장음표시 사용
111쪽
tingit, sicut finem : utpote prima perseelio drus consistit in esse , quod habet per suam formam subinstantialem . Seeunda vero eius persectio consistit in caliditate, levitate, & siccitate, & huiusmodi. Te tia vero persectio ejus est , secundum quod in Ioem suo quiescit. Haec autem triplex persectio nulli cre to competit secundum suam essentiam, sed soli Deo, cujus solius essentia est suum eme, de cui non adveniunt aliqua accidentia ; sed quae de aliis dicuntur accidentaliter , sibi conveniunt essentialiter, ut esse potentem , sapientem , S alia hujusmodi . sicut ex dictis patet. c g. 3. 6. ipse etiam in nihil se liud ordinatur, sicut ad finem; sed ipse est ultimus finis omnium rerum . Unde manifestum est, quod solus Deus habet omnimodam perferuonem secundum suam essentiam ; & ideo ipse selus est bonus Per suam essentiam. Ad primum ergo dicendum, quod unum non importat rationem persectionis , sed i sitia i india visionis tantum , quae unicuique rei competit secum dum suam essentiam. Simplicium autem essentiae sunt indivisae & actu, ia potentia. Compositorum vero es.sentiae sunt indivisae secundum actum tantum: & ideo oportet, quod quaelibet res sit una per suam essentiam , non autem bona , ut ostensum est . c In est . an. Ad secundum dicendum , quod , licet unumquodque sit bonum, inquantum habet esse; tamen essentia rei creatae non est ipsum esse; & ideo non sequitur, quod res creata sit bona per suam essentiam. Ad tertium dicendum , quod bonitas rei ercatae non est ipsa eius essentia, sed aliquid superadditum , vel ipsum esse eius , vel aliqua perfecti O superaddita , vel ordo ad finem . Ipsa tamen bonitas sie superaddita dicitur bona , sicut & ens . hac autem mintione dicitur ens, quia ea est aliquid, non quia ipsa aliquo alio sit. Unde hac ratione dicitur bona, quia ea est aliquid bonum, non quia ipsa habeat aliquam aliam bonitatem, qua sit hona.
EX anie. habes primo: quomodo per rationem mstendas, recte dictum Matth. I9. Mari IO. Luc. I 8.
Nemo bonus, ni i solas Deus: licet in contex. Lucet dictum fuisset , quod publicanus d scenderat iustificatus, scilicet per iustitiae partic*ationem a Deo b nus effectus. Seeundo habem: quomodo per rationem talia loca in sensu catholico intelligas, intellectaque defendas. Tertis istes, &c.
112쪽
Utrum omnia snν bona bonitate diυins.
AD Quartum sic proceditur.. Videtur , quod omnia sint bona bonitate divina . Dicit enim Aus . R de Tri. c e. 3. circa princ. rem. 3. Bonum hoe .
bonum Krud, reue hoe, Θ Πωd, Θ υide ipsum bonum , se potes , ita Deum υidebis .e non alio bono b num, sed bonum omnis boni et sed unumquodque est
bonum suo bono. ergo unumquodque est bonum ipso bono, quod est Deus. .
a. Praeterea . sicut dicit Boetius in lib. de he .c In lib. An omne ens se bonum, ante med. Omnia uicuntur bona , inquantum ordinantur ad Deum, &hoc ratione bonitatis divinae . ergo omnia sunt a bonitate divina. Sed Contra est , quod omnia sunt bona , inquantum sunt ; ses non dicuntur omnia entia per esse divinum , sed per esse proprium . ergo non omnia sunt bona bonitate divina, sed bonitate propria.
