장음표시 사용
131쪽
D E sYLLOG. ΗYPo T. uis dicamus,non est autem homo, non iam continuo ρquitur,animal non se. Atq; idcirco bic modus, A' cons quentibus app statur: quemadmodum qui huc praecedit, Ab antecedentibus dicitur. QAM er hi duo modia recentioribus ita distinguuntur, ut prior quide duc tur, Kpositione antecedetissequens uero,aedestra .
ne consequentis. caeterv ut utroq; modo ex datae condiationalis partibus affirmativis firma ubiq; sentetia pr batur id quod paulo supra excplis adhibitis ostens est ita eade consequetis uis erit, finiatiuae eius parrites Aerint, ut si animal non est, homo non est, non est autem animal gitur homo non est.Ites animai no est, homo non est,atqui homo est,animal igitur 6t. De quadam argumentatione contra
secudi modi regula laeta ex Themistio. His iam obiiciet aliquis fori is nobis Aristotelem
ipse . qui in prooemio libri de anima, tuli cotra praescriptam secundi modi 'mam ut uidetur usus s. argu metatione, si quod est animae inquiens proprium opus,potest cotingere,ut ipsa a corpore seors st:si
uerb nullum est opus a*imae proprium, contingere non potest, ut a corpore seorsim maneat, subsistat ue. Sune hanc argi etationem sunt qui ob id cali nientur,rea prehendantq; ceu minas firmam, minusq; dignum tuto philosopho culi nia aute huiusinodi eli, Oportebat, inquiunt,accepto consequetis opposto, ita tollere deis moliris antecedes ut hic contrarius ordo struatur. Ve rum hanc caluuiam o qua tamen dici meretur Themistius haud dubie nobilismus peripateticus subtilis e
132쪽
dissoluit ae diluit. Vnde quicumIue caiu im male anta mali sunt,ut haec quae in diale tica atque in exercitio argutiare iactata, G prompta omnibus sunt ignorasse Aristotes putent, hi plane ignoranti limi uidentur. uerbin illud potest contingere quo qui scin Amri toteles in sua oratione utitur non necessariant sed possibilem oe contingentem connexionem habet, in quo
genere non oportet, ut abolito consequente, aboleatur erantecedens:id quod omnino ita euenit, quoties necessaria connexio est.Sed bie in contrarium abseruatio est, uiscilicet abolitio antecedentis aboleat consequens. Cui
rei causam idem autor huiusmodi afri: semper enim cinquit id quod contingenter sequitur, tanquam pars , si antecedentis: propterea quod quandoque accidit. P doque non accidit. Ita qui antecedens interemit, totum interemit. Toto autem sublato. consequens est poti quoque abolitionem afferri. Hinc cr ab eodem autore aliud haud disimile proponitur exemptu, quod i
Dest, Si animal est, quod procul ad nos accedit, potest contingere ut fit equus, igitur animal non est,neque ut equus si cotingere potest. Quo fit, ut inscitis potius illi arguendisntiqui tale argumentandi ymam,ut minussanam cavillantur, Cr no Aristoteles ipsi,qui rediis fine ita argumentatus est. Haec ita ex Themistio, quem Hermolaim Barbarus aetate nostra Latinitate donauit. uir utique impense eruditus. Tertius modus.1i Ertius deinde modus est, qui appellatur, K repra gnantibus in quo demonstrati non pris: Ami ii , hoc
133쪽
DE SYLLOG. ΗYPori hoc se er illud. Fit autem quoties contiexae proposiaetionis essematiuae antecedens astruitur, ut consequens tollatur. Osfod certe ideo ita euenire manifestum est, quod bula modi propositiones ex repugnantibus, aut ex contrarijs constent partibus. Ex repugnantibus quia deni ut nons ctes est,nox est:atqui dies est, nox igitur non est.Ex contrariis autem,ut nons sanum est,aegra
est: atqui sanum est,non est igitur aegrum. In quibus 9Llogisimis propositionessumpta huiusmodisunt, ut imposibile st, s antecedent est, conpequens esse. Itaque cum ita proponitur, nons dies est, nox est .huius proapositionis sensus hic est, non recte sequi, si dies est, ut
nox t. Dictum est autem ex repugnantibus, aut ex
contrarijs. quoniam quae aliter θ habent, stilogi mi ad hunc modum nullum constituat. apropter haudquaquam recipiendus est hic orogi mus,nons homo est, assum est, est autem homo igitur album non est, quando nec repugnantia sunt inter se er homo er atibum,nec contraria. Fit item σhis modus aliquoties, cum inter alterutram connexae propositionis partem negatio interponitur,atque ea ipsa rursus denegatur,
ut fit propositos annimal non ψ, homo est,haec repugnans est, cr ob id falsa. Fit autem uera, ct negatio huic a stonte adqciatur, hoc modo, Non f animal non est, homo est. Huius quippe propositionis haec sententia, Si animal non tiferi non posci uicti homo. Ea igitur concessa, usumimus protinus hoc modo, Atqui animal non est, ac deinde concludimus, 'Atur homo non est. Similitis uero fi ita proponatur.
