장음표시 사용
121쪽
gnificant. At mrma, sit subst 'talis, vel
accidentalis rem conitituit in deternisenata specie sui praQicamenti. Sed motiis non est in determinata specie praedictinenti, ut dictum eiis ra. Ergo Sm. Decimotertio. Intelligere,& velle pretrist. .Meth. sunt actiones, rumotus. Stahi actus non sunt existentis in potetati a. cum sint aruis intellectius, insormati sp cie, Si voluntatis properantis ad bonum.' iecimoquarto. Dum aqua ex calida fit frigida mouctur, S: tantientyncno acquirit sermani, sed eam deperdit. Ergo mo res non est athis entis in potentia, inquantum huius odi. In contrarium est Arist. hie. Pro explicatione huius qus stionis. Dmo ponemus aliqua fundamenta . secundo loco probabimus co lusionem,& Te tio solvemus argumenta .Primo ergo iam randum venit,quod quaedam res totaliter sunt ad extra,nec ab int emi dependet, ut sunt Angeli,animalia, id similia. Quaedam vero solum intellectu existimi, nec aliquod sundamentum habent in ivt fictilia, re chimerica Quaedam vero sin mentaliter sunt in re, se rinaliter in intelle' sc talis est motu qui findament liter est sorina, sub fluxu constituta, sed mi aliter importat relationem exilientem, inter terminuiti a quo, de ad quem
sub' motu .seeundo istu considerandum Init,
mi Oditia sunt in motu . Primum Grina
existens sub actu imperfecto, & progrediens alpelluctum, ut calidit amn duobus gi dibu, quae mouetur ad quiritum gradum. Sedundum est fluxus, seu tendentia,
non cum potentiali tantum tendentia adactum periectum, sed cum actuali fluxu ad terminum, & haec sunt illa,quae dirum
Quarto notandum est circa ly motus amnis est actus quod achis dupliciter conside- es Aa υrari potest. Primogeneraliter, ut disti guttur contra potentiam, quia actus dicit actualitate, & potentia potentialitatem , & se pertinet adcosideratione Methaph. R diuidit omnia piscicamen a. Secundo
in o potest conliderari proa impe
secto naturalis mutationis, & ita pote tia pm finentia ad terminum, Se sic hieponuntur ii r damnitione motus, a s, se potentia. uinc eicimus falsum dixisse Pe- rerium chamasserit, hanc diffinitione potius esse Methaphy. quam Phys quia consideratio achis, de potetitiae Metnhqr. est. Nam hoc verum est de actit', & potentia lo sunt entia, & non ut talia entia , id eutra simulationi naturali subiecta, prout dixit Arist. in o. Meth. quod Meth c deratens, ut en D Phys H ens est mobile..into notandum est circa hunc temminum motus est amis) quod dissidium
ellanter Doctores circa interpretatione
ly aetiis, qui Graece eicitur endet hia . Nam Cicero in quaestionibus Tusculanis solutione quarta per delechiam intellia git continuatam motionem. Sed haec ii terpretatio displicet quibusdam Graecis, cum apud eo non habeat tale significatae At Porphirius, Alexander, S: Tliemistius perende lachiam intelli unt aream. Sed Simplicius cetiis sub ranendum esse nomen endet echiae cum signifest actu pe struim,qualis iton eis motus, de leget
d ulteriorem gradum deducesserinam, dum venit secundu ipium motuult ener e esse imperfecto ad esse perfectum.Ter gia, quod significat actum impellectum.
rin s ii r inrici referta inter a- Sed textus communiter legit, motus eitium est ordo, seu relatio refota inter albina perscctunam impersectum sub m
tu . Diio pri0ra habet motus sine intellectu . Tertium' vero ab intellectu est. Tert o notandum venit, quod quaedam ris sunt in actu perfidio, ut per secte calidum, vςl perseete albiam, S naec non minuentii r quia no postlint procedere de potentia ad adium. Quadam vero sunt inpura pi tauria ad actum talem, verbi ga textus communiter legit, motus estendet echia, sumendo endet echiam comuniter, prout se extendit ad actum pers .ctum, & imperfectum, & non proprie, 'prout denotat tantum actum perseeumi.
Sexto. notandum est circa altetum te Tntis
minum, scilicet sy entis quod Pereri u .
dicit hic non sumi elis, ut est de numero transcenderatium, sed ut est parti iii verbi uabitatiui sinu es,est,ia idem lignia'
122쪽
ficat quod existens . Sed dicendum venit, test dicere subsistentiam, non ve oactis
qui iv mcis non ligri ficat ex tantiana piobilis ad terminum, ut dicitur morim. cis, sed mobilatatein entas, unde notus Ad secundum dicendum, quia verba dicitiir actus entis, prout iub motu est in lagenda sunt coniunctim, idcu nainus d tentia ad tarminum,& consequenter ac sexistentis in potetitia, di non diui.
Ilabit pro eme mol3 h quod emit biectu sim, idestentis,&potentia. patulaus P nilosophiae, sic enuia dii Fore; Ad tertium dicenduin, quod motus est propriVassio ver proprium subiectuin. achis existentis quidem in actu, sed cunare ens DI cratamus Philos- natura- potentia ad terminum motus, ad queri us, nam existentia est uniuersalus consis reducitur per motum.
