장음표시 사용
211쪽
modi & moduni significandi . Quantum fgitur Mid, quod signi stant hujusmoai nomina , proprie competunt Deo, ω magis proprie, quam ipsis creaturis Icλ .pis prius dicuntuν de eo . utiantum vero ad modum signi audi, non proprie dicuntur de Deor ha-- bent enim modum significandi , qui creaturis competit. Ad primum ergo dicendum , quod quaedam nomina significant huiusmodi periectiones a Deo procedentes in res treatas , hoc modo, quod ipse modus inmersectus, quo a creatura participatur divina perinsectio , in ipso nominis significato includitur : sicut Iapis significat aliquid materialiter ens: & huius m di nomina non possunt attribui Deo, nisi metaph rice . Quaedam vero nomina significant ipsas persee iones absblute , absque hoc quod aliquis modun Participandi claudatur in eorum significatione , ut ςnS , bonum , vivens , 3t hujusmodi: & talia proprie dicuntur de Deo. Ad secundum dicendum, quod ideo hu)usmodi n mitra dicit Dionysius c. Ioeo in arg. eis. negari a Deo; quia id , quod significatur per nomen , non conuenit eo modo ei, quo nomen significat , sea excellentiori modo . Unde ibidem dicit Dionysius , quod est super omnem substantiam, Sc vitam. Ad tertium dicendum , quod ista nomina , quae proprie dicuntur de Deo, important conditiones corporalex non in ipsi, significato nominis , sed quantum ad modum significandi.. Ea vero . quae metaPhOrice de Deo. dicuntur, important conditionem cors ratem in ipso. suo significato ia
EX arti habes primor quomodo per rationem ostendas, recte in Decretis 24. q. I. m. Odi, γ m
, ei, di m fuisse, odire, oe proserere, ω non od rari , bumana dicitur semilitudine e tit nos assectum Dei nostas sermonibus agnoseamus . Haec ibi. Quasi
ast literam planiorem dicatia Aliqua nomina dicuntur metaphorice de Deo licet aliqua proprie ex conseqRenti dicantur de ipso Seeundo ex hoc decreto regulam unam principaliter ad literam sumere potes 2 aliam ex consequenti. Prima sit haec. Quando scriptura sacra Deo attribuit aliquid- quod est hominis , vel alterius creaturae, tunc per metaphoram , seu similitudinem loquitur; non Proprietatem. Altera, Virtu liter inclusa, & ex consequenti hine habita sit haec .
Quando sacrae literae attribuunti Deo alivia , quod
212쪽
non est proprium creaturae , sed est persectio secundum seipsam absolute : tunc de Deo loquuntur noti per similitudinem ,. sed per proprietatem . Regularum harum sensum declarant. responsioeres datae ira textu ad argumenta . Pro hoc articulo facit etiam appendix an. 2. Tenio vides 2 quomodo , Sc.
ARTI CULUS LU- 71 Ureum nomina dicta de Deo snt nomina
AD artum se proceditur Midetur , quod istae
nomina dicta. de Deo sint, nomina synonyma Synonyma euim nomina dicuntur , quae omninodem significant : sed ista nomina dicta de . Deo omnino idem significant in Deo: quia bonitas Dei est ejus essentia; & similiter sapientia. ergo ista nomina sunt omnino synonyma. -- 2. Praeterea Si dicatur, quod ista nomina signi in f aut idem secundum rem , . sed secundum rationestiaversas 2 Contra. Ratio, cui non respondet aliquia in re , est vana 2 si ergo istae rationes sint multae , & res est una, tvidetur , quod rationes istae sint vari
3. Praeterea. Magis est. unum, quod est unum re R. ratione , quam quod est unum re , & multiplein ratione: sed Deus est maxime unus . ergo uidetur quod non sit -- re, & multiplex ratione . Et sic nomina dicta de Deo non significant rationes diversas; & ita sunt sylvina aia D i i Sed Contra . omnia filmonymae sibi invicem; ad
iuncta nugation uri: adduci tia sicut si dicatur vestis indumentum. Si igitiu in a nomina dicta de Deo fruit synonyma , non et: venienter dici Deum bonus , vel aliquid huiusmodi tamen scriptum sit Hierem. 32. Forai e , magne, potens , Domi-ntis exercimum nomen rihi.
