장음표시 사용
311쪽
flum quam res sit ψ sequitur, quod nuntiet nobis liquando rem aliter, quam sit : Et ex hoe fallimur per sensu circa 'ron. non circa Ipsum sentire.' Ad secundum dicencium, quod falsitaMdicitur nota esse propria sensui , quia non decipitur circa prinprium obiectun . Unde iis aliae .translatione planius
dieitur, quod 1 sus morti se Mis falsus non
Phantasiae autem attribuitur fallitas , quia repraese tat similitudinem rei etiam absentis, Unde, quando aliquis convertitur ad similitudinem rei , tanquam ad reura ipsam, provenit ex tali a rehensione falsitas. unde etiam Philosoph. in 3: metaph; tonn 3. dicit , quod umbrae N pictorae, & somnia di euntur falsa, inquantuni non' subsunt res, quarum
habent similitudinem . . . t i HI .. IV '
' Ad tertium dicendum , quod ratio illa procedit , quod fauitas non siti in senius, simi in x agnoscente
non decipitur ei rea pro ium .sensibile ' meo ν 2. de an-a t. I 32. & per rationein habes: quoamodo intelligatur . ergo & per rationem ostende .
quod Philosephus ibi iure voluit lib o positis quolfensus ei rea quaedam selisibilia deeipin se indoex responsione ad seeundum, ibi. picturae, in 1bmota Getineur falsa , inquantum non substim rer, quarum habent limsilitisinent; habes: quomodo
Per rationem naturalem, quae hic est auctoritas illa Philos. εο s. meaph. tex. 34. ostendas, merito dimimab Apostolo A Cor. 8. Mese m nihil es. Nam quia idola sunt falsa eo quod non subest res , quarum Labent-smilitudinem: &falsum, inquantum talsum, nihiν est: ideo distit Apostolus, quod idola gentiumrihil sint, seu falsa sunt. Nec obstat huic ps II 3. S u stera gehisium aetentum, σπι aurum e quoniam Apostolus de idolis , ut idola sunt, loquitur , plauautem de illis , ut materia quaedam sunt , R idei
eo utrumque verum est . Nam quantum ad mat xiam sunt aIiquid, putru aurum, argentum , lapis , opera manuum hominum t. sed quantum ad repraesenis rationem; simulacrum enim, ut simulacrum , repra sentare debet aliquid ό nihil sunt. Nec obstat, quod aliquid, puta Iupiter , Mercurius, &c. ut ros quae dam repraesentatur per haec , -ο illa simulacra Re tilitam: quoniam quamvis mater,inter , ut obνiei
312쪽
batur, repraesentetit aliquid e tamen socii aliter , iaquo sensit loquitur Apostolus, nihil repraestiriant omitino . Formalitas enim repraesentationis idoli ex intentione adorantium sumenda est...tita igitur adorantes idola intendebant adorare rem per idola repraesentatam , tanquam rem in veritate adorabilem : & res illa repraesentata Inon erat in veritate adorabilis:: ideo formaliter nihil repraesentabant . Non enim Iupiter , qui materialiter repraesentatur Per simulacrum suum, erat in veritate res adorabilis; & consequenter non eo modo repraesentabatur,
quo a paganis intendebatur . Cum enim honor fit praemium virtutis etiam secundum Philosophum , patet, quod Iupiter, Si alii paganorum Dii non erant honorandi, multoque minus adorandi. Homines nam que finaliter etiam fuerunt scelestissimi : quam veritatem testimonio quoque idololatrarum corroboratam videre lubet . Suadebat Quintianus Tyrannus S. Agathae, ut in vita eius ab Ecclesia probata se tur, adorare Deos, quando beata re adit. Sit ti-xor tua, ut Dea tua Venus, est tu, sicut Deus tuus Iupiter. Quo audito , inuinitianus Virginem . I 2Pis
edi iussit dicens : in iniuriam judicis noli sanire.
