장음표시 사용
151쪽
DE DEMONsTRATIONE immediam,aut per prima quidem er immediat ased noquae causerei suntihuiusmodi demonstratio uocatur,vs.sane prima ex immediata causa est, quae affectioni. quae quidem de re quapi in demonst arida proponitur,
aequatur,atscum ea conuertitur, ut cι per definiti
nem reis bicctae propria ei inesse affectio demoratur. Prima uero π non immediata ca a est, quae difforest er magis ampla, oe quae in his praecipue scienti' locum habet, quae subalternatae dicuntur, ut in persteactiva, quae geometriae subalternata est. Ergo quicunque
probat arbores, frugesque non spirare, quia pulmo his defit, is scire dicitur propter quid, quod pulmo prox, nia er immediata ratio er caiisast st irationis. Q, mro id in facit per hoc quod non sunt animalia, hic iam scire illud dicitur, quia est. Nam haec probatio non de
proximo, sed de longinquo commeavita er Anachar Is m percontanti criptam, quare Sothia tibicines non sint,respondiset, quia Sothia uitem non e causam reddidit remotifimum. Num proxima huius cai erat, quod Sothae temulanti non feren causa item huisius, quia temerum non haberent.Huius denique, quia uites essent scis negatae.
Quid sit dici de omni, oc quid
item per se. RVrsus αμtem, qμoniam propositio omnis ex subaieno aliquo cr praedicato connectitur, scire conis uenit praedicatu ni in demoni'adis propostionibus non
utcunque. sed per se de subicctis dici oportere: quare quid si hoc Fod per se uocatur,protinus dicendu est.
152쪽
τRAc TATVs VII. 1Πnterhu tamen absoluere prius licebit id, quod de omni praedicari hoc loco dicitur. Nain absit; hoc id, quod prese praedicari dicitur, explicari probe non potest.Praedicari igitur de omni ut breuis e dicam est cum praedicatum subiecto er omnino ex semper in se sivifica tur,nec quicquam refert siue substantis,sive accidentis proprij quidem ex inseparabilis rationem habeat id, quod praedicatur, ut omnis homo est animal, e omnis ornus est albus. Per se uero dicuntur, quae sunt in eo quod quid est,ut triangulo per se linea inesst,er lineae
punctus, Cr arbor item platano. Nam ut ex linea trianae
guli,ita ex arbore ipsius platani substatia, ratio subis
stantialis constat. Caetera non omne quod de omni praea dicatur,etium per se praedicatur. Qilippe de omni agno candidum dicitur, quia cr semper er omni Ogno
inest,non tame in eo quod quid 1it,ogno in edicitur. Ex his igitur, quae dicta sunt,patet propositionem per se eam dici qua praedicatu est aut de io subiecti, ut homo est animal rationale:aut definitionis pars alia qua,ut homo est animal net homo e i rati alas.
Quot sint modi eoru,quae per se sunt. E Qxi pρπο qμα per se sent, quatuor ab Aristo
tela cr Themissio modi traduntur, quorum praeriter tertium reliquae tres proprie persedicvtur,qui erdistinguuntur,cr dignoscuntur extremis propostionuia se inuisem cogatis.Primus igitur modus est, cu praeis
dicatum propositionis est de ratione quid est dicente subiret aut ipsumet ratio subiecti,ut homo est rata
sicuti homo est animal rationale. Secundus Meia, cum
153쪽
ux DE DEMONSTRATIONE subiectum est de ratione quid est dicente praedicati, ut numerus est par, Cr numerus eli impar,cui Themistius hoc addit, dicens. Aut quoties accidentia sunt,in quoa definitionibus subiecta collocantur, quo modostamin se per se naso ine': nempe mitudo nasi curatitas definitur. Tertius motus eli eorum, quae neque per aliud sunt,neque in alio continentur,ut indiuidua subis stantis. retus denis modus est ei subiectum cauissum importat, ob qgum causam praedicatum ei comptatat, ut iugulatus interit. Sane ex his quatuor modis priores duo fiunt, qui demonstrationibus accommodabiles praecipue sunt. Sequentes uero duo adsecti ab Aristotes uidentur cui Themissius opinatuo amplifcandi, e mandis gratia.
