장음표시 사용
411쪽
IN POLIT. ARIs Τ-L I P. U I . I99do agricolarum, quaedam opificum, quaeda m Erccnariorum : quare si prima coniungatur cubi: secunda, efficiet unam speciem gubernationis. Sin tertia coniungatur
cum illiς duabus,essicit aliam,&sic ex illis diuersimode coniunctis emcitur non solui ia, ut alia sit melior, alia deterior, sed etiam diuersa specie . alia causa cosistit in his,quae nunc consideranda nobis occurrunt, & popularem gubernationem sequuntur tanquam ei propriaἡlue aliter atque aliter coniuncta, ut alibi sumantur plura, alibi pauciora, diuersam inducunt formam rei p. popularis. Has igitur proprietates, quae competunt illis , distincte scire oportet di ne haec ignorantibus nobis contingat, sicut illis, qui volentes propria, & conuenientia si mul colligere aberrauerut,ut dictum in quinto. Ministri, idest mercenari J. Propositum igitur popularis reipublicae, est liberti,hoe n. diceve consueuerunt, quasi in hac solummodo republica libertatem habentes: ad hanc enim resis icere dicunt omnem popularem Liatum: libertatis uero unum in eo consistit,ut per uices imperent, ct pareant: nam iustum populare, es aqvum habere secundum nun erum,
non secuncum dignitatem. Ex quo fit,ut secundum hoc iustum , multitudo ex neces itate dominetur, O quicquid decreuerint plures, id esse ratum, O id este iustum: aiunt enim oportere, ut unusquisque ciuium aquum habeat, atque ita contingit in popularibus gubernationibus,inopes plus posse quam opulentos: Flures. n Iunt, et id obtinet,quod pluribus uideatur. Vnu igitur libertatis signum hoc est quod ponunt omnes populares,reipublicae finem. Alterum uero,itiue re ut qui , velit: hoc enim aiunt opuι esse libertatis: siquidem serui est umere non ut uult i hic est igitur secundus popularis reip. finis. Hinc profectum est,nemini potisiimu subesse uelle,quod si hoc non datur, at saltem per uices si besse ac praes e,
idq, pertinet ad libertatem,ptie est secundum aequum.
Haec est secunda pars huius primi capituli, in qua philosophus affert quasdam suppositiones,que accipi debet atq; supponi ab eo,qui instituere rem p. populare velit, sed prima S principalis suppositio est ipsa libertas in tali gubernatione, quod probat philosophus ex coi dicto.
412쪽
Consiue iterunt enim omnes hoc communiter dicere ,
ac si in hac sola specie reipublicae ciues essent participes libertatis. nam dicunt populares respicere ad libertate, tanquam ad finem,cuius quidem libertatis duo signa esse volunt: unum per vices imperare & parere': alterum
viii e re, ut quisq; velit. Quod si hoc non datur, saltem datur illud per vices praeeusi atq; subesse. Iustum enim esse
dicunt populares,ut omnes sint participes honorum, &bonorum communium secundum numerum, id est secundum aequalitatem quantitatis,quam arithmeticam proportionem appellat, & non secundum dignitatem, idest secundum proportionem scit proportionalitatem geometricam, in qua habetur ratio personarum . Hinc est, quod cum velint omnis generis homines pariter tractari sine discrimine virtutis,aut dignitatis personarum,sit ut multitudo dominetur,& inopes plus possint,quam dLuites,quia .aegeni plures sunt, atq; id habet locum, quod
