Summa totius theologiæ s. Thomæ Aquinatis, doctoris angelici, cum appendicibus p. Seraphini Capponi ... Primæ supplementum tertiæ partis volumen primum tertium

발행: 1760년

분량: 446페이지

출처: archive.org

분류: 철학

161쪽

334 NAEST. XI. ART. III. . APPENDIX.

EX arti habes pinimo e quomodo per rationem dein monstres , recte philosimhum dixisse . q., Met tex. Unum onomme mMIω , idem disinso , smia Ie dissimisi , ae sese his ali. Item ibidem. Unum

ρβni eat aut negationem mulsitudinis , aut prima errovem absolutam. Soeundo vides: quomodo Bocti

Ureum Deus sit tintis.

II. ω Ia. Metaph. n. AD Tertium sic proceditur. Videtur , quod Deus non sit unus . Dicitur enim I. ad Corinth. 8. Gqωidem fiant dii multi, oe domini misti. a. Praeterea. Unum , quod est principium num xi , non test praedicari de Deo , cum nulla quantitas de Deo praedicerer: similiser nec unum, quod convertitur cum ente , quia importat Privationem να omnis privatio impereectio est , quae Deo non competit. Non est notur dicendum , quod Deus sir

Sed Contra est, quod ditatur Deta. 6. Audi Israeὶν Dominias Deus tuus Deus Guor es. Respondeo dicendum , quod Deu- esse unum ex ibus demonsentie e Primo quidem ex eius simplieitate. Manifestum est enim , quod tuus , inde liquid singuIare est , hoc aliq- , nullo modo est multis communicabile . Illud enim , unde Sortes est homo, multis communicari potest sed id j unde est hic homo , non potest communicari , nis uni t sum. Si ergo Sortes per id esset homo, perquod est hic homo , sicuti non possimi estis plures Sortes, i non nossent eist plures homines . Hoc autem convenit Deo. nam ipse Deus est sua natina, ut supra flensum est co 3.M. 3-J. secundum igitur idem est Deus , & hic Deus . Impiasbile est igitur esse μω

Secundo vero ex infinitate eius perfecti is ffensum ess enim supra c qu. 4. ar. a. quod Deus comprehendit in se totam perses nem estendi . Si in essent plures dii, oporteret eos differre. Aliquid exso conveniret uni , quod non alteri. si autem hoG

162쪽

QUAEST. XL ART. III... I3 Pesser, persectio alteri eorum deesset : 8e sic ille , iniquo sed privatio , non esset simpliciter perfectus ..tri. Et fle sile, in quo esset privitio , non esset smpliciter perfectus. Si autem. hoc esset , perfemo alte-- eortina Gesset . t Impossibile est eruo esse plures Deos. Unde & antiqui Philosophi quasi ab ipsa coacti. Minate, ponentes principium in itumi, posuerunt unum tantum principium . Tertio ab unitate mundi. Omnia enim , quae sunt, .

inveniuntur esse ordinata ad invicem, dum quaedam quibusdam deserviunt. Qitae autem diversa sunt , in

unum ordinem non, convenirent, nisi ab aliquo uno ordinarentur . Melius enim multat reducuntur in unum ordinem per unum , . quam. Per multa, quia Perse unius uirunt, est causa , & multa. non. sunt causa

unius, .nisi' per accidens, inquantum scilicer sunt aliquo modo unum. Cum igitur illud , quod est primum , sit persectissimum , & per se, notu per, accidens , o rtet, quod Primum. reducens omnia in urnum ordinem sit unum, tantum . Et hoc est. Deus .

