장음표시 사용
91쪽
AD Tertium se proceditur. Videtur, quod nulla creatura possit esse similia Deo . Dicitur enim in Psalmo : Non es similis tui is diis Domino ,
sed inter omnes creaturas excellentiores sunt , quae dicuntur dii participative . multo ergo minus aIiae creaturae posIunt dici Deo similes. 2. Praeterea . Similitudo est comparatio quaedam: non est autem comparatio eorum, quae sunt diver ram generum: ergo nec similitudo : Non enim discimus , quod dulcedo sit similis albedini: sed nulla. Creatura est eiusdem generis cum Deo , cum Deus non sit in genere , ut supra ostensum est c-3ar. 3. ergo nulla creatura est similis Deo.
forma: sed nihil convenit eum Deo in serma: nutilius enim essentia rei est ipsum esse , nisi selius Dei: ergo nulla creatura potest esse similis Deo.
nam simile est simili simile. Si igitur aliqua creatura est similis Deo, & Deus erit similis alicui creat Tae: quod est eontra id, quod dicitur Isa. o. Cui I mium feci iis Deum flSed Contra est , quod dicitur Gen. I. Faetamus hominem ad imaginem , er smilitudinem noseram . R I. Jo. 3. Ciam apparuerit smiles ei erimtis. Respondeo dicendum , quod , cum similitudo attendatur secundum convenientiam , vel communicationem in forma , multiplex est similitudo secundum multos modos communicandi in forma . Quaedam enim dicuntur similia , quae communicant in eadem se a secundum eandem rationem, & secundum eundem modum : & haec non solum dicuntur
similia , sed aequalia in sua similitudine ; sicut duo aequabiliter alba dicuntur similia in albedine; & haec est persectissima similitudo . Alio modo dicuntur similia , quae communicant in forma secundum eandem rationem , & non secundum eundem modum , sed secundum magis , & minus : ut minus album
dicitur simile magis albo , & haec est similitudo impersecta . Tertio modo dicuntur aliqua similia , quae communicant in eadem sorma , sed non se-
92쪽
eundum eandem rationem , ut patet in agVtibum
non univocis . Cum enim omne agens agat ubi simile, inquantum est agens, agit autem unumquo
que iacundum suam sormam , necesse est , quod inemeehi sit similitudo formae agentis . Si elso agens sit contentum in eadem specie cum suo emetu , rit similitudo inter faciens, & faehim in sorma, secundum eandem rationem speciei, sicut homo gen rat hominem: si autem agens non sit contentum in eadem specie , erit similitudo , sed non secundum eandem rationem speciei, sicut ea , quae generantur ex virtute Solis, accedunt quidem ad aliquam simis Illuditiem Solis ; non tamen ut recipiant sormant solis , secundum similitudinem speciei , sed secum dum similitudinem generis . Si igitur sic aliquod
Reus , quod non in genere contineatur , effectus eius adhuc magis accedent remote ad similitudinem formae agentis, non tamen ita, quod participent sis militudinem formae agentis secundum eandem ratio
nem Pelei , aut generis sed secundum aliqualem analogiam, sicut ipsum esse est commune omnibus. Et hoe modo tua , qtiae sunt a Deo , sismisanνυν ei, inquantum D entia , tis primo , . univers Ii principio rotius esse . Ad primum ergo dicendum, quod , sicut dicit Di nysius y. cap. de divin. nomini,c vers. fm lect. 3. cum sacra Scriptura dicit aliquid non esse simile Deo, non est contrarium assimilationi ad ipsum . Eadem
enim sunt similia Deo , cir dus ilia r smilia qu
dem, seeundiam quod imitantur iam, protit contamst eum imitari , qui non pe tecto Mirabilis es . si sita vero, secundiam quia deseiune a suae--
sa, non solum secundum intensionem , & remissi nem , sicut minus album deficit a magis albo : sed quia non est convenientia nec secundum speciem ,
Ad secundum dicendum, quod Deus non se habets creaturas , sicut res diveriorum generum: sed sic ut id , quod est extra omne genus , & Principium
Ad terium dicendum , quod non dicitur esse similitudo treaturae ad Deum propter communica tiam in ma secundum eandem rationem generis,& speciei , sed secundum analogiam tantum 2 Prout scilicet Deus est ens per essentiam , & alia per Par tiei pationem . Ad quartiun dicendum , quod , licet aliquo modo concedatur , quod creatura sit similis Deo , nullo tamen modo concedendum est, quod Deus sit si
93쪽
milis creaturae : quia, ut dicit Dion. cap. q. de div. n min. c med. lect. 3. me dictum Dion. Melamων infra g. a. a. I. ad 3. in his, quae unius ordinis sunt, recipitur mutua similitudo: non autem in ca sa, & causato. Dicimus enim, quod imago sit sim Iis homini, & non e converso, & similiter dici potest aliquo modo, quod creatura sit similis Deo: non tamen, quod Deus sit similis creaturae.