uersaliter dici. Dicendum quoque quid si quod hic uniuersali diacitur. iuersale Aristoteles definit id, quod cum de omni fit, ν per se inest, Cr quatenus ipsi . Eodem plane modo er Themistius is in definit, Vniuersale inquit appello quod de omni, Cr per se,Cr quatenus ipsi est, dicitur Q se propter si quae de omni dicatur,
non tamen propterea nec e est,ut uniuersaliter statim snt.Siquidem album de omni Ogno, π atrum de omnicoruo afertur, attamen haudquaquam uniuersaliter.
quia nes perscines quint iis ipse . Vnde Cr explo, ratam iam haberi potest, idem se cr uniuersale, erquod per se dicitur. Exempli gratis,inest per se linea lavitudo,quia in definitione eius tertur. Inest etiam
154쪽
TRACTAT Vs VII. x tentu ipsa est. Neq; uero siquae per pectunt,continuo sequitur,ut etiam uniuersaliter sint. Nam quae secundo uulsequentibus duobus modis per se sunt,uniuersaliter ese non posunt. Sed ut definitio eius quod hic uniuersala dicitur,accuratisma absolutas cr completa reddatur,adjcienda est particula,primum, ut id scilicet dicatur uniuersila, quod est de omni. er per se,cr primit. Itas proposito uniuersalis hoc loco dicitur in qua praedicatu subiecto cr omni,cπ per se, Cr primo inest. Verbi gratia, eo animal rationale, homini adest priamum,no quatenus animal sed quatenus homo,nec quare . tenus Socrates aut Plato, sed his inest secudo loco, quia sus homine continentur. Vniuersaliter igitur in e iacitur,quod omni Cr persecr primum inest.
Quod demostratio sit ex necessarijs,
quod sit perpetuorum, quid item defi
nitio ad demonstrationem. His ita cognitis, manifistum est demonst alionem ex nec arijs constare. Nam cum scientia per deis motist ationem acquista, ex his fui, quae aliter feri norosunt,consequens est eam ex nec arijs omnino com feri. Huiusmodi autem mariune ea sunt, quae per ρσuniuersaliter adpunt. Ad hoc rursus argumento est crillud, quod quoties demonBationem aliquam euertiamus,ita uti solemus infirmatione, qu)d ea quae sumpta sunt, necesaria non uideantur. Ex quo er illud sequiatur,conclusionem videlicet demonst attonis perpetua sinustam stimonBationem caducorum, corruptia
155쪽
is DE DEMONsT RATIONE potest ipse conclusonis, cuius subiecti di lubile
caducrum que habeatur, Cr cui pr dicatu in neque semisper,neque omnino repliciter que,sed modo un timo, do non instruerbi causeans Socrati ut animuis sed nunc tantum, nec quia socrates est, sed quia homo est. Atqui homo semper est, non σμtem semper Socrates.
