장음표시 사용
61쪽
EX ar. habes mimo: quomodo per rationem Ostendas & quod recte dicit, & quid dicere velit , vs. 13.. Dixit insipiens in corde suo et non es Deus . Quis autem sit ine insipiens , patet , quod sunt et . Hi enim dicunt c teste Gabriele Frateolo inlita Arhei Deum nullum esse , adjungentes etiam expresse inirmant, nec Ciuristum esse , nec diab ham , nec coelum s nec infernum - Secundo vides quomodo , SO
AD Meundum sic proceditur. Videtur ,. quod Deum esse non sit demonstrabile . Deum esse est articulus fidei : sed ea , quae sunt fidei , non sunt demonstrabilia , quia demonstratio facit scire , fides autem de non apparentibus est, ut patet per Apost.. ad Hebri II. ergo Deum esse non est demonstrabile.. a Praeterea . Medium demonstrationis est quod quid est : sed de Deo non possumus scire quid est , im solum quid non est, ut dicit Damascis lib. I. o God. Fdex cap. 4. I ergo non possumus demonstrare
. 3 Praeterea . Si demonstraretur Deum este , hoc non esset , nisi ex effectibus eius : sed enectus eius non sunt proportionati et, cum ipse sit infinitus, &effectus finiti; finiti autem ad infinitum non est. pro. Portio . cum ergo causa non possit demonstrari per esiectum sibi non proportionatum n videtur , quoa 'Deum esse non ponit demonstrariae Sed contra est, quod Apostolus dicis ad Rom. I. viqibilia Dei , per ea, ςmeo iustine, inteliecta eonis ciuntur. Sed hoc non esset , visi per ea, quae sunt , posset demonstrari Deum esse: primum enim,
quod oportet intelligi de aliquo, est an sit. Respoiuleo dicendum, quod duplex est demonstratio . Una , quae est per causam , ae dicitur propter quid , & haee est per priora simplisiter. Aria est per effectum , & dicitur demonstratio quiae , & haec est PM ea , quae sunt priora Moad nos. Cum enim es
62쪽
sectus aliquis nobis est manifestior, quam sita cauta, per effectum procedimus ad cognitionem causae et ex quolibet autem essestia potest demonstrari propriam causam ejus esse , si ramen eius effectus sint magis noti quoad nos , quia, eum effectus dependeant a causa, posito essectu, necesse est eausam praeexistere .
Unde Detim esse fecundum quod non est per se meum ,
quoad nos demons bile ot per essectus nobis notos . Ad primum ergo dicendum quod Deum esse, &alia huiusmodi , quae per rationem naturalem nota possunt eme de Deo ut dicitur Ron . I., non sani articuli fidei, sed praeambula ad articulos. Sic enim fides praelapponit c nitionem naturalem , sicut gratia naturam , di ut persectio persectibile et nihiI t men prohibet illud , quod secundum se demo11str bile est , & scibile , a, aliquo accipi ut eredibile ,
qui demonstrationem non capit.
Ad secundum dicendum , quod , cum demonstratur causa per emeream , necessae est, uti effectu loco definitionis cauis ad probandum causam eme ; Mhoc maxime contingit in Deo , quia ad probandum aliquid eme , necesse est aecipere pro mδio , quid significet nomen , non autem quod quid est , quia qi stio quid est , sequitur ad quaest ionem , an est INomina autem Dei imponuntur ab effectibus , ut stea ostendetur I3. ar. I unde demonstran o Deum eme per effectum , acesi ere possumus Pro medio, quid significet hoc nomen Deus. Ad tertium dicendum, quod per effectus non pν portionatos cauta non potest perfecta eognitio de causa haberi , sed tamen ex quocunque emitu potest manifeste nobis demonstrar causam esse, ut dictum est cine p. me. & sic ex effectibus Dei potest demonstrari Deum esse, licet per eos non perfecte L simus eum e noscere secundum suam visentiam.
