De idololatria magica, dissertatio, Ioannis Filesaci theologi Parisiensis

71쪽

Dg IDOLOLATRIA rem recitata fuerint verba haec. M Cι

επιδεν, illico dc facillime pariet. Qui

linguae Galicae peritus non aduertir, haec Picardica dialecto pronunciata, idem significare quod Res haec mihi in moras. Et tamen impostores illi & malefici,inepte & insulse scribunt ac dispun, gunt, ut quasi verba arcana & mysteria, suo more, concinnent, ijsque technis simpliciores ludificentur. Quis scit si apud veteres medicinae ea pars esset, ista

ratio curandorum morborum , qua que certis veluti regulis constaret. Ceni re suspicionem mouet quod scribit Clemens Alexandrinus lib. 6. Stromat. Mercurio Trismegisto scriptos medi, cinae libros, qui apud AEgyptios solummodo legebantur ab ijs qui in προφοροι dicebantur i Apuleius libro f. Mile- sarum Pastophoros memorat & Sacrosancti Collegij nomen appellat, Cur

tum P .flophorism : quo nomine Sacer' dotes innuit, ut adnotarunt viri docti,

qui idcirco Pastophori dicti sunt quod

pallium gestarent sacerdotale , & Pastophoria inde nominata. Ruffinus in suo, quem Latinum fecit, Eusebio c. describens templum Serapidis apud

72쪽

Drema totius ambitus spatia occupant exhedrae

risophoria domusque in excelsum porrectae in quibus vel aeditui, 'et ij quos appellanto γνα ονψe , id est qui castificant , commonere soliti erant : Constitutiones Apostolorum, quae dicuntur, libro 2. c. 37. alijs6i. inter templi seu Ecclesiae aedificandae partes numerant Pastophoria , quae qui armaria interpretantur,

nescio quid velint Glosse Isid ri: Paβο-phorium, atrium Te I Sacrarium. Sed

ad Trismegistum redeo, dc ad libros eius medicos. Arcana equidem haec erant dc mysteria quae vulgare & palamen unciare non licebat: Prope est ut credam Medicinam, idcirco artem mutam appellatam fuisse a Virgilio D. Hanei dos, ab istarum rerum silentio& tacita asseruatione &quod sine ullo atractu ea ipsa fieret morborum curatio. Quanquam alioquin Seruius, in hunc locum, Mutam dictam esse Medicinam,scribar, quod manibus magis medicina tractata sit, unde Chirurgia dicta, quam Prri' dentius hymno Io. Peristephanon Lamenam Hippocraticum appellauit, idcirco : Itaque muta , inquit ille ', quia d ni

73쪽

DE IDOLOLATRIAnu res agebatur, cessibat oratio. Ad rem reia.deo, apud Anastasium Nicaenum lib. quaestion. in Scripturam q. 23. R Cyrillus Alexandrinus inuehitur in nono nullos, qui quibusdam vocibus Scriptum utentes, quales sunt, Dominus, Sabaotb, ac similes, & aegrotos incantantes,illos curare videbantur, atque eius modi operatione daemones immundos

honorari prodit. Quid quid sit Apuleius biectum sibi Magiae crimen, & varijs

quide indicijs, ac eo praesertim quod aegrotis verbasdmurmuraret plurimis rationibus , id a se amoliri tentat, tum audacter negando magi & malefici hominis esse mederi, tum excipiendo, nihil, quod salutis ferendae gratia fit, criminosum. Quaequidem postrema exceptio , reprehensione non careto nam Pavilo I.C.lib. s. Sent. tit. 2J. Qui abortionis aut amatorium poculum dant, &si id dolo non faciant,tamen mali exempli res est , humiliores in metallum, honestiores in insulam relegatur, etiam si potio innoxia fuerit ei cui data. Itidem si ex eo medicamine, quod ad salutem hominis , vel ad remedium datum erat,homo

perierit, is qui dederit,si honestior fueri

74쪽

est in insulam relegatur, humilior capi'

te punitur. Verumtamen vide tota istare aliquid certi sta tuamus, fatebor lubens,olim nonmodo apud BarbaroS,Ve rvmetiam Graecos& Romanos verbo rum istorum & carminum in morbis aut curandis, aut leniendis usum innoxium fuisse : At sub Imperatoribus aliquando non fine noxa licuisse ijs' rebus uti: Addo non tam artem quam usum artis