Respondeo diuendum , quod nihil prohibet ira
his, quae relationem important , aliquid ab extrinseco denominari , sicut aliquid denominatur locatum a loco , & mensuratum a mensura . Circa vero ea, quae absolute dicuntur, diversa fuit opinio. Plato enim posuit omnium rerum species separatas lib. I. metaph. aptid Ari. rex. 6. tom. 3. & quod ab eis iudi vidua denominantur , quasi species sep ratas participarido , ut puta quod Socrates dieitur homo secundum ideam hominis separatam. Et, si ut ponebat ideam hominis,' & equi separatam, quam vocabat per se hominem , & per se equum , ita ponebat idem entis, & idem unius separatam, quam dicebat per se ens , & r se unum : & eius particia Patione unumquodque dicitur ens , vel unum : hoc autem, quod est per se ens , & per se unum , ponebat esse summum bonum ; x quia bonum convertitur cum ente, sicut & unum , ipsum per se bonum dicebat esse Deum , a quo omnia dicuntur bona per modum participationis 'Et quamvis haec opinio irrationabilis videatur quantum ad hoc , quod ponebat species rerum nat ratium separatas per se subsistentes, ut Aristot. multipliciter improbat cf. 3. mena tem Iz. q. ad fine
113쪽
ιib. tamen hoc absolute verum est , quod aliquid est primum , quod per suam essentiam est eris , Abonum, quod dicimus Deum, ut ex superioribus p tet c.α-3. huic etiam sententiae concordat Aristot. A primo igitur per suam essentiam ente , &bono unumquodque potest dici bonum , & ens , tam quantum participat ipsum per modum cuiusdam assimilationis, licet remote, & emcienter , ut ex superioribus patet. c 4. art. 3- Sic ergo tinumquodque ditatis bonum bonitate ἀλvina , secur primo principio exemplari sedisio , carmati totivis bonitatis . Nihilominus tamen unum
quodque dicitis bonum similitudine divinae bonitatis sibi inhaerente , quae es formaliter sua bonitas denominans ipsum . Et M est bonitas una omnium , Metiam multae bonitates.
Et per hoc patet responsio ad obiecta. APPENDIX.
EX artic. habes primor quomodo per rationem interimas haereses Amata, trium dicentium, Deum non esse auctorem omnium bonorum . Item Psini apossorum. Jus eatoriorum c Prateolus tit. Caea
seli, Iusi leatorii b dicentium , Iustitia sola Christi, non una nostra, nos iustω , & salvos esse, qui quid sit de Maris aeribus , certum esse debere , quod gratis propter Christum peccata remisia sunt .. Item dicentium, Justitiam hominis esse uult apud Deum . Item : Nullam in nobis esse Iustitisuri. Num : iustitiam nostram Deum nobis imputare , etiamsi iusti non simus. Contra Amal disias enim militat prima conclusa eum probatione sua . Contra. Pseudoapostolos , R Iustifieatorios triumphat secunda. Semnis , habes: quomodo me rationem ostendas , Arnaldistinim illam eo damnatam iustione ab Apostolo I. Corinth. uuiu haber , quod non ac cepi i8 Item ab Ecelesia ineollecta, Dein, a Wιο ι -- esecta ocedunt. Item a Papa, qui singulis annis. in Bulla Cinnae Domini Arnaldistas excommunicat , qui & excommunicantur exara δε δανυ. cap. LMO-- munieamtis . De damnatis autem ab Ecclesiit Augustinus universaliter , sub exemplo tamcn nonnaII
Tum, in lib. de fide Catholica dicit, cum Iesius, atque Pelagias ab Ephesina imodo star damnat, ,
quomodo meriant ius eis is recipi . evγ- ου mnantur auctorest Similiter habes, quomodo perra tionem Ostendas , illas Pseudoapostolorum omnes ,δc iustis atoriorum merito damnari simul a comitia
114쪽
QUAEST. VII. ART. D. Pr Hennis sese.ε. cap. 7. Uniea formalis exusaresi I ris Dei , non qua las jusus es, sed qua nos su-sor faeie , qua indelisee ab eo donati , vere justi su mus , , istam in nobis recipientes tin istiisque δε-
eundum sciam mensuram ὐ Haec ibi .. Et Caniaci imo, tam Amal dista1 him, quam hosum positiones damnat
sic. Si quis dixerit, homines sine Chrisi jufitia , per etiam nobis memis su siseari , aut per eam tuam formaliter Mosesse, anathema sit. Haec ibi. Nec mirandum , si de iustitia loquamur , cum de bonitate sit articulus , quoniam in idem redeunt bonitas , 8 iustitia. Contra haeresim Iustificatoriorum faciunt diis.
