장음표시 사용
351쪽
tie sit ejωs proprium opus non minus proditis Itidae , quam, vocatio Pauli: Anathema set. Haec ibi . Teν-tio habes: quomodo per secundae partis coirelusioniae rationem reiicias positionem Cesluthi, Propter quam velut haereticus est damnatus , dicentis , quod Deuς non est malorum factor . Item haere sirin Mameris . Praeterea Anti opomoubitae , Audeanx ,. Abdiani di-εentis, Deum, neque ignem , neque tenebras creasse. Videbantur enim haec , reor , Maneti quaedam mala. utiario habes: quomodo per rationem ostendas iure has esse damnatas ab Isa. D EM Dominus formans lueem, oe creans tenebras , faciens pacem , . ereans malum: ego Dominus Deiens omnia haec . uinto vides: quomodo, &c. .
ARTICULUS G Ia Unum Deus habeat liserum arbitrium . .
. A D Decimum sic proceditur. Videtur, quod Deus L A non habeat Iiberum arbitalium . Dicit enim Hieroii. in homil. de filio prodigo. : es πψ. 146. ad Damas. μορ. Mn. to. 3. , Solus Deus es, in quem
peccatum non cadit , nec ea re pores : carys, eum
snt liberi aνbitrii, in utramque partem Recti possunt.
a. Ρraeterea. Liberum arbitrium est facultas rati nis, & voluntatis, qua bonum, malum, eligitur:
sed Deus non vult malum, ut dictum est , c arti praee. ergo liberum arbitrium non est in Deo. , Sed Contra est , quod dicit Ambrosius in lib. a. de Fide. c eam. 3. partim a med. rem. q. J Spiritus san
ctus disidis sngulis, prout vulta, ides libero vesti
ratis arbitrio , non neeuptatis obsequis . Respondeo dicendum , quod liberum arbitrium habemus respectu corum, quast ncm necessario volumus, vel naturali instinctu . Non euim ad Iiberum arbutrium Pertinet , quod volumus esse felires A sed ad naturalem instinctiun . Unde & alia animalia , quae naturali instin his moventur adi aliquid , non dicuntur libero arbitrio moveri. Cum igitur Deus ex necessitate suam bonitatem velit, alia vero non ex necessitate, ut supra ostensum est , cari 3. -itis q. -spectu siserum , quae non ex neesista e vuta. His
Ad Primian ergo dicendum , quod Hieron. vi
352쪽
ur exeludere a Deo liberum arbitrium lion citer, sed sollim quantum ad hoc, quod est deffectrin peccatum .
Ad secundum dicendiura , quod , cum malum cui inpae dicatur per aversionem a bonitate disrna , pe quam Deus omnia vult, ut supra ostensum est, Iocis proxime eis. manifestum est , quod impossibile est eum malum culpae velle . Et tamen ad oppbsita se habet, inquantum velle potest hoc esse, vel non es.se. Sicut di nos , non peccando, possumuς velle sedere, & non velle sedere.