Si homo est , non est animal, quae er ipsa salsa est,
134쪽
TRACTAT vs VI. propter partum inter se repugnantiam: quares erhuis deinde negatis apponatur,uerast hoc modo, Nons homo est,non est animal Nam er huius sententia est, s homost,non posse ut non si cnimal. Itaque ea cotices, talis contexituroruisem,nons homo est, animal non est,atqui homo est,animal igitur est. Rursus autemst proposito ex utriusque partibua negatius
non est dies,non est nox, quae idcirco quod partes eius inuicem repetuantsulse est: si autem ueras adiunga, mus negationem, hoc modo, Nons non est dies,non est
nox. Huius quoque propostionissensus est talis, quod Inon est dies, esse non potest quin nox fit. Vnde ea ipsa concessa, uminus hoc pacto, Atqui dies non est, crconcludimus deinde.Est igitur nox. Quo pacti o tertius hic modus a supe rioribus duobus differat. π bu porro colligere licet, quid intersi inter hγψ terris, eo superiores duos modos. Sane inter ipso haec est diuersias. quod in eo quidem modo, qui ab antecedoetibus dictim est,ponitur antecedens, ut id quodsi quitur,astruatur. In eo ver) qui, seconsequentibus apis pellatus est,perimitur consequens,ut id quod anteces rati feratur.At uerb in hoc tertio, qui dictus est, A epugnantibwGneutrum hora feruatur. Siquidem neque antecedens ponitur,ut quod 'equitur confirmetur: me interimitur consequens,ut id quod praecesserat euert turis Q ponitur antecedens,ut interimatur consequens,
Od ideo euenire dictum est: quoniam hic propUM
135쪽
DE SYLLO G. ΗYPO T. ιiovis modus partes initer se continet repugnantes.ALuerpum quippe est atque repμgnas, quod dicitur, si dies est,non est lux:quare propositio haec salsa es, quae t rum rursus negatione praepUt fit uera hoc modo, Nos dies est lux non est: atq; ita coctinilis est affirmationi, , nempe huic si dies est lux est: quod er recte quidem ita euenire receptum est, quando scilicet affirmationem geminuta facit negatio. Quartus modus. Varius modus est eorum, qui ex difxnctivis ren 'unis dogismori . Fit aute cim datae dictui LisHropo tionis antecedens in asi ptione ponitur, ut quci obseques est alistratur, hoc pacto, Aut dies est. aut nox est,atqui dies est,non est igitur nox Ite, is nus est,aut aegrotat,atqμi sanus est, non aegrotat igitur. His ueros ita qui, iam argumentetur,aut dies est,aut, nox est,atqui dies est,nox igitur est, Ac rursus.aut sonus est,aut aegrotatis quies nus,litur motat. lis prostctb modus abrogistus er incore illis prorsus habetur. Nam in eo datae dictunctiuae posita parte una non tollitur reliqua:quod utis repugnatiii natura requirit. Quintus moduS. Vinius autem modus est, cum id quod in dictui Eliua propositone praecesserat, in assi ptione Dῖ ut quod sequitur affirmetur hoc modo, Aut uiani aut mortuus est,no uiuit autem, mortuus igitur est.