Et quemadmodum igitur demonstratio caducorum no est, ita nee definitio. mandoquidem definitio uel de, monstrationis principiu est,uel demonstratio solostu differens, uel demonstrationis concluso. Prinicipium . quidem,ut cu uel pro immediata propositionciuel pro termino in propositione huiusmodi desinitur.5stu uetaro soloer demonstratione differens est, quoties tulis definitio est,quae causa rei, quod ita si contineat:ut haec Deliquium solis est occultatio luminis eius,ob luisnam ei oppositam atq; subiectam. Definitio haee ordine
pautam mutato,in demonstrationem commeat hoc pari
eis,Dina subqcitur is opponitur soli, quod autem subjcitur ais opponitur,occultat,luna igitur subiectu
vis opposta,solem occultat. concluso porro demo strationis, ea est definitio, quae causam materiale attinis LVnde er haec quidem matericiis, illa uertar mulis. quibusdam appellatur definitio. Quod tria sint, quae ad demonstratio
nem omnem requirantur, oc quot mose dis horum unumquod p praenoscatur. CVm autem tria snt ueluti momenta quaedam in unaquas demonstratione, ut id ab Aristotele e Themistio traditur,quibus Midelicet omnis scientia abissoluitur:
156쪽
TRA CTATVs VII. assyluitur: primurni genim subiectis,ut m erem,aut tragulassecundi affectione , quae er propria pusiones rei a quibusdam dicuntur, cr subiecto generi in se dea
monstrantur,ut paritas er inparitis numero, er tres angulos aequales duobus rcctis aequipoller etriangulortertium principia.Ex his, inquam, genus quidem subieri m statuere oportet, ut sint affectiones, quid gni' cet, quorum utrumque principia σ dignitates desiderirant:nam Cr ut sint, σ quid Agnificentiantequam dein monstrationcs Mnt, sciendum est ' Principiis itaque utraque praenotio necesaria est. Nec tamen me fugit, quid in ex principijs ese, quae non statim cognitis teramina explorata habeantur,sed obscuriora paul declla ratione proinde probatione que aliqua, nempe dialeactica, indigentia: quippe quae sat uel per inductionem, uel per diuisonem atque id nimirum est, quod Arist teles ait dialecticae proprium esἰe cr peculiare,ut cum sit inquisitu ad omnium methodorum priscipia si
De principijs, 5c eorum multiplici
disserentia. P Rricipium unoquoque genere sunt quemadmois dum er Aristoteles ea disit)quae quod uera sint,
non contingit demostrari Rursus Cr hoc modo, Principia sim queis perse,er non per ulla fidem habent. Per alia quidem idcirco adiectum est, ut intelligamus sciem. tiae cuiusque principis Ue quibus in eadem scienti nia
his prius superiusq; st,per quod eo firmari explicari possit. Nήm ct haec quoque comprobare neci e uerit,
157쪽
rationem hanc in infinitum tandem extrahere oporteis
bit. os re si id necese nonni,sed subium supponunturque haec tanqGmnotiyma, merito principia stirituantur Mantur que. Ex his autem alia quidem prorinia uniuscuiusque scientia sunt,alia xero communia Propria quide ut in geometria,lineam ese longitudinem fine latitudine.Et ira dialeelica, De quolibet nerunt affirmatio uel negatio, de nullo uero simul. coma munia autem,ut si ab aeqsalibus aequalia demas, remis nentia sunt equalia. Item, quaecunque uni er eidem
sunt aequalia, ipsa inter se sunt aequaeia. Communia idcirco dicta, quὸd pluribus er his etiam diuersis scientijs applicari posist. Talia quoque sunt er dialecti ea quaedam principia, ut si quid praedicatur de definiatione, idem er de definito praedιcatur, er caetera eius is modi. Porro ex principissi quae propria alicuius scientiae sun haec quidem dignitates sue proloquia dico,tur, haec uerb positiones. Dignitates quidem dictae ob id, quod iure istis fides habenda sit. Nam talia princia pia sunt, quae statim quisque audita probat, cr quae quemlibet discente natura habere neces e est: quod profecto nihil aliud est, quam illis eorum tantum cognitis terminio rite estum nostru naturali lamine protinus Ventire. cuiusimodi illud e L Totum unumquodlibet maius est qualibet sua pote. Dicuntur rursus σ maxi
nudiue maximae propositiones, Cr comunes animi con
reptiones, quisa multoru scilicet intellectu facile periseipiantur. Possitiones uero sunt principia, quae cum deis monstrari non pol in nec e tamen non est, quemlitabet docendum ea habere. Ex ipsi rursus quae , fudi positiones
158쪽
TRACTAT Vs VII. ἔς τpositioin distitur,quaedam definitiones.suppositiones quidem , quae aut es, aut non esse significant,ut pμ ctum esse geometra supponit. Definitiones uero, quaqbsque eo quod est esse, uel non esse, quid sit res in cocPorro suppositionum aliae quidem dicuntur petiationes ue postulatvialae uere suppositiones assu M. Petitiones fue postulata fiunt, quae Dpothesbus pones
dis maxime accommodantur aptanturos ut quoties tau
ra propositione quapiam,em deinde petitur a discente contrari suae contradictoria concedi id, interim dias plinae graia,ne quid scilicet in disciplinis absurdi ponatur, aut earum principiq; repugnans. Asu: p -- propositiones dicuntur, quae praemissx demonstrationum assumuntur. Vt ad demonstrandum, ciuoddmonstratio omnis ex ueris procedat, asyumitur a d ς re quod falsum non scitur, er quod uerum non scimrur, nis ex ueris. At de principijs quidem hactenus, qμibus colligendis haud parum mihi proluit commentarijs suis Iodocu/Clichthoueus in Iacobum Fabrum Stapus Mir apprime doctus,er inter scholasticos quoque the lagos,p4rtes s non primas, secundas tamen haud dubie obtinens. caeterum ab his demonstrabiles propositorici. μματα a Graecis appelluntur,quae Latinis1be Milones dici possunt. Quod per quatuor causarum genera demonstratio potissimum fiat.