EX artic. habes primo: quomodo per rationem ii terimas haeresim Petri Ab et lardi dicentis, Deum
agere ex necessitate naturae . Hoc enim idem est , quod negare in Deo liberum arbitrium , modo per conclusionem exposito' . Secundo habes : quomodo per rationem ostendas , hane merito damnatam ab Apostolo I. Cor. Ia. Haec omnia operatur u I, at
que idem Disitus disidens singulis, prout vult. Hoc est exponente Ambrosio a. de fide , cap. 3. pro I hero suae votumatis arbitrio , non neeessitatis obsequio. Item ad Rom. 9. Cuius vult , miseretur, γquem vult, indurat : - Au non habet potescitem HuIus Iuli ex eadem massa facere aliud quidem vas in honorem, aliud vero in eontumeliam 8 Ecce, quot habet Deus sub exemplo figuli . hanc. potestatem per voluntatem suam L ergo ab Α-st. patenter ponitur in Deo liberum arbitrium. Quam totam sententiam Apostoli consequenter & liberum in Deo arbitrium expressius praedixerat Christus Deo Patri sic loquens
dentibus , en vasa in contumeliam ς ω νeυelam espm-Iis, aere vasa in honorem, ita pater, sitioniam se plaeitum es ante te, en quod habet per luam vinluntatem potestarem illam, quod est habere liberum
arbitrium . Item a Hierem, Eeee fratres Dei bat opus Dyest istam , γ di partanis est vas , θι odisse faciebat e Iuto, manibus suis , eonversusque se eis Elud vas altemm , Reudi placuerat in oculis eius , ut faceret , Θ factum ess vetatim domini ad me di-eens: Nunquid fleue MuIus iso non potero vobis D
eere domus Israel λ ait dorioinur; Eere, sicut lutum iu manu figuli, se vos is, manu mea . Repente loquar adserjus , oee.s poenisemiam egerit sensego agam paenisentiam super malo quod eogitavi ,
353쪽
3M QUAEST. XIX. ART. X. ut aediscem , or plantem iuud , si fecerit malum in
oculis meis , poenitentiam mm super bono , quod Io- . tur fum,tit facerem ei . Vide hic in Hieremia ex- Pressissime iliarum Dei arbitrium , siue mutabilit late sui tamen , ut supra articula septimo tum ex assimilatione ad figulum , qui sicut sibi placuerat dem vas, secundo fecit alterum , idest altero modo, ta vas gloriae de vase contumeliae , tum ex varia Dei poenitentia ibi deserinta de bono , S malo . Item ab eodem cap. 3I. Aeee dies. veniunt , dicit δε- minus , ω feriam domtis Urari , γ Itida fae s --m , non secundum pactum , quod pepigi cum p rribus υωras . id clarius pro libero Dei arbitrio facere , ti non facere secundum prius , quod fecerat tItem a Genes primo , fecit hominem ad imaginem fiam. Si ergo homo habet secundiuri partem , qua Laetus est ad imacinem Dei, liberum arbitrium, teste Concilio Tridentino scis. sexta capitulis , & c nonibus multis, testibus lacris scripturis , omnibus, que conciliis de hae materia tractantibus , magis tique liberum habebit arbitrium Deus , ata cuius mTemplar, imaginemque sormatus est homo. Etenim liberum arbitrium, ut sic, dicit periectionem, cum dicat facultatem libere operandi, A quae dicunt perinsectionem , ut sic , in Deo ponenda sunt , remotis omnibus impersectionibus , si quas haberent sorte
AD Undecimum se praceditur. Videtur, quod non sit distinguenda in Deo voluntas tigni . - Sicut enim voluntas Dei est causa rerum, ita & scientiae sed non assignantur aliqua signa o Parte divinmscientiae. ergo neque debent assignari ianua signa
ex parte divinae voluntatis . a. Praeterea. omne signum , quod non concordatri , cuius est signum , est stiuum . Si igitur signa ,
uuae auignantur circa voluntatem divinam, non eo cordant divinae voluntati, sunt falsa: si autem com cordant, sue inue assignantur . non ivitqr sunt Hisma signa circa voluntatem diuinam avignandam , Sed Contra est, quod voluntas Dei eu una, cum
354쪽
vesta Domini , exquiseta in omnes voluntates erus rim oportet, quod aliquando signum voluntatis provOIuntate accipiatur.
