장음표시 사용
181쪽
in , quod dii ponatur aliqua dispositione , quae siesupra suam. naturam : sicut si aen de at accipere sormam ignis , oportet quod disponatur alis, va dispositione ad talem sormam. . Cum autem adquis intellectus creatus videt Deum per essentiam, .
ipsa essentia Dei fit forma intelligibilis intellectus Unde oporter , ood aliqua dispositio, supernaturalis.
ei supera datur ad hoc , quod elovetur in tantam sublimitatem .. Cum igitur virtus naturalisl intellectus creati non sum ciat ad Dei essentiam videndam , ut ostensum est me. , oportet quod ex divina gratia superaccrestat ei virtus intelligendi . Et hoc augmentum virtutis intellestivae illuminationem intellectus vocamus , sicut & ipsum intelligibile vocatur lumen , vel lux . Et istud est lumen , de quo dicitur Apoc. II. quod caritas Dei illum . nabit eam , scilicet societatem beatorum Deum videntium . Et secundum hoc lumen efficiuntur deiformes, idest Deo similes, secundum illud I. Io. 3. Crem apparueris, similes ei erimω, videbimur oe eum, sicuti es. Ad primum ergo dicendum, quod lumen creatum est necessarium ad videndum Dei essentiam , non
quod per hoc lumen Dei essentia intelligibilis fiat , quae secundum se intelligibilis est , sed ad hoc, quod
intellemis fiat potens ad intelligendum per modum , quo potentia fit potentior ad operandum per habutum. Sicut etiam & lumen eorporale necessarium est in visis exteriori, imantum facit medium transparens in actu, ut pomi moveri ae colore.
Ad secundum dicendum , quod lumen istud non requiritur ad videndum Dei essentiam quasi simili ludo, in qua Deus videatur, sed quasi perfectio quaredam intellemis confortans ipsum ad videndum Deum .. Et ideo potost dici, quod non est medium, in quo Deus videatur, sed sub quo videtur. Et λoc non tollit immediatam uisionem Dei . Ad tertium dicendum , quod dispositio ad formam: Unis non potest esse naturalis, nisi habenti formam mnis . Unde lumen gloriae non potest esse naturale ereaturae nisi creatura esset naturae divinae , quod est impossibile . mr hoe enim lumen fit creaturabrationalis dei formis, ut dictum est eou. σπ
APPENDIMEX ρrtieulo habes pr/mo : quomodis per rationem
182쪽
psam elevante ad Deum videndum , & co beate fruetiadum . Secundo habes quomodo per rationem x diei das, hanc merito damnari a Papa in Concilio Visu nensi, Clement. rit. de haeret. Ad nospum. Ibi enim
annumerata inter multas alias insanias Begardorum hac, quam retulimus, damnat eam ira a forma vel . borum, quae ar. 4. supra scripta est . Vide tu i ille , pro quo loco etiam facit quaest. 23. art. I. & qu.es. 62. art. I.& 2. Tertio vides: &c.
Utrum videntium essentiam Dei unus alio perfectius videat.
AD Sextum sic proceditur. Videtur, quod viden
tium essentiam Dei unus alio persectius non vi deat . Dicitur enim I. Joan. 3. Videbimus eum , scuti es r sed ipse uno modo est . eri o uno modo videbitur ab omnibus . non em persectius, 3e minus perfecte. a. Praeterea . Aug. dicit in l. 83. m. q. 32. to quod unam rem non potes unus alio plus inte ligerer sed omnes videnres Deum per essentiam intelligunt Dei essentiam . Ιlitellectu enim videtur Deus, non sensu, ut supra habitum est c art. 3. huius aes . ergo videntium divinam essentiam unus alio non clarius videt.