Cui mox inquit Ailatha ; miror , te virum prudentem ad tantam fultitiam devolutum , ut illos dieas
Deos, quorum vitam nec tu, nec uxor tua velis imι-
rari . Stantibus tamen his , fascinabantur gentes a diabolo, ne voluntate bonum hoc , quod intelle a Praeconceperant, sequerentiir, & sic timidem intellectu etiam iusto Dei iudicio excaecati idola ipsa pio Diis habebant , atque colebant . Verum, quoniam Propter nostrum amrmare , vel negare nihil muta. Iur in re, propter eorum iam reprobum sensum non
fiebat, quod praedicti homines per idola repraesent ii essent digni honore. Consequenter itaque idola in veritate sormaliter erant nihil propter rationem hica Philost,pho dictam , quia videlicet non suberant res , quarum gerebant similitudinem . Per eandent ergo rationem ab oppositis habes , quod noli rae 1acrae imagines non sunt idola, sed aliquid & verum, S magnum', & adoriabile :iquoniam res ipsae subsunt formaliter , idest modo illo , quo ab Ecclesia sancta nobis per imagines proponuntur , videlicet , ut adorabiles dulia, hyperdulia, vel latria. Virtutibus cnim decorati finaliter saltem fuerunt omnes., qui per venerandas imagines nobis in Ecclesia re- Praesentantur', & plus , vel minus, sicuti adorandi exhibentur . Anarbema sit ergo , inquit Concit miri
Nicaenum secundum action. 7. qui ad sacras Chri-
313쪽
IM-rum 'imuloes dicta in feriminis evntva Mesa 6icare votiserit . Ex praedictis ergo damnitur hasta resiς dlaetis: imamnem Christi esse idolum. Item ex dictis in Compend. A lum Μaς. f. I. e. SLoes Rhes. zerris videre licet ri quomodo exi his omnibus Mnearis leatis, consideruis' vitimum declarenturinatque confirmentur est omnia, quae incorpore articuli μν
AD Tertiunt sie proceditur Ul Videtur , . quod Lausita, non sit in Intellectuc Dieit' enim August. in 'lib. q. 32, in prito. q. nis, qui fa ritur, id, in quo DII ν, ymo intestigit sed falsum
theiture Re in aliqua cognitione, secundum quod per eam fallimur . emo in intellectu non est falfitas. . r. Praeterea , Philos dicit in 3. de anima ciere. II. D. 2. J quod intellectus semper est remis . non ergo in intellestia est saliatas. Sed Contra est , quod dicitur in 3. de anima .c tex. 2I. ρο 22. to m. a. quod, tibi tompositio intelle Humn es . ibi veri , γ' falsum es e sed composi-rio intelleriuum est in intellectu . ergo verum , 3t fallani est 4n intellectu. I Respondeo dicendum , quod, situi res habet .el Ierer propriam formam, ita virtus cognoscitetva: habet cognoscere per similitudinem rei cognitae. Undo , scut res naturalis nin deficit ab esse,qikdfibi comia petit secundum suam sormam , potest autem defiam re ab Iliquibus accidentalibus, vel consequentibus ς sicut homo ab hoc , quod est habere duos pedri 'non autem 'ab hoe , quod est esse 'hominem et mvirtus e noscitiva non deficit im comvrieendo resipectu illius, rei, curus similitudine anicam tur et potis est autem deflaere virea aliquid conisquens ad ipsam, vel accidens ei : est init est dictum care. praec. quod visus non deeipitur circa se ibile proprium , sed circa sensibilia communia, quae consequenter se hahent ad illud, & eirca sensibilia per accidens. Sicut autem sensus informatur directe similitudine pro-vriorum rensibilium , ita intellectus informatur simu itudine quidditatis rei. . Unde cisco quod quiden intellectus non deeistisin: sicut neque 'lansii 1rca
314쪽
sensibilia propria . In componendo vero , ves di Didendo potes attribuit rei , curas quidditatem intelligit, aliquid, quod eam non consequitur, vel quod ei opponitur . Sic enim se habet intellectus ad iudicandum de hujusmodi , sicut sensus ad iudicandum de sensibilibus communibus, vel per
Hac tamen differentia seruata , quae supra circa veritatem dicta est I6. a. a. quod taliuas in intellectu eme potest , non solum quia cognitio in- follectus falsa est si is,d qdia lintellectus eam cognoscit, sicut &vcritatem. In sensu antem falsiitas non est, ut cognita, ut dimim est. c an praee. Quia vero falsitas intellectus per se solum circa compositionem intellectus est per ae idem etiam in operatione intellectus , qua cognoscit quod quid es,