Grationis. Ad quartum respondet Perinus lib t 3 Ratio Septimo notandum venit luod in tua cap.3.adducendo multas causas,&inter m. s. ut diximus duo dicit scilicet forma tei miscendo multa falsa alibi tractiuida . Ve- dentem de esse inimalem ad persccium, ritas enim est, quod motus diffinitur perti fluxum ciusde formae tendentis de ella actum,& potentiam, ut patet ex cius dita imperfς io ad misee i. Ratio autem finitione, sed magis dissinitur per actuin, mrmalis motus praecise non consiliit in quia dum res subactu motus est, tunc molari fluptate, e dicunI Albertus, Minysi uetur, di cum deuenit ad terminum ad euis,& Auermes, quia forma non est mu quem erat in potentia, quietis. ratio, necmotus. Nec prax se stat in O- Ad quintum respondet Pererius, quod x quia fluxus se dum se non fuit,ne- Philos in secundo de anima locutus estque tendit de esse impersecto ad esse per- solum de actu persecto, qui diuiditur uxre sunt. Stabit igitur in forina mobili sub primum,& secundum . . Lux dest nou in forma vi res est, sed ut bis errat, quia sic motus nullo mod minobilis est, & pro v pta irata est acquia tacta tus, quia omnis aetias, vcl est pri- re terminum motus , ut dicit S. D. hic mus,vel est iecundus. Ideo dicendum verila dioi e secur da . nat quod esse, & operatio duplex est, sci- coneli. Quo ad secunda principale pono hanc licet esse perseetum, &imperstituita, &μ ργα conclusiotaem. Recta est di: finitio motus. operatio persccia, &inanersecta, viidebis isse. P Obatur. Illa est bona dii finitis,quae con- motus dicieesse imperse in mobilis, vestat ex genere , dc disterentia, & explicat mobile est, cum tendentia ad esse perfe- naturam definiti , neque continet aliquid direm. Vel dicere possisnuis, motum ellempe stim via di nuti. Talis est ista Ergo actum secundum, idest operationzm, est muta. 24aior est Porphirii cap. de go quamuis non pioveniat a forma nude T Minor prob. Nam actus stat pro g considerata, prouenit tamen ab ea, ut est nme,qua duplex est, scilicet Perlacius,& qualitatibus coniuncti, si motus sit ab in perstatis, substantialis, se accidentalis. triniso, & si ab extrinseco prouenit ab Ly entis existenti sui potetra ponitur ad agente, ut dealbatio a cistante datiarentiam actuuinin summoverisci , Ad sextum respondetur, quod obdu- , rum, ut est summum calidum, de si immu plicem causam motus non diffinitur per t frigidum. Ly.ri ira potenti Ponitur ad terminum ad quem. Prima eit, qvia hic't cisterenti' actuum impenuciolunhqur diffinitur motus in communi, terminus, non sint in fluxu ad perseetioremgradu, autem communis motus non est dabilis. A. vi in aqua tepida, que. sistit in tepiditat i Secuta est, quia motus significae Dauni.&-mouetur ad maiorem calorem. Si fieri,terininus autem tignificatquiete. Ad primum primo resivimur , quod Vel dicendum,quod terminus ponitur inimis a M: est dic e , quo aliquid ut actus, de plicite in diffinitione, quia per motum, suisum aliud quod sit actus existentis in potetia. intelligimus rem moueri ad terminum.
i. . Prunum significat quid per se stans . Ad septimum uictum est; quod'motus i cundum vero significat quid alicui inlim non est aestus simplicispotentiae; idest maerens . vel secundo dicas, quod aetas sor- teriae primae, seu et hiatus existentas in .
maliter non dicis per se uas absolute, sed ela, secundum quod est in potentia ad ter
latiue dicitur potentne actus. Vel te minum motus.
uocitandum, Mod actu Pella iuro: Moctauu dicitur, quod dissimilam .
123쪽
tus couenit omni semet actui permixta,
ut dicit a tum cum potentia vi terminu , hoc autem non conuenit forniae subitat
tiali proprie, quia ipsa est astu existentis
in pura potentia. Ad nonum dicitur, quod generatio diaeitur motus communiter, non proprie, εο ideo non est necesse, ut tendat cum suc-eessione ad terininum, sed ei susscit,quod aliquo modo sit actus existentis in pote tia . Vel secundo dicitur, quod generatio dupliciter summi potest. Primo cum praeniis dispositionibus, & sie habet succeiasionem. Secundo pro ultima serma, stanti in materia introducta. Primo tem modo hic generatio dicitur motus , sed communiter. Et ideo exclusam habes opinione Dominici Soto hic quaest. I. P remj lib. 13. p. s & Conimbricensu q. r. art.3. scilicet,qubd haec diffinitio non conueniat generationi, nec mutationibus instantaneis, hoc enim est contra Ariit. hie, tex. 6.ubi exemplificat de generatione,&est contra s. D.hi silest. 7.& s.Phy tex.7.&cst contra Simplicium,Themistium,&Ruuium hic, q. r. de est contra rationem, quia generatio no fit sine alteration qua est vere motus, quamuis terminus eius sit
Ad decimum dicitur, quod motus dissinitur,ut est actus mobilis, idest patientis, sed non per exclusionem agentis, sed rereius inclusionem, quia actio,ia pirio lunt
unus motus. Hinc Arist. tripliciter dissinit motum. Primo hic tex. 6.dicendo, tum esse actium existentis in potentia. S cundo tex. is dicendo, motum esse actum mobilis, ut potest moueri. Tertio tex. 13. dicendo, motum esse actum mobilis eius,
quod est agere,& pati,quae tres diffinitimnes una sunt signincato. Ad undecimum dicitur, quod illi termira ibi implicite explicantur, quia motus est actis entis existentis in potentia, ut a quo,& tendentis ad perfectum actum, ut id terminum ad quem. Ad duodecimum dicimus ad minorem, quod vesa de' a perfecta, quae est ilia , quae speciem conuituit, motus autem ess fluxus forme imperfectae, unde sit -- ciet ad quam elt motus. Si quis autem nic arat,an ratio communis motus sit uni- uoca, ad omnes mutationes particularta
positi uas, dicito, quod sic inice, quia eis omnibus oenumh eommunis ratio m
tus, ut docet S D. I.LIs.' qart. I. ad se eundum, de in secundo,dau. 2.q. .art. I .ad
tertium. Physice tamen est analoga quili Physice persectiori modo saluatur in m rationibus positauis , quam in priuaturis,ge nobiliori etiam modo in nobilioribus postiuis.