derandum est de eius Infinitate , & de existentia eius in rebus . attribuitur enim Deo, quod fit ubique , & in omnibu& rebus , inquantum est inci camscriptibilis, S infinuus. Cirere primum quaeruntin quatuctr . Primo . Utrum Deus sit infinitusMi. Secundo . Utrum aliquid praeste ipsum sit infinitum secundum essemiamia Tertio. Utrum aliquid mist esse infinitum secundum mamitudinem. quarto . Utrum possit esse infinitum in rctus se
ARTICULUS I. 32, Nertim, Deus se infinitus
AD Primum lic processitur .. Videtur , quod Deus non si infinitus: omne enim infinitum est impersectum, quia habet rationem partis, & materiae, ut dicitur tu 3. leae. 66. ιο. a. sed Deus est periectissimus .. emo nini est infinitus.
115쪽
2. Praeterea . Secundum Philosophum in I. physc rex. I S. D. a. finitum , & infinitum conveniunt quantitati : sed in Deo non est quantitas , cum non sit corpus, ut supra ostensum est. c q. 3. au. I. e go non competit sibi esse infinitum. 3. Praeterea . Quod ita est hic , quod non alibi , est finitum secundum locum : ergo quod ita est
hoc , quod non est aliud , est finitum secundum substantiam : sed Deus est hoc , & non est aliud ;non enim est lapis , nec lignum . ergo Deus non
est infinitus secundum substantiam. Sed Contra est , quod dicit Damas. cI. r. oreb. dei e. 4. quod Deus es infinitus , s aeternus , . incireumferiptibilis. Respondeo dicendum , quod omnes antiqui philosophi attribuunt infinitum primo principio , ut dieitur in 3. Physic. c tex. 3o. D. a. & hoc rationabiliter , considerantes res effluere a primo prin-tcipio in infinitum. Sed quia quidam erraverunt circa naturam primi principii , consequens fuit , ut errarent circa infinitatem ipsius : quia enim pon bant primum principium matersam, consequenter a tribuerunt primo principio infinitatem mateririem, dicentes, aliquod corpus infinitum esse primum 'principium rerum.
Considerandiim est igitur , quod infinitum dicitudaliquid ex eo, quod non est finitum ; finitur autem mcisammodo & materia per formam , & formae
per materiam . Materia quidem per sormam , inquantum materia , antequam recipiat formam , est in potentia ad multas formas , sed , cum recipit unam, terminatur per illam. Forma vero finitur per materiam, inquatitum sorma in se considerata communis' est ad multa , sed per hoc , quod recipitur
in materia , fit forma determinate huius rei . --teria autem perficitur per sormam , per quam finitur . R ideo infinitum , secundum quod attribuitur materiae , habet rationem imperfecti . est enim quasi materia non habens formam . Forma autem non perficitur par materiam, sed magis per eam e-itis amplitudo contrahitur . unde infinitum , secundum quod se tenet ex parte formae non determin tae per materiam, habet rationem persecti. Illud Mutem, quod est maxime sormale omnium, est ipsum esse , ut ex superioribus patet: m . i. cum igitur esse divinum non sit esse receptum
in aliquo, sed ipse sit suum esse subsistens, ut supra ostensum est, c 3. m. 4. manifesum es , quod
116쪽
Et per hoc patet responsio ad primum. Ad secundum dicendum , quod temnanus quantitatis in Mut forma ipsius , cuius signum est , quod ficura , quae consistit in terminatione quantitatis , est quaiaam sorma circa quantitatem . Unde infiniatum, quod competit quantitati, est infinitum, quod se tenet ex parte materiae, & tale infinitum non a tribuitur Deo, ut dictum est. c en eo ν. an ' Ad tertium dicendum . quod ex hoc ipso , quod esse Dei est per se subsistens non receptum in aliquo , prout dicitur infinitum , distinguitur ab omnibus Iiis, & alia removentur ab eo. Sicut si esset albedo subsistetis, ex hoc ipis , quod non esset in alio , differret ab omni albedine existente in subiecto. i APPENDIX-EX articulo habes primor quomodo per rationem