Voniam autem omnis demostratio ex principijspriincipia aurem er cause idem, illud quos iam dicere oportet, quod cause numero quatuor sunt.
159쪽
iss DE DEMONsTRATIONEUM quidem quod quid est 4se, hoc est,substatis ratis
'mas er defaitio. Secunda uero, quae cum est forma, ut ipsa sit,necesse est. Haec autem materia est. Nam non potest niesubiecta materia forma subsestere. Tertia autem,unde mitius it motus, quae est escies causa. ruta uero, cuius gratia quippiam sit, idq; sinis est rei cui iusq;.sane omnes hae casse in demonstrationibus spem turber medii in his termini sant. Ac ratio quidem ipsa substantiae, quemadmodum in demonstrationem ueniat, sumaturq;, prius dictuni est,uidelicet eum dicebatur defuitionem demonDatio in esse principium, uel ab ipsi demonstratione solo stu differetem. Materia uerb hoc
modo redditur,cum quaeritur,quaobrem animaliu corapora consumantur, corrumpanturque, quia ex contrari' constant. Omnesquidem, quod ex contrarijs conflatum corrumpi natum est,redditur cr primum mouenssquaeratur, quare mundus est mirada pulchritudine,quia
Deus opifex cripse pulcherrimus fit. Redditur itenistis quis sciscitetur,propter quid fabricatus est intari s quia bonus est. Et quamobrem quispiam uxorem mi ducendumstituit: nempe ut liberos habeat. Quo pacto scietia ab opinio e differat. Equitur hinc iam ut dicamus, quona pacto ab optavi nione differat scietia. Differt autem haec ab illa modis duobus, rebus inquam subiectis, cr genere probadi Rebus quidem subiectis, quod scientia quide eorum est, quae nec aria sunt, eraliter fese habere non possunt. Opinio autem Cr eorum,quae falsa pleriis sunt, er alito se habere possvnclicet uero M. Genere vero apb m
160쪽
TRACTAT Vs VII. di,quod scientia quide ex nec arist proficiscitur prori positionibus, opinio vero ex po 'ibilibus contingentiabassue, quae nimir- nes ad serientia, nes ad intesiecta pertinent,qui principio m habitus ab Aristotele desinitur. QPres habitus ominis, quo vera cognoscuntur, aut mentia est, aut intellectus,aut opinio: relinquitur opinionem earum rerum se,quae tames uerae aliquando An secus ramen se possint. Quod duplex sit ignorantia,' quid sit solertia.
1 Gnorantia porro, quae frientiae in torum opponitur. duplex ab Aristotele se traditur. Vna quidem,cum alicuius rei penitus rudes ignaris su mus, pueroru i star, quae ob id ignorantia fecundu negationem dicitur: altera uerb, quae affectionis ignoratia uocatur, quoties quis rudis quidem omnino non est,sid fulsari illius rei, quam tenere se puta scientia opinionemve habet. Diacta est autem haee ignorantia lectionis, quod cui cotis tingit ilius animus persuasone quada af ectus fit.P tut en ses ire aliquid, qd' tamen nescire melius set,
id, aut per sinplicem apprehensone, aut per ollogis
mum. de er ab eode Aristotele dicta est, partim perorogiseu facta deceptis,partim in sensu error er hallacinatio. Ira princto sunt barbari omnes er sophistae, qui crum omnia intelligere uideri uelint nihil int