장음표시 사용
171쪽
w. DE DEFINI. ET DIVIsIO terum dicatur. Huic porro alior idem adirigit, ut quid si re hoc est, substantia rei explicet. Praeter his demis de duas,tertiam quos adijcit,ut si aperta, hoc est,ne, que ambiguis nominibus, nes obscuris, aut ex longi ita quo translatis constet. sunt er aliae ad hanc rem ab e dem positae leges, qgas hic breuitatis studio praetereo. Ex praedictis igitur er quae snt uitia definitionis factale est intelligere.Sunt autem duo praecipra, prim-,ne quid abundet,alterum, ne quid deficiat. Et dictionum quidem abundanti rei facit destrim:dsctus uero diitim ,abundantiam rei. Atque ex utros minus apta definitio est.Sed haec nunc exeptis ostendam M. Perabuis
tiam igitur definitiosis hominem ita demias. Flomo est substantia animata sensibilis. Est bee quide defrunitio,declaratio quaedam homM. Nam haec omnia, mo est. Verums conuerta non respondebit. Perdem
clam uero, uis quis definiat cupiditate hoc modo, Epiditas est aliena appetedi desiderium. Sed ne haec qinisdem ex aequo resplodet rei definitae,propter; quod m,
nus comprebes ea est, quam res nominis postulabat. Nam non sola cupiditas auaritia est,mo praeter auariatiam, quae habedi proprie cupiditas dicitur, est insupertum dominandi, tum ulciscendi cupidit M. Potest σ tertiu his duobus uitiu ad ci, quoties scilicet I fini quippiam definitio dicit, hoc pacto, sapientia est pecunis quaerendae diligentia. Vera de defrutione hactenus.
REstut blae tertiu philosophiae instri et aquod
quidem est diuiso, qui qum habeat usum ad di
172쪽
sciplinas comparandas hinc quoque nose licebit, quod me hae quemadmodum definitio quidem seri debeat, haud plane intelligi posit. Quippe per quam e quae ud de nitionem sinuntur, ex ordine prius colliguntur, id quod facile liquebit, I exempli causa, nomen ipse susceperis definiendum. Nam primo huius genus uoxsumitur,deinde uocem ipsam diuido, in uocem Agniscatinam,cr non fignificatiuam. Definitio igitur, Nomen quod est uox gnificatiua: quae oratio, quia nomini nota duaequatur,rursus diuido gnificatiua uoce in ea, quae fccundum placitum signi cativa est, hoc est, ex bonurinum impositione, er eam quae naturaliter significat. Itaque praedictae orationi addo,secundum placitum, sit, de uitio nominis boe modo, Nomen est uox Ignis tiana fecundum placitum.Veru quia nec sc definitio desentio ex aequo conuenit, idcirco id quod est fgnificare secundum placitum, deinde diuido, ac ψico,uocum secura dum placitum fgniscantium, aliae quident cum temporire,aliae uero ne tepore Pisc t. Sed quiane sed quia dem perfidia norninis definitio haberetur, rursus alia aggredior divisionem, nempe eius quod est fgnificaresne tempore. Nam huius aliud quidem est, cuius partes extra fgnificant: aliud uero, cuius partes extra non gnificantataque nominis definitionem
tandem hoc modo compleo ac dico. Noamen est uox significati fecundu pla
citum, ne tempore,cuius mala pars extra significativa est. Sed nunς
quid si diuiso, er quorum pliciter dicatur, dicetis , hinc est.
173쪽
De Diuisione generis in species.
per disci entias diducitur. aliquoties aute cr iis ipse species citra differetia ut mgnitudinu haec est itane haec superficies illa uero corpus, alioquoties autem nominibus carent eae, quae sub eode genere cotinetur species. myd ubi cotingit,accipi us unim alicuius speciei diffisentium,deinde quia aliarum specieru unam aliqua . di 'retiam communem non inuenimus,cire loquimur eum alterius differentiae negatione, quemadmodum in animalis diuisone feri videmus,cuipsum ita diuiditur. animalium aliud rationale, aliud irrationale. Hic irruationale, nonnise eius quod est rationali negationem exisplicat. amobrem haec uera differetia esse non potest. quippe cum omnis steries ex differentia constituatur. Nihil autem ex negatione eonstituitur. Ergo quoties ne
ratione facimus Euisonem,prius affirmatio post negatio subqcienda est,nec id ab re quidvi quippe quod afirmatio natura ipsa prior fit negatione. Aliquoties item cr dii strentiae loco specierum in diuisone ponuntur,ut cum dicimus, Quantitatis aliud continuum,aliud discretum, quaecum disserentiarum nominasticulae tumeste
Grum posta sunt. Vtrum in species,an in disserentias reditus genera dividantur.