potes esse fri itas , inquantum ibi compositio intellectus ad miseetur. Quod potest esse diniciter. L ommio , secundum quod intellectus dennitione, esenius attribuit alteri: ut si definitionem circuli attribuat homini ιι unde definitio unius rei est falsa de altera. usto modo, secundum quod partes definiti vis conlponit ad invicem , simul sectari non possunt . sic enim definitio non est solum talia re pectu alicujus rei, sed est falsa in se: ut si Armet talem definitionem : Animal rationale quadrupes , falsus est intellectiis sic definiendo , privpterea quod falsus est in formando hauci compotiionem : AILquod animal rationale est i quadrupes. Et propter hoc in cognoscendo quidditates simplices non potest
esse intellectus falsus , sed vel est verus, vel totaliter nihil intelligit. ' . Ad primum eris dicendum , quod quia quidditas Vei est preprium obiectum intellectus , propter hocetunc reprie dicimur aliquid intelligere, quando reducentes illud in quod quid est , sic de eo iudicamus:.sicut accidit in demonstrationibus , in quibus non est falsitas . Et hoc modo intelligitur. verbum Augustini, cloe. eis. in I. ar tim. J quod Dinnis, qui sallitur, non intelligit id, in quo at rem ita quod in nulla operatione intellectus ali
e Ad ferundum dicendum , quod intellectus semper est rectis , secundunt quod intellectus est 'puinei pi
aeum, circa quae non decipitur ex eadem cauti, quamon decipitur circa quod quid est . Nam principia per se nota sunt illa , quae statim intellectik terminis cognoscuntur ex eo , quod praedicatum 'potatur
315쪽
α88 QUAEST. XVIL ARTlta IV. APPEN PIX.
EX artic. habes primo : quomodo per ratiotiem denubnstres, Philosoph. 3. de anima, e. Fι. re-ete differ Dbi compositio es inreuectuum , bi υμ in , oe falsum es . Secunao habes : qmmodo per rationem ejus dictum in vero sensu intelligas , imaellectumque defendas. Tenis yides: quomodo , &G
infum vertim , o falsum sent eontraria.
A D Quartum sie meeditur. Videtur, quod verum , & salsum non sint contraxia . Verum vim, & falsum opponuntur sicut quod est, &quod truti est: nam verum eis id, quod es, ut dicit A gust. c H. a. Sesu. I. an Mne, to. i. sed quod est,
ει quod non est non opponuntur , ut contraria is ergo verum ν& falsum non sunt contraria. a. Praeterea. Unum contrariorum non est in alior
sed falsum est in veroi : inia sicut dicit August. iii lib. a. solitoq. c c. Io. m. I. agoedus non estu fa De I e t o. se non essen verus Tragoedus . ergo Verum, & silium non sunt: contraria. 3. Praeterea. In Deo non est contrarietas aliqua. Nihil enim Minae subflantiae es eontrarium , ut d cit Aug. I a. de civ. Dei e. a. ei, ea sim co. s. sed Deo opponitur salsitas. nam Idolum in scriptura mendacium nominatur, Ierem. 8. Apprehenderunt mend cium . Glos. ER Hieri in ne loci to. s. idest, id D. emo .verum, & falsum non sunt contraria. Sed Contra est, quod dicis Philoc in a. Periher. e. uis eo, ri J Ponit enim salsam opinionem verae
Respondeo dκendum , quod merum , O DI DMapponuntur ιν υν contraria , . non sicut assematis, oe negatio, ut quidam dixerunt. . '. . UAd cuiu, evidentiam sciendum.est , quod negatio neque .ponit aliquid, neque determiuat sibi aliquod subiectum. Et propter hoc potest disi tam de ente, quam de non ente z sicut non videns , & non s Mens. Privatio autem nore ponit aliquid, sed dete minat sibi subiectum. φῖ enim msatis in subsectrivit dicitur . Me t. crex. ω DF, te. 27. tom. I., Cae
316쪽
cum enim non dicitur, nisi de eo, quod est natum videre. contrarium vero & aliquid ponit, & subi ictum determinat . Nigrum enim est aliqua speciest coloris. Falsum autem aliquid ponit. Est enim sal
sum, ut dicit Philoc Metaph. c rex. 27. tom. 3, ex eo, quod dicitur, vel videtur aliquid egie, quoilvon est, vel non esse, quod est. Sicut enim verum ponit acceptionem adaequatam rei , ita falsum acceptionem rei non adaequatam. unde manifestum est, quod verum, & falsum sunt contraria.