Respondeo dicendum , quod in Deo quaedam d cuntur promis , ct quaedam Deum m mea horam , ut ex su a dictis patet. cp I3. a. praecipue. Cum autem aliquae passiones humanae in divinam praedicationem meta rice assumuntur , hoc fit secundum similitudinem effemis. Unde illud, quod est signum talis passio iis in nobis, in Deo nomine illius passi nis metaphorice signiMatur. Sicut apud nos irati punire consuevmini et unde ipsa punitio est signum i- raris Et propter hoc ipsa punitio nomine irae signis catur, crura Deo attribuitur. Similiter id, quod solat esse in nobis signum voluntatis , quando metaphorice in Deo voluntas dicitur. Sicut, eum aliquis
praecipit aliquid, signum est, quod velit illud fieri
Unde praeceptum divinum quandoque metaphorice voluntas Dei dicitur, secundum illud Matth. 6. Fiast voluntas tua , flevr A eaeis, s in terra . Sed hoc vistat inter voluntatem, & iram ; quia ira de Deo nunquam proprie dicitur, eum in suo principali intellinu includat passionem: voluntas autem proprie de Deo dicitur. Ea ideo in Deo di inguisur υ-- ναι proprie , in metaphorice dina . Voluntas enim Proprie dicta vocatur voluntas beneplaciti e Voluntas autem metaphorice dicta est voluntas signi, eo quod ipsum signum voluntatis votantas dicitur. Ad primum ergo dicendum, quod scientia non est mala eorum, quie fiunt, nisi per voluntatem. Non enim quae krmus, facinus, nisi velimus. & ideo signum non attribuitur scientiae , ficut attribuitur u
Ad secundum dicendum, quod signa voluntatis dicuntur miluntates divinae, non quia sunt signa, quod Deus velit : sed quia ea , quae in nobis selent es signa volendi , in Deo divinae voluntates dicuntur . Sunit putatio non est signum, quodHn Deo sit ira ,
sed minio eo 'so, quoa in nobis est signum irae ,
EX artisulo habes primo: quomodo per rationem
ostendas recte voluntatem Dei quandoque pluraliter , ut in Psal. ram myns vim in Domin. e --Uta in omnes moliantatu Mus , qua Oque
355쪽
scripturis sanctis nomitiari. Sectinia habest quomodo per rationem in sensu catholico utrimque dictum intelligas; intelle itumque catholice defendas . Temtio vides : quomodo, &c.
AD Duodecimum sic proceditur. Videtur, quod inconvenienter circa divinam voluntatem ponantur quinque signa, s cilicet prohibitio, praeceptum, CO ,silium, oi eratio, & permissio . Nam eadem , qumi vobis praecipit Deus, vel consulit, in nobis qua O- que operatur; & eadem, quae prohibet , quandoque permittit . ergo non debent ex opposito dividi. . ta. Praeterea Nihil Deus operatur, nisi Volens, ut dicitur Sap. 11. sed voluntas signi distinguitur a v luntate beneplaciti . ergo o ratio sub voluntate signi comprehendi non debet. t 3. Praeterea. Operatio, & permissio communiter ad Omnes creaturas pertinent; quia in omnibus Deus operatur, & in omnibus aliquid, fieri permittit: sed praeceptum, consilium, & prohibitio pertinent ad siniam rationalem creaturam . ergo non Ueniunt comvenienter in unam divisionem, cum non sint unius ordinis. 14. Praeterea. Malum pluribus modis contingit,quam, bonum ; quia bonum contingit tino modo , sed malum omni ariam , ut patet per Philos. in a. Ethic. e. 6. a med. to. I. & per Din. in cap. de div. ii c aliquantulum a mea. Iesi. 22. Inconvenienter igitur respectu mali assignatur unum signum tantum, scilicet prohibitio respectu vero boni duo signa , Cilicet consilium, & praeceptum. Respondeo dicendum , quod huiusmodi signa voluntatis dicuntur ea , quibus consuevimus demo strare nos aliquid velle . Potes: autem aliquis declarare se velle aliquid vel per seipsum , vel per Mlium. Per seipsum quidem, inquantum facit aIiquid vel directe, vel indirecte, & per accidens. Di recte quidem, cum per se aliquid operatur : & quantum ad hoe dicitur esse signum operatio . Indirecte autem, inquantum non impedit, operationem . nam re-mουens prohibens dieitur moυens peν accidens dia
356쪽
hoe dieitur signum permissio. Per alium autem de clarat se aliquid velle, inquantum ordinat alium ad aliquid faetendum ' vel necessaria inductione, quod fit praecipiendo, quod quis vult, & prohibendo contrarium ; vel aliqua persuasoria inductione , quod pertinet ad consilium. Quia igitur his modis deel vatur aliquem velle aliquid , propter hoc V a quin-
qtie nominantur interdum nomine voluntatis divinae tanquam fgna voluntatis.