pluribus videtur. Libertatem quaerentes,id est quasi sint participes libertatis. Secumdum aequum, scilicet quantitatis. Notandum, quod libertas describitur a quibusdam, vel dicitur esse ea: qua quis potest ex propria votivitate vel propria ratione mouere se & ad finem sibi pontum. vel libertas sumitur pro operatione, qua aliquas dicitur ad se moueri vel agi ad finem proprium. Populares autem ex ordine suae reipulicae,& paritate quadam libertatemsbi proponunt. Notandum pr*terea,quod libertas naturalissime videtur competere homini viveti secundum rationem,& praestanti virtute viro.Unde regiae gubernationi & optimatibus magis proprie competit, quam populi potentiae, in qua vulgo dicunt libertatem cunctIs esse propositam,& cum sint pares libertate, in omnibus pare, ese debere, atq; ex eo pari mensura deficientes, quam praestantes virtute, & tam dignoS, quam indignos
plerunque metiri videntur. At sorsan talis libertasui-cetur potius licentia quaedam,prouenies ex modo VIuendi talis rei p. quam vera libertas ex ratione sumpta, Miuilis legibus temperata. .i t
413쪽
Mis praesiuppositis,ac tali existete principio,popularia hut m di sunt sumi ad magistratus omnes ex omnibus: ac praeesse omnes unicuique,ejunumqueS icissim omnibus: per sorte tribuere magistratus,mel omnes penitus, uel illos saltem, qui non peritia india gent, arte: a nullo censu esse magistratus,nel saltem a minimo et non nisi semel eundem magistratum ab aliquo geri posse , vel per raro, paucos, exceptis ijs qui versantur in bello: parui temporis esse magistratus:vel omnes,vel quotquot id recipere post uni iudica Te omnes,ct ex omnibus,ct de omnibus,uel de plurimis ct mea mis O principali stimis pκta de coririgendo,o de republica, ct de
priuatis contractibus: et concione se omnium dominam magistra tum vero nullius,aut dominum esse concionem rerum ma imarum, magistratum vero rerum minimarum. Ixuer magistratus aut p
pularissimum est consilium ubi non omnibus est mercedis facultas, nam ubi ades hac mercedis facultas,adimunt O huius magis ratus potentiam, ad se enim reducit 1udicia cuncta populus,mere de abundans,ut diximus supra,ubi de hac parte tractauimus. deinde mercedem capere maaime quidem omnes,concionem, Iudicia,
magistratus,quod si non,at saltem magistratus, iudicia, ct consilium,o conciones principales, et eos nia stratus quos necesse est
in eadem simul se comessitione. Praeterea cum Fraucorum grebernatio genere,ct ducitus, et eruditione definiatur,xidentur popula Utatis, contraria horum es ignobilitas, pia, sordidum Opimia. Praeterea magistratuum potestatem nullam perpetuam esse:quod si relicta sit aliqua ex antiqua mutatione, ill/us a erre potentiam, O ex electione ad fortem reducere. Haec igitur omnia communia sunt popularium gubernationum: contingunt autem ex eo iusto , quod fatentur esse populare, hoc est,a quum habere omnes, secvndum minerum, quod maxime Ῥidetur se popularis Linus O populi: a quum est enim cum nihilo magis gubernent diuites, quam pauperes, nec soli poteritatem habent, sed omnes ex aequo secundum numerum: sic enim demum existimant paritatem in republica esse ac libertatem.