ostendas , merito dictum a Propheta Baruc. 3. Magnus Dominus , non habet Fnem , raeelsus, o in ensus. Item a Papa Innoc. III. Extra de summis Tri. & fi. eath. .firmatre credimus γ smplieitre eonseremur, quod Deus, &e. 6 mmensus. Item a regulis fidei catholicae. c Hic liber est August. de fide MPetrum c. 9. firmi e tene , is nullatenus dias res, Trinitatem Deum esse imme=ssum virtute, nommole. Haee omnia, pluraque huiuunodi in iis, sim. Iibusque verbia talem senium habent , quod scilicet Deus secundum substantiam suam , & essentiam est
infinitus. Seeianda habes, quomodo per rationem Veram intelliuentiam praedicti seusus declares , atque defendas, insamque oppugnes, ac expugnes. Tertio vides, quomodo Sc.
M Secundum sic in oceditur . Videtur , quod aliquid aliud , quam Deus, possit esse infini
tum per essentiam . Virtus enim rei proportionatur essentiae eius . Si enim essentia Dei est infinita , portet, quod eius virtus sit infinita. ergo potest prinducere effectum infinitum , cum quantitas virtuti Spu effectum cognoscatur.
117쪽
a. Praeterea. idquid habet virtutem infinitam , habet essentiam infinitam ; sed intellemis creatus habet virtutem infinitam; apprehendit enim unive sile , quod se r est extendere ad infinita singularia . ergo omnis substantia intellectualis creata est
3. Praeterea . Materia prima aliud est a Deo , ut supra ostensum est c o. 3. m. a. cor 8. ad 3. sed materia prima est infinita . ergo aliquid aliud praeter Deum potest esse infinitum. Sed Contra est, quod infinitum non potest esse ex principio aliquo, ut dicitur in 3. phys c rex. 3o. to. a. omne autem , quod est praeter Deum, est ex Deo , sicut ex primo Principio . ergo nihil , quoa est praeter Deum, potest esse infinitum. Resmindeo dicendum, quod Hi'uid praeter Deum
potes eme infinitum feeundum quid, sed non simpliaciter. Si enim loquamur de infinito, secundum quod competit materiae, manifestum est, quod omue exiastens in am habet aliquam sormam , & sic mat ria eius est determinata per sormam. Sed , quia materia, secundum quod est sub una forma substanti ii , remanet in potentia ad multas formas accide
tales , quod est finitum simpliciter , potest esse in finitum secundum quid ; ut pote lignum est finitum secundum suam formam , sed tamen est infinitum secundum quid , inquantum est in potentia ad Mguras infinitas . Si autem loquamur de infinito , s cundum quod convenit formae, sic manifestum est , quod illa , quorum 63rmae sunt in materia , sunt simpliciter finita, & nullo modo infinita . Si autem
sint aliquae formae creatae non receptae in materia ,
sed per se subsistentes, ut quidam de Angelis opinan. tur , erunt quidem infinitae secundum quid inquantum huiusmodi formae non terminantur, neque Co
trahuntur per aliquam materiam ; sed quia formaereata sic subsistens habet esse , & non est suum esse, necesse est, quod ipsum eius esse sit receptum,
S contractum ad terminatam naturam . Unde non
potest esse infinitum simpliciter. Ad primum ergo dicendum , quod hoc est contra rationem facti, quod ementia rei sit ipsum esse eius, quia esse subsistens non est eme creatum, uiae cc tra rationem tam est , quod sit simpliciter infiniatum . Sicut ergo Deus , licet habeat potentiam inmnitam, non tamen potest facere aliquid non sinum, hoc enim emet eoatradictoria esse simul , ita non potest facere aliquid infinitum simpliciter.