Quod enim praeceptum , consilium , & prohibitio dicantur Dei voluntas , patet per H , quod dicitur Matth. 6. Fiat voluntas tua, scut in caelo , oe iu
Quod autem permissio , vel operatio dicantur Dei voluntas, patet per Aug. qui dicit in Eneh. c e. 93.
quod Urmissio , & operatio reserantur ad praesens operminio quidem ad malum , operatio vero ad b num : ad futurum vero prohibitis respectu mali ;respectu vero boni necessarii praeceptum ς respectu vero superabundantis boni consilium. Ad primum ergo dicendum , quod nihil prohibet circa eandem rem aliquam diversimode declararo se aliquid velle. Sicut inveniuntur multa nomina idem
significantia . Unde nihil prohibet , idem subiacere praecepto, & coiisilio, & operationi , & prohibitioni, vel pernussioni. ι ' . .
Ad secundum dicendum, quod, sicut Deus potest significari metaphorice velle id, quod non vult v luntate pmprie accepta ; ita potest metaphorice Ggnificarr velle id , quod proprie vult . Unde nihil prohibet, de eodem esse voluntatem beneplaciti, iavoluntatem signi . sed operatio temper est . eadem cum ivoluntate beneplaciti , non autem praeclytum a
vel consilium: tum quia haec est de Maerenti, illud de suturo : tum quia haec per se est effectus voluntatis, illud autem pen alium, ut dierum est . cio - Om. art. Ad tertium dicendum, quod creatura rationalis est domina sui actus . & ideo circa ipsam specialia quaedam signa divinae voluntatis assignatitur, inquantum rationalem creaturam Deus ordinat ad agendum v luntarie , & per se . sed aliae creaturae non. agunt , nifi motae ex operatione divina . , Et ideo circa alias non habent Iocum, nisi operatio, & permissio. D . Ad quartum dicendum, quod omne malum culpi, licet multipliciter contiiugat , tamen in hoc conVe .
nit, quod discordat a voIuntate divina . Et ideo M.
357쪽
num signum respectu malorum assignatur , sciIicet prohibitio : sed diversimode bona te habent ad ,, nitatem divinam ; quia quaedam sunt , sine quibus fruitionem divinae bonitatis consequi non possumus; Et respectu horum est praeceptum : quaedam vero sunt, quibus persectius consequimur. & respeini horum est consilium . Vel dicendum , quod consilium est nousilum de melioribus bonis assequerulis, sed intiam de minoribus malis vitandis. EX artic. habes primo e quomodo per rationem mstendas, recte dictum Rom. S. Cuitis viat , m feretur , oe quem vult , indurat , & Matim a 3. se sies volat eomegare fiam mos , oe motae si ρ Ecce hie quinque illa signa visantatis divinae. Crius via Ir vult stat pro operatione : nam de eadem Oper tione & voluntas signi , & volantas beneplaciti potest dici, ut in ad Beundum . em vias, Iν viae sat pro permissione , idest , quem permittit indur vi , induratur , non ex Deo tamen , sed ex seipso equoties vestii , ly volui stat pro praecepto, constito, prohibitione. Aliquando enim praeceptis, quandoque consiliis , nonnunquam prohibitismihus nos congre, pare sub alas suas quaerit. Dominus . Non sunt ergo amentiones novorum scholasticorum , quos ad na nam usque odit Lutherus , ut patet legentibus G hrielem Prateolum, ei. Laterani r sed ex saeris literis sunt aecepta ista quinque divinae voluntatis signa,ia voluntates Dei nominata . Seeundo habes : qu modo coneordes scripturas dicςntes , quod voluntas Dei semper impletur , & quia quandoque . non im- metur, quod voluntati rim niual resissere potest , &uod pineatores voluntati eius resistunt , & similia . o vides: qmmodo, M.