EX art. habes primo : quomodo per rationem mstendas , recte fuisse a Concilio generali sub Innocentio Tertio dictum , sic . Inter ereatorem , meaturam non potes tanta similistido notari , quin intre eos major sit dissimilitudo notanda . Haec ΠΡnuntur extra de summa Trinitate , 3e fide catholiaca. Damnamus. Ibi ergo amrmatur, quod creatura similis esse potest creatori , & quod valde imperfecte . Secundo habes : quomodo per rationem ostendas , scripturas de hac materia vocaliter diversas , optime concordare in sensu. Tertio vides : quom
De Pono in communi , in sex articulos divisa . , DEinde quaeritur de Bono . x Et primo de Bono in communi. isecundo de bonitate Dei. Cirta mimum quaeruntur sex. Primo , Utrum bonum , & ens sit idem secundum
Secundo , supposito , quod differant ratione tam tum , quid sit prius secundum rationem. Utrum bonum , vel ens. Tertio, supposito , quod ens sit prius , Utrum mne ens sit bonum. Quarto, ad quam causam ratio boni reducatur . . Quinto , Utrum ratio boni consistat in modo , specie, & ordine.
94쪽
Uretiis bonum differae secundum rem ab ente.
I. d. g. g. I. a. 3. oe veri. q. 2I. a. I.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod bonum differat secundum rem ab ente . Dicit e nim Boeta in lib. de hebd. eire. med. Intueor in rebus alitis es, quod sunt νona, aliud egie, quod
sunt . ergo in num, & enx differunt secundum rem 2- Praeterea Nihil insormatur seipsis L sed bonum dieitur per informationem entis , ut habetur in comia lib. de eausis c in rem proposeri a I. ω 22. ergo b num differt secundum rem ab ente. 3. Praeterea . Bonum suscipit magis , & minus esse autem non suscipit magis , & miuus .. ergo bonum differt secundum rem ab ente
Sed contra est quod August. dicit in lib. de doctrina Christiana c lib. I. e. 32. cis. prin. to. 3. quod sequantum fiamus, boni stimus. Respondeo dicendum , quod bonum , ω ens funeidem secundiam rem 2 sed disserunt Reundum rati nem tantum quod sic patet Ratio enim boni in hoc eonsistit, quod aliquid sit appetibile .. unde Ph NIos. in ria Eliuic.. c in princ. to. 3- dicit , quod bonum es , quos omnia' appetunt r manifestum est a tem , quod unumquodque est appetibile , secundum quod est perfectum 2 nam omnia appetunt suam perinsectionem ia Intantum est autem perfectum .unumquodque , inquantum est in actu : unde manifestum est , quod intantum est aliquid bonum , inquantum est ens esse enim est actualitas omnis rei ; ut ex iuperioribus patet c qu. y. m. q.'ssu. q. ar. I. ad 3. Unde manifestum est , quod bonum , & ens sunt rudem secundum rem : sed bonum dicit rationem ainpetibilist, quam non dicit ensia 'Ad primum ergo dicendum , quod licet bonum , R elix sint idem secundum rem : quia tamen dist rund secundum rationem , non eodeni modo dicitur aliquid ens simpliciter, & bonum simpliciter. Nam cum ens dicat aliquid proprie esse in aetii: actus autem proprie ordinem ha at ad potentiam : secundum hoc simpliciter aliquid dicitur ens , secundum quod primo discernitur ab eo quod est in potentia. tantum: hoc autem est esse substantiale rei uniuscu- usque ; unde per suum esse substantiale dicitur unumquiaque ens simpliciter: per actus autem sae
95쪽
additos dicitur aliquid esse secundum quid , sicut ense album significat esse secundum quid . Non enim esse album aufert esse in potentia simpliciter , cum adveniat rei iam praeexistenti in actu . Sed bonum dicit rationem perfecti , quod est appetibile : & per consequens dicit rationem ultimi : unde id , quod est ultim persectum , dicitur bonum . simpliciter :quod autem non habet ultimam perfectionem , quam debet habere , quamvis habeat aliquam perfecti nem , inquantum est actu , non tamen dicitur perinsectum simpliciter , nec bonum simpliciter , sed secundum quid. Sic ergo secundum primum esse, quod . est substantiale , dicitur aliquid ens simpliciter , &honum secundum quid , idest inquantum est ens :secundum vero ultimum actum dicitur aliquid ens seeundum quid, & bonum simpliciter. Sic ergo quod dicit Boet. c loe. cit. inargo quod in rebus aliud est, quod sunt bona , & aliud quod sunt , referendum est ad esse bonum simpliciter , & ad esse simpliciteret. quia secundum primum aestim est aliquid ens simpliciter , & secundum ultimum , bonum simpliciter :& tamen secundum primum actum est quodammmdo bonum , & secundum ultimum actum est quodammodo ens.