Ex articulo habes primo : quomodo per rat neme vineas errorem quorundam c ut resert o Mus Thomas contra genter lib. I. v. 32. or vore Io. Wrie. I 2. b dicentium non posse a post riori demonstrari Deum essσ. Treundo habes r quo modo per rationem , hunc ostendis esse merito damnatum a sacris I ris sap. 33. AE magnitudine spe . φω, εν ereatum eosnosia liter porreis eremor horummiderio S. emo aliqua praedicata , puta quot fit m Flaus, pulcherrimus, exeellentissimus, de Deo possis inus ex creaturis videre, a sortiori hoe praedicarum,
63쪽
an sit: de ipso ex eis poterimus cognoscibillier, est certitudinaliter videre , quoniam quaestio: An est: omnes alias quaestiones praecedit. Item a psalm. Io3, Extendens esitim sevi pellem . Ac si aperte dicat Coelum est tanquam extensus , idest apertus liber ω ex cuius cognitione velut ex libro homines edom tur de Deo. Sicut pellem, inquit, idest , cis diximus sicut librum; quia libri antiquitus ex anim lium pellibus fiebant. Nomine autem coeli , secundum hanc expositionem, intelligi possunt omnes via sibiles creaturae, a continante, & nobiliori, denom, nationem faciendo . Item Ap. Actuum 34. Annum eiantes vobis eonverti ad Deum, quiseeit coelum , ω
terram, . quidem non sene tesimonio semeti Mum ν Iiquit , benefaciens nobis ne coelo , dans μωυως , , remps a 1νυἱ era , implans cibo , ω Iaeritis ,
corda hominum . Quem locum B. Ambr. I. li. de vocatione gentium ca. I. exponens ait. Etiam ante fo-ιVas litteras i. resimonio D ino desemiunt orbo ψ. inenarrabius raelorum pularitudo; per quam homμμbus quaedam tabulae praebebamur, set velini inpaginis Mementorum, oe coeloriam divinae inβittitionis noctν aea legeremν . Item ad Ro. I. InυUbilia Dei meo, quae facta sunt , intellecta con ieiunmν . Quid claxius contra errorem praemissum t Nam intex praedicata invisibilia Dei est primum, tamquam fme quo nihil aliud est, An exivit. Tenio vides: quomodo,
AD Tertium sic procedituu . Videtur , quod Deus
non sit . Quia 4 si unum contrariorum fuerit infinitum , totaliter destruetur aliud. Sed hoc intelis. gitur in hoc nomine, Deus, scilicet, quod se quoddam bonum infinitum Z si ergo Deus esset , nullum
malum inveniretur: invenitur autem malam in mu do . ergo Deus non est.
a. Praeterea . Quod potest compleri per pauciora Principia, non fit per plura. Sed videtur, quia omnia quae apparent in mundo , -ssunt compleri per alia principia , supposito , quoa Deus non sit , quia ea, quae sunt naturalia, reducuntas in principium, quod in natiua : Ea vero .Eu unt a Primsiis , redusiu
64쪽
tur in principium , quod eri ratio humana, vel volumineas. Nulla igitur necessias est ponere Deum esse. , Sed contra est , quod dicitur Exod. 3. ea persona Dei: Ego Iuni, qui stim . . Respondeo dicendum, quia Deum esse quinque me
Prima autem , & manifestior vial est, quae sum
tur ex parte motus. Certum est. enim, ti sensu con stat, aliqua moveri in hoc mundo : omne autem, quod movetur, ab alio movetur. Nihil enim move..tur, nisi secundum quod est in potentia ad iIlud. ad quod movetur e movet autem aliquid , secundum. quod est ama. Movere enim nihil aliud est , quam educere aliquid de potentia 4n aetium . De potentia
autem non potest aliquid reduci in a m , nisi per aliquod ens in actu : sicut calidum in alitu , ut ignis sucit lignum , quod est calidum in potentia, esse Mini calidum , & per hoe movet , alterat ipsum Non autem est possibile , ut idem sit sim si in actu ,& potentia secundum idem, sed selum secundum diversa : quod enim est calidum in aesti, non m est simul esse calidum in potentia , sed est simu frigidum in potentia . Im-ssibile est emo , quod