At his quos asotogistus fit er incollectilis, quotie, titae di undi cuna sublata pariettollitur simul er retia
quum:ut aut uiuitiaut molgus est,non uiuit aute igitur
136쪽
SExtus uero inodus est in quo duobus per distictis. nem propositis,ostenditur β unum fit,non pofectis
in t ese cr reliquum. Fit autem ex difunctiva in copulativam mutata dita uidelicet negatione, idq; modis duobus. Primo, cu propositionis datae antecedens poniatur,ut tollatur conseques hoc pacto, No cr dies nox est,sed dies cst,non est igitur nox. Ite,non Cr pr dens ineptus,ct qui prudes est, ineptus igiturno est. Secundo, cu propo tionis data antecedes tollitur, ist conseques ponatur, hoc modo. Non Cr dies est, ernox est,sed dies non est, igitur nox est.Sune tertius hic ex difluctivis modis confinitis es est, qui ex propositionibus conditionalibus tertius est postus, praeterquam quod in illo propositio cu conditione, in hoc ne conditione proponitur. Verii Cr hoc amplius hae obseruar dum, ut ta repugnantia quam contrari ita sibι repuαgnent atq; cotraria sint,ut posito uno, interimatur alaterum, CT uno interempto altera ponatur. Quare locutiones hinoi, Aut peris aut literas docet. Item, Aut cura
curbitae flore,aut ipsam cucurbita, et aliae pleraes quα apud Graecos olim in prouerbia cesero consuetudine atq; ipso metu magis receptae fuerunt, quam ueritatis constatia, de quibur er alijς pene innumeris Erasimus noster in opere ad glom non ιa copioso quam fructuose elegati narratioe perscribit, uir profecto hac nostra aetate extra omne ingenij aleam po tus,ut Plin uerbis utar, qui hoc sua aetate Μ.cicer tribuit verisime.
137쪽
us DE sYLLOG. Η Y P O T. Ex praedi lis autem sequitur, copulatium negativam aequipollere disiundi ae affirmativae ex eisde partibus, sed fibi contradicentibim uerbi causa, hanc.non ex dies est,er nox est,huic,aut non est dies,aut non est nox.
Cur copulatiuis no fiant syllogismi.
1 Am uero mirabitur fortasiis quistiam, quid cause subsit, qu)d cim tres fuit superius pota tapothere
carium propositionu species. er ex coditionalibus quia demcr disjunctivis certi βllogisinorum modi a nobis iam praescripton nullos praetereasubqciamin, quibus ex copulatiuis perinde Droglymi fieri demonsti entur. Huius sane rei huc efἶe causam arbitror, quod quae Dispotheticae proprie dicuntur, huiusmodi sunt, ut inhis
conditio aliqua uel exprimatur,ut in eis, quae peculiari nomine conditionales appellantur, uel subintelliditur, ut in dictunctivis. Nam cu ita proponitur, aut dies est, aut nox est, haec eadem propWitio cis conditione nihi D miuus pronuntiari potest, hoc modo, Si dies est,non
est nox,uel f non est dies,nox est.Itaque per bas,neque e aliquid, neci non se, Impliciter Agnificatur, sed aut illud ese si hoc yerit, aut quoties unum fuerit. non pose mus en aliud se. Unde crin his consequenis uae uis in e quos persticitur. At uero quae copulati
vae di tur, ut non uerae tapotheticae sunt, ita ncc in his consequentiae uis ulla Dp enditur quae nimiru- μα
est potisinu ut ex propostionibus tapotheticis tapothetici orogismi struuntur. Impotheticae tamen quoα quo modo dici posunt, quatenus ex categoricis copo fltae constant. Qi re nec Boethius etiar cu aris de Dia
138쪽
τ R A c T A T V s VI. Iogifimis ex Dpotheticis copiosi me tractet, ullos praescrifit modos iuxta quos bilogismi ex copulatiuisperis
inde ferent. Nec ipse admodum probo eas consequetiasma quas uulgo ex copulatiuis eliciunt, ut a tota copulatim: ad alteram eius parte: cr item a destructione partis copulatiuae,ad desuctione totius, quae licet ne eefaria utis snt,utiles tamen non sunt. Ex copulat uis larem recte fortasis argumetatio procedet, siue fulogismi uoces, siue aliam quamlibet argι etationis Deciem, quoties per has ex disiunctis ad conlucta proriciamus, hoc est, quoties quae diuisem praedicantur de subiecto aliquo,de eodem etiamnu coniunctim dici posse probantur. Q gyd quia aliquando ita contingit, alta quando uero misi sicertae ad hoc regula ex ipso Ariastotele colligatur,quibus id discernere licet, quas prouiride hic sub cere non grauabmur. Sequuntur tres reguIae.
