장음표시 사용
151쪽
iet4 QUAEST. X. ART. V. non est totum simul, sed habet prius, & posterius;& ita est tempus . . - 3. Praeterea . Si in aevo non est prius , & post rius, sequitur , quod in seviternis non differat eme, vel fuisse, vel futurum esse . Cum igitur sit impos sibile reviterna non fuisse , sequitur , quod impossibile sit, ea non futura esse: quod falsum est, cum Deus possit ea reducere in nihilum. . Praeterea . Cum duratio aeviternorum sit infinita ex parte post, si aevum sit totum simul , sequutur . quod aliquod' creatum sit infinitum in actu , quod est impbssibile. non igitur aevum differt a tem
Sed contra est, quod dicit Boet. c de consu. mereo ρ. in prin. b qui tempus ab aevo ire 'ubes . Respondeo dicendum , quod aestim did re a tempore , ab aerirnitate , sicut medium exissens interritas. i Sed horum dimerentiam aliqui sic assignant dicem tes, quod aeternitas principio , & fine caret: aevum Babet principium , sed non finem : tempus autem habet principium, & finem. Sed haec diflerentia est per accidens , sicut sit pra dictum est c ar. maee. quia si etiam semper aevi terna suissent , 3e semper futura essent, ut aliqui ponunt, vel etiamtiquandoque deficerent c quod Deo possibile esset adhuc a
uum distingueretur ab aeternitate, & tempore. Alii vero assignant differentiam inter haec tria per hoc , quod aeternitas non habet Prius , & posterius: tempus autem habet prius, & posterius cum innovatione, & vcteratione: aevum habet prius , & posterius sine innovatione , & veteratione . Sed haec nullio implicat contradictoria. Quod quidem manifeste apparet, si innovatio, &. Veteratiore ferantur ad ipsam mensuram. Cum enim Prius ,. &posterius durationis non possit esse simul , si aevum habet prius, di posterius, oportet , quod priori pa te aevi recedente, posterior de novo adveniat: tisic erit innovatio ipso aevo , sicut in tempore . Si voro reseratur ad mensurata , adhuc sequitur inconveniens, Ex hoc enim res temporalis inveteratur te Pore , quod habet esse transmutabile , & ex traiis. mutabilitate mensurati est prius, & posterius in mensura, ut patet ex ' Phys. c rex. I I P. y II p. to. a. ἹSi igitur ipsum aeviternum non sit inveterabile, nec innovabile, hoc erit, quia eme eius est intransmutabile. Mensura ergo ejus non habebit prius , & p
Est ergo dicendum, quod, cum aeterilitas sit melio
152쪽
sura es e permanentis, secundum quod aliquid recedit a permanentia essendi, secundum hoc recedit ab aeternitate . Quaedam autem sic reccdunt a perma- , nentia essendi, quod esse eorum est subiectum trinia mutationis, vel in transmutatione consistit : & h jusmodi mensurantur tempore : sicut omnis motus,& etiam esse omnium corruptibilium . Quaedam vero recedunt minus a permanentia emendi, quia esse Corum nec in transmutatume consistit, nec est sit lectum transmutatiqnis : tamen habent transmutationem adsunctam vel in actu , vel in 'potentia ssicut patet in cori Uribus coelestibus , quorum esse substantiale est intransmutabile: tamen essu intrania
mutabile habent ' alius:habet ' cum trasmutabilitate secundum locum. & similiter patet de Angelis,
quod scilicet habent esse intransmutabile cum trania mutabilitate secundum electionem , quantum ad eorum naturam pertinet: & cum transmutabilitate intelligentiarum, & affectionum, & locorum suo m do. Et ideo huiusmodi mensurantur aevo , quod est.' medium inter aeternitatem, & tempus. Esse autem, quod mensurat aetcrnitas, nec est mutabile, nec mutabilitati adiunctum. Sic ergo tempus habet prius, iaposterius: aevum autem non habet in se prius , Seposterius, sed ei conjungi possunt. aeternitas autem non habet prius, neque posterius, neque ea compatitur .