Ad primum ergo dicendum , quod dicuntur dii multi secundunt errorem quorundam , qui multos Deos colebant, existimantes planetas , α alias stellas esse Deos, vel etiam singulas partes mundi. Ut de subdit ibid. Ap., . Nobis autem unus Deus, &c. Ad secundum dicendum , quod unum , secundum quod est principiumi numeri , . non praedicatur de Deo, sed solum de his , quae habent este in materia . Urium, enim, . quod est principium numeri, est de genere mathematicorum, quae habent esse in materia, sed sunt secundum rationem a. materia abstralia .. Unum vero, quod convertitur cum ente, est quod dam metaphysicum, quod secundum esse non dependet a materia.. Et licet in Deo non sit aliqua privatio, . tamen secundu mi modum apprehensionis nostrae non cognoscitur a nobis , nisi per modum privatio- nis,.& remotionis .. Et sic nihil prohibet aliqua pri-uative dicta de Deo praedicari , sicut, quod est incorporeus , infiuitus :. & similiten de Deo dicituri uod sit unus..

EN articuI . habes mimo : quomodo pen rationem evellas haereses Perii Statoris , Gn milest να-

Μantehaeorum dicentium, Deum non unum, set' tr esse Deos, Deos esse duos . Secundo habes . Ruom do per rationem ostendas , has merito damnan in

Concilio. Nicaena in symbolo , stu eonsessione. fide, .

163쪽

Credimus in tinum Deum . Item ab omnibus aliis Conciliis sequentibus & de hac re tractantibus, quoniam omnia in fide conveniunt cum synodo Nicaena. Item specialiter a Papa Innoc..III. in Concilio Lateranenti . Extra de sum. Trin. R fid. Cath. Fi miser erecimus , ω simpliciter constemtir , ρυod unus Ditis serus Deus. Item a regulis fidei, traditis tu lib. Aug. de fide ad Petrum c. I. s, missime tene , γ nullatenus dubites Patrem , ω Filium, iritum sanctum tinum esse naturaliter Deum , in υjus nomine bapti dat stimus. Cum enim aIiud n

men si Patre, aliud FHius , aliud Spiritur sanqus,

hoe est utique tintim naturae nomen horωm trium ,

quod dicitu' Deus r Pui dicie in Deuteronomio, via dete, quoniam ego sum Deus, oe non es alius prae-rer me , ω de quo dieitur, Audi Israel, Dominus Deus tuus Deus tintis es , Dominum MDeum tuum adorabis, in illi soli ferstes, Haec ibi . Item ab Ecclesia in De uis et . q. 3. uuidam. Ibi xece sita praedicta haeresi de pluralitate Deorum , cum multis aliis, postremo ait . Hae sunt haereser a ersus eatholieam fidem exoνtae , oe ab Apo stolis, oe a sanctis patribus , vel Conciliis dam rae , quae licet in se multis erroribus dismae insicem sebi dissem risne , communi tamen nomine a resus Etelapam Dei eonspirant . Sed oe .qDieumque aliter isturam sacrosanctam inieuigis, quam sensus SpiritM,sancti Dasitat , quo conscripta es , licet de Ecclesia non recesserit, tamen haereticus aneliari potes .. I aee ibi, Subiuncta verba , a ly sed oe quieumque &c. dij

cuntur , ad ostendendum, quod non debemus alte dere ad auctoritates scripturarum adductas ab haer licis , nisi adducantur in sensu Spiritus sancti Gnato Eccletsiae sanctae Apostolicae Romanae. Veniunt e nim ad nos plerumque in vestimentis ovium , cum interiori tamen corde lupino , n ideo per illa ver-ha in . tali casu contra illos reddimur cauti. Tertio

Utrum Detis set maxime tinus. Ins. q. I 8.ar. 3. cor. γ q. 38. m. 3. eor. ω eatisis I. I.