3. Praeterea. Quod aliquid altero persectius videatur, ex duobus contingere potest, vel ex parte objecti υi ibilis , vel ex parre potentie vi ivvidentis. Ex mine autem obiecti per hoc , quod Obiectum perfectius in vidente recipitur , scilicet secundum persectiorem similitudinem , quod in proposito locum non habet. Deus enim non per aliquam similitudinem , sed per eius essentiam praesens est intellectui essentiam eius videnti. Relinquitur ergo , quod si imus alio perfectius eum videat , hoc fit secundum disse rentiam potentiae intellectivae , & ita sequitur, quod cuius potentia intellectiva naturaliter est subinnior, clarius eum videat, qI 1 est inconveniens, cum hominibus promittatur in beatitudine aequalitas Aiis
Sed contra est , quod vita aeterna in visione Dei consistit, secundum illud Ioann. 37. Hae es vita terna , &c. ergo , si omnes aequaliter Dei essentiam vident in vita aerorna , omnes erunt aequales, cui
183쪽
contrarium dicit Apost. I. Cor. IS. Stella dissere a Stella in euritate. Respondeo dicendum, quod videntium Deum preessentiam unus alio perfectitis eum videbis . Quod quicem non erit per aliquam Dei similitudinem pers ctiorem in uno, quam in alio , cum illa visio non sit futura per aliquam similitudinem , ut ostensum est . are. a. hujus quaest. Sed hoc erit per hoc ,
quod intellectus unius habebit maiorem virtutem , seu facultatem ad videndum Deum, quam alterius. Facultas autem videndi Deum non competit intellectui creato secundum suam naturam , sed per lumen gloriae, quod intellectum in quadam deiformitate constituit, ut ex superioribus Patet c art. praeci Unde intellectus plus Barticipans de lumine Ri riae perfectius Deum videbit . Plus autem. participabit de lumine gloriae, qui plus habet de charitate , quia ubi est maior charitas , ibi est majus desiderium . Et desiderium quodammodo facit desidera tem aptum, & paratum ad susceptionem desiderati. Unde qui plus habebit de charitate, persectius Deum videbit, & beatior erit. Ad primum ergo dicendum , quod , cum dicitur
videbimus eum , fletiti es , hoe adverbium , securi
determinat modum visionis ex parte rei visae, ut sit
sensus, Videbimus eum ita esse, sicuti est , quia ipsum esse eius videbimus, quod est eius essentia . Non autem determinat miaum visionis ex parte videntis , ut sit sensus, quod ita erit perfectus --dus videndi , sicut est in Deo persectus modus es sendi. Et per hoc etiam patet selutio ad secundum. Cummim dicitur, quod rem unam unus alio melius non
intelligit, hoc habet veritatem, si reseratur ad modum rei intellectae , quia quicumque intelligit remine aliter, quam sit, non vere intelligit ; non autem si reseratur ad modum intelligendi , quia i telligere unius est persectius , quam intelligere a
Ad tertium dicendum, quod diversitas videndi non erit ex parte objecti , quia idem obiectum omnibus Praesentabitur , scilicet Dei essentia , nec ex diversa participatione obiecti per differentes similitudines , sed erit per diversam facultatem intellectus , non
184쪽
A. PPENDIX. EX Articulo habes primo: quomodo per rationem