Ad decim terthim dicitur, quod illi
Ad decimumquartum dicitur,qum tralis motus dicitur priuatiuus . ves dicas , quod est a quisitiuus alterius formae, ve bi gratia, in aqua, propriae fili ditatis.
Postquam Philosophus assignauit eis ram distinitionem motus, hic incipit
excludere opiniones falsas, & diffiniti nes incongruas quas antiqui dederunt de motu . per hoc magis con Iolidando suam diffinitionem. Dicit ergo primo, motum esse actsi, & hoc sic probat. Ille est actus, quo posito res est, vel mouetur, & ante,&post non mouebatur,nec mouetur. Sed res mobilis ante motum non mouebatur ,
neque post ipsum mouetur, verbi gratia, aedificabile ante aedificationem uota aedificabatur, neque rest aedificatur. Ergo motus erit actus existentis in potentia, inquantum eiusmodi . Secundo loco, rectam esse suam dissiliationem patefacie , confutando alienas. Tripliciter enim antiqui definierunt m tum. Primo, quod motus erat alteritas, quia semper alio, & alio modo se habet. clido, quod erat inaequalitas, quia quod successive mouetur, magis, ac minis recedit a termino a quo, & accedit ad termianum ad quem. Tenio quod erat non ens, quia quod mouetur ad formam, verbi gratia, ad albedinem, nondum habet albia nem. Contra has igitur dissinitiones timsariam inflat Philol. Primo. Si motus esset alteritas,aut inaequalitas, aut non ens, sequeretur, quod omne alteratum, in quale, Sc non ens moueretur.Sed hoc non
124쪽
serendo. Quis motus non est magis
ad aequale, quam ad inaequale, nec magis ad no ens, quam ad ens. Tertio,quia quod mouetur, non magis mouetiar ab insqu li, quam ab aequas,nec magis a non ente, quam ab ente. Assignat aute causam curantiqui posuerunt motum in genere alteritatis,&c. &ait nisse,quia videtur significari, ut quoddam imperfectiam, & priuatiuum,in coordinatione bonorum, id malarum, risitiuorum, de priuatiuorum, &etiam quia non determinate ponitur subactu, vel potentia, sed in acui permixto
potentiae. Tertio transit ad ostendendum, quomodo motus sit actus mobilis, vel mouentis. Dissicultas ergo stat, quod movens, m cedo mouetur,quod ex duobus apparet. Primo, quia mouta mouendo mutatur de potentia ad aream, dum transit de potentia ad mouendum,ad actu movendum.Secundo , quia mouens dum non mouet dicitur esse in sua 'ulate, ergo dum mouebat non erat in sua quiete, & sic mouendo mouebatur. Respondet autem Philosaccidere m uenti quod mouendo moueatur, quia scilicet mouens mouet tangendo, unde dum res moueti id si agens tangit rem motam, necesse est quoa mqueatur. Hinc aliam
dissinitionem motus deducit, ideit, quod motus est actus mobilis, quia in mobili
inuenitur, de non est actias mouentis,quia accidit i uetui, quod mouendo mouea
miniι- circa supradicti primo notandum n ι d. Venit pro opinione illorum qui posuerulmo is tum esse denumero priuatiuorum, deri ita 'ςn ium, quod PythaSoras cum ait elis facieband numeros principia,& initia' rerum, ideo denarium numerum pers ctusimum numerum vocabant, quia iam merus ad ipsum terminatur, unde completo denario, necessse est ipsum reiterare. Dicebant ergo decem esse genera bonorupositivorum,& entium, di decem maloruno entium,& priuatiuorum, de inter haeponebant motum. Nam ea quae de numero bonorum ab ipsis constituebantur, erat sititiam, impar, unum, dexterum, ma5squies, rectum,lumen, bonum,& quadratum . Quae autem in genere malorum, de priuatiuorum ab eis ponebantur, erant. Infinitum par multi sexuiturium,stea inna, motus, curuum, tenebra, malum, &longius altera parte, multa etiam alia dicebant de numeris Primum,quod numerus quaternarius erat numerus diuinus.& sanctissimus, quia r. a. a. q. simul iunctis omnia rerum genera concludunt, &complent,quare iurare per numerii quaternarium , magnum e i at apud ipsos s cramentum. Item quaternarium,ia nouenarium numeria iustitiae assignabant, quaternarium, quia constat ex di plici nunα-ro pari,qui sui it duo,& duo novenarium, quia aequaliter constat ex triplici terna. rio , iustitia a tem paritatem pollulat, aequalitatem exigit. Nurnerem vero quinarium, numerum nuptialem appellabat, quia componitii rex pari, imPari,nempe ex duobus, Se tribus, numerum autem
parem foeminae adscribebant, & parem
mandabant. Numerum septenarium v lebant esse numerum tempestiuum, quia multa fiunt tempestiue rit latimem septenario. Nam infans quandoque in septimo mense nascitur, in septimo anno dentes est,in secundo pubescit, in tertio barbam emittit, & semen fit aptum ad generati nem . Sed de numeris lege Plutarcum, in libris de placitis Philosophorum, & inter
recentiores Bongum nostrum tergomensem,de sacris numeris. Secundo notandum venit circa tex. Is'.