π γ Nde cr illud iam haud indignum inquisitus V oritur, utrum in diffrentia an in he cies rectius genera diuiduntur. Sane huic inqui tioni ita ex Boethio obuiam itur. Qilyniam definitimidii sonis,ge
174쪽
εν DE DEFINLEV DIVIsio. neris est inspecies proximas distributio, idcirco oporistet secundis naturam diuisionias, in proprias species Tneris disgregation fieri Verim hoc interdum feri neqμit propter eam, quae supra reddi tu causa est. Mutitis)iquidem speciebus nomina desunt. Atque ideo, qu num quaedam sunt genera prima, quaedam ultima , quaeridam media. Primum quidem est,ut uerbi causasubstan tia:ultimii,ut animal medium, ut corpus.corpus naris ut animalis genus est, ita substantia corporis. Vnde quo
Wdmodum neque super substantiam quicquam inueniri 'potest, quod generis loco collocari ualeat, sic nec sita
animali. Homo enim steclas est,non genres. Qiffare antia
quior uidebitur per species diuisio,si indigetia nominuito sit Ergos bo no abundamus,genera prima usque ad ultima conuenit in differentius separare. Hoc autem fis primum genus in suas disterentias disgregernus,no insequentis proxime, aut posterioris generis differcitatus, er rursus posterius in suis, cr non insequentis deis inde disperentias. Neque enim caedem sunt dicterentia
substantiae σ corporis, aut corporis eo animalis. Si quis igitur dicat, substantiarum alia corporalis est,alia incorporalis,recte quidem diuisonem fecerit. Hae notaque propriae diffretiae sunt substantiae. At non rectes ita dixerit, Substutiarum alia animata, alia inanimata est. Siquidem hae corporis, non substantiae deferentiae fuit id est,secundi non primi generis. Mare maniferistum est,secundum proprias diffinrentias diuisonem uis ciendam esse, quoties per diferentias genas distribuenis
175쪽
TRAc TATUS VIII. i. De diuisione totius in partes,oc quot modis tum dicatur, de partium inter se differentia. Totum quoniam multipliciter dicitur, eius quos in partes multiplex diuiso est. Dicitur nans torutum aliud quidem secundum quantitatem, M. duobus
modis. Nam aut continuum id est,ut corpus:aut discreatum, ut grex, item exercitus er populus. Aliud uero quod uniuersale appellatur,ut animal, Cr unumquodq;
superius,s ad eius referatur infertas. Aliud quod totuin modo dicitur. Aliud autem, quod ex quibusda uelut uirtutis us er potentijs constat,ut anima. At hinc nunc exempla sub ciamus oportet.Totu igitur si continuum uerit aut discretum, in eas diuiditur partes, ex quibus
inpostam costat,ut hominis corpus in capκt,manus, thoracem, ex pedes. Qv etiam modo totus populus Romanus tu tres partes olim diuisus fui in equestreti in senatores, σ plebem. caeteram partium,er perinde etiam totius non eadem ratio est. Q dam nans pertianent ad substantiam, si datis quantitate nomen Dabent, quaedam uirtutis cr efficilia cuiusdam. Substantati sun cuiusmodi corporis pinrtes supradictae. titatis uer), ut in ijs,quae extensa sunt, ut bipedalcitria
pedale partes dicimus rei decempedalis. Et in tempore, praeteriti . instans, futurum. In numero, ut denarii, quinque ex quinque.Et item unum, duo, ut quatuor. virtutis autem partes uni, quos er gradus quidam uo