Ad secundum dicendum , quod bonum dicitur petinformationem , prout accipitur bonum simpliciter
Et similiter . dicendum ad tertium , quod bonum dicitur secundum magis, & minus, secundum actum supervenientem, puta, secundum scientiam, vel vir
EX artic. habes mimo: quomodo per rationem ostendas, merito philosophum dixisse 3. Metaph. Io. IO. quod em non potes esse genus , quia in efffentialiter intrinseeum omni disrentiae . Per hoc enim dixisse voluit : quod quaevis natura essentialiter est ens, & consequenter , quod bonum , seu natura honi est realiter idem , quod est . Seeundo habes : uomodo per rationem hoc dictum philosophicum eclares, declaratumque defendas. Term habes: quo modo per rationem demonstres, philosophum per supradictum suum dictum merito voluisse , quasi su intelligendo connotare; differentias entis non esse i , dem formaliter eum ente . hoc est differre secundum rationem. 2uarto vides: quomodo, &c.
96쪽
AD Secundum sic pmceditur . Videtur , quod bonum secundum rationem sit prius , quam ens . ordo enim nominum est secundum ordinem rerum significatamin per nomina . Sed Dionysius intex alia nomina Dei, primo ponit bonum, quam ens, ut patet in 3. cap. de div. nomin. c in prine. Iem r. ergo bonum secundum rationem est prius, quam ens. 2. Praeterea . Illud est prius seriindum rationem , quod ad plura se extendit : sed bonum ad plura se extendit, quam ens: quia, ut dicit Dionys. s. cap. de div. nomin. c parum a mine. Iret. I. bonum se ex tendit ad exi enpia, oe non exi entia; ens vero ad exi entia taurum . ergo bonum est prius secundum
tundum rationem : sed bonum videtur universaliuruesse , quam eris ; quia bonum habet rationem appetibilis : quibusdam autem appetibile est ipsum non esse: dicitur enim Matth. 26. de Iuda, Bonum eras
et , si natus non fuisset , &c. ergo bonum est prius ,
vita, & sapientia, & multa huiusmodi : & sic via detur, quod esse sit quoddam particulare appetibile,& bonum universale : bonum ergo simpliciter est prius secundum rationem, quam ens. Sed Contra est , quod dicitur in libro de causi it propos 4. inter opera aris . to. 3. quod prima rerum crearmum est esse. . Respondeo dicendum , quod ens seeundum rati nem ess peius, quam bonum. Ratio enim significata per nomen est id , quod concipit intellectus de re ,& significat illud per vocem : illud ergo est prius secundum rationem , quod prius cadit in concepti ne intellectus . Primo autem in conceptione inte, lectus cadit ens , quia secundum hoc unumquodque cognoscibile est , inquantum est actu , ut dicitur in 7. Meta c rex. ao. D. 3. inde ens est proprium o Iectvin intellectus , di sic est primum intelligibile et sicut
97쪽
sicut sonus est primum audibile: ita ergo secundum
rationem prius est ens, quam bonum.
Ad primum ergo dicendum, quod Dion. c r.