in quo habctur, quod movens mouetur quia mouendo tangit mobile, quod hae propositio dupliciter interpretari potest Primo de tactu quantitatilio, ut sit sensus,quod si moues debet mouere, necessest, quod tangat quantitatiue mobile, Sehic sensus falsiis est absolute, cum corpora caelestia moueant haec inferiora, non tangendo ea, si autem erit verus erit in his quae communicant in eadem materia. Secundo potest interpretari de tactu vi tuali, de virtutis, & sic necessamuin est, quod motum tangatur a mouente,ves t Gu quantitatiuo, de suppositi, vel saltem tactu vis utis, ut apparet in sagitta emissa a sagittante. Tertio notandum venit hirtae . . lem propositionem, quod movens ibouendo, moueatur, hoc pol se b: arcam intelligι. Primo loquendo communiter de qualibet motione, & sic verum est, quod in enseo modo quo moue est simul cum remo mouendo mouetur,.scilicit vel va P tute,
125쪽
tirte, vel tactu, vel potentia, vel in actu . Secundo ut intelli atur de mutatioire s cundum actum, deiic fessu in eit, ut supra
diximus. Quarto notandum venit circa opini nes antiquorum, quod motus sit in aqualitas, dilaritas, & non ens, bifariam potest intelligi. Primo quis dita lue, & hoenisum est, ut rationes Philos. Proldimi.
Secundo concomitanter , & sic verum est, quod alteritas, & inaequalitas cons uuntur motum, prout continuo tendite ella minus persecto, ad ei se magis perfectum, hoc est quod concludebant ratum es antiquorum. Dicebatur autem nocias in ordine ad terminum quo caret, non vero, hoc est verum absolute, quia motus eli actus exilientis in potentia
Vtrum motus . ct termiuus motus sint irim reariter ἀ
queretur,quod motus naturalis grauis deorsum, & violentus leuis deorsum essent idem . At hoc falsum. ia sic sequeretur, quod motus vi lenta.'naturalis essent ide . Patet, quia
mouerentur ad eundem terminum. Secundo.Sic motus circularis, S: rcetus
essent idem, si mouerentur ad eundem
Tertio. sic motus naturalis, 'r violentus essent idem, si in puncto eiuslem magnitudinis terminerentur unus ex una parte, & alius ex altera, se mouendo. Quarto. Idem non est causa sui ipsius. Sed motus est causa termini motus. Ergo non sunt idem. Quinto. Ad motum non est motus.. Sed ad terminum est irinus. Ergo di- singuuntur.
xto. Motus diuiditur per diuersa
mutata esse, non sic terminus motus. Ergo non sunt idem Septimo. Forma substantialis non suscipit magis, laminus, min initanti introducatur. Ergo debet distingui a seip-s vi eis in via, de ut est in termino ἀoctavo. Albedo nigredini permixta, a pura albedine differt, sed in termino est Pura,ecia via perunxinc EU III. rNotio. Motus duo habe a termino diauersa. Ergo ab dii tinguuntur realiter. Anatecedens probatur. Primo enim motus est quoddam continuum, & successuum, terminus vero, eli entitas Permanens. S cundo motus ex natura rei eli via ad te minum, & terminus ex natura rei est quies motus. Decimo. Quae separantur ad inuicem, distinguuntur realiter. Sic iis habent m tus, & terminus motus. Ergo. Maior est Arist. . Topicorum c. s. Minor prodiquia quado motus desinit,terminus permanet.