Ad primum ergo dicendum , quod creaturae spirituales quantum ad affectiones, & intelligentias , in quibus est successio, mensurantur tempore. Unde MAugustinus ibidem c lib. eit. in arg. e. ΣΟ. to. 3. γ di-.cit , quod per tempus moveri , est per affectioneς
moveri . Quafitutis vero ad eorum esse naturale , mensurantur aevo. Sed quantum ad visionem gloriae
Ad secundum dicendum, quod aevum est totum si mul, non tamen 'est aeternitas : quia compatitur secum prius, & posterius . Ad tertium dicendum, quod in ipso eme Anueli in se considerato non est differentia praeteriti, & futuri, sed solum secundum adiunctas mutationes. Sed quod dicimus Angelum esse, vel fuisse, vel futurum cise , differt secundum acceptionem intellectus nostri, qui aceipit esse Anetelliper comparationem ad diversas partes temporis. Et cum dicit Angelum esse, vel suisse, supponit aliquid, cum quo eius oppositum non subdiatur divinae potentiae ; cum vero dicit futurum esse, nondum sup nit aliquid . Unde cum csse, & non
153쪽
Tando, potest Deus facere, quod esse Angeli non sir futurum , tamen non potest sacere , quod non sit dum. est, vel quiis non fuerit, pos pam iuit. Ad quartum. dicendum, quod duratio aevi est insis. nita : quia non finitur tempore, Sit autem esse alis quia creatum infinitum,.quod non finiatur quodam, alio non est inconveniens A P P E N. D P X. . EX arti . habem primo, qRomodo ων rationem O-stendas merito scripturam, diuinxisse tempus, aeternitatem , Eh aevum a se invieem . Ecclest.. I. Omnis sapiemia a Domino Deo in tuo Diesmper, or es ante aevum . Lν ω ,. dicit aeternit tem. ly --:, aevum Qualis ergo dicati pie tia in Deo est semper x & prout ly semper eadit su- ver tempus, & prout super aevum , & prout super aeternitatem . Seeundo. habes: quomodo γν raticinem ostendas, Philosophum iure tempus, aevum , . aeterniatatemque distinxisse in sua Metistysica . Dum. enim A apbo. Io.. tem 4. dicit quod mensura, A mens ratum debent esse propoletionata , , & ini eadem Μωι A.. 2. az I a. . innuit quoa esse angelicum est si a rius adi esse rerum, corruptibilium , . inserius. tamen, ad esse divinum tunc fundamentaliter , seu virtualiten statuila quod tres sunt durationes mens rantes ista trix esse , ω quod sunt. distine m ab invia Kem , ac differentes, . sicut ista tria esse . . Huiusmodi
autem mensurar sunt tempus, aevum, aeternitas .. Ter-a . vides si modo M.
AD Sintumisio proeeditur .. Videtur,. quod non
sit tantum Iunum aevum . . Dicitur enim in apo
cryphis Esdrae : mbesas , oe' potesas μον- es οὐ te, Domine. 2. Praeterea . . Diversorum, generum diverta sunt mensurae. . Sed quaedam, amiterna sunt in generae cor poralium , scilicet corpora coelestia ; quaedam vero sitiit spirituales substantiae, scilicet Angeliis. non ergo.
in unum arvum tantum . . 3 Praeterea . Cum aevum sit nomen durationis , - m. esti unum. aevum, estr uua duratio . . Sed non,
154쪽
on nium aevi ternorum est una duratio I quia quaedam post alia else incipiunt , ut maxime patet in animabus humanis . Non est ergo unum aevum talis
4. Praeterea. Ea, quae non dependent ab invicem, non videntur habere unam mensuram durationis , propter hoc enim omnium temporalium videtur es.se unum tempus , quia omnium motuum quodam. modo causa est primus motus , qui prius tempore mensuratur ; sed aeviterna non dependent ab inviacem: Quia unus Angelus non est causa alterius. Non
Sed Contra . IEvum est simplicius tempore , se propinquius se habens ad aeternitatem : sed tempus
est unum tantum: emo multo magis aevum.