Respondeo dicetidum, quod hujusmodi nomina diacta de Deo non fune isnon ma quidem facile emet videre , si diceremus . quia huiusmodi nominae sunt inducta ad remove clam, vel ad designandam habitudinem causae respoctu creaturarum. sic enim essenu diversae rationes horixum nominum secundum diversa negata, yel secundum diversos effectus con notatos . . .
. Sca, se Muni quod didium est
213쪽
huiusinodi nomina substantiam divinam significare . licet imperiste, etiam plane apparet, secundum prγmissa, s. aim I. hujus quae' quod habent rationes diverta . Ratio enim , quam significat nomen , est
conceptio intellechis de re significata. Per nomen . Intellestiis autem noster , cum cognoscat Deiun excreaturis , format ad intelligendum Deum concepti
nes Proportiouatas persectionibus priacedentibus a Deo in creaturas . Quae quidem perfectiones tu Deo praeexistunt unite , Sc simpliciter , in ereaturis vero recipiuntur diviis, & multipliciter: sicut igitur diversis persectionibus creaturarum respondet unum smplex principium)repraesentatum me diversas perfectiones creaturarum varie, & multipliciter, ita v nis , & multipIicibus conceptibus intellectui nostri
respondet unum omnino simpIexseciuidum huiusmi di conceptiones imperfecte intellectam .. Et ideo nomina Deo attributa, liuet signitaem unam rem, i mea, quia significant eam sub rationibus multis, Motversis, non siinv synonyma, Et sic patet solutio ad. primum, quia nomina sy mlyma dicuntur, quae fignificanti uirum: secundu unam rationem. Quae enim significarin rationes diversas assiius rei, non primγή α' per se unum signi ficant, quia nomen non significat rem,. nisi mediamo
Aa secundum dicendum, quod ratioues plures h xum nominum non sunt cassae , ct vanae , quia cismnibus eis resondet unum quid simplex per omnia ditiusmodi multipliciter; ti ii erfecte re esentaturiti- Ad tertium dicendum , qutra hoc iniunx ad pere Etam Dei unitatem pertinet,. quod ea , qus sunt inu
MT , 8l unite ia Et ex hoe contingit , quoa est unus re ia plures secundum rarionem : quia lintellemis. uoster ita multipliciter apprehendit eum , i sicut vescinultipliciter ipsum repraesentantia . 3. Viae . s
EX art. habes primo r quomodo peτ rationem deis monstres , recte fuisse dictum a Io, F 3. semesis uitur, γ s undo Miuum non repetis . Quod si issicta nomina essent synonyma videreuiae idiosum prorsus, di re stilices , & ratione repeterae , -m Ioqui, oetur in scriptura sic . Bonus , fuas ,- ω --is , fortis , patiens , admirabuis , misericlom, mytas,
214쪽
QUAEST. XIII. ART. V. 'I8rctum , quod hujusmodi nomini biis frequenter utantunsaciae literae . Videtur ergo ibi voluisse dicere Job , quod nomina huiusinodi, quae Deus de seipso loquitur, non sunt synonyma . Adde , quod , repetendo
penitus idem & re , & ratione , videretur nugationem committere; quod est inconveniens, ut habetur ex argumento sed contra. Tanto magis autem incon veniens hoc est , quanto excusationem quandam Videretur Obtendere Hermanno, si Minrisio, Libertinis, Ioanni de Parma plusquam blaspheme calumniantibus , quod scriptura est fatua, ficta, delira, ridenda,
Pro fabulis habenda, continens citra veritatem quaedam ad decorem, & ornamentum c. Prata Hermanus
Ri tileb, Quintinus, Libertini J Direc. testimonium
de Divina sapientia in sacris literis loquente, Provor 89usi sint omnessermones mei , non estu eis ρω- m ρωid , neque perversum ς resti sunt intellige, tibus , aequi inet enientibus .frientiam. Item Micheae a. Nonne verba mea bona sunt eum eo , quie este graditur p.Ne igitur videatur , vel apirarenter favere his haereticisci semel loquitur scriptura sacra,& idipsum non repetit modo supra exposito . Facit contra praedictos blasphemos impiissimos quaesto. I. artitia. I. . 6. Secti udo vides. quomodo, &c.