Ad secundum dicendum , quod hoc ipsum quod
118쪽
virtvll Intellectus extendit se quodammodo adnita , procedit ex hoc , quod intellectus est forma non in materia , fel ve, totaliter separata , sicut sunt substantiae Angelorum , vel ad minus potentia uitellectiva, quae non cit actus alicujus organi in seninia intellectiva corpori coniuncta. Ad tertium dicendum , quod materia prima non existit in rerum natura per seipsam , cum non sitens in actu , sed potentia tantum t unde magis est
aliquid concreatum , quam creatum . Nihilominux tamen materia prima etiam secundum potentiam non
est infinita simpliciter, sed secundum quid , quia eiuς
potentia non se extendit, nur ad formas naturalesia
EX articulo habes 'imor quomodo per rationem ostendas , recte dictum esse virtualiter ab Inn centio Papa, quod nihil praeter Deum potest esse simpliciter infinitum, quando de sum. Trin. & fi- Cath. dixit, ered us , oe se liciter confitemur , quod &c. Detis ess unum unis sortim erincipium iaBoe R istem dictum a symbolo fidei ibi. fisorem inii, oe remae, visebilium omnium , cu i hibilium Nam si infinitum non potest esse ex principio ali
quod, dum quis dicit a Deo, tamquam a principio,
omnia creata esse , per hoc testiuur , quod nullum creatum est infinitum simpliciter, seu per essentiam. Reundo habes et quomodo sensum hune catholicum Conciliorum ipsorum defendas ab his, qui ponerent, vel aliquod non et se a Deo tamqram princi pio ,3uxta intentionem Ecclesiae, ubi supra de sumia Triniac idest tamquam a principio effectivo , exemplari, finali, vei aliquoa praeter Deum esse infinitum pePineutiam. Tertis, vides quomodo, &e.
ARTICULUS III. 37 Utrum po se e se. Niquid infinistio actu secundum
magnitudinem ia .ri. Io. ω quot. 9. ariari oe μolia I 2. M.3.
AD Tertium sic proceditur ia Videtur , quod pos
sit esse aliquid infinitum astu secun=m ma finitustitiem . In sciet uiis enim mathematicis nou. ut venitur falsum, quia abs hemium non es menda . Mum, ut dicitur in .aia Physic texia 18. tom. a. scd
119쪽
scientiae mathematicae utuntur infinito secundum magnitudinem ; dicit enim Geometra in suis de monstrationibus , sit linea talis infinita . ergo non est impossibile, aliquid em infinitum secundum m
gnitudinem. a. Praeterea . Id , quod non est contra rationem
alicii ius , non est impossibile convenire sibi : sed esse infinitum non est contra rationem magnitudinis, sed magis finitum , & infinitum videntur esse passiones quantitatis . ergo non est impossibile aliquam magnitudinem esse infinitam. 3. Praeterea . Magnitudo divisibilis est in infiniatum . Sic enim definitur continuum , quod est in infinitum divisibile , ut patet in 3. Physic. c tex. I.