EX his igitur prima regula est, Quaecunq; diuis
fecundia accidens de aliquo praedicantur subieri .aut alterum de altero, haec Ibnul atque coniunctim de eodem praedicantur minime. Cuius regulae hanc redisdit ratione Aristoteles, quod uidelicet unu non faciat. Quare non recte sequitur, socrates est albus, cr Socrates est muscus, igitur Socrates est albus musicus. Diactum est autem fecundum accidens: quoniam friens ergrammaticus licet fecundu accidens de bubiecto aliquo dicantur, tamen alterum de altero non fecund- acciridem,sed per se dicitur: er rinde ut diui1 , ita er conuinctis de eode praedicari possint,ut Socrates est scies,
139쪽
us DE SYLLOG. HYPO T. Cr socrates est grammaticiis, igitur Socrates est scies grammaticiri. Secunda regula. Quaecuns diuisem de aliquo praedicatur, ut de subiecto,si id qdscquitur, in praecedenti includitur,ipsa de eode simul ex coniunctis no praedicatur. Huius quos rQuis haec ab Aristotele redditur ratio, quia cῖmitteretur ustiam nugatioω.Vnde
non recte sequitur, Socrates est homo, ex Socrates est animal gitur Socrates est homo animal Siquide in botamine animal includitur. Nec sequitur Ob idipsum, solicrates est gramaticus, ex Socrates est sciens, igitur S crater est grammaticire sciens. Tertia est, quae cx bis seu quitur, regula, Quando aliqua de aliquo ut subiccto seorsm atq; diui in praedicuntur,idq; neq; securidu a cidens omnino.nes ex his posterim in priori directis continetur.baee de eode mulatq; coniunctim praedicatur,ut Socrates est homo,et Socrates est albire, ergo socrates est homo assim.Item, homo est animal, o homo est rationalis,ergo homo est animal rationale. De ratione consequentiae.
Post haec etiam de consequentiae ratione haud ab surdum Aerit huc in parte nonnihil ad cere,pr pterea quod insuperioribM saeptiis hi huius incidimiumentionem.Primo igitur dicendum est quid sit. deinde quomodo iuidatur, tertio regulae quaedam sub cieti
sunt. Nos uero ut uana res existimari debet consequentiaeum pose intelligere: quoniam ad hos si a totius dialacticae tendit er utilitas.Sane haec ex eo poti)ymam percipitur,f cui recte uti contuerit coniuisione ratio
nali ergo,ime igitur,quis qua huius nodi est: quae alio
140쪽
T R A C T A T V s vi Alexander Herius dicere solebat multum facessi negotij studio s huius artis hominibus. Porro hac
ipsa recte uti poterit, quicunque rei probandae tum cau-s m,tum senum intellexerit, Ita enim res una ab alia dependet, ut eertus proculdubio ordo aliquis in ipsa rerin natura esse intelligatur id quod seneca inter phialos)phos non contemnendus auto primo naturalium quaestionam libro his uerbis non tam iserte, quam grariter ex sit, Omnium cinquin rerum certus ducitur ordo, er alia alijs ita complexa fiunc8t quod antecea
est,aut causa fit sequentium,aut gnum. De consequentia oc eius diuisione. Consequetura igitur hoc pacto quidam definiunt,
consequentia est oratio ex antecedete σ conseriquete, fuis quidem partibus constituta, quas rationalis aliqua coniunctio connectit. Eam ita diuidunt, ut sit erbona er mala consequentia.Et bona quidem ab eisdem definitur,cuius se antecedens uerum est,non potest esse, quin consequens quoque uerum Lues mino est, igitur animal est. Mala uer),cuius es antecedens uerum est, non tamen necesse,ut consequens uerumst, ut Socrates ambulat, igitur coelum serem est. Bonam rursus . diuidiari in materialem O formulam, Verum qui Ariapotelem potius sequuntur, quam barbaros sophistas, eam in necessariam, Cr non necessariam distescunt, ut si tamen necessaria costquentia, quam iei formalem uocantino necessaria, quae materialis ab illis dicitur. Ergo 'malis cosequentia est,quoties datis quibuslibet terminis iuxta praescripta aliquam argumetandi 'mas o