Respondeo dicendum , quod circa hoc est duptiae opinio. Quidam enim aicunt , quod est unum a
vum tantum, quidam, quod multa. id autem horum verius sit, oportet considerare ex causa unitatis temiraris. in cimnitionem enim Φixitualium per corporalia devenimus. Dicunt autem quidam , esse unum tempus omnlinum temeotalium propter hoc, quod est unus numerus omnium numeratorum et cum tempus sit num arus fecundum Philosophum. 4. P,stem Io Iaio. a. sed Me non sumcit et quia tempus non est numerus, ut abstractus extra numeratum, sed ut innumerato existens o alioquin non esset eontinuus a quia decem ulnae panni continuitatem habent non ex numero, sed ex numerato . Numerus autem in nu merato existens non est Idem omnium , sed dive sus diversorum. Unde alia assignant causam unitatis temporis ex unitate aeternitatis, quae est principium omnis durationis . Et ne omnes durationes sunt num, si eonfideretur eorum principium . Sunt vero multae, si eonfideretur diverutas eorum , quae recipiunt durationem ex influxu primi prinesis . AIiι vero assignant causam unitatis tempσris ex parte materiae primae, quae est primum subiectum motus, cuius mensura est tempus . Sed neutra assignatio fuia ficiens videtur: quia ea, quae sinit unum ,rincipio , vel subiecto , & maxime remoto , non sunt unum simpliciter, sed secundum quid. Est ergo ratio unitatis temtraris unitas primi motus, secundum quem , cum sit simplicissimus, omnes alii mensurantur , dicitur in Io. Metaphys cis rex. 3. to. 3. Sic ergo tempus ad illum motum comparatur, non solum ut mensura ad mensuratum , sed etiam ut accidens in
155쪽
autem motus comparatur solum ut meusti ad me suratum. Unde secundum eorum multitudinem non. multiplicatur : quia una mensura separata. multa me surari possunt.
Hoc igitur habito, sciendum , quod . de substantiis spiritualibus duplax fuit opinio o Gidam cuim dixerunt , quint omnes processerunt i a Deo in quadam aequalitate , ut Origenes dicit , c Potarchom cap. 8. is. I. 9 vel etiam multae earum , ut quidam posuerunt. Alii vero dixerunt, quod omnes. substantiae spirituries pio isexunt a Deo quodam s3 addordine . Et hoc videtur i semite Dio, quil didit . Io- cap. coelestis hierarch. p. q. a med. quod inter substatutas spirituales sunt primae , mediae , & ult mae , ct jam in uno ordine Angelorum . Secundi i-.gitur primam opinionem necesse est dicere , quod δεπιι plura aeva ,. secrandum quod sunt plura te iter-.na prima aequalia . secundum autem secundam opinionem oportet dicere , quod si tinum aevum tantum: ΤMia , cum unumquodque mensuretur simpli issimoui generis, ut dicitur in Io. Met. c rex. q. to 3. Ortςt, quod esse omni m aevi ternorum mensuret iresse primi aeviterni, quod tanto est simplicius, mi I priust. Et quia secunda opinio verior est , ut i fra ostendetur c 47. 2. concedimus ad Pradi
sena tinum esse aevum tantum. .r . t
Ad primum ergo dicendum, quod aevum. aliquat do, accipitur pro saeculo , quod est pericias durati' nis alicuius rei : & sie dicuntur multa aeua , sic't
Ad secundum dicendum, quod, licet corpora co-Iestia, i& spiritualia differant in genere naturae tamen conveniunt in hoc, quod habent esse iocrans.
mutabile. Et sic mensurantur ama. ἈAd tertium dicendum , quod nec Omnia tempω Talia simul incipiunt & tamen omnium est unum tempus propter primum, quod mensurator tempore is Et sic omni aevi terna ha ut unum aevum propter Primum : et jam si non omnia simul incipiant. Ad quartum dicendum 4 quod ad hoc, quod aliqua mensurentur per aliquod unum , non requiritur , quod illud unum sit caula omnium eorum, sed quod sit simplicius . .