ω 3. dedis. ωm. Iect. I. determinat de div. nomianibus , secundum quod an portant circa Deum habitudinem causae ; nominamus enim Deum , ut ipse dicit , ex creaturis , sicut causam ex eflectibus: bonum autem , cum habeat rationem appetibilis , importat habitudinem causae finalis , cuius causalitas prima est , quia agens non agit , nisi propter finem , & ab agento materia movetur ad sormam. unde dicitur . quod finis est causa causarum . Et sic in causando bonum est prius , quam ens , sit ut finis , quam forma a Be hac ratione inter nomDna siguificantia causalitatem divinam prius ponis tur bonum , quam ens. Et iterum , quia secundum Platonicos , qui materiam a privatione non disti Auentes dicebant materiam aesse non ens , ad plura se extendit participatio honi , quam participatioentis : nam materia prima partacipat bonum , cum
appetat ipsum , nihil autem appetit , nisi simile imhi: non autem participat ens, cum ponatur non eminEt ideo dicit Dion. c. ωρ. βρ. eita in a. arg. quod
bonum extenditur ad non erisontis. Unde patet soIulio ad secundum . Vel dicendum , quod bonum extenditur ad existentia , & non exisnentia , non secundum priniicationem , sed secundum causalitatem et ut per non existentia intelligamus non ea simpliciter, quae senitus mon sunt, sed ea, quae sunt in potentia, & non in actur quia b num habet rationem finis 4n quo non solum qui scunt, quae sunt in aetii, sed ad ipsum etiam ea in ventur , quae in actu non sunt, sed in potentia tam tum et ens autem non importat habitudinem causae , nisi formalis tantum, vel inhaerentis , vel exemplainris : cuius causalitas non se extendit , nisi ad ea quae sum in actu- Ad tertium dicendum . quod non esse secundum se non est appetibile, sed per accidens e inquantum
scilicet ablatio alicuius mali est appetibilis a quod
malum quidem aufertur per rion este e ablatio vero
mali non est appetibilis , nisi inquantum per m Ium privatur quodam esse - Illud iyitur , quod per se est appetibile , est esse : non esse vero per accis dens tantum : inquantum scilicet quoddam esse appetitur , quo homo non sustinet privari , & sic etiam per accidens non esse dicitur bonum.
Ad qua m dicendum , quod vita , Κ sapientia,S alia hujusmodi sic petuntur , ut sunt in actu g
98쪽
unde in omnibus appetitur quoddam esse , & sienihil est appetibile, nisi ens , & per consequeus ii, hil est bonum, nisi e . APPENDIMEX articulo habes primo: quomodo per rationem
ostendas, iure philosophum dixisse nono Metaph. capit. ΣΟ. quod primum cadens in iurauectia es ens: sive c quod in idem redit quod unumquodque est cognostibile inquantum est actu . Serando habes : uomodo per rationem hoc ejus dictum in vero senisu declares, declaratumque defendas . Tertio vides:
AD Tertium sic proceditur . Videtur , quod non
omne ens sit bonum . Bonum enim addit si pra ens, ut ex dictis patet cis I. huius qu. Ea vero , quae addunt aliquid supra ens , contrahunt ipsum : si eut substantia , quantitas , qualitas , & R-- lia huiusmodi is ergo bonum contrahit ens . non rugitur omne ens est bonum. a. Praeterea is Nullum malum est bonum, Isa. s. qui dieitis malum boniam , oe bonum malum t sed aliquod ens dicitur malum . ergo non Omne ensest bonum a 3. Praeterea . Bonum habet rationem appetibilis ;sed materia prima non habet rationem appetibilis , sed appetentis tantum . ergo materia prima non habet rationem boni. non igitur omne ens est bonum 4. Praeterea . Philosophus dicit in 3. Metaphys. ex. 3. ro. 3. , quod in mathematicis non es bonum rsed mathematica sunt quaedam entia , alioquin de eis non esset scientia. ergo non omne ens est bonum . Sed Contra . Omne ens , quod non est Deus , est Dei creatura e sed omnis ereatura Dei est bona , ut dicitur primae ad Timoth. q. c. Deus vero est maxima bonus. eryo Omne ens est bonum. Respondeo dicendum, quod omne ens, inquantum
es ens , es bonum. Omne enim ens, inquantum est ens, est in actu ,2 quodammodo Persectum : quia omnis actus per
99쪽
lectio quaedam est et perfectum vero habet rationem appetibilis , & boni , ut ex dictis patet c ante. Douitis q. , unde sequitur, omne ens, inquantum hu- .