Ad primum ergo dicendum , quod id , quod ei in rebus, est veritas rei ; sed id , quod est ut apprehensum, est verum intellectus, in quo primo est veritas . Unde & salsum est id , quod non est , utarerehensum . Apprehendere autem esse , ia noueile , contrarietatem habet , sicut probat Philoc in a. Periher. c, tili. eo. I. quod huic opinioni et B num est bonum, contraria est: Bonum non est bo
Ad secundum dicendum , quod falsum non fundatur in vem sibi contrario , sicut nec malum in hono sibi contrario, sed in eo, quod sibi subjicitur. Et hoe ideo in utroque accidit, quia verum, di bo-mum contraria sunt falso , & malo , & convertun- eur cum ente. Unde, sicut omnis privatio fundatur tu subie , quod est ens: ita omne malum fundatur in aliquo bono, & omne falsum in aliquo vero. Ad tertium dicendum , quod , quia contraria, &opposita privative nata sunt fieri circa idem , idem prout in se consideratur, non est aliquid conerarium nriue ratione suae bonitatis , neque rati ne suae veritatis: quia in intellectu eius non potest esse fusitas aliqua: sed in apprehensione nostra h het aliquid contrarium e nam verae opinioni de ipsis contrariatur falsa opinio . Et sic idola mendacia dicuntur opposita veritati divinae, inquantum falsa sinio de idolis contrariatur verae cuinioni de unit
14 3 APPENDI MEX artieulo habes primo r quomodo per rationem
ostendas, Philosophum recto poculum et . prerare. eap. iar. dum falsam opinionem verae contrariam dicit. Semnis vides: quom o , et
317쪽
αρ o QUAEST. XVIII. ART. I. QUAESTIO DECIMA OCTAVA.
De Vita Dei, in quatuor Articulos divisa. oniam autem intelligere viventium est , post
considerationem de scientia , & intellectu dis vino, considerandum est de vita ipsius. Et cisca hoc quaeruntur quatuor. Primo. Quorum sit vivere. , Secundo. Quid sit vita. Tertio. Utrum vita Deo conveniat. Quarto. Utrum omnia in Deo sint vita. i
Utrum omniuM nam Iium rerum sit vivere .
AD Primum sic proceditur . Vidmr ., quod α.mnium rerum naturalium sit vivere . Dicit mnim Philosoph. in 8. Physici c rex. I. t r. a. quod motus est , ut vita quaeciam natura existentibus mnibus : sed omnes res naturales reticipanti minium. ergo omnes res naturales paclicipant vitam. a. Pira terea . Plantae dicuntur vivere , inquantum
habent in seipsis principium motus augmenti. ,. &decrementi et sed motus localis: est persectior , &prior seeundum naturam , quam motus augmenti αδ drirementi, ut probatur iv 8. Physici c temg7. D. 2. Cum 'itur omnia corpora naturadia habeant aliquod principium motus localis, videtur,
quod omnia cor-ra naturalia vivant. 3. Praeterea . Inter corpora naturalia imperfecti ea sunt elementa : sed eis attribuitur vita : dicum. tur enim aquae vivae. ergo multo magis alia corpora naturalia vitam habent.