Hac in parte philosophus affert plures modos, Vel plures conditiones,& proprietates, quae competunt statui populari. Tangentur loca in textu breuiter unde cli ciuntur tales proprietates,quia statim innotescent.SA ad
414쪽
DONATI ACCIA Io LIad magistratus. Prima hinc sumitur proprietas. Ac praeesse. hinc secunda. Per sortem tribucre . hinc tertia. A nullo censu, vel exiguo. hinc quarta . P On nisi semel . hinc quinta. Pariti temporis. hid c sexta. recipiant, id est contingit. Iudicao omnes. ninc septima. De corrigendo, id est de rationibus
reddendis .Et concionem. hinc Octaua. Inter magistratiss. hinc nona. Deinde mercedem capere. hinc decima. Praeterea capaucorum. hinc undecima. Praterea potestatem nullam. hinc duodecima. Et ei Aemone ad senem reducere . hinc decimate
tia sumitur proprietas. Post haec dicit philosbphus, quod
hae proprietates seu coditiones allatae sequuntur extermino illius iusti popularis, in quo libertatem positames e arbitrantur: quod est omnes habere aequales secundum quantitatem,ut tantum viarib, quantu alter habear,& non secundum dignitatem personarum. N ex tali iusso arithmetico Oritur ordo talis rcipublicar popularis: quod si hae conditiones diuersimode coniungantur, dis uerse orientur species, ut dictum est, popularis status. Sed quaeritur post hac,quemadmodum habebis aequin, trum oportet partiri in milia eos censiis qui furit Fingcntorum, O mille qualiter pse' quingentis an non sic ponere oportet secundum id aqualitatem, sed partiri quidem sic , deinde ex quingentis aquales accipere,ct ex mille, hos pote1 ato habere partitionum es imdiciorum
Tertia est pars huius capituli primi, in qua philo
phus mouet quaestionem, quae ex paulo ante dictis oriri videtur, id est ex iusto illo arithmetico, quo populares dicunt tam diuites,quam pauperes debere aequaliter es. se participes honorum: deinde eam soluit. Querit igitur in primis, quomodo possint habere ae ilium tam diuireS,quam pauperes, ex quibus omnis ciuitas constat: &dicunt non nulli,quod philosophus tangit hic duos modos, videlicet utrum aequalitas sit accipienda ex censu,& quantitate substantiarum, an ex numero aequali diu, tum & pauperum. Hoc est, utrum in distribuendis muneribus ciuitatis debeat sumi diuites,& pauperes,hoc mo
do,ut sint quingenti diuites, qui habeat tantum substan
415쪽
tiae, quantum mille pauperes, atque ex eo, quia tantum valent alteri, quantum alteri, aequaliter sint participes bonorum communium: an non sic oportet ponere
in his aequalitatem : sed partiri primum diuites, & pauperes eo modo, quo dictum est, accipi edo mille ex una, ct quingentos ex alia parte. Deinde partitione facta sumere ex quingentis pares, & ex mille hoc pacto,ut sicut illi ad quingentos , ita isti ad mille pariter se habeant proportione seruata,& ij sic sumpti,& simul congregati potestatem habeant distribuendi munera ciuitatis. aequaliter quingentis, idest quantum possunt, de valent quingenti. Hi, id est an . vel partiri, id est sed partiri. accipiis rem, id est accipere. f. pares ex illis quingentis, & mille
Vtrum igitur respublica ista iustis ima est secundum populare
iustunt an magis ista quae secundum multitudinem aiunt .n.populares id esse iustam,quod videtur His pluribus potentes uero, quod
detur iis qui pias sidet: pro multitudinem. factitiatum,aium esse stat tendum e sed habent haec utraq; inaqualitatem O indu Alitiam: si enim quodcunqi pauci possunt,tyrannis est, nam si unus habeat plura,quam ali, opulenti, secundum paucorum iustum, is solus dignus est, qui gubernet: si uero plures secundum numerum
quodcunq; queor iniuria asscient,publicantes bona opulentorum