prohibitum videri. Firmabo illud sentctia Vlpiani, lib. . de officio Proconsulis Tit. de Mathematicis & Vaticinationibus,quorum nomine etiam magos comprehendi nemo nescit. Extat locus apud Licinium Rusfinum', libro Collationis lem Mosticarum &Romanarum,tit.IJ. quem edidit optimus Petrus Pithoeus, bono Galliae nostrae & bonarum artium natus . Ait itaque Vlpianus: Sed fuit quaesitum dirum Icientia huiusmodi hominum puniatur, an exercitium m professio. Et quidem apud Λeteres dicebaturprofestonem eorum non notitiam esseprohibitam, poclea dariatum.Nam

Assimulandum es nonnunqua irrepsisse in Uum t etiam pro iterentur publice re onderent. Ita emendat clarissimus Pithoeus. Interim quod aiunt Impp olim non prohi'

75쪽

bitam notitiam, sed professionem, postea illud idem concessum in ipsa diuin adi disciplina. Siquidem Cod. Theod. Tit. de Males & Matthemat. l. 9. Imperatores ita loquuntur. Necharsicinam

reprebendimus, sed nocenter exerceri delamim.

Iam itaque sub Imperatoribus omnis illa carminum & verborum medicina saepius interdicta est. Vlpianus id testatur T. libro Jo. Tit. de Extraordinari cognitioni b. l. I. g. r. Medicos fortassi, an quit, quis accipiet etiam eos qui alicuius pamtis corpυ , dei certi dolor 3 sinitatem po icentur, cputa si aurae artus, si pluia, dei centium, non tamen si incantauit , si imprecatus est, si, t ulgari Perbo imposorum diar , exor Rauit, non sunt i ta medicinae tenera, tametsi sunt qui hoc sibi profui se um pGdicatione ad ment. Vlpianus Gentalis impostorum nomine

Christianos pestringit, quod addit eius modi Magicis cantaminibus , quosdam sanatos, idem asserit libro . Cod. de Maleficis & Matthematicis, quam- multi istud a dnotarunt. Qui vero huius modi veneficiis ad morbos prop*luam

dos uteretu Medicamentarius Vocatur Cod. Theodos. libro 3. tit. I s. de Re

pudijs l. i. quod me docuit Sol Galliar

76쪽

Brissonius, libro ij. de Verbor. signific..& aliter quidem Alciatus lib. 2. Parerg. c. 26. Quidquid sit puram sinceramque ac legitimis naturalium rerum pharma- Cis constantem medicinam semper dis a Cretam esse a superstitiosa illa dc Magica mihi facile persuadeo. Sed hoc Medi. cinae accidit quod Mathematicis uniuersim disciplinis, quarum qui periti essent, Magiae insimulati sunt: unde Boetius libro I. de Consolat. Prosa 4. sic alloquitur Philosophiam. Atque hoc ipso j es sese didemur maleficio quod tuis imbuti disciplinis. Hinc nata illa fabula de Sylvestro Σ. P. R. qui antea Gerbertus

Vocabatur , quem magicarum rerum

non ignarum esse dixerunt ob peritiam artium mathematicarum. Neque illud ignoro , Philosophiae nomine aliquan clo significatam magiam. Cassius hemina apud Plinium, libro i3. C. 13. li' bros Magicos N uinae vocat scripta Philosophiae Pythagoricae, de qua alio lo-Co . Et Plinius ipse loco allato satis ostendit aliquod discrimen inter Magia & Medicinam intercedere, cum ait, ea dem aetate , id est circa Pelioponesia- cum Graeciae bellum, Democritum Ma'