secundum idem , R eodem modo aliquid sit movens, & minum, vel quod moveat seipsum : omne ergo , quod movetur , oportet ab alio moveri . Si ergo id , a quo movetur , moveatur ., oportet Ripsum ab alio moveri , & illud ab alio: hie autem non est procedere in tufinitum , quia sic non esset aliquod primum movens , & per consequens nec Ii quod aliud movens , quia moventia secunta non movent nisi per hoc, quod sunt mota a primo m vente , sicut baculus non movet, nisi per hoc, quod est motus a manu : ergo necesse est devenire ad se liquod primum movens quod a nullo moveatur & hoe omnes intelligunt Deum. Geunda via est ex ratione cauis efficiensis. Invenimus enim in istis sensibilibus esse ordinem causarum est cientium , nec tamen invenitus , nec est
possibile , quod aliquis sit causa efiiciens sui ipsius quia sic esset prius seipis , quodi est in gibile non autem est possibile, quod in causis efficientibus
procedatur in insilii tum , quta ita omnibus. eausis qefiicientibus ordinatis primum est causa medii , &medium est causa uuimi, sive media stat plura, si
ve unum tantum : remota autem, causa , remoVelut
effectus. : ergo si , non fuerit primum in causis efficientibus , non erit ultimum , nec medium. Sed,
fi mcedatus in infinitum in causis. e scientibus ,
65쪽
non erit prima causa em ciens , S sic non erit necte ua ultimus, nec causae emcientes mediae, q-M patet esse falsum : ergo est necesse ponere aliquam
causam emcientem primam : quam omnes Deum Ii minant. t
Tertia via est sumpta ex possibili , M necessario , quae talis est . Invenimus enim.in rebus quaedam , quae sunt mmbilia esse, & non esse , cum quasdam inveniantur generari , & corrumpi y S per consequens possibilia esse , & non esse . Impossibile est autem on nia , quae sunt talia semper esse , quia quod possibile est non esse, quandoque non est . Migitur omnia sunt possibilia non esse, aliquando nihil fuit in rebus . Sed, si hoc est verum, etiam nunc nihil esset, quia quod non est, non incipit esse, nisi Per aliquiiu, quod est. Si igitur nihly fuit en , imis -ssibile fuit, quodi aliquid inciperet esse, ti siem do nihil esset: quod patet esse falsum. Non emomnia entia sunt possibilia , sed oportet aliquid tessa necessarium in reinis. Omne autem necessarium vel habet causam suae Decessitatis aliunde, vel non habetis Non est autem possibile, quod procisatur in infiniatum in neeris, iis , quae habent causam suae necessitatis, sicut nec in causis emcientibus , ut probatum est cin ,- distis o Moset . I er' necesse est ponere aliquid , quod sit per se necessarium , hon habens causam necessitatis aliutiae , sed quod est causa ne cessitatis aliis: quod omnes dicunt Deum. via sumitur ex gradibus , qui in rebus inveniuntur . Invenitur enim in rebus aliquid ma- is , in minus bonum , & uerum nobile , &1ie de aliis huiusmodi . Sed magis , n minus ducuntur de di versis , secundum quod appropinquant diversimode ad aliquid , quod maxime ini: sicut magis calidum est , quod magis appropinquat maxime calido. Est igitur ali id, quin est verissimum,& optimum , & nobilissimum , & per eonsequens maxime ens . Nam quae sulae maxime vera , sunt maxime entia, ut dicitur a. Metaph. rex. . to. 3. Quod autem dicitur maxime tale in aliquo. Rens Te , est eausa omnium , quae sunt illius genegis ἔficut ignis , qui est maxime calidus , est causa, i mmnium calidorum, ut in eodem libro dicitur. tem d. b Ergo est aliquid , quod omnibus entibus est causa esse , Se bonitatis , & cuiuslibet perfectionis.& hoc dicimus Deum. ' Quinta via sumitur ex gubernatione rerum : videmus enim , quod aliqua , mas e nitione canent,