In contrarium e It Phys. hic, dum dicit, quod motus iton est praeter res ad quas est motus. Pro decisionei huius quaestionis pra mittemus aliquas annotationes. Secundo probabimus duas conclusiones. itio isco Gluemus argumenta. Quo ad primum primo notandum ve Int.a ni quod intellectus hoc habet, ut uni rei iaus. diuersas rationes ait ri at, prout eam sal, Plura diuersis conceptibus intelligit,nam verbi trabiale gratia albedini attribuit disgregare vi- cirri vim, album facere,& similitudinem albedinis esse. Intellectus ergo aptus natus est eandem rem realem diuersis conceptibus,explicare, prout eam inuenit diuersis rationibus subiici . . Secundo considerandum venit, quod circa motus dillinctionem duae sunt sententiae. Prima tenet cui tinctionem realem inter motum, & terminum motus. Hanc amplexati sunt Capreolus, ii I a uili. 1 o. 2. t. 1. lediit. 38. q. .art. I cum Aureolo, . Paulo veneto hic cap.3. Burteo tex. II. Se
Ruuio q. . Secunda suilinet istinctionesormalein,intermoriam,&terminum motus. Hanc receperunt Soncinus. Meth. q. Is Solus R. L. & 1. huius. Ferrariensis q. 2. Peterius luxio. cap. Loia & Conimia
hic, quaeit. 3. Tertio sciendum venit, quod motus Gia, duobus modis considerari potest . Primo taut dicit fluxum, seu motum. Secundo ut 'dicit formam fluentem, idest tendentem de et se iretinus perscet ad elle magis rer- sectum. Primo modo su nitur motus secundum communem suam rationem, de qua dimimus supra. Meundo autem modo sumitur in Praesentiarum quaerendo, an forma vicit sub fluxu distinguatura se
ipsi, ut que in termino, quod est quaerere, an cisq
126쪽
an esse persectium,Se imperfectum eiusderei distinguantur realiter . Tria ergo sunt conlideraada in motu, scilicet nuxus λωmς, forma fluens, & ordo prioris, & p storioris,idest viae, Zetermini,eiusde rei. Duo priora idem esse fundamentaliter patet, omni praeciso intellectu, sed tertium non est nili ab intelleciu considerate motum, & terminum motus sub diuersis respectibus,prioris, Se posterioris. Crellia- Quarto igitur animaduertendum est,siar Dο- quod ut fppius dictum fuit,duplex est di- Hora, . itinctio realis,scilicet rei a re, & realit iis a realitate. Primo modo non distingui
motum, & terminum motus concedunt etia Doctores primae opinionis, quia te minus motus motum includit. Volunt e
go quod distinguuntur realiter, seu ut diacunt ex natura rei, seu secundum diue sos modos reales,quam distinctionem se m Thomistae vocant formalem , non se- cundum rationem raticionantem, sed secundum rationem racicionatam. Quare censeo Doctores primat, &secundae sen- tentiae secundum veritatem non discomt dare, quoniam seciae secundae opinionis distin 'iit motum a suo termino form liter, sed realiter,quam distitastionem pri. mi opinatores appellant realem, modale,
seu ex natura rei. Dicunt enim motum non esse praeter res ad quas terminatur
quoad extensionem, quia non habet plures species, quam sint praedicamenta ad quae terminatur, unde deducendum est,
i quod secundum has species non est prae- 1 ter ipsas, Quia in qualibet specie cum suo, termitio laentificatur. Sed quinto notandum venit, quod nos qui tenemus motum dicere tendentiam
formae de esse impersecto ad perfectum,
consequenter debemus conliderare sor-
mam, ut est sub fluxu, non formaliter con siderato ideli secundum rationem,de re-
lationem, sed ut sumitur subiective, in forma fluente,&dicitur fluxus formae im. Perlactus, ut est in fieri, & perfectus, uteit in facto esse, idest in suo termino . Sic
enim habemus esse unius formae, secundum diuersos modos considerat scilicet secundum esse perfectum, de imperfectu. Hoc autem esse, unum est secundum eia sentiam,quia est unius sermae secundum
essentia in diuisibilis sed subiective, idest ut .recipitur in subiecto incipiente esse minus persectum,& magis persectum,de ideo distinctio motus, & termini motus
formaliter est a ratione considerante in
yna forma indivisibili duplex esse scilicet
imperfectum,& perfectum, sundamentaliter autem,& radicaliter cum dicat duos modos suscipiendi rmam a subiecto, possumus dicere, quod ex parte serinae fluentis si distinctio sol malis, & ex parto sub:ecti, sit modalis, realis. Quoad secundum prima conclusio est.
Motus,& terminus motu, non distinguu-tur realiter. Prob. Esse magis persedium.& minus persectum in eadem specie, resia pectu unius, & eiusdem non causant di itinctionem realem. Sed motus,& terminus motus solum sic distinguuntur. Ergo non realiter. Maior est nota, quia dis linctio realis cadit inter distincta subiecto, vel specie, vel genere, vel analogia, vel diuersa entitate, quom nullum in iis adiparet. Minor clara ess,ex prae habitis. secunda conclusio est. Llotus, & tera Crclusis minus motus distinguuntur se aliter. Probatur. Quia motus multa includit, quae terminus exeludit, scilicet fluxum ,
esse imperfectum, de similia. Ad primum dicitur,quod mobilia duo. bus modis sumi possunt. Primo, ve sunt
diuersariam specieriim, & ut secunduim. suana naturam vendicant sibi diuersos tetminos. Seoindo, ut ab extrinseco quomodolibet conueniunt in uno termino. Primo modo distinguuntur, motus violentus,& naturalis. Secundo vero modo
possunt conuenire in uno termitio . sed tutius dicedum venit, quod hic loquimur
de uno motu, qui requirit non solum viritatem termini, sed etiam unitatem mobialis, unitatem temporis, unitatem rei permotum acquisitae, de unitatem magnitu dinis,supra quam fit motus I argumentu. autem non probat nasii unitatem termini,
de per hoc patet ad secundum, ad temtium , omissis multis superfitie adiectis a
Ad quartum dic&ium est ad maiorem . quod idem non potest esse causa suripsius
secundum eandem rationem, sed iacia dum diuersas, utique, ut contingit in proposito, nam motus aliquo modo est causa dispositiva, se effectiva termini motus, terminus vero est causa forna alta termis
127쪽
Ad quintum dic iniis, qu3d probri distinctione in formalem, sed non realem,& ita dicimus ad sextum, qliod terminus motus, ut eli idem realiter cum via ad terminum sitinguitur per mutata esse, sit cutia motus .
