instit ta sit ut conferat paucorum potentiae,ant si circa deliberandum, ad paucorum potentiam, circa vero magistratuum electiones , ad optimatum gubernationem magis decline vel per alium quendam modum,non omnia instituta sint reipub. congruentia. Qualis igἰtur popularis,quali congruat esuitati, similiter autem O qualis paucorum potenti quabi multitudini,et aliarum gubernationum quae quibus conferat, dictum est prius. Veremtamen oportet feri manifestum,non solum et nam istarum gubernationum maxime esuitatibi, Explanatio.
409쪽
.tatibus competat, sed etiam quomodo consitituendae sim ct istae, O His,breuiter est explicandum. Et primo de populari dicemus nam si l O per hanc etiam de contraria i ius gubernatione patebit:
haec est autem quam vocant quidam, paucorum potentiam.
Fr I c est sextus liber Politicorum , in quo philoso
phus posteaqua distinxit respublicas,&attulit causas corruptionis, & conseruationis ipsarum: nunc considerat institutiones rerumpublicariura: non enim oportet selum scire,ut labuntur, & conseruantur respublicae, pecies earundem, sed cognoscere quomodo, &ex quibus instituantur,& ordinentur,& qualiter coniungantur, & fia ut tales, ac tales respublicae, & etiam magistratus.
Primus tractatus diuiditur in tria capitula : in primo affert quasdam suppositiones, quae pertinet ad instituendum popularem statum, & dubitationes, non nullas ad eandem materiam spectantes: in secundo considerat in
stitutionem cuiusq; speciei status popularis: in tertio institutionem paucorum potentiae, transeundo per singulas species illius. Primum capitulum diuiditur in tres partes, quae inserius declarabuntur: in prima igitur philosophus repetit summatim capita eorum,de quibus dictum est antea, videlicet de ordinatione magistratuum,& de iuditi js,&de corruptionibus,& conseruationibus rerum plicarum.
Sed cum plurest Proponit igitur ea de quibus est distiirus: nam cu plures sint species reipublicae popularis, & aliarum, siquid restat dicere de illis, cosderandum est,ueluti de institutione illarum secundum unam quanque speciem. Adhuc etiam de coniunctionibus, & commixtionibus modorum. vari j enim sunt modi,& variae commixtiones, quae diuersimode, ut ita loquar, coniunctae fa ciunt diuersitatem rerumpublicarum. haec igitur considerare non est inutile. Notandum,quod una species popularis reipublicae,ut vult Burieus, se dum se sumpta, ut applicatur ad diuersas ciuitates, in quibus est populus aliarum, atqire aliarum conditionum, diuersificatur.
410쪽
Qualis igitur popularii. Ostendit magis propinque & pamticulariter, de quibus est di mirus: Oportet enim , dicit philosephus,non solii docere,quae respublica quali mul.
titudini conueniat, & quibus conferat, ut antea ostendimus,sed etiam qualiter,& quomodo quaeq; sit instituenda,& de his est nunc breuiter cosiderandum, & primum depopulari gubernatione. Capienda sunt autem ad hanc disciplinam cuncta popularia , O quae videntur popularium esse feracia: ex his enim simul positis , resultant decies gubernationis popularis : o elures esse
eas qua m isani, O di serentes , continget. Duae sunt causi , per
quas plures existur populares.Primabilia quae dicta est prius,quia intem populos differentia est: sunt enim alii agricolae, alii Opifice ali, ministri, quorum primi a secundis,ct tertis ab utrisq; , non in eo modo disierunt quod melior, aut deterior fiat popularis status,
Ῥertimetiam in eu quod non idem sit. Secunda νσο causa erit, de qua nunc dicimus: quae.n.popularem statum sequuntur, ac videntur esse propria 'siis, coniuncta simul faciunt popularis Liatus Orietatem. nam alicui pauciora conisequentia sun alicui plura, alicui omnia: utile vero horumsingula cognoscere, O ad conai tuendum quamcuhs ipsarum quispiam tuuerit,et ad corrigendia. Qua unt.n.qui remptib.instituunt,cuncta quae isti propria o conMenientia sunt, in unum costigere ad propositum suum , sed aberram dum hoc faciunt,dit supradictu est ambis,uin de corrupti
mibus o conseruationibus rerumpub . tractauimus prius. nunc a rem dignitates , O morer, ct ea quae efflagitent. dicem .
Explicat philosophus ea, quae simienda sunt, taquam principia qu.edam praesiipposita ad instituendam rem publicam popularem : & omnia ca,quae sicut quaedam propria consequuntiir. Ex his enim aliter atque aliter com 3ositis oriuntur variae Sili uersiae species popularis rei publicae. Affert autem duas causis,quibus contingit plures oriri species talis gubernationis, quaru una dicta est prius,videlicet diuersitas multitudinis mam in gubernatione populari dominatur multitudo . quare secundum diuersitatem, eius quod dominatur contingit diuersificari speciem gubernationis. Est enim quaedam multitudo