ilicet corpora naturalia , operantur P teν finem , quod
66쪽
quod amaret in hoc , quod semper , aut freque lius eodem modo operantur , ut consequantur id , quod est optimum is Unde patet , quod non R casu , sed ex intentisne perveniun ad finem . M a em , qtiae non habent: cognitionem , non tendunt in Mnem , nisi directa in aliquo gnostente , & intelligente , sicut sagitta a sagittante ia ergo est aliquidi intelligens , ae quo omnes res naturales ordinantur
ad finem , & hoc dicimus Deum iaAd primum ergo dicendum , quod , sicut dicit August. in Enchirid. c e. II- ῶνδε p . tomvis Deus meum sit sun a bantis , nullo modo Foeret aliquid ma-
A esse in operibus suis , nis esset adeo in nipotens ,
or bonus , ut bene facevet etiam de mala hoc ergo ad infinitam Dei lmnitatem pertinet , ut esse permittat mala, & ex eis. eliciat bona - Ad seeundum dicendum , quod , cum natura pro pter determinatum finem operetur ex dire tione MIiculo superioris agentis, necesse est ea, quae a n tura fiunt , etiam in Deum reducere ,. Mut in mi mam causam . Similiter etiam , quae ex. Proposito fiunt, oportet reducere in aliquam altiorem eatissam, quae non sit ratio , & voluntas humana , quia
haec mutabilia sunt, & desectibilia : oportet autem omnia mobilia , & deficere possibilia reduci in aliquod primum principium immobile , & per se ne cessarium, sicut ostensum est c in eou.
Ex articuso habes primo: quomodo interimas haeresim Atheorum didentitari. Nullum Deum esse. Haec haeresis etiam supra σα. I. adducta est ; sed ad aliud propositum , ut ib, patet 2 quoniam videlicet ex conceptu istorum hoc sequebatur , quod Deum esse, non est nobi& naturaliter notum ia Sic de multis erroribus, & haeresibus faciemus adduceado scilicet multotiens illas easdem 2 quot sane factum non re
prehensibile iudicetur : quoniam pro diversis suis ἐκ- tentis, ini. propositis , diversis etiam articulis sancti Doctoris impunnantur , R expugnantur vi Non ergo vituperetur factum, sed pro diversitate Nopositorum fiat de iisdem examen , R inde iudicabitur non emrorum vana repetitio, sed sormiuitatis illorumvaria, & necessaria, vel utilis consideratri. Secundo habes IIomodo per rationem ostendas , hanc iustissimeamnari ab omnibus scripturis, Conpiliis, Pontificitas maximis & in specie a symbolo fidei Patram in Nisaea , in cimstantinopoli congregatorum, sic χ
67쪽
Credimur in Deum. Ergo cum ty in Deum , Praesu Ponat necessario ipsum esse , patet a sortiori intentum . Item ab Innocentio III. in Conesiis Me
nerali . Exim de sum. Trin. Ο s. cathoi. 'miseν eredim- , oe s lietem eonflemur , quod Deus es. Item Exod. tertio. Mosum, quisum. Si ergo Deus, tui est, non esset, tunc prosecto nihil esset. Nam, i de quo magis videtur inesse , & non inest , tunc nec de quo minus inesse videtur , inerit, en regula irrefragabilis in Logica . Si ergo illi , qui de se est,
di de quo magis inter omnia videtur, quod sit, non inerit esse ; multo minus creaturis , quae de se non sunt, de quibus utique minus videtur, quod sint, ianerit esse. Tertio vides: &c.
De Dei Simplieitate in octo artistitos ditisa . Cognito de aliquo , an sit , inquirendum restat, quomodo sit , ut sciatur de eo , quid sit . Sed quia de Deo scire non possumus , quid sit , sed
quid non sit : non possumus considerare de Deo , quomodo sit, sed potius quomodo non fit.
Primo emo considerandum est, quomodo non sit. Secundo, quomodo a nobis cognoscatur. Tertio, quomodo nominetur.