AD Quarium sic proceditur. Videtur, quod Deus

non sit maxime uuus . Unum enim dicitur secundum privationem divisionis ; sed privatio non re

164쪽

eipit magis, & minus . Ergo Deus non dicitur ni aissis unus, quaru alia. quae iunt umim .A2. Praeterea. Nihil videtur esse magis indivisibile, quam id , quod est indivisibile iatu, &pcitentia, e itisuladi in punctum, i, unitas: sed intantum dicitur aliquid rnagis unum, inquantum est indivisibile. e Mo Deus non est magis unum, quam unitas, &pun

ctum. 13

3. Praeterea. Qiol est per essetitiam bonum , est maxime bonum . Ergo quod est peri essentiam suam unum , est maxime unum: sed Minns ens est unummo suam egeritiam, ut patet per Philosophum in . Metaph. Ctex. 3. eo. 3.. Ergo omne ens ust maxime uirum. Deus igitur non est magis unum, quam alia/

entia. , r

. Sed Contra est,.quod dicit Beria. c-8.

in M. u. a. quod inter omnia , quae tinum d cuntur, arcem tenet unitas disinae Trinitatis. Resi crudeo dicendum, quod, cum unum silens indivisum, ad hoc quod aliquid sit maxime unum, Iortet, quod sit & maxime ens, & maxime indivium. Utrumque autem competit Deo. Est enim maxime ens , inquantum est non habens aliquod esse determinatum per aliquam naturam, cui adveniat , sed est 1pium esse subsistens omnibus modis indetem minatum. Est autem maxime indivisum, inquantum neque dividitur actu, neque potentia secundVm quem , cumque modum divissionis , cum sit omnibus modis simplex, ut supra ostensum est c q. 3. a. 7. Unde manifestum est, quod Deus es maxime tintis . Ad primum ergo dicendum, quod , licet privatio secundum se non recipiat magis , S minus , tamen secundum quod eius oppositum recipiti magis, &minus , etiam ipsa privativa dicuntur secundum magis, S minus .. Secundum igitur qum aliquid est magis divisum, vel divisibile, vcl minus, vel nullo modo aiseeundum hoc aliquid dicitur magis, & minus , vel

maxime unum. . '. Ad secundum dicendum, quod punctum, & unitas, quae est principium numeri , non sunt maxime ea tia, cum non habeant esse, nisi in subjecto aliquo. Unde neutrum eorum est maxime unum . Sicut. enim subiectum non est maxime unum propter diaversitatem accidentis, & subiecti, ita nec accidens . Ad tertium dicendum , quod , licet omne ens sit unum per suam ,substantiam , non tamen se habet aequaliter substantia cuiuslibet ad causandam unitatem, quia substantia quorundam est, ex multis composita , q-Iundam re nou. adio AN

165쪽

13s APPENDIX AD ART. IV.

APPENDIX.

EX Mila. habes mimo i momodo Iaer ratim emconfundas errorem minimum cuiusdam Petiade πιν eo c ut refert Pater Bannes hie J A r. di . s. q. F. ad prim- , contra tertiam conclusionem diis centis , quod persona divina est magis una , quam natura divina . Nam S. Th. per ly Deus, huelligit

naturam divinam , 'uoniam hoc nomen Deus est nomen naturae, ut dicit Eum supra ar. ia opem Mee recitatus, & probatur infra I3. M. S. Dete minans ergo , quia Deus est maxime unus , deter minasse voluit , quod natura divina est maxime uinna , supra maximum autem non datur maius : ex consequenti tamquam determinatum reliquit , quod persona divina non est magis una, quam natura di vina. Nee mihi dicas , quod natura divina hie ma xime determinatur una per comparationem ad res creatas, non ad pe nam divinam , quonimn haec Gga est . Licec enim per comparationem ad res creatas natura ilia sit maxime una , tamen hie de termittatur, quod est maxime una simpliciter & a solute, ut probationem eo lusionis penetranti patet. Ex eo autem, quod absolute maxime una est, sequiatur postea , quod etiam per comparationem ad res creatas sit maxime una . Metindo habes et quomodo Per rationem ostendas, ora die tam errorem inteIligi d

mnatum misse extra de sum. Trin. & fi. Cath. mitis eredim- , Θ sm ieiere conjitemur, quod unus suus es vertir Deus Atta tres qsidem personae, sed Mus estentia, substantia, seu natura , fmplex omni ris , di infra in cap. Damnamus , inquit idem Papa in Concilio, reerimus , eonfremur , quod tina quaedam simma res in incomprehensibilis , quae veracite