interimas haeresim Ioviniani dicentis : Beatos omnes pares esse in gloria , & beatitudii te coelesti nullam esse praemiorum differentiam . Seemido habes Iquomodo per rationem ostendas , hanc merito damnari a Contilis Florentino sie : Defuimus animas intueri clare i tim Deum, trinum . unumsecuti es, meritorum tamen diserstate alium alio perfectius . Haec Concilium in literis sanctae unionis . Item , a Coneilio Telensi contra Jovinianum congregato , in rescripto ad Siticium Papam , sic . Nee miramuν se luporum rabiem grex Domini peνrhorruerit , in quibusChrbii Meem non recognovit. Agressis enim titulattis es , nullam virginitaris gratiam , nullum easitaris Ordinem reservare , promisiae omnia velle confundere , diversorum gradus abrogare meritorum , oe pauperi rem quandam coelestam remunerationum indueere , quasi Chriso tina sit prima , quam tribuit , ae non ptarimi abundent tituli praemiorum. Haec illud. Negabat Jovinianus & disparitatem meritorum , ut vel sic disparitatis praemiorum negationem coloraret , ideoque Telense Concilium etiam demeritorum inaequalitate ipsum damnans verba facit . Item ab eodem infra sic : itaque Jovinianum , Germinatorem , Feluem , Plotinum, Genialem , mrtialem, Ianua rium, ω Ingeniosum, quos sanctitas tua damnavit , scias apud nos quoque secundum judicium tuum esse damnatos. Haec ibi . Horum autem scripta omnia , ut ab Ecclesia damnati sunt cointelliguntur esse damnata, ut alibi per auctoritatem majorum fusius h bitum est . Item a regulis fidei traditis ab Aug. in
Ii, de fide ad Petrum , e. et s. frmissime rene , fraetissarentis dubites, Meo cisi rum filium Dei ad iudicandum vivos , mortuosque venturiam , ut homines ,
quos hie dono gratiae suae oee. glorifeet oe seeundum promissonem δε- aequaIes sanetis angelis faeiat oee. Ubi aiυersa erit fansforum gloria, fed tina erit omnium sita aeterna. Haec ibi. Item a B. Hier. in Expossiti Mne fidei catholicae ad Damasum Papam , sic: Credimus , unam esse vitam sancto rum omnium , sed praemia pro labore diυersa, e eontemio pro modo delicto-νum ρeccatorum quoque esse supplicia. Et infra: Iominiani damnamus uresim qui dieit nullam in Drura meritorum esse disantiam , nosque eas ibi habiturase e virtutes , quas hie hasere neglexerimus. Et in-
, fra Haec Mei es , Papa beatissime, quam in Ecclesio
185쪽
didicimus , quamque semper tenuimus, oe tenemus o Item a Gelauo Papa d. II. S. Romana Eectos Opu
pio expressit, a Caibesieis vitanda. Item per rati nem ostendas, quod iuste fuit olim Romae hic error damnatus teste L Hieri in lib. 2. contra J inianum . Tetrato vides : quomodo &c.
Utrum videntes Deum per essentiam ipsum
comprehendant . a. d. y. M. a. ad 3. 9 3. eoni. c. 33. cir veri q. 8. gr. 2.AD Septimum sic proceditur . Videtur, quod videntes Deum per essentiam ipsum comprehendant . Dicit enim Amst. Phil. 3. Sequor autem , si quomodo compreheniam . Non autem frustra sequebatur. Dicit enim ipse I. Corinth. y. Sic curro, non reci in incertum . Ergo ipse comprehendit, & eadem ratione alii , quos ad hoc invitat dicens ibid. Sic currite, ut comprehendatis. 2. Praeterea . Ut dicit August. in lib. de videndo Deum ad Paulinam c Eris. II a. ea' 9. in prinoeom. a. J illud comprebe istaer , quod ita totum v detur , ut nihiI ejus latear videntem : sed si Deus peressetitiam videtur, totus videtur, & nihil eius latet videntem , cum Deus sit simplex . ergo a quoc unuque videtur per essentiam, comprehenditur. Si dicatur, quod videtur totus, sed non totaliter :gontra. Totisiter vel dicit modum videntis, vel modum rei visae: sed iste , qui videt Deum per essentium, videt eum totaliter, si significetur modus rei visae, quia videt eum sicuti est, ut dichim est cartis praec. ad I. similiter videt eum totaliter , si signi cetur modus viilcntis , quia tota virtute sua intellectus Dei essentiam videbit: quilibet ergo videns D
um per essentiam totaliter eum videbit . ergo eum comprehendet.