Utrum ea , quo de Deo diciant- , ω ereaturis , tini ea dicantur de ipsis .
AD Quintum sic proceditur. Videtur , quod ea .
quae dicuntur de Deo, & creaturis, univoce de ipsis dicantur. Omne enim aequivocum redueitur auunivocum, sicut multa ad unum. Nam, si hoc ninmen canis aequivoce dicitur de latrabili, & marino, oportet, quod de aliquibus univoce dicatur, scilicet de omnibus latrabilibus .. Aliter enim esset procedere in infinitum : Liventutitur autem quaedam agentia. univoca, quae conveniunt cum suis. effectibus in nomine, R definitione , ut homo. generat hominem :Daedam vero, agentia aequivoca , sicut Sol causat calidum , cum tamen ipse non sit calidus , nisi aequia. voce.. Videtur igitur, quod primum agens, ad quod inuti Mentia. reducuntur asens vocum α
215쪽
ita quae de Deo, & creaturis dicuntur, univoce prae
dicantur a. Praeterea . secundum aequivoca non attenditur
aliqua similitudo. Cum igitur creaturae ad Deum sit aliqua similitudo, secundum illud Gen. I. Faetamus hominem ad ima inem , . simultudinem nos me videtur, quod aliquid uni voce de Deo , & creaturis
3. Praeterea. Mensura est homogenea mensurato, ut dicitur in Io. Metaphysic. c tex. 4. to. 3. J sed Deus est prima mensura omnium entium , ut ibi dem dicitur . ergo Deus est homogenetis creaturis ; ita aliquid uni voce de Deo, & creaturis dici potest. Sed contra . Qui equid pr catur de aliquibus secundum idem nomen, & non secundum eandem rationem , praedicatur de eis aequivoce . Sed nullum nomen convenit Deo secundum illam rationem , is cundum quam dicitur de creatura . nam sapientia inerraturis est qualitas, non autem in Deo: genus a tem variatum mutat rationem , cum sit pars definitionis : & eadem ratio est in aliis . Quicquid ergo de Deo, & creaturis dicitur, aequivoce dicitur. 2. Praeterea . Deus plus distat a creaturis , quam quaecunque ereaturae ab invicem. Sed propter dista tiam qorundam creaturarum contingit , quod nihil Muivoce de eis praedicari potest : sicut de his , quae non conveniunt in aliquo genere . ergo multo minus de Deo, & creaturis aliquid univoce prae icatur , sed omnia praedicantur aequivoce.