os paris , oe Filius, Spisiens sanctus, tres smia personae, ae fugiuatim quaeliboe emum , ideo

se dici noo potin , quod 'σrtem subsantiae suae tui

dederis, γ metem sibi retantiem, eum Dbsantia panis indivisessiis ste , υπ-efm x omnimh. Haecini Audis, naturam divinam esse simplicem omnino, ac per hoe indivisibi Iem 'omnino, ac per hoc unam omnitio ' si indrvisibilis est omnino. ergo secundum Papae definitionem, non est divisibilis aliquo modo, R i men Pereus illa de Aisaro ibi subdebat, quoniam , inquiens , natura divina est v mminicarulis mustis ,

166쪽

APPENDIX AD ART. IV. I 3

n liquo modo divisibilis . At Papa in capitulis illis concedit , quod est con municatalis multis, scilicet Patri , & Filio , & Spiritui sancto , sed negat. quod ing hoo fit, divisibilis aliquo modo , . diari S ,

sibilis, quia simplex, indivisibilis omnino, quia simplex omnino . . Poteran enim esse indivisibilis , quia simplex , etiam quod non adderetur ly omnino , ut patet de multis indivisibilibus creatis : sed non esset indivisibilis omnino,. nisi esset simplex omnino. V luit ergo ad literam planiam definire , sicub ia definivit, quod natura divina eo modo esti indivisibilis, quo simplex , S. consequenter, quod est μῶυisibilis

omnino , quia smHex omnino .. Ecce ostensum a Limmo pontifice , quod neganda est illa consequentia. Natura divina communicabilis est per uis , e uo est diuisibilis aliquo modo . . Negandam ergo per hoc docuit & istam . . Est: communicabilis . ergo nouest omnino una . Ergo & negare docuit istam. Persona divina est incommunicabilis, et x st m. igis indivisibilis, seu c quod idem cst magis una, quam natura . Caeterum deceptus est iste in hia . quod communicabilitatem, credidit importare aliq-n dia visibilitatem . Hoc tamen falsissimum est . Nain divi sionis nomen vitamus in divinis , ne favere Arrio Videamur. 3 D. mT. 2ia cum tamen communica bilitatis nomine convenienter utamur . 27. 3.

ad secundum : Denique , si persona magis una esset, quam natura, videretur poni quaternitas in divini et, contra praedictam Ecclesiae definitionem Quomodo enim quaelibet personarum esctet natura illa.& natura illa esset quaelibet personarum ut supra dicit Ecclesia , si persona divina esset magis una , quam naturat Notanda quoque sunt illa verba Concilii dicentis, frmiser, &c. quod unus solus es vertis Deus . Nam dixit ly festis , non ad committendum nuga tionem, quae committeretur, si lysilus esset idem, quod ly tintis. Neque ad denotandum quod sit solitarius, cum & nomine solitarii non utamur in divinis contra Sabedivin. q. . 3I: ar. a. & mox conserintium personariini esse ibi subiungat . Sed ad ostendendum, quod unitas divinae naturae est sola, idest

excedit omnem aliam unitatem; intantum, ut respectit huius unitatis nulla alia unitas reperiri videatur, & consequenter quod est maxime una , quin imo maxime incomprehensibiliter una. Idcirco postly tinus solus, subiungit Papa ly Meomorehensibilis.

Vide etiam recte , quid significent Ecclesiae in om-ala. Trinitatis. verba. haec : Gratias tibi

167쪽

i- U IE s T. XII. 'Deus, vera, oe una trinitas, una , ω summa deMras, sancta, in una unitas , Omnia haec visa , Praesertim ly tina tintras , bene applica contra praedictum. errorem : Tertio vides: quomodo, &c.

QUAESTIO DUODECIMA.

siuomodo Deus a nobis cognoscatur, in trederim Articulos disisa. Uia in superioribus consideravimus , qualiter Deus sit secundum seipsum, restat considerandundi, qualiter sit in cognitione nostra , idest, quomodo cognoscatur a creaturis. Et circa hoc quaeruntur tredecim.