o paucorum,ut superius dictum est. Allata quaestione, & illis duobus membris, nunc disiserit circa talem dubitationem, utrum respublica hoc modo sumpta iustissima sit secundum populare iussum, quae respicit ad numerum,an ea quae respicit ad multitudinem facultatum. De hac dubitatione alio modo sentiunt populares, alio modo potentes : nam populares iustum & aequale dicunt esse,quod pluribus videtur. multitudo enim in tali republica dominatur. Potentes vero id dicunt esse iustum, quod videtur his, qui maiores habent facultates. Sed habent ex viras. Resellii Vtraq; opinionem philosephus, & ostendit, ex utroq; modo sequi absilrda. nam si sumatur iustum,& aequale ex sententia diuitum .i. eo modo, quo sumunt illi, in tyrannidem:
416쪽
si ex sententia multitudinis,destruetur una pars ciuitatis.i.diuites, cpita pauperes dominantes inuadent .bona diuitum,publicando ea,vel alio modo destruendo, ut dictum fuit antea in quarto huius Politicae. Vtras. Nam sue hoc, siue illo modo sumatur iustum,no erit proprie iustum,sed habebit imparitatem,& iniustitiam. St. n. eodpauci. i. si sumatur iustum,& aequale,quod pauci sumunt. Quae igitur sit aequalitas quam ambo Frofitentur, considerandum es ex ijs,quae moriq; definiunt iusta: inquiunt enim quicquid
Ῥideatur maiori parii ciuium id oportere se rati e eno quidem hoc attamen non penitus : sed cum duae partes sint ex quib- c uitas constat, diuites scilicet aer pauperes,quodcimq, ambabus ν/deatur,aut pluribui, id ratum sit, quod contraria videantur , quod pluribus,ct habentibus maiorem censim puta si ali, decem,as, , int videatur autem diuuitum sex, pauperum autem qu indecim,accedant vero pauperibus, quatuor diuitum, diuitibus autem quinque pauperum:quorumcunq; igitur censis exuperataeonnumeratis amborum Ῥtri ;, id ratum sit: quod st forjan aquales esse
contigerit, communem esse hanc ambiguitatem putandum est, ut
uerbi causa nunc si cocio aequaliter in duo ditiis fuerit, aut iudictum ita diitisum,na aut sine dirimen itim est,aut aliud quiddamhmoi agendum: sed de aequo O iusto quaquam sit admodum dimile n istis reperire veritatem tamen facilius est sortiri,quam persuadere , qui plus habere possunt, semperin.qui imbecilliores sunt, aequum o iustum qi arunt, sed qui pilis possunt, ista non curant. Soluit philosoplius dubitationem allatam , & affert aequalitatem accomodatam reipublicae populari. nam de iusto populari loquitur,& non de simpliciter iusto, & dicit quod viriq; tam diuites, quam pauperes conueniunt in hoe,ut id ratum habeatur,quod videtur maiori parti .Verum istam maiorem partem seu pluralitatem , alij secundum multitudinem facultatum, alij secundum
numerum personarum,Vt antea vidimus, siti mendam putant. Ideo intelligendum est hoc, no absolute, sed cum quadam limitatione: sunt enim duae partcs, ex quibus ciuitas constat, id est diuites & pauperes. Quod igitur videatur ambabus partibus idem sentietibus , id sit ratum
417쪽
ει firmum, & tali reipublicae accommodatum . Quod si contraria sentiant ambae partes inter se, ut quibusdainvideatur unum,quibusilam aliud: veluti si sint triginta, gratia exempli, qui deliberandi,vel iudicandi habeant potestatem,& ex illis decem sint diuites,& viginti pauperes,& sumantur sex ex diuitibus,& quindecim ex pauperibus, deinde accedant illis sex diuitibus quinqi pauperes,& illis quindecim pauperibus adiunganε quatuor diu ites,ita ut sex diuites, Sc quinque pauperes simul iuncti virum sentiant: quindecim vero pauperes,& quatuor diuites simul iuncti etiam oppositum velint: quaeritur, quid sit agendum . Dicit philosophus, quod id ratum esse debet,quod videtur ei parti, quae ex illis duabus eo modo sumptis excedit aliam. quod si contingat eas esse aequales ita,ut non possit dici quorum sententiae sit standum, cum pares sint,& contraria sentiant,tum determinandum.est sorte,vel per alium modum similem sorti
deinde dicit philosophus,quod quamuis sit dissicile tale
iustum & aequale secundum veritatem reperire, tamen facilius est eo modo rem ipsam componere, quam per
suadere diuitibus,vel potentioribus,ut acquiescant tali iusto populari,quia cum plus possunt,plus habere communiter vellent. Inopes vero quaerunt iustum illud populare, in quo paritatem, & libertatem positam ese arbitrantur