Sed Contra est , quod dicit Dion. 6. c. de divin. nom. c prope pi m Iem I. quod plantae seciandumtillimam resonantiam vitae habent vivere , ex quo potes aerips , quodviItimum gradum visae oblimma antae r sed corpora inanimata sunt instat plantas.
ergo eorum non est vivstre. hi .
Respondeo dicendum , quod ex his , quae manufeste vivunt , accipere possumus , quorum sit vivere, & quorum non sit vivere. Vivere autem man, feste animalibus eonvenit . Dicitur enim in libro
de vegetabilibus, c Arisor. in I. I. de plantis, c. I.
318쪽
in prine. tom. quod vita in animalibus manifesta. Unde secundum illud oporeet distinguere viventia a non viventibus , secundum quod animalia dicuntur vivere. hoc autem est, in quo Primo manifestatur vita, S in quo ultimo remanet. Primo autem dicimus animal vivere, quando incipit ex se motum habere , & tamdiu iudicatur nimia ivivere, quamdiu talis motus in eo apparete quando vero jam ex se non habet aliquem motum, sed movetur tantum ab alio , tunc dicitur animat mortuum per desectum vitae . Ex quo patet , quodyla proprie sunt viventia , quae seipsa secundum liquam speciem motus movent, sive accipiatur m tus proprie , sicut motus dicitur actus imperfecti , idest existentis in potentia ; sive motus accipiatur communiter , prout motus dicitur actus perfecti , prout intelligere , ia sentire dicitur moveri , ut dicitur in 3. de anima, c tex. 28. or li. I. tex. II 8.eo. α. 3 ut sic viventia dicantur , quaecunque se agunt ad motum, vel operationem aliquam; ea vero, in uorum natura non est , ut se Mant ad aliquem motum , vel operationem , viventia dici non possunt. nisi per aliquam sinitii tudinem . . Au primum ergo dicendum , quod verbum illud
Philosophi potest intelligi vel de motu primo , sci-
Iicet eorporum coelestium , vel de motu communiter . Et utroque modo motus dicitur quasi vita eo Porum naturalium per similitudinem , ia non per Proprietatem. Nam motus coeli est in universo corporalium naturarum , sicut motus cordis in anim Ii, quo conservatur vita . Similiter etiam quicumque motus naturalis hoc modo se habet ad res naturales , ut quaedam similitudo vitalis operationis . Unde , si totum universum corporale esset unum
animal , ita quod iste motus esset a movente intrinseco , ut quidam posuerunt , sequeretur , quod
motus esset vita omnium naturalium corporum.
Ad secundum dicendum , quod colvoribus gravibus , n levibus non competit moveri , nisi secundum quod mi extra dispositionem sus naturae; utpote cum sunt extra locum psoprium . Cum enim sint in loco proprio , & naturali , quiescunt : sed Ilantae, & aliae res viventes moventur motu vitali,ecundum hoc , quod sunt in sua dispositione nat
rati. non autem in accedendo ad eam, vel in rec denuo ab ea; immo secundum quod recedunt a tali motu , recedunt a naturali dispositione . Et praet Tea , corpora gravia , & levia moventur a motore extritisecta, vel generante, qui dat formam, vel μη. N a mo-
319쪽
et a QUAEST. XVIII. ARΤ. II. movente priaibens , ut dicitur in 8. Physici c eo.
32. to. a. & ita non movent seipsa , sicut corpora. Viventia. Ad tertium dicendum, quod aquae vivi dicuntur, quae habent continuum fluxum. Aquae enim stantes, quae non continuantur ad principium continue fluens, dicuntur mortuae , ut aquae cisternarum , & lacun rum. Et hoc dicitur per similitudinem. Inquantum enim videntur se movere, habent similitudinem viatae : sed tamen non est in eis vera ratio vitae; quia hunc motum non habent a seipsis , sed a causa g 'nerante eas, sicut accidit circa motum aliorum gravium, & levium.