Primo . Utrum aliquis intellectus creatus possit videre essentiam Dei. Secundo . Utrum Dei essentia videatur ab intellectu per aliquam speciem creatam. Terito . Utrum oculo corporeo Dei essentia posei sit videri. Quario . Utrum aliqua substantia intellectualis' creata ex suis naturalibus susticiens sit videre ' Dei essentiam. Quinto . Utrum intellectus creatus ad videndum Dei essentiam indigeat aliquo lumine creato . . Sexto. Utrum videntium essentiam Dei unus alio persectius videat. Septimo. Utrum aliquis intellectus creatus possit comprehendere Dei essentiam . Octavo . Utrum intellemis ereatus videns Dei es.sentiam, omnia in ipsa cognoscat.' Nono . Utrum ea, quae ibi cognoscit, per aliquas similitudines cognoscat. Decims . Utrum simul cognoscat omnia , quae in

Deo videt.

Undecimo . Utrum: in statu huius vitae piast ali quis homo essentiam Dei videre. r. Duodecimo. Utrum per rationem' naturalem Deum in hae vita possimus cognoscere. Tertiodecimo . Utrum supra cognitionem natur

iis rationis sit in praesenti vita aliqua cognitio Dei per gratiam.

168쪽

Utrum aliquis intellectus erertus posse Dei, mvidere per esentiam.

AD Primum sic proceditur . Videtur, quod nullus intellectus creatus possit Deum per est entiam videre. Chrysost. enim super Joan. c hom. I 4. Hiquantui. a princ. to. exponens illud, quod dicitur Jo. I. Deum nemo vidit unquam , sic dicit , iapsum, quod es Deus, non solum Prophetae, sed nee Angeli viderunt , nee Arebangeli . Quod enim crea bilis eβ naturae , qualiter υidere poterit , quod incre biis es p Dionyc etiam in I. c. de div. nomin. c a med. illius , te t. 3. loquetis de Deo dicit: Neque sensus es eius , neque phant ia , neqtie vin is , nec ratio, nee scientia.

modi, est ignotum e sed Deus est infinitus , ut supra ostensum est . c 7. an I. ergo secund im le

tivus, nisi existentium . Primum enim, quod cadit in apprehensione intellectus, est eus. Sed Deus non est existens , sed supra existentia , ut diciti Dionys.c cap. I. est II. de dis. nom. ergo non est intelligi, bilis, sed est supra omnem intellectum.

se aliquam proportionem , cum cognitum sit persectio cognoscentis : sed nulla est proportio lintellectus creati ad Deum, quia in infinitum distant. ergo ii tellectus creatus non potest videre ossentiam Dei. - Sed contra est, quod dicitur I. Videbimus eum scuti es. Respondeo dicendum, quod cum unumquodque sit gnoicibile, secundum quini est in actu, Deus, qui est actus purus absque omni permixtione Iac tentiae, quantum in se est , maxime ci, gnoscibilis est . Sed quod est maxime cognoscibile in se , alicui intellectui cognoscibile non est, propter excessum intelligibilis supra liuellectum : sicut sol , qui est maxime vi libilis , Iideri non potest a vespertilione propter cxcessum luminis..Hoc igitur attendentes quidam Posuerunt , quod

169쪽

nullus intellectus creatus essentiam Dei videre φω

Sed hoe ine venienter dicitur. Cum enim ult, ,ma hominis beatitudo in alissima eius operatione κonsistat, quae est operatio intellectus , si nunquam aessentiam Dei videre potest intellectus creatus , vesnunquam beatitudinem obtinebit , vel in alio eius beatitudo consistet, quam in Deo: quod est alienum a fide . In ipso enim in ultima persectio rationalis creaturae, quod est ei principium essendi. Intantum enim unumquodque perfectum est , inquantum ad suum principium attingit e similiter etiam est praeter rationem . Inest enim homini naturale desiderium cognoscendi causuri , cum intuetur effectum , & ex hoc admiratio in hominibus consuririt. Si igitur ire. teli his rationalis creaturae perti eo non dissit ad primam causam rerum, remanebit inane detulerium

naturae.