Respondeo dicendum, quod imposHis es ali uidpradicari de Deo, oe creamνis tin oee. Quia omnis effectus non adaequans virtutem cauta agentis recipit similitudiuem agentis non secundum eandem ra
tionem , sed defieienter : ita quod id , quod & divisum , & multipliciter est in effectibus , in causa est simpliciter, & eodem modo. Sicut Sol secundum unam virtutem multiformes , & varias formas iniustis inserioribus producit. eodem modo, ut supra dictum est, c arr. pMe. omnes rerum persectiones , quae sunt m rebus creatis divisim , & multipliciter, in Deo praeexistunt unite, & simpliciter. Sic igitur, cum aliquod nomen ad persectionem pertinens de creatura dicitur , significat illam persectionem distinctam secundum rationem disti uetionis ' alias definitionis aliis : puta , cum hoc nomen 'sapiens de homine Hicitur , significamus aliquam persectionem distinctam ab essentia hominis , Ma potentia , & ab esse ipsius , & ab omnibus hu- . Sed , cum hoc nomen de imo dicimus, ,
216쪽
' non intendimus significare aliquid distinctum ab essentia , vel potentia , vel esse ipsius . Et sic , cum hoc nomen sapiens de homine dicitur , quodammodo deseribit, & comprehendit rem significatam , non autem cum dicitur de Deo: sed relinquit rem significatam, ut incomprehensam , R excedensem nomis nis significationem. unde patet, quod non secundum eandem rationem hoci nomen sapiens de Deo, R de homine dicitur . Et eadem ratio est de aliis. Unde nullum nomen univoce de Deo , & creaturis. praedi
Sed nee etiam pise aequi te , ut aliqui dixerunt . uia secundum hoc ex creaturis nihil posset cognosci de Deo , nec demonstrari , sed semper incideret
fallacia aequivocationis . Et hoc est tam contra Philosophum , c 8. eom. a. or I 2. metaph. m. 3.)qui multa demonstrative de Deo probat , quam etiam contra Apostolum dicentem Roman. I. Invia
fbilia Dei per ea, quae facta sunt , intes a conis
eiuntuν . Dicendum est igitur , quod huiusmodi nomina dicuntur de Deo , oe creaturis secundum an logiam , idest proportionem. Quod quidem dupliciter contingit in nominibus evel quia multa habent proportionem ad unum, si ut sanum dicitur de medicina, & urina: inquantum utrumque habet ordinem , & proportionem ad sanitatem aut malis: cujus hoc quidem signum est, illud vero causa : vel ex eo , quod unum habet propo tionem ad alterum , sicut sanum dicitur de medicina , & animali , inquantum medicina est causa fise nitatis , quae est in animali . Et hoc modo aliqua dicuntur de Deo, & creaturis analogice , & non a
quivoce pure, neque univoce . Non enim possumus nominare Deuru, nisi ex creaturis, ut supra dictum
est. c ar. I. huius quaes. Et sie quicquid dicitur de Deo, & creaturis , dicitur , secundum quod est aliquis ordo creaturae ad Deum , ut ad principium, &causam , in qua praeexistunt excellenter omnes re rum persectiones . Et iste modus communitatis me dius est inter puram aequivocationem, & simplicem univocationem . Neque enim in iis , quae analogice dicuntur, est una ratio , sicut est in uniVocis , nec
totaliter diversa , sicut in aequivocis , sed nomen , quod sic multipliciter dicitur , significat diversas proportiones ad aliquid unum . sicut sanum de uistina dictum significat signum sanitatis animalis , de medicina vero dictum significat causam ejusdem sanitatis.
Ad primum ergo dicendum, quod , licet in praedi
217쪽
dicationibus oporteat aequivoca ad univom reduei tamen in actionibus agens non imivocum ex necet litate praecedit agens uni vocum . Agens enim non ranivocum est causa universalis totius speciei, ut Sol est eausa generationis omnium hominum. Agens vero uni vocum non est causa mens universalis totius
speciei , alioquin esset causa sinipsus , cum sub sp cie contineatur , sed est causa particularis res e huius individui, quod in participatione speciei co aituit. Causa igitur universalis totius speciei non est
agens uni vocum . Causa autem univerialis est prior particulari. Hoc autem agens universale r licet non ait uni vocum , non tamen est omnino aequivocum rquia sic non faceret sibi simile : sed potest dici a.