Sed contra est , quod dicitur Hier. 32. Fortisssime , mague, metens, Dominus exercimiam nomen tibi , --s-s consilio , oe ineomprehensebilis eo gitatu . ergo comprehendi non potest. Respond. dicendum, quod comprehendere Deum i1 Hobile in cuicunqtie inrellectMi Gesto, attingere uero mente Deum qualitercunque magna est beatitudo , o dicit August. ser. 38. de Verb. Domini cap. . si mei in m. b
186쪽
Ad' cuius evidentiam scienduim est , quod illudi eomprehenditur, quod perfecte cognbicitur . perfecte
autem cogitoscitur, quod tantum cognoscitur, quantunii est cognoscibile . Unde si id , quod est cognoscibile per icientiam demonstrativam , opinione te neatur ex aliqua ratione probabili concepta , non comprehenditur: puta, si hoc, quod est triangulum habere tres angulos aequales duobus rectis , aliquis sciat per demonstrationem, comprehendit illud . Si vero aliquis ejus opinionem accipiat probabiliter per hoc , quod a sapientibus , vel pluribus ita dicitur , non comprehendet ipsum, quia imii pertingit ad illum persectum modum cognitionis, quo cognoscibilis est . Nullus autem intellectus creatus pertingeremtest ad illum perfectum modum cognitionis divinae essentiae, quo cognoscibilis est, quod sic patet Unumquodque enim sic cognoscibile est , secundum quod est ens actu. Deus igitur, cujus esse est infinitum , ut supra ostensum est e q. p. nr. II. infinito cognoscibilis est . Nullus autem intellectus creatus. potest Deum infinite cognoscere. Intantum enim intellectus creatus divinam essentiam persectius , vehminus persecte cognoscit , inquantum majori , vel minori lumine gloriae perfunditur . Cum igitur lumen gloriae creatum in quocunque intellectu creato receptum non possit esse infinitum , impossibile est, quoduliquis intellectus creatus Deum infinite cognoscat. Unde impossibile est, quod Deum comprehendat iaAd primum ergo dicendum , Miod comprehensio, dicitur dumeiter . Uno modo stricte, & proprie, secundum quod aliquid includitur in comprehendente : Et sic nullo modo Deus comprehenditur , nec intellectu, nec aliquo alio , quia cum sit infinitus , nullo finito includi potest , ut aliquid finitum eunti infinite capiat , sicut ipse infinitus est . Et si e de
comprehensione nunc quaeritur . Alio modo comprehensio largius sumitur, secundum quod comprehensio insecutioni opponitur . Qui enim attin Mit aliquem , quando iam tenet ipsum , comprehendere cκm dicitur ia Et si e Deus comprehenditur a be.ιtis secundum illud Cant. 3. Tenui eum, nec Zmit Et sic intelliguntur auctoritates Apostolictis comprehensione . Et hoc modo comprehensio est ima de tribus dotibus animae, quae res ,ndet spei, fiori
fidei , & fruitio charitati . Non enim apti l Iu somne , quod videtur , iam tenetur , vel habetur , quia videntur interdum distat itia; vel quae non sunt in Potestate uostra 2 Neque iterum emnibus ,. qum
187쪽
habemus, fruimur: vel quia non delectamur in eis rvel quia non sunt ultimus finis desiderii nostri, ut desideri uni nostrum impleant , & quietent. Sed haec tria habent Beati in Deo: quia di vident ipsum , Scvidendo tenent sibi praesentem , in potestate habe tes semper eum videre : ia tenentes fruuntur, sicut ultimo fine desiderium implente. Ad secundum dicendum , quod non propter hoc Deus incomprehensibilis dicitur , quasi aliquid eius sit , quod non videatur : sed quia non ita persecte videtur, sicut visibilis est, sicut cum aliqua demonstrabilis propositio per aliquam probabilem rationem cognoscitur, non est aliquid eius 4 quod non cognoscatur , nec subjectum , nec praealcatum t nec compositio, sed tota non ita persecte cognoscitur , sicut cognoscibilis est . Unde Augustin. c Loco citat. in aSumen. definiendo comprehensionem dicit . quod totum comprehenditur videndo , quod ita videtur , ut nihil ejus lateat videntem , aut cuius fines cir cumspici, vel circumscribi ponunt : tunc enim fines alicuius circumspiciuntur, quando ad finem in modo cognoscendi illam rem pervenitur. Ad tertium dicendum, quod totaliter dicit modum obiecti : non quidem ita , quod totus modus obiecti I1on cadat sub cognitione , sed quia modus objecti non est modus cognoscentis. Qui igitur videt Deum per essentiam , videt hoc in eo , quod infinite exissiit , & infinite cognoscibilis est . sed hic infinitus modus non competit ei, ut scilicet ipse infinite ci gnoscat . Sicut aliquis probabiliter scire potest aliquam propositionem esse demonstrabilem , licet ipse eam demonstrative non cognoscat.