Ad septimum dicitur, quod sumendo
generationem cum praeuiis dispositionibus, eam sumimus cum inotu,& termino
Ad octauum di dum, quod albedo nigredini permixta dupliciter considerari potest. I'rimo inquanti im habet esse permanens. Secundo, ut mouetur ad alb edinem puram. Primo modo dii tinguitura pura albeduae, secundo autem modo nequaquam , nisi sicut dili inguitur eadem res ilib et se imperfecto, & Persecto. Ad nonum dicitur, quod sorina prout recipitur i, i subiecto Perfecte, de impe secte eli succei sua , idest subiective, sed non sormaliter , idcit secudum essentiami - suam, tu ideo subiective vendicat sibi hos. . duos in oes, scilicet dicere esse successisuum, ut citan ella imperfecio, & dicere permanentiam, ut eli recepta in esse pe
Ad decimum dicimus, quod probat di-
. is uersos modos eiusdem formae, per m . a. tum acquisitae .
V Idetur quod non . Nam in nutritione
eadem est iu bitantia, quae nutritur, R augetur. Ergo non distinguuntur re liter. Secundo . Non sunt multiplicanda entia sine necessitate. Sed nulla est nece Ostiaes pone di motum distinctum a mobili, quia suscienter intelligimus corpus m Vcri, dia in diuerso modo se habet in diauersis partibus spatii, seu gradibus se inae, absq; noua entitate reali, Ergo &c. Tertio. Mobile est forma, & motus est fluxus formae. Sed idem non distinguitur a seipso, ut est in via, de ut eii in termino . Ergo motus aoa distinguitur ualiter a mutat.
In contrarium stat,quod motus est fluxus formae, te mobile est subiectum sed fluxus sormae eit accidens , & subiectum substantia , quae distinguuntur realiter. Ergo motus , di mobile distinguuntur
Respondeo quod per mobile, vel intel Quorso
ligimus Armam fluentem, quae mouetur explι in subiecto de esse imperfecto ad esse per iur. sectu : Vel intelligimus subiectum, in quo per diuersos modos radicationis sormae dicitur moueri . Si primum intelligimus, dicimus motum, ta formam non distin - gui tealiter, nisi ut supra. Si vero secun-uum intelligimus, dicimus inorum,&mobile distin sui realiter, ut a mentum in contrarium probauit. Diuicultas in tem est de mobili motu locali, quod cum nihil intrinsecum a uirat, ideo non disecitiir actus existentis in potentia ad alia quid intrinsecum, sed tantum ad extrinsecum, ut aperte docet S. D.'p. q. I Io.aris.
de Arist. 3. Physicorum textu sy. & co sequenter venit dicendum, quod sorina 'in eo non possit distingui secundum essu perfectum, S: imperfectum, cum: tamen Arist. generaliter dixerit in omni specie motus motum esse actum mobilis. Secundo igitur notandum venit, quod otia, ei rea hane diis cultatem est duel ex opi-nti. nio. Prima est Antonii Ruuio hic, quaest. tenentis generaliter omnem motum realiter est e in mobili, etiam in motu i calis quod probat. Primo per Arist. 3.
Physicorum, c. a.& cap.3. ubi docet motum esse actum motivi ut a quo,& mobr-lis , ut in quo, ideli tanquam in subiecto
mobili existens, Se hoc dicit esse verum, in omni specie motus. Ergo etiam motus localis erit in subiecto mobili, de non in loco extrinseco, ad quem est motus. Secundo. Terminus motus localis, est ubi, per Arist. s. Physicorum cap. s. Sed ubi eii in inobili intrinsece, ideis tanquam in subiecto , di non in loco e
trinseco. Tertio . Quando motus reespitur intermino ad quem, iam non eli motus , cum finierit. Quarto. Si daretur vacuum, mobile in eo haberet ubi, & noli acquireret locum , quia in vacuo non datur locus. In contrarium etiam pro motu locali
128쪽
eum quo concordat S. D. docendo mo- vegetatiira , quae conuertit cibum in su tum localem esse omnium perfectiismu, stantiam aliti, unde cum sit motus, &quia mobile per illum non acquirit allia operatio, diltinguitur realitera mobili. quam tbrinam. Nec valet respondere, Ad secundum dicimus, quod mobile quod Ariit. cum S. Thoma volueruntdi- quod mouetur, ideli corpus, cillingui- re, quod per motum alterationis, de tura partibus spatij acquisiti non solum ait Smenti aequiritur sorma intrinseca ab- in genere entis, quia corpus est substan-
souita, & permanens, non vero per m
tum localem, sed per eum acquiritur quidam modus aliter se habendi ad spacium, qui dicat respectum extrinsecum, & ideo minus est in potentia, quia minus est esse in potentia ad illum modum, quam ad sormam absolutam . Haec enim responsio
On subsistit, quia susscit Arit t. ibi dicere mobile per motum localem non a sui rere aliquid intrinsecum, quod estet in mobili, sed acquirere solum extrinsecum, de ita docet Soncinas 4. Meth.quaest. . A S. D.expressep .p. quaest. Pro art. a. Tertio notandum venit, quod mobile
ybicunque ubi semper has re dicitur, sit
in via, vel iii termino , quia in via, & intermino habet commensurationem ad Polos mundi, & centrum terrae, sed i cum non dicitur habere, ut terminum motus localis, nisi quando motus termi natus est, de ideo cum motus sit ad termianum, de terminus ad quem fuit in potentia , sit extrinsecus , ideo dicimus motum loralem esse in termino locali e trinseco. Sed quarto cogitandum venit, quod motus localis non sit in mobili localiter stat dupliciter. Primo ut in subiecto in tus, & sic verum eis, cum mobile, ad l cum moueatur. Secundo ut in id quod aliquid acquirit per motum, Se sic iii hoc stat differentia inter alterationem, & augmentum ex una parte, de motum localem ex altera, quod per alterationem, & augmentum a uiritur rina intrinseca, non sic per motum localem, quia per eum a quiritur aliquid, quod est extrinsecumnalicet locus . Hinc cellant argumenta
Ruuii tria priora , citia concludunt de subiecto motus . Ad quartum dicitur, Iod in vacuo id quod acquireretur, pos dici locus modaliter, quamuis ibrmaliter non esset locus, propter carentiam superficiei. Ad primum autem principale dicitur , quod nutritio non elt subiectum nutria
tum . sed est movis, de operauo
tia,&illa spatia quantitates, sed etiarn in genere motus, de mobilis, quia eorpus secundum se non suscipit diuisionem sicut faciunt illa spatia, Sed Se insuper corpus eli illud quod acquirit diuersos modos realiter , acquirendo diuerta
Vtrum succesio, or continuitas sintritis.ntia motus .