Ad primum ergo dicendum , quod substantia , quantitas , & qualitas & ea , quae sub eis contiis nentur , contrahunt ens applicando ens ad aliquam quidditatem , seu naturam : sic autem bonum nouaddit aliquid super ens , sed rationem tantum a petibilis , M persectionis , quod convenit ipsi esse
In quacunque natura sit : unde bonum non contra hit ens.
Ad secundum dicendum , quod nullum ens dicis tur malum, inquantum est ens , sed inquantum c rei quodam esse : sicut homo dicitur malus, inqua lauri caret esse virtutis ; & oculus dicitur malus ,
inquantum caret acumine visus.
Ad tertium dicendum , quod materia prima, sic- . ut non est ens, nisi in potentia , ita nec bonum , nisi im potentia . Licet secundum Platonicos dici possit, quod materia prima est non ens propter privationem adiunctam : sed tamen participat aliquid de bono , scilicet ipsum ordinem , vel aptitudinem ad bonum : & ideo non convenit sibi , quod sit appetibile, sed quod appetat. Ad quartum dicendum , quod mathematica non subsistunt separata secundum eme , quia si submuerunt , . esset in eis bonum , scilicet ipsum esse ipsorum : sunt autem mathematica separata secundum rationem tantum , prout abstrahuntur a m tu. k a materia ; sic abstrahunt a ratione finis, qui habet rationem moventis . Non est autem inconveniens , quod in aliquo ente secundum rati nem non sit bonum , vel ratio boni, cum ratio entis sit prior , quam ratio boni, sicut supra dictum
EX artic. habes primo: quomodo per rationem stendas, recte dictum Iutta Gen. I. ridis Deus ιncta, qui fecerat , Θ erant valde bona . Hoc est . mne ens creatum est bonum, De creatore vero diaxit ipsemet Moysi. Exod. M. Oseendam tibi omne bonum. Nihil autem reperitur in rerum natura , nisi creator, & creatura. Sectindo habes et quomodo per rationem hanc , & huiusmodi scripturas contra in-onlantes tuearis. Tertio vides: quomodo Sta
100쪽
AD Quartum sic proceditur. Videtur, quod
num non habrat rationem causae Analis, sed magis aliarum . Ut enim dicit Dionys. 4. de di ν. nom. par. I. ante med. . p. 4. eista prine. boniam laudatur , De recistim r sed pulchrum importat mistionem causae formalis : ergo bonum habet rationem causae sormalis. a. Praeterea . Bonum est diffusivum sui esse , ut ex verbis Dion. accipitur c tarea mine. de dimnam. quibus dicit, quod bonum est , ex quo mnia sunsistunt , & sunt r sed esse diffisivum importat rationem causae efficientis . ergo honum habet rationem causae emcientis.
3. Praeterea . Dicit August. in I. de doctri Christiana cW3 3. M. to. 3. quod, quia Deus bonus es , a sumus r sed ex Deo sumus , sicut ex causa emiaciente . ergo bonum importat rationem causae essicientis .
Sed Contra est, quod Philos dicit in 2. Physicis c tex. 3I. D. a. quod iliud, cuius eatisa es, es lime is , γ bonvim aliorum. num ergo hatat ratio. uem causae finalis. Respondeo dicendum quod , eum bonum sit,luod omnia appetunt, hoc autem habeat rationemnis , manifestum est , quod bonum rationem Misimponat: sed tameta rario boni praesupponit rationemeausae effieiensis , s rationem ea aeformesis. Videmus enim, quod id, quod est primum in causando, ultimum in in causato. ignis enim prius ' aI primo lcalefacit , quam Brinam ignis inducat: cum tamen calor in igne consequatur formam substantialem et in causando autem primo invenitur bonum, & finis , qui movet emcientem : secundo actio emcientis movens ad formam: tertio advenit sorma. u de e converso esse oportet in causato , quod primum sit ipsa forma , per quam est ens : secundo confideratur in ea virtus effectiva , secundum quod est perfectum in esse : quia unumquodque tunc Pe sectum est , quando potest sibi simile facere , ut dicit Philosoph. in Φ Meteororum c . a. de anima m. I. D t .