Ex art. habes primo : quomodo per rationem retundas praesumptionem haereticalem momorum , qui se naturam Dei comprehendere , sicut semetipsos , dicebant . Item cujusdam Augustini de Roma Archiepiscopi metarens, ut refertur in Conesi. EasI. fusa. 22. dicentis , quod anima Chisti videt Deum tam clare, & intense, quam clare & intensa Deus videt seipsum . Secundo habes, quomodo per rationem ostendas , has merito fuisse damnatas a
Concilio Basileenses . oraedicta, sic quendam libellum editum ab Auρusino ae Roma AVehiepiscopo Nasareno, cujus primus tractatus de sari amento diυinitatis Iesu Chrisi, ω Ecclesiae intitulatur , secundus de Miso capite o oui incisio priscipatu, alius de cM-
188쪽
Misa e cisiui Hrea electos, ω de eius issmis amore ramquam non sanam , ω moneam io fide doctrinam continentem, otim suis defensoriis haec rantia isnodus
damnat , oe reprobat &c. Et infra , enumerata ad lia teram haeresi praedicta cum multis aliis in libello illo contentis , concludit sic . Quas propotiones , eralias ex eadem radice praeedentes tamquam erroneas inside damnat , or reproni Me sancta D dus anno I-3S. Gesta ab isto Concilio, quamvis alias non approbato Nicolaus quintus. Propter securitatem animarum, &cavenda pericula conscientiarum in Bulla sua consimmat tantum , quantum spectat ad censuras & causas beneficiales . De aliis nihil , nec de probatione eius Concilii anno I4 9. sui pontificatus anno tertio . Haec dicta sunt, ne reiiciatur Concilium in hac parte, qua contra Augustinum de Roma adductum est, quand quidem per Bullam Nicolai , quoad hoc gesta eius probari videntur. Dic ergo tu a sortiori. Si de anima Christi sancitum est, ut supra, multo magis de quibuscumque aliis creatis sancitum intelligitur . Multo igitur magis ab isto Concilio praedicta damnatux Anomorum superciliosa haeresis . Item ab Apostolo
primae Tim. sexto . Sestis lueem habitat inaretio Iem, quem nullas hominum vitae , sed nec videre potes . Quae sententia sane , quoas visionem comprehensivam proprie solum intelligenda est . Item a Ge Iio Papa uisti- is. Sancta Ro. Eccles sic. Haec, hyssimilia, quae &e. Eu mius &c. eortimque dis puli docuerunν vel eonscripserunt sub anathematis im. dissolubsit sinetito in aeternum confitemur esse damnata. Haec ibi. Poteolus modo narrat ducem Anom rum fuisse Eunomium ia Item ab Innoci de summa Trin. & fide Cath. firmiter eredimus , &c. quod Deus es incomprehensibilis. Tertio vides &cia
Utrum videntes Detim per essentiam omnia is
. s. oe 3. eom. c. 34. ω 57. AD octavum sic proceditur. Videtur, quod vide tes Deum per essentiam omnia in Deo videantis Dicit enim Gregor. in Dialog. c ωρ. D. in n-σι. a. mor. e. z. siti ides, quod non videant , qui UM .
dentem omnia viain; ρ t a . evid est, quod ibi nescians v
189쪽
sciane, qui scientem omnia sciunt 8 t sed Deus est vi
dens omnia. ergo qui vident Deum, omnia vident. a. Item . Qiticunque videt speculum , videt ea , ruar in speculo resplendent : sed omnia quaecunqueunt, vel fieri post iant , in Deo resplendent , sicut in quodam speculo : ipse enim omnia in seipso co-ynoscit. erqo quicunque videt Deum, videt omnia, quae sunt, & quae fieri possunt. 3. Praeterea . Qui intelligit id , quod est maius , potest intelligere minima , ut dicitur 3. de animac cap. q. rex. 7. tom. 2. sed omnia, quae Deus facit, vel tacere potest ; sunt minima , quam eius essentia. ergo quicunque intelligit Deum , potest intellisere omnia , quae Deus facit , vel facere potest.