EX articiso habes primor quomodo per rationem ostendas, &bene dixisse Philosophum in diver- fis locis de hae materia , & varia sua dicta de hoe
Concordare in vero sensu possis . Uerbi gratia . Demineralibus, in libro minerestum, tractat tamquam de non viventibus , item de elementis , tamquam ce huiusmodi, in libris de generatione . At de pia ris , in de vegetabilibus , tamquam de viventibus . Secundo vides: quomodo ex his doctrina, dic.
Utrum visa sit quedam operatio.
AD Secundum sic proceditur . Videtur , quod viata sit quaedam operatio. Nihil enim dividitur , nisi per ea , qum sunt sui generis : sed vivere dividitur per o, rationes quasdam , ut patet per Phil sophum in a. lib. de Anima : tex. I 3. to. a. quidistinguit vivere per quatuor , scilicet , alimento ti , sentire , moveri secundum locum , di intellis
Te . ergo Vita est operatio quaedam. a. Praeterea . Vita activa dicitur alia esse a conis templativa : sed contemplativi ab activis non dive fificantur , nisi secundum operationes quasdam . e go vita est quaedam operatio. 3. Praeterea . Cognoscere Deum est operatio qua dam . Haec autem est vita, ut patet per illud Joanii. 17. Hae in avrem vita aeterna, ut cognoscant te solum verum Deum. ergo vita est operatio.
320쪽
sed Contra est , quod dicit Philoc in a. de antisma : c-37. rcn a. Riυere viventibus es esse.
Respondeo dicendum, quod, sicut ex dictis patet,c qu. praec. ar. 3. intellecius noster, qui proprie est cognoscitivus quidditatis rei, ut proprii obiecti, accipit a sensu , cujus propria objecta sunt accidentia exteriora. Et inde est , quod ex his , quae exterius apparent de re , devenimus ad cognoscendam essentiam rei. Et quia sic nominamus aliquid, sicut e gnoscimus illud , ut ex supradictis patet, c qu. I 3. a. I. inde est , quod plerumque a proprietatibus exterioribus imponuntur nomina ad significandas essentias rerum . Unde huiusmodi nomina quandoque accipiuntur proprie pro ipsis essentiis rerum, ad quas significandas principaliter sunt imposita: aliquando autem sumuntur pro proprietatibus , a quibus imponuntur ; & hoc minus proprie : Sicut Patet, quod hoc nomen , corpus , imFutum est ad signifieandum quoddam genus substantiarum ex eo, quod in eis inveniuntur tres dimensiones . Et ideo Qiquando ponitur hoc nomen , corpus , ad significandas tres dimenssones , secundum quod corpus p nitur species quantitatis. . Sic ergo dicendum est & de vita. Nam vitae nomen sumitur ex quodam exterius apparenti circarem, quod est movere seipsum . non tamen est impositum hoc nomen ad hoc significandum , sed ad significandam substantiam , cui convenit secundum
suam naturam movere seipsam, vel agere se quocunque modo ad Operationem. Et secundum hoc viserenosi aliud es , quam esse in tali natura , & vita
significat hoc ipsum, sed in abstracto: sicut hoc nomen , cursus , fignificat ipsum currere in abstracto, Unde vivum non est praedicatum accidentale , sed substantiale . Muandoque tamen vita sumitur m tuus proprie pro operationibus vitae , a quibus nomen viatae assumitur , sicut dicit Philosophus nono Ethic rum , c cap. P. to. s. quod vivere principaliter est sentire , vel intelligere.
Ad primum ergo dicendum, quod Philosophus ibiaecipit vivere pro operatione vitae . Vel dicendum
est melius, quod sentire, & intelligere, &hujusmodi quandoque sumuntur pro quibutiam operationiabus, quandoque autem pro ipso esse sic operantium. Dicitur enim nono Ethicor. c eap. eis. quod vivere est sentire, vel intelligere, idest habere naturam in sentiendum, vel intelligendum : &hoc modo distin-Fuit Philos vivere per illa quatuor . Nam in istis inferioribus quatuor sunt genera viventium , quo