De Amoire Dei , in quatuor auisulos divisa .
DUnde considerandum est de his , quae absolute
ad voluntatem Dei pertinent et In parte autem appetitiva inveniuntur in nobis di passiones animae, ut gaudium, amor, ει huiusmodi,'.& hamitus mor lium vi, tam , ut iustitia , sortitudo, & huiusmodi. Unde piamo considerabimus de amore Dei. Mincvado de iustitia Dei, & misericordia ei . . :
358쪽
Cisea primum quaeriantur quatustr. Primo . Utrum in Deo sit Amor. Secundo. Utrum amet Omnia. Tertio. Utrum magis amet unum, quam aliud. Quarto. Utrum meliora magis amet.
IV. q. 8a. I. ad I. ω d. 32. are. I. Est L. eon. e. 89. 'o. 'I. or 96. Erisb. q. ωρ. ID AD Primum fie proceditur. Videtur, quod amor non sit m Deo. Nulla enim passio est in Deo: amor autem est passo: ergo amor non est in Deo. . 2. Praeterea . Amor, ira, tristitia, & huiusmodi contra se dividuntur: sed tristitia, & ira mu dicum tur de Deo, nisi metaphorice: ergo nec amor. 3. Praeterea. Dionysius dicis q. cap. de divis norinc par. a. oe par. I. non multiam ante sm Iin. 9. Amor es vis unisAa, oe concretiυa r noe autem in Deo locum habere non potest , cum sit simplex. e so in Deo non est ammis Sed Contra est, quod dicitur prime Ioau. 4. Mar
Respondeo dicendum , quod necessis est ponere a morem in Deo. Primus enim motus voluntatis , cuiuslibet appetitivae virtutis est amoe . Cum enim actus voluntatis, R euiuslibet appetitivae virtutis teu- dat in bonum, & malum, sicut in propria obiecta; num autem principalio, di per sit obiectum voluntatis, & appetitus ς malum autem secundario, S per aliud, inquantum scilicet opponitur bono, portet naturaliter esse priores actus voluntatis , Mappetitus, qui respiciunt bonum, his, qui respiciunt malum, ut gaudium, quam tristatiam , ia amolem, quam odium. Semper enim quod est per se , prius
in eo, quoa est per aliud ἀRursus, quod est communius, naturaliter est prius is Unde S intellestiis per prius habet ordinem ia v rum conmnune, quam ad particularia quaedam vera. Sunt autem quidam amis voluntatis , & appetitus respicientes bonum sub aliqua speciali conditione rsiaut gaudivim , & deIectatis est de bono praesenti , ia habito ς desideriimi autem, S spes de bono no
dum adepto . Amor autem. respicit honum' in communi, sive sit habitim,sive mi habitum: unde.
359쪽
mor naturaliter est primus achis voluntatis , & ap- petitus. Et pmpter hoc omnes alii motus appetiti vi Praesupponunt amorem, quasi primam radicem. Nullus enim desiderat aliquid , nisi bonum amatum :neque aliquis gaudet, nisi de bono amato . Odium etiam non est, nisii de eo, quod contrariatur rei amatae. Et similiter tristitiam , & caetera hujusmodi manifestum est in amorem referri, sicut in primum principium . unde in quocunque est voluntas, vel ain petitus, oportet esse amorem. Remoto enim primo, removentur alia. Ostensum est autem c I9. ama. in Deo esse voluntatem. unde necesse est in eo
Ad primum ergo dicendum , quod vis cognitiva
non movet , nisi mediante appetitiva ; S ueut in nobis ratio universalis movet mediante ratione Pamticulari, ut dicitur in 3. de Anima, tem 57. 38. rom. a. ita appetitus intellectivus , qui dicitur voluntas , movet in nobis mediante appetitu sensitivo: unde Proximum motivum corporis in nobis est a petitus sensitivus. Unise semper actum appetitus sensitivi concomitatur aliqua transmutatio corporis , &maxime circa cor, quod est primum principium motus in animali. Sic igitur actus appetitus sensitivi ,
inquantum habent transmutationem corporalem a nexam, passiones dicuntur, non autem actus voluntatis . Amor igitur, & gaudium , & delectatio , secundum quod significant actus appetitus sensitivi , passiones sunt ; non autem secundum quod significant amis appetitus intellectivi : & sie ponuntur in Deo . Unde dicit Philos in 7. Ethicor. c ωρ. as Mn. to. I. quod Deus una , & simplici oper
tione gaudet: S eadem ratione sitne pastione amat.