77쪽

DE IDOLOLATRIA .gicen , Hippocratem maximum inedicorum, Vt Vocat Seneca, medicinam iblustrasse. Sed non possum mihi temperare quin ad magicum medendi genus, aliud subqciam, quod longe maius esti pso restituendae sanitatis, forsan maleficio ereptae, adiumento magico, quod cnim dico , in vitae quadam cum ipsa morte reciprocatione quotidiana positum fuisse narratur, apud Fhotium Bibliothecet c. 166. in terraru ultima Thule Paapis Dercyllidem , quae eo iam

peruenerat una cum Dinia assecutus, a

te sua magica hoc effecit ut interdiu

morerentur, nocte Vero accedente re

uiuiscerent, eo tantum ritu ad illud efficiendum usus,quod publice in illorum faciona conspueret. Duo alia capita quae recenset Tertullianus , quibus se apud homines pro Deo venditat diabo lus, videlicet admonitiones in somnis S praenuntiationes. seu diuinationes, quoniam ab alijs non paucis ista sunt accurate explicata, non est quod diutius in ijs immorer, nisi quod, meo qui' dem iudicio, totam istam insomniorum& apparitionum fabulam, tum & diuinandi scientiam, nonniodo ridiculam,

78쪽

M A G I C A. 3 sed nonnunquam, vel maxime pericu losam existere tantisper demonstrem. In primis quod ad insomnia pertinet, ea non tantu quae ipsi daemones in somnis excitarent, sed dc apparitiones com

prehendunt, quibus illi subdoli Spiri

tus, non plane dormientibus aut a somno excitatis, augustam quamdam speciem veluti diuini alicuius numinis formam obscerent: Et certe,siue in somnis seu vigilantibus apparerent, atque adeo siue se Deum aut Deam mentirentur, aut defuncti alicuius personam, forma maiore humana appareresolebant. 'Iuvenalis Satyr. Ι3.

Continuo templum Volati numinu am, Et quod praecipvs mentemseudoribm driret Te videt insomnti: tu ι ase maior imago Humana, turbatρ dum cogitquefateri. Virgilius a. . EneidOS. Vise mihi ante oculos, nota maior imago. Tacitus libro I. histor. Erupisse cella Iuno nis maiorem humanaspeciem. Tacitus idem

Annalium libro ij. loquens de Curtio Rufo,qui tum Adrumeti in Asica agebat, Oblatu ei, inquit, species muliebm, 'bra modum humanum. Non aliter apud

79쪽

DE IDOLOLATRIA Xenophontem de institutione Cyri libro 8. cum Cyrus dormiret in Regia visus est illi ad ipsum accessisse,praestantior quidam maior quam natura humanasique dixisse; Para te o Cyre, iam iam enim abibis ad Deos. Pisistrato Atheniensium Tyranno paulo ante mO rem quidam tetra Z specie grandiore humana, apparuit, & docuit neminem sceleratum R. impium euasurum diuinam vindictam. Denique Iamblicus libro de mysterijs AEgyptiorum ,scribit Archangelos& Principatus nonnisi pri grandes & vastos apparere, ita placuit Iamblico Magiae studioso da mones suosnunicupare. Haec quidem daemones specie N uminis alicuius, idemque factitarunt nomine defunctorum. Iuvenalis

iuuentis ,

Tot beliorum animae quoties' hinc talis adi os

Umbra rigenit.

Eo spectasse videri potest Virgil. 4. PED

neid. ubi Didonem sic loquentem inducit, Et nunc magna mei si terradibit imago.

Horum .

80쪽

MA GIc A. 33Horum nonnulla adnotaueram pri

dem, reliqua suggessit vir , quod Plia

nius de Menandro,litterarum humanio-

rum subtilitati sine aemulo genitus Liphus ad Tacitum. Et quidem non Barbarorum modo sed & Haebraeorum popularis opinio , Vmbras defunctorum, nonnisi maiores solito apparere, &apud inferos altiori specie & forma compa Tere: hinc natum apud ipsos Hebraeos prouerbium, Apud Gigantes, id est apud inferos. Prouerb. 2L vulgata Vestsio. Vir qui errauerit in dia doctrinae in coetu Gigantum commorabitur. Gigantes hic pro mortuis. Eodem pacto Prouerb. r. ubi

agitur de victima publicarum libidi-n um, pro quo vulgatus interpres habet. A inferassemita sim, ex Hebraeo eruditissimus Drusius vertit: G inresinc eXGlossario Philonis dictionem Raphaim, i Gigantes sonare. Ita Drusus qua M. 37. libr. i. Nunc diuinandi artem eXcutiamus breuiter. Quis verb in primis non xideat vanam istam, seu scientiam , seu coniecturam appellare malueris. Quam

Iepide istud excogitatum ab AleXandrinis AEgyptijs ut A strologi penderent tributum quodpiam , quod Vectigal