Potest autem ostendi de Deo , quomodo non sit,
removendo ab eo ea , quae ei non conveniunt,
utpote compositionem , motum , & alia huiusmodi. Primo ergo inquitetur de Simplicitate ipsius, per quam removetur ab eo compositio . Et quia simplicia in rebus corporalibus sunt imperiacia,& partes s. Secundo inquiretur de Persectione ipsius.. Tertio, de Infinitate eius. - Qitario, de Immutabilitate. Quinto, de Unitate. . Cisea primum quaeruntur octo . Primo , Utrum Deus sit corpus. Secundo , Utrum sit in eo compositio sormae , fle
Tertio , Utrum fit in eo compositio quidditatis, sive essentias, vel naturae, & subiecti. Quarto , Utriun sit in eo compositio , quae est ex essentia, & esse.
. Quinto , Utrum sit in eo compositio generis, &differentiae.
68쪽
Septimo , Ut ar sit . quocumue . minio gomposis . tus, vel totaliter simplex. i. it octavo , Utrum veni it in . compositionem cum
AD Primum sic proceditur :. Videtur, quia Deiasit comus . clarpus enim est , quia. habet trisnam dimensionem; sed sacra Scriptura attribuit Deo trinam dimensionem : dicitur enim Job. I. I. Ene for caela es , oe quid facies I. profundior infer o , or tinde cognosces ρ Iongior terra mensura eius , inlatior mari. ergo Deus est corpus.
figura sit qualitas circa quantitatem : sed Deus viis detur esse figuratus cum icriptum sit Gen. I. 'eiarmus hominem ad imaginem , Θ ymilitudinem n fram : Dura enim imago dicitur , secundum illud Heb. I. Utim sit splendor gloriae, figura stibia tiae eius , idest imago. ergo Deus .est corpus.
est corpus : sed Scriptura attribuit Deo partes comporeas : dicitur enim Iob M. G habes brachitim , ut Deus : & in psal. c 33. or III. Oeuli Domini supre ivsos , Dextera Domini fecit virtutem . ergo Deus est eo us.
sed ea , quae ad situm pertinent , in Scripturis di cuntur de Deo: dicitur enim Isia 6. Vidi Dominum sedentem & Isa. 3. Stat ad iudicandum Dominus. ergo Deus est corpus. i. Praeterea . Nihil potest esse ter mus localis a quo, vel ad quem, nisi sit corpus , vel aliquid comporeum e sed Deus in Scriptura dicitur esle termianus localis , ut ad quem , secundum illud Psalm.c 13. J Aeeerite ad aeum, oe sim minamini οῦ & ut a quo, secundum illud Ierem. I7. Reeedentes a te iore ra scribentur: eryo Deus est corpus. Sed contra est, quod dicitur Ioan Spiritus es
Respondeo dicendum abistute , Deum. n e stlorptis: quod tripliciter ostendi potest.
69쪽
Primo Didem , quia nulluns corpus mov/r Α-tum, ut patet inducendo per singula . Ostensum est autem supra cis a. art. 3. 3 quod Deus est priamum movens immobile : unde manifestum est , quod Deus non est corpus. yi .