Ad secundum dicendum , quod in passionibus sei stivi appetitus est considerare aliquid quasi materi le , scilicet corporalem transmutationem , & aliquid quasi formale, quod est ex parte appetitus: Sicut in ira , ut dicitur in I. de Anima , c tex. II. 63. est
63. tom. a. materiale est accensio sanguinis circa
cor, vel aliquid huiusmodi , sormale vero appetitus vinaictae . sed rursus ex parte eius , quod est forma- iIe, in quibusdam horum designatur aliqua impers ctio: sicut in desiderio quod est boni non habiti,& in tristitia, quae est mali habiti . R eadem ratio est de ira, quae tristitiam supponit . Quaedam vero inullam imperfectionem designant, ut amor, & ga tium . Cum igitur nihil horum Deo conveniat secundum illud, quod est materiale in eis, ut dictumgst, ad prata, larg. illa, quae imperfectionem im
360쪽
QUAEST. XX. ARΤ. I. 333portant, etiam formaliter, Deo convenire non posisunt , nisii metaphorice propter similitudinem effectus, ut supra dictum est. c g. 3. a. ad a. sv q. praec. a. II. Quae autem impersectionem non important , de Deo proprie dicuntur, ut amor, & ga
dium , tamen sine passione , ut dictum est c in so
Ad tertium dicendum , quod actus amoris sempertendit in duo , scilicet in bonum , quod quis vult alicui; & in eum, cui vult bonum . Hoc enim est proprie amare aliquem , velle ei bonum . Unde in eo, quod aliquis amat se, vult bonum sibi. Et sic illud bonum quaerit sibi venire , inquantum potest . Et pro tanto dicitur amor vis unitiva etiam in Deo ,
sed absque compositione ; quia illud bonum , quod vult sibi , non est aliud , quam ipse , qui est per
suam essentiam bonus, ut supra ostensum est. c. q. 6. ar. I. ω 3. In hoc vero, quod aliquis amat. alium , vult bonum illi . Et sic utitur eo tanquam seipso, reserens bonum ad illum, sicut ad seipsum. Et pro tanto dicitur amor vis concretiva, quia alium aggregat sibi, habens se ad eum, sicut ad seipsum . Et sic etiam amor divinus est. vis concretiva absque compositione, quae sit in Deo , inquantum aliis M.
EX arti c. habes primo : quomodo per rationem interimas haeresim μυatiani, seu Novatic Prat.
Coeusiani b horribiliter blasphemantis , Deum,
crudelem. Maxime vero illam reiicies: si articulum sequentei' , quod scilicet Deus amet omnia , huic adiunxeris. Secuudo habes : quomodo per rationem demonstres , illam iure esse damnatam ab Apostolo Joanne iii prima sua epistola cap. a. Deus Charitas es. Per haec enim & a sortiori quidem, damnatur Usa , dum non tantum amor in Deo esse dicitur , sed etiam ipsemet amor essentialitcr Deus esse statuitur. Non potest igitur vel quantumcumque minima crudelitas esse in Deo, quandoquidem , sicut inalbedine nigredinem , vel tantilla,n esse impossibile est, licet in re alba possit esse aliqua nigredo : ita in amore reperiri posse vel minimum oppositi fingi nequit, licet in aliqua re amante possit & fingi, &csse. Tertio vides; quomodo, &c. AR-