EX articulo habes primo di quomodo pen rationem ostendas , phil Olbphum recte posuisse unum in um tinthun, Tunc autem virtualitςr Posuit , imum
156쪽
QUAEST. XI. ART. I. II 'tantum aevum dari : quando unum tantum reperiri tempus determinavit, ut 4. Physici tex. IPI. dicens, quod tempus e F numerur numeratus , oe tex. - 3 istic. tibi tempus passiouem primi motus dicit. Sciebat enim , & quod aevum est simplicius tempore , sicut etiam esse mensuratum ab aevo est simplicius ipso esse mensurato a tempore . c De hc .c vide appenditema, tie. quinti & quod aevum est propinquius aeter
nitati, quae maxime una est. Unde tum ad tempus , tum ad aeternitatem respiciendo, unum aevum tantum tunc inveniri virtualiter instinuare voluit, quando tempus esse tantum unum expressie decrevit . Secundo vi des : quomodo &c.
De Unitate Dei, in quatuor artieulos disio. Post praemissa conliderandum est de divina Uniatate a
Ee eirea hoe quaerunt quatuor. Primo , Utrum unum addat aliquid supra ens. . Secundo, Utrum opponantur unum , & multa. . Tertio, Utrum Deus fit unus. , - Quarto, Utrum sit maxime unus. . . . ARTICULUS I. . . s . . Utrum tinum addat aliquid supra ens. q. d. My. q. I. an. 3. eir 3. eom. c. 33. est ver. q. 8.art. 2.ΑD Primum sic proceditur. Videtur, quod unum addat aliquid supra ens. Omne enim, quod est in aliquo genere determinato, se habet ex additione ad ens, quod circuit omnia genera. sed unum est in genere determinato : est enim principium numeri , qui est species t al. Decisi ' quantitatis: ergo unum addit aliquid supra ens. ,-2. Praeterea . Quod dividit aliquid commune, se habet ex additione ad illud . Sed ens dividitur per unum , & multa : ergo unum addit aliquid supra
,3. Ρraeterea. Si unum non addit supra ens, idem esset dicere unum , & ens . Sed nugatorie dicitur :ens 4 ens . ergo nugatio esset dicere , ens unum , quod salsum est. Addit igitur unum supra ensis Sed contra est, quod dicit Dium ult. cap. de div.
157쪽
senuumr non participans uno. Quod non esset , . si num adderet iupra; ens , quod contraheret ipsum amo unum non. habet se ex additione ad ens. Respondeo dicendum , quod unam nom addis s stra ens rem aliquam , Ied. tantum negationem: divisonis . unum enim nihil aliud significat, quam .ns indivisum. . Eu ex hoc. ipso apparet , qt-
num convertitur cum ente . . Nam omne ens aut
est simplex , aut compositum . Quod autem est. fimplex, est indivisum, di actu , M potentia . Quod autem est compositum , non habet esse , quamdiu partes eius sunt divise k sed postquam constituuntur, & componund ipsum compositum. Unde manianstum. est , quod esse cuiuslibet. rei, consistit in i divisione . El. inde est , quod unumquodque sicut oustodit suum esse , ita custodit suam unitatem. Ad primum igitur dicendum quodi quidam putantes idem esse unum , quod convertitur cum eme,
quod est principium, numeri divisi sunt in comoarias positiones . Pythagoras enim Eh Plato v dentes , quod' unum , 'ita convertitur cum ente , non additi aliquam rem supraeus, sed siqnmean su stantiam entis, prout est indit ita , existimaverunt, . sic se habere de uno , quod est principium numeri ..