gens analogicum e Sicut in praedicationibus omnia Mnivoca reducuntur ad unum primum non univocum ,
sed analogicum, quod est ens. Ad secundiuri dicendum , quod similitudo creat rae ad Deum est imperfecta e quia etiam nee idem secundum genus repraesentat , ut supra dictum est v. q. ar. 3. JAd tertium dicendum, quod Deus non est men
ra proportionata mensuratis . Unde non oportet , quod Deus , & creaturae sub uno genere continea
Ea vero , quae sunt in contrarium , concludunt , quod non univoce huiusmodi nomina de Deo, &ere auris praedicentur, non autem quod aequivoce. APPENDIT. QEx arti habes primo e quomodo per rationem mssendas , Papam Innoeentium in Concilio gen rati de summa Trinit. ει fide. cath. Damnamus , merito dixisse; ' ore pofecti perfectione gratiae, mistit ει pater moire coelesis perffectus ese perfectione naturae: utraque videlicet suυ modo , quia into ere rorem Θ ereaturam non potes eanta similitudo not vi , quin inteν eos major se dissimilitudo noranda . Haec ibi . Ecce , quod Papa ponit analogiam inter creaturam, & creatorem. Secundo vides: quomodo.
218쪽
Utram namina pre prius Ηἰeantur de creartiris, quam de Deo.
AD Sextum sie mceditur. Videtur , quod nOmnaea per prius dieantur de creaturis , quam de Deo. Secundum enim quod cognoscimus aliquid, s cundum hoc illud nominamus , cum nomina secundum Philos c t. I. Perih. e. I. to. I. 3 sne signa imeellectuum e sed per prius cognoscimus creaturam ,
quam Deum . ergo nomina a nobis imposita per prius conveniunt creaturis, quam Deo.
nominibus coap. I. aliquantuItim ante Mem 4. Deum creaturis Nominamtis e sed nomina a cre turis translata in Deum, per prius dicuntur de cre turis, quam de Deo, sicut leo, Iapis, & huiusmodi. ergo omnia nomina , quae de Deo , & de creaturis dicuntur, per Prius de creaturis , quam de Deo di
Deo, Κ creaturis dicuntur, dicuntur de Deo , sicut de causa omnium , ut dicit Dionysius e p. r. iam s. theoI. partim ante med. sed quod dicitur de aliquo per causam, per posterius de illo dicitur: per prius enim dicitur animal sanum , quam medicina, quae est causa sanitatis . ergo huiusmodi nomina per prius dicuntur de creaturis, quam de Deo. Sed Contra est, quod dicitur Ephes. 3. Flecto genua mea ad Patrem Domini no i JUω , ex quo mnis paternitas in eoelo , ω in terea nominatur , &eadem ratio videtur de nominibus aliis , quae de Deo, R creaturis dicuntur . ergo huiusmodi nomina per prius de Deo, quam de creaturis dicuntur. - Respondeo dicendum , quod in omnibus nominibus, quae de pluribus analogice dicuntur , necesse est , quod omnia dieantur per respectum ad unum . Et ideo illud unum oportet , quod ponatur in dc- finitione omnium . Et quia ratio , quam significat nomen, est definitio , ut dicitur in A. Metaphysie. c rex. 28. rom. 3. necesse est , quod illud nomen per Prius dicatur de eo , quod ponitur in definiti ne aliorum , R per posterius de aliis seeundum o dinem , quo appropinquant ad illud primum , velm sis, vel mimia. Sicut sanum , quod dicitur de
219쪽
xii mali, cadit in definitione sani , quod dicitur de
medicina , quae dicitur sana , inquantum cautat s nitatem in animali: ge in definitione sani, quod diciι- de urina, quae dicitur sana , inquantum est si- suum sanitatis animalis. Sic ergo Omnia nomina , quae metaphorire de Des dicuntur, per prias de creaturis dicuntur, ρυam de
Deo , quia dicta de Deo nihil aliud significant , quam similitudines ad tales creaturas . Sicut enim ridere dictum de ptato nihil aliud significat , quam quod pratum similiter se habet in decore, cum si ret, sicut homo cum ridet, secundum similitudinem Proportionis: sic nomen leonis dictum de Deo nihil aliud significat, quam quod Deus similiter se habet, Mi sortiter operetur in suis operibus , sicut leo in suis . Et sic patet , quod , secundum quod dicuntur de Deo, eorum significatio definiri non potest , nisi per illud, quod de creaturis dicitur.