cum H quature sint gubernationes papulares,optima est i ta quam primo gradu posuimus,M superioribus libris dictum est :eadem quoque antiquit ima omnium: dico autem primam, secu dum distinctionem populorum: nam optimus populuι est iste, qui ex agricolis constat, quare o popularis status facile esscitur, bimultitudo riuit ab agricultura,vel pascuis,negocisse quide, qμia
non multum habet. Ex quo fit,it agant rara concionem: ob id ipsum vero quod laboradum illis sit circa necessaria ad victum, operibus detinentur suis, O aliena non apperant, duleiusque est illis opus facere, quam in republica versari, ae magistratum gerere snisi magna in gubernando sint emolumenta Hicepturi: pleriq;. magis lucris appemn qua honorem. signum huius est,quod Ura C c x xta
418쪽
arides antiquitus pertulerunt,m nunc paucorum potentiam perferant,modo siuam rem agere illis permittatur, nes diripiantur quae habent: cito nans ali, eorum diuites efficiamur, alii autem egere desistunt. Praeterea si qua cupido honorion eis inest, facile eius rei indigentia adimpletur, per potestatem quam in concionibus habet, creandi magistratus,o corrigendi deli&a: nam in quibusdam ci
uitatibus,etsi non eligit populus magistratussed quidam per paseres deputati ex omnibus cur apud Mantiniamo tamen satis epe putant,quod coinultandi, deliberandiq, habent potesatem. ac putandum est hanc esse tanquam formam aliquam popularis gubernationis,ut fuit quandoq; apud Mantiniam.
Hoc est secundum capitulu huius primi tractatus, in quo philosophus posteaqua attulit aliquas suppositio
nes & proprietates pertinentes ad constitutionem reip- popularis, nunc docet, quomodo, & ex quibus quaelibet eius species constituatur. Diuiditur autem hoc capitulum in duas partes,quae suis locis declarabuntur. In priina igitur philosophus ostendit, quomodo,& ex quibuta constituatur prima species rei publicae popularis, & dicit,quod illa est prima, & optima in tali genere,quae costituitur ex agricolis: probatur, illa species reipublicae popularis est optima in genere suo, quae constituitur ex optima & prima parte multitudinis: sed ea,quae constutuitur ex agricolis, est huiusmodi,ergo illa est optima rmaior est nota,minor declaratur a philosopho:quia illa
pars multitudinis, quae vivit ex agricultura, vel pascuo non est ociosa, nec prompta ad conuocanda, quotidie conciones,nec aliena appetit , nec gubernantibus inuidet: quare ubi populus hoc pacto vivit, facile est popularem gubernationem constituere.
uapropto utile est prius dicta populari gubemationi et ita
cosuetudo fuit) eligere quide magistratus,et corrigere, et iudicareses.Magistratus aut maimos geri per eos qui electi sint,et a censebus maturibus maiοτes,vel a cessius nulta, sed per eos qui possunt. Infert nunc philosophus modum accomodatum huic speciei reis'. popularis: is autem est, ut talis multitudoca pgricolis constans, non Ilibeat maximos magistratus
419쪽
IN POLIT. ARIs T. L I 2. VI. et o sed eligere possit omnis,& corrigere,& iudicare.Gerere Vero maximos magistratus praestantioribus,& magis ingenuis tribuatur,ut patet in textu. Necesseest autem eum ita gubernantur respublica eas bene gubemanenam magistratus seni pre ab optimis gerentur, populo ita
volente, neq; prcliantioribus inuidente: nobilibus autem ipsis o
praestantibus his gradus sufficiet e non enim suberunt alijs deteri ribus : ipsi vero magistratus gerent iuste, quia poenam formidabunt,quoniam coolere ad alios pertinet: compeici enim ac non licere sacere quicquid quis velit . utile est: na licetia Medi quod quiusque velit,custodire non pol ingenitam unicuique hominis proitate eitas necesse eβ istud euenire,quod Optimum est in rebul ubticis,ut magis ius a prastantioribus geramur, sine populi minuntita a ctoritate Quod igitur haec popularium gubernarionum est optima, patet in qua de cause,quia ob talem aliquem esse populum.
