M. AccI Plauti Comoediae. Accedit Commentarius ex variorum notis & observationibus, ex recensione Ioh. Frederici Gronovii 1

발행: 1684년

분량: 702페이지

출처: archive.org

분류: 문학

151쪽

M. AccI PLAUTI,

ULULARIA.

D RAM A Τ IS PERSONAE

MEGADOR Us, senex. STROBILVs, geminus simu PT THODICUS, servus. LYCONI DE s, adolestem, PHAEDRA, puella.

152쪽

ARGUMENTUM.

SEnex avarus vix sibi credens Euclio, Domi sua defossam multis cum opibus e gulam invenit, rursumque penitus conditam Exsanguis, amens, servat. eius filiam Dconides vitiarat. interea senexnsegadorm , a sorore suasu ducere Uxorem, avara gnatam deposcit sibi. Durus senex vis promittit: atque aulae timent, Domo siublatam variis ab russit locis.

Insidias servos facit hujus laconidis,

uι virginem vitiarat; atque irae obsecrate vonculum e V auorum si&met cedere Uxorem amanti. per dolum mox Euclio uum perdidisiet, aulam in erato invenit, Laetutique natam collocat Lyconii.

ARGUMENTUM, ut quibusdam videtur,

Ulam rapertam auri plenam Euclio V i summa servat, miseris affectus modis. Lyconides linus vitiat filiam. V oli hanc Megadorus indotatam ducere. Lubensque ut faciat, dat coquos cum obsonio, A uro formidat Euclio; abstrudit foris. Reque omnι inspecta, compressoris servulus Id siuvit. Illic Euclioni rem refert, Ab eo donatur auro, uxore, es filo.

ALIUD

153쪽

ALIUD ARGUMENTUM

CAMERARI I. Nomen Fabulae inditum a re, quae negotium & variat, & reddit

copiosiorem expositionem. Ea est olla plena auri, reperta ab Euclione in domo paterna. Hujus senis avarissimi & parcissimi filiam, vi noctu adolescens Lyconides compresserat. Itaque instante partu, cum puellam amaret , & avunculo desiponsam esse cognovisset, rem omnem matri indicat; & per hanc impetrat, illa sibi ut nubato Interea sienex de auri custodia delitias facere, & illud tamen amittere. hiue illae turbae querelarum, & error consessionis , factae injuriae. Tandem adolescens de siervo suo cognoscit, quid de olla sit factum. Atque hactenus Plautina ad nos pervenerunt. Ex proposito autem argumento intelligi potcst, tum & aurum redditum seni, & illum animo mutatum fuisse, & dotatam filiam tradidisse Lyconidi .Haec Codrum purseculurn esse accepimus, expositione sua, & illius versus esse, qui vulgo seruntur. Noster quidem Fabricius indicavit quaedam Romae reperta, quibus supplerent ut haec deficientia: sed ne illa quidem satis Plautina, neque causa, cur adjici vellemus, vis a fuit. P Ropo Ni Tu R imago sordidae parsimoniae&morositatis in Euclione. Nam& hoc vitium senile est. Quo ipso quoque indicatur, una cum aetate intelligentiam animi minui. Perverse enim certe fit, ut tum maxime studeatur rei, cum minime ad usum lonei temporis spes relinquitur.

154쪽

LAR FAMILIARIS.

NE quis miretur qui sim, paucis eloquar.

Ego Lar tum Familiaris, ex hac familia, Unde exeuntem me aspexistis. hanc domum Jam multos annos est cum possideo, dccolos Patrique , avoque jam hujus, qui nunc hic habet rSed mihi avos huius oblecrans concredidit Thesaurum auri clam omnis: in medio foco De dii, venerans me, ut id servarem sibi. Is quoniam moritur, ita avido ingenio suit,r o Nunquam indicare id filio voluit suo: Inopemque optavit potius eum relinquere . Quam eum Thesaurum commonstraret filio. Agri reliquit eji non magnum modum, Quo cum labore magno, &misere viveret. 1 3 Ubi is obiit mortem, qui mihi id aurum credidit , Coepi observare, ecqui majorem filius Mihi honorem haberet, quam ejus habuisset pater. Atque ille vero minus minusque impendio Curare, minuique me impartire honoribus. zo Item a me contra factum est: nam item obiit diem. Is ex se hunc reliquit, qui hic nunc habitat, filium Pariter moratum, ut pater avusque hujus suit.