PM explicatione huius quaestionis scito, quod sub triplici titulo disputari
potest. Primo an successio, de continuitassiit de intrinseca ratione motus, pensata eius natura. Secundo an sint deessentia eius, aut eius pallio. Tertio an per abs lutam Dei potentiam possit elle motus sine successione,& continuitate. Si iii primo sensu disputetur,absolute responcendum est, motum sibi vendicare ab intrinseco, de formaliter successioliem, de continuitatem . Prob. primo Per Aristot. s. Meth. tex. 18. & primo huius textu primo,& . Phy sicorum textu 99. quibus in locis docet motum non esse de numero permanentium, sed continuorum. Secundo hoc deducitur ex dissinitione motus transeuntis de potentia ad actum , transeundo deesse imperfecto ad perfectum,
nam permanens non mouetur. Tertio,
quia si motus fieret per initantia discontinua, mobile inter duo instantia quiesceret, contra Arist. quinto huius. Si autem secundo modo quaeranaus, an successio , & continuitas dicant naturam, Nessentiam motus, aut potius sint eius pastio , inuenio aliquos tenentes succeiasionem esse de essentia, Se natura motus , quod probant. Primo Quia motus non est nisi fluxus fomiae, continuo tendentis de esse imperfecto,ad perfectum. Secundo, quia motus per hoc distinguitur a subganeio mutationibus. Per unum autem,
129쪽
R idem aliquid conssiluitur, & ab alio
distin D: itur. Et tento,quia Arist .amrmat
motum este de numero continuorum .
Oppositum vero docent Albeitus magnus, tractatu de quantitatec 3. Aue mes q. huius, tex. I I9. Fonsecta quinto Meth cap. I.q. 8.sectaertia,& alii plures. Hoc primul. Primo. Quia motus est a quisitio λrmae. Sed acquisitio non est fominaliter continuitas. Secundo. Motus estens incompletum, tendens de esse impersecto ad perlataim. At continuum secundum is est quid perfectum, quia sollini
habet extendere. Tertio. Motus eli quid analogum, ut diximus . At continuitas est quaedam ratio uni uoca , omnibus aeque
Sed quamuis hae rationes non sint multum efficaces,quia aduersarii dicere possunt, quod continuitas quae est de ei lentia motus, non eli continuitas ut sic, sed motus , & ideo induens naturam motus, &consequenter quaedam acquisitio serenae est continuitas motus,& sic dicit quid incompletum, & analogum . Tamen cum nos teneamus motum dicere formam 'test sub continuo fluxu, coii sequenter videriir dicendum formae naturali intensibili conuenire, non ut sorina est, sed ut sibi passionem intensibilitatis, cum se MDsione appropriat, unde fundamentaliter,&causaliter dicit esseritiam motus, quia caiisatura forma mobili motu Physico, Di maliter vero erit eius passo. Hinc para pi imum argumentum ad versariorum
supponere falsum, scilicet quod motus sit fluxus, est enim forma stans sub fluxu, i&per hoc distinguitur a formis permanentibus, ut permanentes sunt.
Sed maior est difficultas in tertio scilicet an per absolutam Dei potentiam musit dari motus Phys sine successiqne ve
cludamus motum Meth. ut est intellia gere, & velle, quae sunt actus persecti. Et motum discretum Angelorum, quo
possunt suam virtutem applicare extroinis,eam non applicando medio. Et excludendo omnes mutationes instantaneas,
quae fiunt in instanti. Loquendo igitur de motu Phys proprie sumpto corporalium, clarum est,quod naturaliter implicat m 'tum succestiuum distingui a mutationibus insantaneis, sine successione. At in
ordine ad diuinam potentiam, discordandat Doctores. Nam Motus in A. d. a. l. c
Φ.G. 3 .'. 4.& alii plures tenent,si eriposse per absolutam Dei potentiam, quod motus fiat in instanti. Hoc probant. Primo ,
quia si per Dei potentiam fieret v um,
corpus contiguum moueretur in instanti ad illud replendum, ne vacuum daretur. Secundo. Quia per Arist. 8. Phyae. Io .vi tus infinita potest mouere in instanti eo pus. Tertio. Quia communis resurrectio mortuorum fiet cum eogregatione o ,
etiam dii tantium in instanti, &in ictu oculi. Quarto. Quia Deus potest tollere omnem resistentiam, & imperfectionem formae, & sic eam traducere ad permctum esse in instanti. Quinto. Quia doctores tenent posse Deum sua absoluta potentia facere, quod formae contrariae, sint simul in summo in eodem subiecto, impediendo ne una aliam expellat, v. g. frigus,caliditatem. In oppositum videtur S. D. p.p. q. 3.art. i. & secundo, ubi docet motum porum necessario es la continuum, trami eundo de extremo ad extremum per dium tu hoc ad disserentiam motus di
streti Angelorum . Dicendum ergo V