rom. I. Sed contraria nata sunt fieri circa idem:
cum ergo divisioni opponatur additio , & diminuti ni augmentum , videtur , quo magnitudo possit crescere in infinitum. ergo possibile est esse magnitudinem infinitam. 4. Praeterea. Motus , & tempus habent quantitatem , & continuitatem a magnitudine , super quam transit motus, ut dicitur in Φ. physic. 99. a. sed non est contra rationem temporis, & m tus , quod sint infinita, eum unumquodque indivis hile ugnatum in tempore , & motu circulari sit
principium, & finis. ergo nec contra rationera m
gnitudinis erit, quod sit infinita. Sed Gntra. Omne corpus superficiem habet: sed omne corpus superficiem habens est finitum , quia superficies est terminus e poris finiti . ergo omne corpus est finitum . Et similiter potest dici de s perficie , & linea . nihil est ergo infinitum secu
Rebndeo dicendum , quod aliud est esse infinitum lacundum suam essentiam , 3t secundum m gnitudinem . Dato enim , quod esset aliquod co pus infinitum secundum magnitudinem , utpote i-ynis, vel aer, non tamen esset infinitum secundum essentiam , quia essentia sua esset terminata ad aliquam speciem per formam , & ad aliquod indiu duum per materiam . Et ideo habito ex praemissis, quod nulla creatura est infinita secundum essentiam, adhuc restat inquirere , utrum aliquid creatum sit infinitum secundum magnitudinem. Sciendum est igitur , quod corpus , quod est magnitudo completa , duHiciere sumitur , scilicet ma-rhematice , secundum quod consideratur in eo sola quantitas, & naturaliter , secundum quod consideratur in eo materia , di forma .
120쪽
Tr de corpore quidem naturali , quod non possiesse infinitum in actu, manifestum est. Nam omne corpus naturale aliquam formam substantialem h het determinatam ; cum igitur ad sormam substa tialem consequantur accidentia , necesse est , quod ad determinatam Brmam consequantur determinata accidentia , inter quae est quantitas . Unde omne corpus naturale c 3. pHU t. 4o. eo. a. b habet determinatam quantitatem & in maius , & in minus. Unde impos sie es, aliquod empus naturale infinitum
esse. Hoc etiam ex motu patet , quia omne corpus naturale habet aliquem motum naturalem , corpus autem infinitum non posset habere aliquem motum naturalem , nec rectum , quia nihil movetur naturaliter motu recto, nisii cum est extra suum locum , quod eorpori infinito accidere non posset , occup
ret enim omnia lFa , & sic indifferenter quilibet Iocus esset locus eius , & similiter etiam neyue secundum motum circularem , quia in motu circulari oportet, quod una Pars corporis c I. Geoent. 33. sto.
a. transseratur ad locum, in quo fuit alia pars, quod in corpore circulari , si ponatur infinitum , esse non posset , quia duae lineae protractae a centro , quanto longius protrahuntur a centro, tanto Ionius distant ab invicem ; si ergo corpus csset infinitum , in infinitum lineae distarent ab invicem, & sic una nunquam posset pervenire ad locum alterius . De coopore etiam mathematiso eadem rario is, quia si imaginemur corpus mathematicum existens actu , opo
tet, quod imaginemur ipsum sub aliqua forma, quia nihil est actu , nisi per suam formam ; unde, cum sorma quanti , inquantum huiusmodi , sit figura , oportebit , quod habeat aliquam figuram ; & sic erit finitum: est enim figura, quae termino, vel te minis comprehenditur.
Ad primum ergo dicendum , quod Geometer non indiget sumere aliquam lineam esse infinitam achi , sed indiget accipere aliquam lineam finitam actu , a qua λssit subtrahi , quantum necesse est , & hanc nominat lineam infinitam. Ad secundum dicendum , quod licet infinitum
non sit contra rationem magnitudinis in communi, est tamen contra rationem cuiuslibet speciei eius , scilicet contra rationem magnitudinis bicubitae , vel tri bitae , sive circularis , vel triangularis, & similium . non autem est possibile in genere esse , quod in nulla specie est i unde non est possibile esse aliquam magnitudinem infinitam , cuin nulla species