2. Y r sum. J Adhibetur hic deus:

quia, quae 1 Lare dicuntur, non niti a deo siti poterant. Horat. in arte Poet. Nee deus intersit , nisi dignus vindice

nodus Inciderit. i- - -

Lares autem non solum aedibus, sed devicis integris & itinetibus praesidere ex istimabantur. HeraId. Adv. lib. I. c. 7. . cito. J Colere Zc vivere , & habitare significat. Vid. Mil. 3. I. s. Patrique,avoque. J Sie emendo: cum possiderio color Patrique, Oe. Quomodo alias hos verius connectes Ait Lar,

annos jam multos se domum eam possi-

l dete, & a Patre Avoque hodierni domini

pro Lare cultum. Modal.

l 9. Avida. J Pro avido, notat sciaster, veteres eodices habere, aυio, id est, 1 i lido. Sententia est; Ita aut stolidus auti avatus ille senex suir, ut defossum the- saviunt sibi etiam mortuo crediderit ullii

futurum. Eoxhorn. 3. Agri, Oe. 4 Horat. 2. Sat. s. Hoc erat in volu r modus agri non ita

magnus.

7. Honorem. J Hano hic, sacrificium i & litatio est. Nonius. Et pro cultura αobiervantia sumitur. Is . Minusque impendio.J Id est, minus: multo curabat. Nomus.

155쪽

hcetus 1. Sc ENA I. Huic filia una est : ea mihi cotidie

Aut ture, aut vino , aut aliqui semper 2pplicat: a 3 Dat mihi coronas. ejus honoris gratia Feci, thes aurum ut hic reperiret Euclio , . Quo eam facilius nuptum, si vellet, daret. Nam compressit eam desummo adolescens loco. Is scit adolescens quae sit, quam compresserit: 3o Illa illum nescit, neque compressam autem pater. Eam ego hodie faciam, ut hic senex de proximo Sibi uxorem poscat. id ea faciam gratia, Quo ille eam facilius ducat, qui compresserat. Et hic qui poscet eam sibi uxorem senex, 3 3 Is adolescentis illius est avunculus, Qui illam stupravit noctu, Cereris vigiliis. Sed hic senex jam clamat intus, ut solet. Anum soras extrudit, ne sit conscia. Credo aurum inspicere volt, ne surreptum siet.

et s. OronM.J ril meo capitiimponit: l nantibus nocturna celebrabantur. Quod Cato autumat, in focum indit. s Ceres filiam suani nocte quaesierit in Coronas autem , quae Laribus suspensa, Mina oberrans. Et deae appellabantur

inusitata magnitudine fuisse , docet. Mistidis . 36. Cereris vigiliis. J Τιις εισφφο- ωοις. sacra enim haec a mulieribus jej θεαμ γροι, Ceres id rioserpina. camer.

Soli I. vel est anastrophe , pro . Durr ptumne siet.

ACTUS PRIMI SCENA PRIMA

F Ν, inquam, ago exi. exeundum hercle tibi hinc esto seras

a Circumspectatrix cum oculis emissiliis, ST. Nam cur me miseram verberas ξ EU. ut misera sis, Atque ut te dignam mala malam aetatem erigas. 3 ST. Nam qua me nunc causa extrusisti ex aedibus ZEU. Tibi ego rationem reddam, stimulorum seges 3,

illuc

senectute crebro dc argute poni ur. Contra, e . - bona, pro iuventa. I. Vul.

6. Stimulorum seges. l Id est, digna in cujus corpore stimuli perpetuo ni ii d defixi stent, ut in segete spic 7. I 2. Calu em Titiis. J ocuti mi Titii

iunt, qui huc atque illuc excurrunt, omnia curiose observitantes. Alii tales interpretantur quales Lamia circumferunt. Longotitit. --MU A , Malam atatem. J Mala a , pro Lambim.

156쪽

erram che nunc.