Unde smplisime eoneedendum es, quod beati Dei

essentiam υιdeant. Ad primum emo dicendum , quod utraque auctoritas loquitur de visione comprehensionis. Unde primittit Dionys c---. in arg. immediate ante verba proponta dicens : Omniνus sese es universm

Chrysost. eadem sem. I parum anye med. Tom. 3. parum pDu verba praedicta subdit : Vbionem his dicit certiss-- patris comide tisnem, . comprehempsnem tantam, quantam pater habet de FH Ad secundum direndum, quod infinitum, quod se

tenet ex parte materiae mon persectae ver sormam , icnotum est secundum se, quia omnis cognitio est per formam : sed infinitum, quod se tenet aex parte formae non limitatae per materiam , est secundum se maxime notum. Sic auterii Deus est infinitus, di

non primo modo, ut ex superioribus patet- c g. 7. a. I. Ad tertium dicendum, quod Deus non sic dicitur non existens, quasi nullo o sit existens, sed quia est supra omne existens , inquantum est suum esse- Unde ex hoc non sequitur, quod mullo modo pessi cognosci , sed quod omnem cognitionem excedat , quod est ipsum non comprehendi Ad quartum dicendum, prod proportio dicitur Zmpliciter . Uno modo certa hibitudo unius quantitatis ad alteram , secundum quod duplum , triplum , Naequale sunt species proportionis . Alio mωo quael

het habitudo unius ad alterum provortio dic - Et Ec potest asse proportio creaturae ad Deum, inquantum

170쪽

tum se habet ad ipsum , ut effectus ad causam . nut potentia ad actum. Et secundum hoe intellectus creatus proportionatus esse potest acl ccanoscendum

Deum ἄ

EX artic. habes primo: quomodo per rationem .ii terimas haereses Trinitari πι- , AImarisi, A naidismum dicentium . Divina essentia in se , nec ab angelo , nec ab hinnine videtur , nec videbitur. Deum non videri in se , sed in creaturis , sicut lumen in aere, Deum non per essentiam videli a beatis , sed per quandam claritatem illius essentiae , in qua consistit beatitudo . Secundo habes : quomodo , per rationem ostendas has omnes recte damnari , a Concilio Florentino tractatu de purgatorio, sic. D fuimus illorum animas , qui myt baptismum fuse prum nullam omnino peccati maculam ineunerunt , Atas etiam , qu.e lose eontractam mecati maculam , vel in suis eremoνibus , vel eisdem exurae corporibus , prout superius dictum est , stine purgat , in coelum mox recipi , intuera Hare ipsum Deum trinum , in unum , fruti es. Haec ibi . Item a Matth. I 8. Anyeia eorum in caelis semper vident faciem patris mer, qui in eoeiis es . Item a Concilio Lateranen si , Extra de summa Trin. R fid. Cath. cap. Da mnamus , specialiter tota doctrina Almarici rejicitur, sic . Restrobamus etiam , oe eondemnamus perverse simum Ggma impia Almaries . Ubi per dogma

intendit omnia dogmata , ut ex contextu sequenti , scilicet cuius desti ina &c. patet. Item ab Apocal. 22. fedes Dei , ω Agni in . illa c scilicet civitate cel stis Hierusalem emne, in fersi ejus servient illi, εν vide ne faelem ejus. Vide art. a. avem Tertio vides: quomodo &c.

Uerum essentia Deἰ ab Intellectu ereato pre aliquam fmilitudinem videatur.

AD Secundum sie proceditur. Videtur , quod es sentia Dei ab intelles ii creato per aliquam similitudinem videatur. Dicitur enim I. Ioan. 3. S.

SEARCH

MENU NAVIGATION