176쪽
- DE DEFINI. ET DIVIs Io. Mificandi sentiendi,mouendi. π bdelligeri. Rursu aut quaesubstatis partes s Gallae de propinquo subastantiam constitulit,ut materia cr 'rim,ut in homine corpus er anim in arbore uita er lignum. Altiead iii, tegritatem rei explendam pertinet, ut domus,parietes,
reisum, er fundametum. Est praeterea cr alii partium differentia.Siquide ex his aliae quaeam sunt, quas γε is Graeci uocant, nos cognat s dicere popinus crsimilares,ut partes ligni aut lapidis. Omnes enim tam ligni quam lapidis partes,eiusdem generis sunt,ut natura ita nomine participat.Aliae uero a Graeis dictae,anosis alterigenae, id est, alterius ais alicarius generis, fue dii semilares, ut pantes domus, signa, Cr lapides, er in homine caro,nerui.σ Hla.At de patibus quidem totius secundum quantitatem hactenus. Totius ueia uniuersalis diuiso hoc modo',Homuni ricliij in Europa habitant,alij in Africa,riij in Asa. De Diuisione uocis in significationes. Diuiditur uox in plures fgnificatiore, quoties uel
aequivoca est, uel ambigua. Aequinoca, ut canis,
quae uox cum una crsi lex t,plura tame Agni ae si
nempe canem domesticu, nem coelestem, quae stera ad Orionis pedem,autore Hlinirimicat,σ canem marianum. Ambigua uero, ut oratio. qualis haec, Aio te Aea cita Romanos uincere pose. Haec enim oratio ambigua
prorsus est, quippe quae gnificare uidetur no tum It manos Pγrrhum superaturos, quam orctu ipsos Rommanos. Ceterum praeter hanc uocis diuisionem est alia, . P uox secundum plures meos diuiditur: ut cum non plura
177쪽
τRAc TATVs VIII. et νplura Ignificat vox aliqua,sed multis dicitur modis infinitum, quod quidem dicitur aut secundum nienstaram, ut est mundus opinione aliquorum infinitus: aut fecundum mestitudinem, ut cum dicimus continuum diauidi pose in influitum, hoc est, in partes multitudine infestas, quas partes proportionales quida uocant aut secundum tempus, ut cuius termisim inuenirino positi aut secunda, potentiam, quemadmodrum Deum infiniatum se dicimus. Alia item diuisio est, qua cum determinatione uox aliqua igniscare dicitur, uel fine determinatione,ut homo, quae vox quando fine determinatione dicitur quod quidem tum maxime est, cum mpliciter prostror facit in intellectu audientis dubitatione,quae tamen protinus tollituris determinatio aliqua adqciaritur,ut omnis homo.
accidens fit. Porris eorum quae secundum accidens diuiduntur, alia est diuiflo subiecti in accidenti ut animalium aliud mansuetMaliud strum, aliud mediae inter utros
naturae: quemadmodu er id a Plinio annotatum est itabro octauo cap. ss. Alia accidentis in subiecta,ut stritatis, alia serpentis,alia uolucris,alia reliquarum bella rura est. Alia demum accidentis in accidentia, ut candia dorum,aliud durum, ut margarita, aliud molle, ut lac. etiam diuiso uissim in alterutra membra mutaruri potest:ut eoru quae dura sint, aliud album est, ut alabastram,aliud nigrum, ut ebenum: ac rursus eoru quae
mollia sun aliud album,4liud nigrin.