118 A u L UPL)A P. I A Il luc regredere ab ostio: illuc sis. vide, ut Incedit. ad scin quo modo ubi res se habet 3 Si hodie hercle sultem cepero, aut stimulum in manum , io Testudineum istum tibi ego grandibo gradum. ST. Utinam me divi adaxint adsulpenduim Potius qu: dem, quam hoc pacto apud te serviam. Eu. At ut scelesta lota secum murmurat l. Oculos hercle ego istos, improba, effodiam tibi, is Ne me observare postis, quid rerum geram.

Abscede: etiam nunc: etiam nunc: ctiam. Ohel

Istic adstato. si hercle tu ex istoc loco Digitum transversum aut unguem latum excellens, Aut si respexis, donicum ego te jussero,a o Conti nuo hercle ego te dedam discipulam cruci. Scςlestiorem me hanc anu cote scio Vidille nunquam: nimisque ego hanc metuo male Ne mihi ex insidus verba imprudenti duit, Neu persentiscat, aurum ubi est absconditum: a1 Quae in occipitio quoque habet oculos, pelliam a. Nunc ibo ut visam, est ne ita aurum ut condidi, Quod me sollicitat plurimis miserum modis. ST. Nec nunc mecastor quid hero ego dicam meo Malae rei evenisse, quamve insianiam, 3 o Queo comminisci: ita miseram me ad hunc modum Decies die uno saepe extrudit aedibus. Nescio pol quae illunc hominem intemperiae tenent ;Pervigilat noctes totas: tum autem interdius

Quasi

ro. miscipulam cruci. J In crucem agam te , tanquam sub disciplina in de magisterium quoddam , ubi diicas oculos istos emissilios non continere, sed claudere. Saber/M. 23. Duit. J Pro dederit. 27. Miserum madu. t post hunc versium insilit e Nonio talem , l. Gul.

Na noctu, nee diu quis: ira unquam eam.

7. Istue regretire, cre. J I. Gul. ita interpungit , Itae regredere ab ostia, rave. D vide, ut Incedit. nam quo eam retro abire velit, iteratione adverbii

magis significat: & ea sententia gestu adjuvanda est, ut plurimae Comi-

eorum.

io. Orandibo. Essiciam ut maiora in gradiendo sipacia facias. Nub.

ram antiquos dixi se ,pro gerit, misnifestum V. FcItus. 32. Insemperiae. J Ab intemperantia, id est . a tota mente de ratione desectio.

157쪽

A C τ υ s L S C E N A II. Quasi claudus sutor domi sedet totos dies. 3 J Neque jam quo pacto celem herilis filiae

Probrum, propinqua partitudo cui appetit, Queo comminisci: neque quicquam melius est mihi, Ut opinor, quam ex me ut unam faciam literam Longam, meum laqueo collum quando obstrinxero.

38. Literam longam. J Littera I sonum triplicem deprehendo. Primum ejus longae, de sere longae: quia non, ut Catterae, geminatur, sed productior fit, de longitudine velut dupla. ideo κατ' ἐροχ , inter Omnes litteras haec proprie dicta longa. Et quae sola inter grandes dc Romanas illas litteras super ciuieras eminuit. de forma ipsa pensilem p tulit ac porrectam. Hac eadem mente Ausonius epigr. I 2 o. in liguritorem Eanum scripsit: I ritu imperite P pulvi ibi scriptum , ubi locari jora conυenit longum 'Nam suspendio centet eum dignum. Lipse .

Unc defaecato demum animo egredior domo, Postquam perspexi salva elle intus omnia. Redi nunc jam intro, atque intus serva. ST. quippini Ego intus Cervena : an ne quis ardes auferat Z

I Nam hic apud nos nihil est aliud quaesti furibus:

Ita inaniis sunt oppletae atque araneis. EV. Mirum quin tua nunc me causa faciat Iuppiter Philippum regem aut Darium, trivenefica. Araneas mihi ego illas servari volo. IO Paupersium, fateor, patior: QUOD DI dant sero. Abi intro, occlude januam. jam ego hic ero. Cave quenquam alienum in dis intromiseris. Quod quispiam ignem quaerat, extingui volo.

Ne cauta quid sit, quod te quisquam quacriter.

I. Vacato. J Id est, liquido, mi-l nimeque turbido, id est, hilari.

vide Epid. s. l. 3. Sem . J servare silicite suspieiose observare. Nonius. Servare domum, pro, domesticae rei curam sedulam habere, dicebant veteres. Inde in lapideantiquo ; Lunam δε ι,. domum se vavi. voxhornius.