Et quia numerus componitun ex unitatibus , crediderunt , quod: numeri essent substantiae omnium. rerum . E contrario autem Avic.. considerans. ,. quodae
unum , quod est principium numeri, addit aliquamiram supra substantiam emis c aliam mimerus ex unitatibus compositus non esset species quantitatis γ edidit , qinis unum , quod convertitur cum ente maddat rem, aliquam super sub ntiam entis : sipit album suprae hominem . Sed hoc manifeste falsum est: quia quaelibet res est una per suam substantiani. . Si enim Me aliquid aliud esset una quaelibet res ,
eum illud uerum: sit unum ,. R esset iterumi unum
per aliquid aliud , esset abire ire infinitum .. Undectandum est in primo. iacimur dicendum est. quoaunum , quod convertitur cum ente k non addit ali
quam rem strae , sed' unum, quoa est prmcipium numeri, . addit ali id iupm ens. ad genus. quantitatis pertinerisω
Ad secundum dicendum,. quod nihil prohibet id ,.suod est uno modo divisum ,. esse alio modo, indivisum : sicut quod est divisum numero, est indivisam Reundum speciem:& sic contingit aliquid esse uno, modo unum alio modo multa . Sed tamen, si sit indivisum simpliciter, vel quia est indivisum secun-- dum id , quod pertinet ast essentiam rei itera sit
158쪽
divisum quantum ad ea , quae sunt extra essentiam rei, sicut quod est unum subi- , & multa secun dum accidentia; vel quia est indivisum in actu, M.tvisum in potentia ; sicut suod est unum toro , λmulta secundum partes : huiusmodi erit unum sinispliciter, & r ita secundum quid. Si vero aliquid e converso sid iudivisum feeundum quid , & divisum simpliciter , utMte quia est divisum secundum OG isentiam , & indivisum secundum rationem , vel se cundum principium , sive cautam , inerunt ' an erit tmulta simpliciter, & unum seri iuri quid is ut quae t quae t sunt multa numero , S unum spe cie , vel unum principio. Sic igitur ens daviditur per unum , & multa , si r unum simplieiter , Mmulta secundum quid . Nam n ipsa multitudo non
mineretur sub ente , nisi contineret aliquo modo sub uno is Dicit enim Diony, ultis de div. no c lin. I. , quod non est multitudo non participans uno: sed quae sunt multa partibus . , sunt unum. t to : ea quae sunt multa accidentibus , stat unum iu lecto : Κ quae sunt multa numero, sivit unum specie : R quae sunt speciebus multa , sunt unum x nere et & quae sunt multa processiim , sunt unum principio is Ad tertium dicendum , quod ideo non est nugaetio cum dicitur ens unum, quia unum addit aliquid secundum razionem supra ens.
Ex articus. habes primor quomodo per rationem c stendas, recte a philosopho es' dictum Io. ---- - tem. 8. Ens, & unum significant eandem e sentiam, sed diffrriant seciuidum modum o Item ibiadem . Ens , & unum non signifieant idem omnibus modis , sed simificant idem secundum labiectiun , ae diversa secundum modum in secim vides quo. Modo, μω
AD Seramdum sis proceditur is videtur , quod
num , ae multa non opponantur ω Nullum senim oppositum praeduatur de suo oppofito et sed --is mauumio in quinum do unum , ut ex prae
159쪽
dictix patet. car praeci J ergo unum non opponitur
multitudini. . 42. Praeterea. Nullum oppositum constituitur ex suo opposito : 1 ed unum coiistituit multitudinem : ergo non opponitur multitudini. 3. Praeterea. Unum uni est oppositum sed multo
opponitur Paucum . emo non Opponitur ei unum.
. Praeterea. Si unum opponitur multitudini, o ponitur ei, sicut indivisum diviso: & sic ponitust ei, ut privatio habitui . Hoc autem videtur inconis veniens , quia sequeretur , quod unum sit posterius multitudine, & definiatur per eam, cum tamen multitudo definiatur per unum. Unde erit circulus in definitione: quod est inconveniens . non ergo unum, I multa sunt opposita. .