Ostendit philosophus,vel probat huc modum ad consitutionem talis reipublicae popularis bene se habere hoc pacto. Ille modus bene se habet ad constituendam primam speciem reipublicae popularis, in quo viri pra' stantes sumuntur ad magistratus gerendos non inuito populo, R in quo ciues egregi j non deprimuntur: at modus allatus est huiusnodi,ergo bene se habet in tali ge nere. Compesci, id est pendere ab alijs,ut cum magistratus eis deseruntur ipsi intelligebant simul cum illis sibi constitutam poenam si deliquerint: nam praemio & poena ,
ut inquit Solon, respliblicae continentur. A d constituendum autem populum agricolam, tum leges quaedam antiquitus apud multos latae. Nilissimae Ium,tum iE uniuersaliter, ne liceat cuiquam habere plus agri quam mensurim ceseram, uel ab aliquo loco ad oppidum O ciuitatem. Erat antiquitus
in multis rivitatibus lege cautum,non lacere die Mitionem facere bonorum primae haereditatis. V etiam lex quam dicunt Oxγli Diphne liceat cuiquam 'nerari super aliqua fundi parte, quam quis haberet. Dirigere etiam id oportet/ρ talorum lege: efii enim rutilis ad id quod dicimus: ilii enim quanquam sint permulti, possideant aritem exigua regionem, tamen Dmnes agricola sint. quoniapraria constitunt non rotata potes isnum,sed per tales partes disi Ce 3 dentes,
420쪽
dente ut etiam pauperes perfacile eas pretiis superare possint. Docet philosophus,quonam pacto constitui S consisere potest populus agricola a quo pedere videtur talis species reip. popularis,& affert quasdam leges antiquas, quibus sit,ut populus occasione habeat agri cultur exercedae. ωel ab aliquo loco. f. ut sint ita distantes a ciuitate, ut habeat occasione agricolendi. Osti. i. illius legulatoris. Post agricolarum multitudinem optimus populus est, ubi phsores sunt,ct iuunt ex pecoribus. in multis uero hac cMm agri
cultura conuenientiam habet tris enim cor oribus exercitau,ad
bellicas expeditisnes utilis imi sun ac potentes Ab diuo consi i
re. Caetera uero multitudines, quasi omnes ex quibus alii Liatus populares conritant, multo deteriores his sint, nam opificum quidem ac forensium ct mercenariorum praua est uita , nullumq; uirtutis opus eorum,quae tractat multitudo . Tt insuper quia huicisnodi genus hominum,circa forti,urbemque cur ita dixerim9 Uidue haeret, facile conciones agitat: at agricolae quia Drsim habitant per ros,neq; in unum coeunt facile,neq; similiter indigent huiusmοῶ congregatione: quibus uero in locis contingit, situm regionis tale
esse ut longe distent ab urbe,in i,s facile est popularem Hatum laudabilem constituere, ac rempub. ipsa enim compellitur multitudo ,
quasi colonias per agros esse ere. quare etsi forem turba si tamen conciones in populari natu non faciet abseque multitudine illa,quae per agros habitat. quomodo ergo constituenda sit ollima illa,ac prima popularis gubernatis, dictum est. Declarat nunc philosophus,quomodo aliae multitudines populares se habeant ad ista,& ostendit,quod post agricolarum multitudinem optima est pastoralis, proba tur: ille populus est optimus post agricolarum multitudine ad constituendum statu popularem,qui est propinquior agricolis: sed pastoralis est huiusmodi,ergo est optimus post illai cuius etiam meminit in primo philosophus,cum locutus est de plurimis vivendi modis. Notadum,quod prima species reip. popularis dicit optimano simpliciter, sed in genere,& respectu aliorum modorum reip. popularis, vel aliarum specieru ipsius. Notandum praeterea,quod non est intelligendu, philosophum velle