178쪽
De qtubusdam legibus,ut recte diui sio fiat, obseruandiS. VT autem recte ipsi diuisio procedat, certaries
obseruandae produntur. Prima,ut diseretne,per quas genus in species diuiditur,e regione costituantur. Cr inter se oppositae snt. Hinc nullus recte dixerit,aniis malium aliud rationale est, aliud bipenidcirco quod rationale cr bipes, licet differant, nulla tamen a se imuice oppositione seiunguntur. Huic sane legi etiam subiacet ea diuiso, quae secundum accidens feri dicta est.Secumda,ut quicquid in diuiso continetur, id totu membra diuidentia explicent, hoc est,ne quid ultra citra ue dica tur, quoties quippia diuidendu est. Alioqui aut superissu aut diminuta erit facta diuictis, id quod etia in deae finitione cauendum est. Tertia, ut si feri commode possi, diuitio omnis bimebrisfit, id quod in definitione e
dem modo requiritur. Verum quo minus illudfat,uocabulorum indigentia pleruns impedimento est, uici quaerit quispiam, quid est homo:respondenti minime nec e fret dicere,animal rationale mortale,s id quod est animal ronale, proprio nomine nuncupatum eget: quod deinde cu reliqua differentia iunctum,nepe mora tuli, definitione hominis ueris una atque integra oratio ne pissceret. Eodem fune modo cr diuisio ipsa duobus tanta termi is perficereturo non interdii propria uota cabuti de ent, ut cum dicimus, Figurarum, quae qui dem trilaterae siunt,aliae sunt aequatiterae,aliae ex tribus duo aequalia latera habentialiae totae inaequales. Haec trimembris diuiso duobus clauderetur terminis, feret apbimem
179쪽
bim Dissi ita prosti retur, Figurarum quae trilaterae sun aliae sunt aequalesialiae sunt inaequales inaequalium rersus,esiae sunt Δο tantum latera inaequalia habetes, aliae tria, hoc est,omnia simul.sic cu dicimus, rcru alia bona sun alia mala,alia indifferentia, qualia sunt,quae neq; bona,nes mala sunt. Haec quidem diussio trime Aquoque est,ac bimembris fit, si ita dicatur, Rerum alia sunt differentia, alia indiget entia. Diffisentium item, alia bona, alia mala. His tribus iam expositis legibus, quarta demim accedat, quae est huiusmodi, quoties gerunta aut in differentis,aut in Decies dissoluitur,post μ tam diuiflonem,eorum per quae diuiso fit, definitiones Wis exempla protinus subdenda sunt. Ais in hoc absolutus fit tractatus octauus.
V P E R E s T pars ita dialem cae quae locos nobis subministrat, a
quibus argumenta ueluti eruuntur,
atq; ea quidem potifimi , per quσde quavis re, imo uerb π de prinis riph; etiam disciplinarim probabialiter disputare contingit . Vnde euenisse reor, quod dialectica ipsa a quibusdam dicta est ars artiam, crscientia scientiarum,ac proinde digna iudicat quae pri
180쪽
s, DE LOCIS DIALECTTum er eode iure disputatoria ars appelletur id quod nomen ipsum apud Graecos plane indicat, quippe quod non aliunde deduci certum est, quam a Graeco uerbo blio εγιιρ quod praeter alia, quae significat, dilbuto quoque apud nos significat, id quod facile ist pro coisperto esse potest, qui uel mediocriter illitos gentis linis guam callent. Quam qui improbant, ac per hoc ut istantilem contemnunt, hi mihi uidentur uel inuidia toris queri,uelstupore grauar adeo uictui plane sive omni
iudicio. An ijdem nesciunt a QAntiliano probati, mo, grauisimo, studiorum censores sum esse,ut a Graeco sermone pueri initium disciplinarum capessints Nec iniuria quidem, quippe quod cui idem autor est a
Graecis ad nos omnes bonas artes manarinit: sed hi, ut
uideo, scuti nihil probant, nis quod adsuum faciat palatum, ita Gollum suum ducem ut est apud Plutaris chum siequentes per loca inculta prorsus, sterilia, pene demta, glandibus adhue uesci malunt, qui mper amoenos atq; feraces campos spatiantes, optimas colligere fruges, unde probe pascantur. At de hoc fatii supers ad praesens. Caeterum isti hac parte de locis id praestitit, quod nec ante, nec p)st alium quiliam,R
dolphus Agricola e Fricta, quae Germaniae haud ignobilis prouincia est, uir prostisto non satis laudatus, etia a laudatifimis uiris Hermolao Barbaro, CT Erasamo Roterodamo, cuius proinde se etiam uestigia imitari uelim, uix potero. sta enim omnia Cr grauiter Cracute ab eo tradita sunt, ut ueluti maiestu quaedam in his elucere uideatur. Tamen se quid obiter apud ea minuenero, quod ad rem nostram faciat faciet aute haud