6. Inanis, a. id est, inanitas. 2 onius. Jam vero quae vacua sunt etiam aranearum plena esia dicimus.

io. Patior. J cui cum paupertate benaeonvenit, dives est. Nion qui parum habet. sed qui plu/ cupit, pavper est. Modin ivi tiarum primus est, habere quod necuse .st: prex;mu , quod sat s. seueca.

I is . si

158쪽

iso AULULARIAE. i 1 Nam si ignis vivet, tu exti nguere extempulo. Tum aquam aufugisse dicito, si quis petet.

Cultrum, securim, pistillum, mortarium, Quae utenda vasa semper vicini rogant, Fures venisse, atque abstulisse dicito. ao Prosecto in aedes meas me absente neminem

Volo int omitti; atque etiam hoc praedico tibi,

Si Bona Fortuna veniat, ne intromiseris. ST. Pol ea ipsa credo ne intromittatur cavet: Nam ad aedis nostras nusquam adiit, quanquam prope est. a J Ev. Tace, atque abi intro. ST. taceo, atque abeo. LV. Occlude sis Fores ambobus pellulis. jam ego hic ero. Discrucror animi, quia ab domo abeundum est mihi. . Nimis hercle invitus abeo: sed quid agam, scio. Nam noster nostrae qui est magister Curiae ,3 o Dividere argenti dixit nummos in viros: Id si relinquo, ac non peto, omnes illico Me suspicentur, credo, habere aurum domi.

i s. Si ignis vivet. J Id est, si ignis a te

non exstinguatur; tu vita exstingueris. Ita interfici torrem flammeum, Attius: mstri consium ignem , Statius dixere.

α 'amquam prope est. J Unus sic

Camera in Mus. At Pall. se, derat verbum : primus etiam quaquam. Scribendum centeO : Nam ad a is nostra nunquam adiit quaquam prope. Hoc est, ulla ex parte. Nec dubito quin illa particula veteribus in usu fuerit. Nam &Sosipater huisius lib. r. hoc inter adve ibi a ponit, addito exemplo Pomponii, quκquam negita nullam, & composita ostendunt haudquaquam dc nequaqmam. Denique de Langiani codices, nun am.

26. Amb. ω . J Supero de insem: totidem enim pessuli, quot limina. Apud Comicos: eum dicitur foribus vel ostiis obat pusulis, non satis scio , utrum is λανω' intelligatur, an par Vus , dc Obex : cui proprie veruum Obdere videtur convenire. Latini autem βαλανον pessulum quasi parvam -ὸν dixerunt; non a pede. Cafaubon. s. In Vim abeo, Oe.' Ait invitissimum se domo egredi, ob nimiam curam scilicet pro Aula illa sua : caeterum scire se quid agat, neque temerarium aut de nihilo essae, quod in publicum subinde prodiens, conspiciatur a legitimo Tribus suae divisore, una cum reliquis Curialibus nummulum petitutus: quo abie omnes videlicet suspiciones de thesauro reperto,quam longissime iureget.

29. inagister curia.J Magister Curia .

eum sit Comoedia partiata, videtur esse, quem Graeci ιἀυάρχω appellant, ut enim curia pars est Tribus Romanis; sic de Graecis ι Hiie. Graeca ad consuetudinem Romanam traducta sunt. de ut pagorum erant magii lii, sic de curiarum.

o. In Vires. J Viritim ανδροκοῦ

159쪽

Acrus II. SCENA I. I 3INam NON EST verisimile, hominem pauperem

Pauxillum parvi facere , quin nummum petat. 3 1 Nam nunc quom celo sedulo omnes, ne sciant, Omnes videntur scire, & me benignius Omnes salutant, quam saluti ni prius. Adeunt, consistunt, copulantur dexteras: Rogitant me ut valeam , quid agam, quid rerum geram. 6o Nunc quo profectus sum ibo, posti dea domum Merutilina, quantum potero, tantum recipiam.

38. Gn unt. J In via euntem sistunt

cisci intemseram.

Elim te arbitrari me haec verba, starer, Meae fidei, tuaeque rei hoc causa Facere, ut aequom est germanam sororem. Quanquam haud falsa sum, nos odiosas haberi. 1 Nam MULTUM loquaces merito omnes habemur, Nec mutam profecto repertam ullam esse Hodie dicunt mulierem ullo in seculo.