Praeterea . Rationalis creatura omnia natur
liter scire desiderat . Si igitur videndo Deum non omnia sciat, non quietatur eius naturale desiderium. Fi ita videndo Deum non erit beata , quod est i conveniens. videndo igitur Deum omnia scit. Sed Contra est, quod angeli vident Deum peresin sentiam, & tamen non omnia sciunt . Inferiores nim angeli .m neυν a superioribus a ne sientia: ut dicit Dio. 7. c. Coelest. hierari c a med. Ipsi etiam nesciunt futura contingentia , & cogitationes comdium ; hoc enim solius Dei est : non ergo quicunisque vident Dei elsentiam, vident omnia. Respondeo dicendum , quod intellectus meatus indendo divinam essentiam non videt in ipsa omnia , quae faeie Deus, vel faeere potes . Manifestum est enim , quod sic aliqua videntur in Deo , secundum quod sunt in ipso. Omnia autem alia sunt in Deo, ficut effectus sunt virtute in cauis . Sic igitur videntur omnia in Deo , sicut effectus in sua causa . Sed manifestam est , quod quanto aliqua causa perfectius videtur , tanto plures eius enectus in ipsa videri possunt . Qui enim habet intellectum elevatum , statim uno principio demonstrativo proposito , ex ipso multarum conclusionum cognitionem accipit , quod non convenit et , qui debilioris intellectus est , sed omitet , quod ei singula lexplanentur . Ille . igitur intellectus potest in causa cognoscere omnes causae effectus , & omnes rationes effectuum, qui causam totaliter comprehendit. Nurulus autem intellectus creatus totaliter Deum comprehendere potest, ut ostensum est. c suis. praeci Nullus igitur intellectus creatus videndo Deum PD est cognoscere omnia , quae Deus facit , vel potes facere . Hoc enim esset comprehendere eius virtutem : sed horum , quae Deus facit , vel facere po
190쪽
in , tanto aliquis intellestiis plura cognoscit, qua to persectius Deum videt. Ad primum ergo dicendum , quod Greg. loquitur quantum ad sufficientiam obiecti, scilicet Dei , quod quantum in se est, sufficienter continet omnia, R demostrat . Non tamen sequitur , quod unusquisque videns Deum omnia coguoscat : quia non persecte comprehendit ipsum. Ad secundum dicendum , quod videns speculum non est necessarium, quod omnia in speculo videat, uisi speculum visu suo comprehendat. Ad tertium dicendum , quod licet maius sit videre Deum, quam omnia alia : tamen majus est videae sic Deum , quod omnia im eo cognoscantur ,
quam videre sic ipsum , quod non omnia, sed pauciora, vel plura cognoscantur in eo . Iam enim ostensum est Ctam rem. - qnod multitudo cognitorum in Deo consequitur nuisum videndi ipsum vel magis persectum, vel minus persectum. Ad' quartum dicendum, quod naturale desiderium; rationalis c urae est ad sciendum omnia illa, quae Mrtinent ad persessionem intellectus : & haec sunt species , N. genera rerum , & rationes earum , quae in i Deo videDit quilibet videns essentiam divinam ia quoscere autem alia sinMularia , ct cogitata , Miaeta eorum noli est de persectione intellectus, creavi nec ad hoc eius naturale desiderium tendit nec iterum cognoscere illa , quae nondum sunt, sedi fieri a Deo possvnnia Si tamen solus Deus videretur,
qui est fons , & principium totius esse , & verit iis, ita repleret naturale desiderium sitiendi , quod nihil aliud quaereretur :. & beatus esset. Unde dicit August. S.. Cons. c- . in min. D. I. Infrii. Bomo, qtii seis omnia sita, sellii et creaturas, te --men nescit; Harus autem, eui tu scis, etiam 'ius nesciat . uui mem te, em Ela novit , non propteria beatior es, sed 'opter te solum beatus.
EX arti habes prino : quomodo, per . rationem ostendas , merito dierum a Domino Maridis. His c scilicet iudicii nemo scit, neque Auget F Dei. Item ps. 23. uuis es isse rex gloriae' Item Is M. 63. Quis est ise , qui venit de Edom tinctis Nesibus
de Bosra I In his enim incis mauiseste innuitur :quod videntes divinam emeuvi auri non vident.Omni in illa . Nam Angeli Dei sempori videup faciem μ' raris , Matth. I8- α tamen per primara authoritatenu