De aliis autem nominibus, quae non metaphorice dicuntur de Deo , esset etiam eadem ratio, si , dicerentur de Deo caulaliter tantum, ut quidam posuerunt . Sic enim , cum dicitur, Deus est bonus, nihil aliud esset, quam Deus est causa bonitatis credisturae. Et sic hoc nomen bonum dictum de Deo cla deret in suo intellectu bonitatem creaturae. Unde bonum per prius diceretur de creatura, quam de Deo. . Sed supra ostensiun est, C art. a. - - qu. quod hujusmodi nomina non solum dicuntur de D- cau- . saliter, sed etiam essentialiter . Cum enim dicitur, Deus est bonus, vel sapiens, non soliun significatur, quod ipse sit causa sapientiae, vel bonitatis, sedquod haec iii eo eminentius maeexistunt . Unde secundum
hoc dicendum est , quod ρtiantiam ad rem fgni mram per nomen , per pritis dimntur de Deo, quam de creatui is , quia a Deo huiusmodi perfectiones in creaturas manant, sed quaneum ad impositionem nominis per prius a nobis imponuntur creaturis , quas prius cognoscimus. Unde Κ modum significandi h bent , qui competit creaturis , ut supra dictum est.
c ar. 3- huius quae Ad primum ergo dicendum , quod obiemo illa
procedit quantum ad impositionem nominis... Ad secundum dicendum, quod non est eadem rutio de nominibus , quae metaphorice de Deo dicu
tur, & de aliis, ut dictum est. c in cov. art. Ad tertium dicendum , quod obiectio illa procederet , si hujusmodi nomina solum de Deo causaliter dicerentur , R non essentialiter , sieut uinum de
220쪽
QUAEST. XIII. RT. VII. APPENDI M
EX. art. habes mimo : quomodo per rationem orastendas, merito dictum ab Apostolo Eph. 3. Flodio gentia ad patrem Domini nosri Iesu Christi, eae
quo omnis paternitas in coelo , ετ in terra nomina me. Ubi Apostolus tenet , quod paternitatis nomen de Deo , & creaturis dictum convenit prius Deo , quam creaturis . De similibus autem est idem iud cium. Consule supra artisviorem a. & 3. appenditas quantum expedit. Semnia vides : quomodo , &c.
Utrum nomina , quae ἡmportant relationem ad ereaturas , dicantur de Deo ex tempore. λβ. q. 34. art. 3. ad a. ev q. 43. a. a. γ I. d. 14. quo I. m. I. adsed. 3 o. a. I per totum , . a. e. d. 37. q. a. ar. 3. c. ω ad 3. γ d. 38. ar. μ. ad I. ω 3. d. 32. art. 3.AD Septimum sic proceditur . Videtur, quod nomina, quae important relationem ad creaturas , non dicantur de Deo ex tempore . Omnia enim
huissmodi nomina significant divinam substantiam , ut communiter dicitur . Unde & Ambra c H. I. de M. e. I. eirea med. to. 2. dicit , quod hoc nomen, Dominus, est nomen potestatis, quae est divisna substantia , & creatio ' al. Creator ' significae Dei actionem , quae est eius essentia : sed divinae
substantia non est temporalis , sed aeterna. ergo hujusmodi nomina non dicuntur de Deo ex tempore , sed ab aeterno. 2. Praeterea . Cuicunque convenit aliquid ex tempore, potest dici factum. Quod enim ex tempore. est album , fit album e sed Deo non convenit esse factum. ergo de Deo nihil praedicatur ex tempore.. 23. Praeterea . Si aliqua nomina dicuntur de Deo ex tempore propter hoc quod important relati nem ad creaturas ; eadem ratio videtur de omniabus , quae relationem ad creaturas important : sed quaedam nomina importantia relationem ad creat ras dicuntur de Deo ab aeterno . Ab aeterno tenim
scivit creaturam , & dilexit , secundum illud Ier. 3I. In charitate perpetua dilexi te. ergo & alia n mina , quae important relationem ad creaturas , ut dominus, Sc creator, dicuntur de Deo ab aeterno. m. I. 1 4. Prae-