Verum hoc, frater, unum tamen cogitato ,

Tibi proxumam me, mihique item elle te. I o Ut mi uom est, quod in rem elle utrique arbitremur, Et mihi te, & tibi me consulere S monere: TNeque occultum id haberi: neque per metum multari , iQuin participem pariter ego te, & tu me ut facias. Eo nunc ego secreto te huc soras seduxi, 'II Ut tuam rem ego tecum hic loquerer familiarem. ME. Da mihi, optuma flamina, manum. EU. ubi ea est λquis ea Est nam optuma Z ME. tu. E . tune ais Z ME. si negas, Nego. EU. decer te equidem vera proloqui. Nam

I 6. Antique, pro, qua, Quis enim est generis communis, ut Graecisso. Pro

tium, quod celatum velint. Non Δ.

160쪽

Nam OPTUMA nulla potest eligi: alia alia

2 o Pejor, frater, est. ME. idem ego arbitror, nec tibi Adversiri certum est de istac re unquam, soror. Ev. Da mihi operam, amabo. ME. tua est; utere

Atque impera, si quid vis. Ev. id quod in rem tuam

optumum elle arbitror, te id admonitum advento. a in Soror, more tuo facis.wEv. facta volo.

ME. quid est id, Soror 3 Ev. QUOD TIBI sempiternum salutare

Sit procreandis liberis, ita di faxint, Volo te uxorem domum ducere. M r. hei occidit Ev. Quid ita ξ ME. quia mihi misero cerebrum excutiunt 3 o Tua dicta, soror: lapides loqueris. Ev. heja, hoc face, Quod te iubet soror. ME. si lubeat; faciam. Ev. in rem Hoc tuam est. ME. ut quidem emoriar, priusquam ducam Sed his legibus, si quam dare vis, ducam : qua: Cras veniat, perendie foras feratur, soror.

jubeat.

26. auod tibi smpiternum, Oe.' sic s.lebant initio rerretendae profari, bene

ominandi caulla. Vide Formul. 2uod bonum, faustumque felixque sis. Taubm. 27. Ita vi faxint. J Inde non sequitur. illa verba, ita vi faxi t. absurde Megadoratribui, quoniam abhorret ab uxore fratcr. nam potuit vel loci causa hoc interfari : tanquam scilicet etiam liberos procreare liceret ex alia re quam Remi Dis : respexeritque ad illa Euripidu in Hippol. si Ihδ l es G κi Jhλον αν-

θρώποις καπιν, dcc.Grtiter. Ita di axint ,

inquito. J Postremum verbum Heialdus ex eo ni ctura interposuit, & haec verba dedit Eunomiae , quum vulgo haberet Megadorus, quippe cui 1 nuptiis abhorrent smale convenirent. Intellexit nodum, quem jocos sunt, qui sic tollunt , joco interfari Megadorum, quasi cogitaret posse liberos procreati aliunde quam ex foeminis. Lambinus vidit ῬἀLιem procreandu non bene conjungi cum precatione, sed potius pertinere ad

illa uxorem ducere. Ut apud Ennium: lia herum quase ortim gratia familia matrem

ducere ι es ducit me uxorem sibi hiarum

quUendum gratia. Et passim . sed immodicus est, quum scribit: salutare sit.

ME. ita dii faxint. Ev. lilou procreandis uxorem. Utrumque incommodum solan os interpunctione tollimus, scribendo: Loea tibi se, rartium salutare sit, pr creandu liber, iratifaxint lo te uxo

rem rimum ducere. Gro novius. 28. Domum ducere.J Mos erat Roma

nisi in domum mali ii novas nuptas, de quidem velatas, traducere: quod fiebat vespere taedis ac facibus praeeuntibus , noctu enim nubebant. ugustinin lib. 6. de Civit. Dεr, cap. s. Sed domum dmcenda est, qua nubit adhibet in dem momiaticus esic enim eum deum , qui ei solemni deductioni praeerat, appellabant. Brisse

3o. Lapides la neris. J Durus & asper tuus sermo est: qui me quasi Iapidibus

SEARCH

MENU NAVIGATION