Sed Contra. Quorum rationes sunt oppositae, ipsa sunt opimsita. : sed ratio unius consistit in indivimbilitate , ratio vero multitudinis divisionem contianet. ergo unum, & multa sunt opposita. Respondeo dicendum, quod unum onbnitur is, sed diversimode . Nam unum, quod est princia Pium numeri, opponitur multitudini , quae est nu-T erus, ut mensura mensurato . Unum enim habet rationem primae mensurae , & numerus est multitu-dq mensurata per unum, ut patet ex Io. Met. ctex. Unum vero , quod convertitur cum ente,
Opponitur multitudini per modum privationis , ut in-di Visum diviso. Ad primuin emo Micendum , quod nulla privatio tollit totaliter esse, quia privatio es negatio in subjecto , secundum Phil. rn mspraedicamentis ea
roni. 3. Sed tamen omnis privatio tollit aliquod es.se . Et ideo in ente ratione suae communitatis ac
cidit , quod privatio entis sundatur in ente : quod non accidit iis privationibus sormarum spiritualium , ut visus, vel es disi . vel alicujus huiusmodi . Et
sicut est de ente, ita est de uno, & bono, quae eo vertuntur cum ente. Nam privatio boni sundatnr in aliquo honoi:,& vi liter remotio uli itatis fundatur in aliquo uno. Et exinde contingit , quod multitudo est quoddam unum : & malum est quoddam bonum : & non ons est quoddam eiis. Non tamen o Positum .praedicatunde opposito, quia alterum. horum
est simpliciter, & alterum secundum quid. Quod enim secundum Mid est 'ens ut in potentia b est non ens, simpliciter , idest aM , , vel . quod est eta simpliciter in genere substantiae ψ est non ens secun-oum quid, quantum ad aliquod est e accidentale. SH
160쪽
militer ergo quod est bonum secundum quid , est malum simplieiter, vel e converso : & similiter quod est unum simpliciter, est multa secundum quid ,
- Ad secundum dicendum, quod duplex totum nuoddam homogeneum', quod componitur ex simiolibus parii bus: quoddam vero heteroqeneum , quod componitur ex dissimilibus partibus. In quolibet autem toto homogeneo totum constituitur ex partibus habentibus formam totius, sicut quaelibet pars aquae est aqua, & talis est constitutio continui ex suis partibus . In quolibet autem toto heterogeneo quaelibet Pars caret ibrma totius. Nulla enim pars domus est domus, nec aliqua pars hominis est hGmo. Et tale totum est multitudo. Inquantum ergo pars eius non habet formam multitudinis , componitur mustitudo ex unitatibus , sicut domus ex n ram domibus , non
quod unitates constituant multitudinem secundum id , quod habent de ratione indivisionis, prout opponuu-tur multitudini, sed secundum hoc, quod habent de entitate : sicut & partes domus constituunt domum per hoc, quod sunt quaedam corpora, non per hoc , quod sunt non.domus. Ad tertium dicendum, quod multum accipitur pliciter . Umo modo absolute Α & sie opponitur uni. Alio modo, secundum quod importat excessum quendam, & sic opponitur pauco. undo primo modo duo
sunt multa, non autem secundo.
. Ad quartium dicendum, quod unum opponitur privative multis, inquantum in ratione multorum est, quod sint divisa. . ' .s . . 'Unde omnet , quod divisio sit prius unitate non simplisiter, sed secundum rationem nostrae apprehensionis. Apprenendimus enim simplicia per eomposita. Unde definimus punctum , cuius pars non est , vel principium lineae. Sed multitudo etiam secundum rationem eonsequenter se habet ag nnum : quia divisa non intelligimus habere rationem multitudinis, nisi per hoc, quod utrique divisorum attribuimus unitatem .- . unde uirum ponitur in definitione naubi tudinis, non autem multitudo in definitione unius. Sed divisio cadit in intes lectit ex ipsa negatione entis, ita quod ptimo cadit in intellectu ens : secundo, quod hoc ens non est illud ens, & sic seeundo apprehendimus divisionem , tertio unum , quarto multitudinem.