est , quod his seruatis impossibile est, Mimplicat secundum nostrum modum philosofandi quod motus fiat in instanti . Prima ergo conditio est, ut motus sit motus ,&non subita mutatio. Secundaeit, quda Deus non invertat naturami notus. Potest enim facere quod se aquae sic silue debet naturaliter acquir re est e persectum, in instantaneam mut tionem conii erratur, & illud esse acquiarat in instanti, ut quod in resurrectione mortuorum osti etiam distantia in instanti adtinentur. Tertia conditio eli,quia in motu seruentur sui termini, a quo, &ad quem, & spatium inter hos terminos, nam sic impossibile est,quod una eademq. res, in uno eodemq. instanti sit in termino a quo,& ad quem.Concedimus autem libentissine, Deum posse mouere cor τὶ instanti faciendo illud acquirere te minum in instanti, sed tantum tunc pe labitur acquisitio termini, & non cons derabitur mobile, ut mit sub termino a quo, sub altera mensura,quam sit sub te mino ad quem,& i apoteli esse,quod dato vacuo, corpus illud occuparet in insanti,
130쪽
flanti, quod caelum quod est mob: lesuccessi ue,moueatur in in tanti, quod noest factibile, ut intelligitur esse iub termino aquo sub quiete, nam sic tunc, pensanda erunt duo instantia, unum mensurans
mobile sub termino a quo, d aliud jpsum
mensurans sub termine ad quem. Et ita dicimus cum D. Au in Enchirid. c.9. &D. Ber.sermone secundo in seito omnium S. S. quod corpora Beatorum possunt in momento se transferre de loco ad locum, idest acquirere nouum locum, cum quo tamen itat, quod detur aliud initans in quo intelliguntur la: ne in priori loco. Ultima conditio eth, quod vere salvetur natura motus, quia de motu sermo eli.
O Ccasione probationis quod subi
ctum disert a potentia ad quam omdinatur , quia subiectum est in potentia ad contrarias formas, scilicet ad aegritudinem, te sanitatem, idem autem non po- teli esse suscepi tuum contrariorum simul, habuimus secundum sensum hanc propositionem . Quae viai, de eidem sunt eadem, eadem etiam sunt inter se, ideo quaeriturin.n haec propositio sit vera λVidetur vero quod non . Nam tres diuinae personae sunt idem realiter cum diuina essentia, de tamen diit inguuntur inter se realiter. Respondetur tamen breuiter , quod haec propositio habet multas interpreta
Prima est, quod valet in absolutis, non vero in relathiis Uuoniam hac ex oppositione incomposta,ilitatis distinguuntur, non enim potest idem , esse sccundum idem, pater, de filius, unde cessat argu mentum quia dis nae persone distinguuntur relative. Secunda expositi' cst, quod valet quando illud tertium est incommunicabile,modo diuina essentia tribus personis communicatur . Tertia est Sancti
Doctam, p. R.28 art.3.quod valet quandosii qua duo unum, de idem Iunt secundum rem,& rationem in vino tertio, modo de si diuinae personae sint idem cum di uim ei seno secundum rem, ab ea tam
distinguuntur seciandum rationem. Quarta est Durandi, in primo d. II. q. i. & alioriim multorum, quod valet quando illud tertiuin adaeqRate distribuitur, idest dum accipitur pro omni re pro qua accipi potest. Hmc non valet argumentum, quia dum dicimus estentia cumna est patcr, non dicimus omnem rem, quae est essentia diuina et se patrem, cum sit etiam, &filius, & spiritus sancius. Quinto Caieta uis sic eam glossat. Rupuni, de eidem sunt cadem, eadem etiam sunt inter se, non absolute, sed eo modo quo isti tertio sunt eadem, unde pater, desilius sunt idem quo ad essentiam inter se,quia in ea communicant,non vero quoad relationes. Vltima glossa est, quod valet in creatis, non vero in Deo, in quo omnia identificantur, etiam relationes, quo ad io, Se si non quo ad M. Sed contia expositionem S. D. arguunt plures. Primo. ia sic talis propositio non esset vera nisi in synonymis,qilia si tum haec sunt idem re, Se ratione. Secundo. Quia sic ars sylogistica perii quia sic
noo possumus arguere. Omne animal est vivens. nis homo est animal. Ergo omnis homo est vivens, quia extrema non sunt idem re,&ratione. Tertio. Quia diauersitas rationis non impedit vinitatem rei in tertio, sed tantum obstat unitati rationis in tertio. Quarto. Quia S.Daron via detur sibi constare, nam secundo contra gentes c. 9.probat operationem,Sc Essentiam esse idem in Deo, quia conueniunt in uno idest in substantia, ge tamen con
stat haec distingui ratione , di inter se, de
ab essentia. Bannes etiam, de Fram mel p.p.q. 28. art.ῖ. arguunt Interpretationem Caiet
ni, uia paternitas, 5e essentia semper se includunt, ita, de filiatio, de consequenter non sunt MCpienda,ut distincta Ad primum igitur contra expositi nem Sst .dicere possumtis. Primo S. D.intellexisse illam proqositionem in syn nyalis esse veram, i)d non tantum, Sequamuis adduxerit excinplum de tunica , α vestimento, quae idem sunt synonyme, tamen etiam adduxit exemplum de inione, Se passione, de essentia, de diuinis
relationibus, quae realitei conueniunt intactio,ia neu non sunt acininter se,.secunt