Secundo , quia necene est id , quod est primum eas , esie tu a toe , nil lo modo in potentia . Licet enim in uno , & eodem , quod exit de pote tia in actum, prius fit potentia , quam actus , tempore , simpliciter tamen actus prior est potentia , quia quod est in potentia, non reducitur in actum , nisi per ens Mia . ostensuri est autem supra cp-. μrri 3. quod Deus est primum ens . . Impos sibi is est igitur , quod iii Deo sit 'aliquid ira poti tia; omae' autem eos ' est in mientia , quia comtinuum , inquantum huiusmodi , divisibile est in infinitum : .impossibile est igitur intum esse corpus. o Tertio, quia Deus est id , quod est nobilissimum In entibus , ut ex dictis patet H. an. 3. Pimpossibile est autem aliquod eorpus esse nobismsimum in entibus, quia corpus aut est vivum , aut non vivum . Corpus autem vivum , manifestum est , quod est novilius corpore non vivo : corpus autem vivum non vivit , inquantum corpus', quia sic Omne corpus viveret e oportet igitur , quod vi
vat per aliquid aliud , sicut coi pus nostrum vivit per animam . Illud autem , per quod vivit corvus, est nobilius , quam corpus : impossibile est igitur
Ad primum ergo dicendum , quod , sicut supra dictum est c g. r. art. q. sacra seriptura tradit no his spiritualia , & divina sub similitudinibus co
poralium : unde , cum trinam dimensi em Deo attribuit , sub similitudine quantitatis corporeae , quartietatem virtualem ipsius designat : utpote per Profunditatem , virtutem ad cognoscendum occulta, per altitudinem, excellentiam virtutis super omnia, per longitudinem , durationem sui eme , per lati tudinem , affectiina dilectionis ad omnia . Vel , ut dieit Dionys. e. o. de div. nom. c. earum a mediotis . a. per profunditatem Dei anteli gitur imeomprehensibilitas ipsius essentiae , per Iongitudinem , processus virtutis eius omnia penetrantis , per IMA Tudinem 'ero, mperextensio ejus ad omnia, Aquam tum stiluet Iub ejus moiectione omnia continentur . Aa secundiura dicendum , quod homo dicitur eo se ad imaginem Dei, non secundum corpus, sed secundum id, quod homo excellit alia animalia . unde sequitur Genes. i. postquam dictum est , FAEcis.
70쪽
inus hominem ad imaginem , oe similisudinem n fram, Ut praest piscidius maris , &ω exmuit autem homo omnist animalia i, quantum M. rationem.&iliteIiectum ; unde sec um: intestinum , A rati nem , quae sunt incorporea , homoe est at imaginem
Ad tertium dieendum , quod parteς corporeae a tribuuntur Deo m. Scripturis. ratione suorum actuum secundi- quandam similitudinem ς sieut actus --
Ii est videre , inde oculus de Deo die ux significat virtutem elux ad videndum , modo. intellisbili , non sensibili; & simile est de aliis 'rtibus.
Ad quartiun diuendum , quod etiam ea , quae adsitum pertinent non attribuuntur Deo, nisi secundum quandam. similitudinem , sicut dicitur sedens propter suam immobilitatem , & auctoritatem , &Hans propter suam sentitudinem ad debellandum mne, quod adversatur . Ad quintum dicendum quod ad Deirin non a raditur passibus corporalibus , cum ubique sit , sed affectibuς mentis , & eodem modo ab eo recedistur: & sie accessuς , & recessus sub similitudine i calix motus designant spirituatam affectum.
EX artic. habes primo : quomoG per rationem interimas haeresim Anthropomorphirarum 2Φ-3. Muidam, Varianorum dicentium Deum esse eom reum, sive habere membra , ut homines . Secundo habes 2 quomodo per rationem ostendas hanc recte
damnari a Christo Dan. a Diristis ess Deus L Ibi Gnim Samaritanam alloqueris, quae Deum circumstriata in monte illo , vel in Hierusalem arbitrari' sae innuerat ,. intendit Per haec verba asserere, quod Deus Ialis spiritus est, ut omnino incircumscriptibilis sit , imo & Ioco quocumque indefinibilis: utpote qui non sit ita hic , ut non alibi 2 sed possit. Morar, , tam quam praesens ubi que . Nec igitur circumscriptive , nec definitive , ipsum esse iis loco significans dicendo Deus Diritus es p utique ipsum nullo modo corpus esse, aut corporea membra habere , denotavit . Item a Papa Iunocentio III. in Conciliis generali , deium. Tri.& firmiter eredimus, oe si Hie ter eo fremων , quos ine. Deus es sempIex omnino . Item a Decreto illo utiliam a -3. Ibi namque post inter multas haemos connumeratam illam Arithropomorphitarum in fine dicitur di Hae sunt haereseae ad ersus eatholicam Mem excinae . ab Moseriis L